Żjara lill-“Eqdem Belt fir-Russja”
JIEN u l-mara tiegħi, Linda, morna Moska fuq xogħol f’Lulju taʼ l-1998. Qatt ma konna morna r-Russja qabel, u konna ħerqanin biex nitgħallmu dwar il-pajjiż, in-nies u l-lingwa li jitkellmu biha.
Ftit wara li wasalna, ġiet f’idi karta tal-flus ħadra taʼ ħames rubli. Innotajt li fuq in-naħa taʼ wara kien hemm disinn interessanti. Fuqha kien hemm bħal fortizza tal-briks tas-seklu 14 jew 15, tħares għal fuq xmara, u fl-isfond kien hemm gżira u lag. Fil-kantuniera kien hemm stampat l-isem tal-post: Novgorod.
Jien staqsejt lill-Moskoviti dwar dan il-post. Kulħadd kien samaʼ b’Novgorod, imma minn dawk kollha li staqsejt, wieħed biss kien fil-fatt mar hemm. Qaluli li l-post kien inqas minn 550 kilometru ’l bogħod minn Moska, u li stajna mmorru bil-ferrovija matul il-lejl, fl-istess rotta għal San Pietruburgu. Jien u l-mara ddeċidejna li mmorru.
Il-Vjaġġ Tagħna Lejn Novgorod
Peress li qabel kont diġà xtrajt il-biljetti għal San Pietruburgu, kont naf fejn irrid immur biex nixtrihom. In-numru tal-vagun tal-ferrovija u l-postijiet tagħna kienu stampati fuq il-biljetti li tawna. Dan kollu ġara jum wieħed fil-għaxija, f’Settembru li għadda. Wasalna fl-istazzjon tal-ferrovija ftit wara d-disgħa u sibna l-postijiet merfugħin għalina fil-vagun numru 5.
Wara ħafna żaqżiq u mbagħad skoss qawwi, il-vagun beda miexi ’l quddiem. Peress li l-ferrovija kellha tieqaf f’kull stazzjon, qattajna l-lejl kollu sejrin hekk. Konna nieqfu u wara ftit minuti kienet tgħaddi xi ferrovija oħra kollha ħsejjes. Il-ferrovija tagħna kienet tieqaf għal ftit minuti oħra fil-ħemda tal-lejl fuq il-binarju ż-żgħir. Imbagħad, malli jitneħħew il-brejkijiet, il-vagun li konna fih kien jerġaʼ jaqbad it-triq mal-kumplament tal-ferrovija, b’kull ħoss li tistaʼ timmaġina. Wara kont nerġaʼ norqod.
Il-persuna inkarigata mill-vagun tagħna ħabtitilna mal-bieb ftit qabel ma wasalna f’Novgorod. L-istazzjon tal-ferrovija kien mimli nies, avolja kienu s-sebgħa taʼ fil-għodu. Sibna ħanut minfejn nixtru mappa tal-belt u staqsejna lill-bejjiegħ kemm suppost tiġina taxi sal-lukanda. B’20 rublu (27 ċenteżmu), ix-xufier tat-taxi ħadna b’karozza Russa, Lada, sal-lukanda tagħna u għaddiena minn fuq ix-Xmara Volkhov, l-istess xmara li rajt fuq il-karta tal-flus.
Ix-xufier qalilna li hu ma kienx Russu imma l-mara tiegħu kienet, u għalhekk kien jgħix ir-Russja. Fil-lukanda ġejna milqugħin ħafna u saħansitra tawna ċ-ċwievet tal-kamra, avolja kienu għadhom is-sebgħa u nofs taʼ fil-għodu. Tawna wkoll xi ideat fejn stajna mmorru. Għalhekk morna passiġġata max-xmara u wara morna nieħdu l-kolazzjon.
Rajna ġnien bil-ħaxix maqtugħ pulit u b’siġar imqasqsin b’mod sabiħ. Il-passaġġ taʼ max-xmara kien imżewwaq b’ringieli taʼ fjuri mill-isbaħ. Xi kultant kont tara xi karozza tal-linja Koreana bi grupp turisti. Madankollu, għalkemm kien hemm xi turisti, Novgorod m’hijiex xi post turistiku. Il-biċċa l-kbira tan-nies li rajna kienu Russi.
Għadd taʼ residenti lokali qalulna li Novgorod hija l-eqdem belt fir-Russja. Jgħidu li ilha iktar minn 1,100 sena. Bħala turija tal-wirt reliġjuż li fiha, wieħed jistaʼ jara ħafna knejjes antiki mxerrdin mal-belt. Fil-fatt, fuq il-mappa Linda rnexxielha ssib 25 knisja fl-inħawi tal-lukanda biss.
Ġewwa l-kremlin sibna torri. M’iniex nirreferi għall-Kremlin f’Moska, imma bir-Russu “kremlin” tfisser “belt fortizza.” It-torri kellu taraġ li jagħti sa fuqnett. Ħallewna nitilgħu l-garigor sa fuqnett b’5 rubli (inqas minn 8 ċenteżmi). X’ħin qabbilt il-veduta maʼ l-istampa li kien hemm fuq il-karta tal-flus taʼ ħames rubli, innotajt li s-siġar kienu kibru, u li kienet tpoġġiet tinda tul il-passaġġ fuq il-ħajt tal-kremlin. Madankollu, ix-Xmara Volkhov hemm kienet—l-istess xmara, u l-istess gżira u lag fl-isfond. L-unika ħaġa differenti mill-istampa kien il-krejn iħammel ix-xmara.
Fit-tieni jum li qattajna f’Novgorod, kien hemm xi ħaġa li laqtitna ħafna. Għalkemm din il-belt hija meqjusa bħala waħda żgħira mir-Russi—minkejja li għandha popolazzjoni taʼ 250,000 ruħ—in-nies t’hemmhekk baqgħu jiftakru wiċċna u anki xi affarijiet dwarna! Il-waitress fil-lukanda baqgħet tiftakarna mill-ġurnata taʼ qabel. Baqgħet tiftakar li nħobbu l-kafè, u allura bdiet il-ħin kollu ġġibilna l-kafè. Ftakret ukoll li ma nħobbux nixorbu meraq tal-frott, u għalhekk ma reġgħetx staqsietna t-tieni darba li morna. Meta staqsejtha għall-kont, Olga, għax hekk kien jisimha, tbissmet u qaltli, “Intom fil-kamra numru 356 qegħdin, hux hekk?”
Il-Ħadd, kien hemm eluf taʼ nies jippassiġġaw fil-kremlin, fuq il-pont tax-Xmara Volkhov, fit-toroq, u fil-passaġġ taʼ max-xmara. Linda marret tixtri ftit popcorn minn ħdejn il-pont, u kif tistgħu tobsru, il-bejjiegħ baqaʼ jiftakarha mill-ġurnata taʼ qabel.
Meta għal darb’oħra morna biex nitilgħu fit-torri ħalli nerġgħu naraw il-veduta, it-tfajla li kienet qegħda taqtaʼ l-biljetti tbissmitilna u qaltilna: “Intom kontu hawn il-bieraħ, hux veru? Mela la diġà ħallastu l-bieraħ, m’hemmx għalfejn terġgħu tħallsu.”
Iltqajna wkoll maʼ David, ħabib tagħna li sirna nafuh snin ilu fi New York. Hu kien iżżewweġ tfajla Russa, Alyona, u issa kienu qed jgħixu f’Novgorod, jaqdu bħala ministri f’waħda mill-kongregazzjonijiet tax-Xhieda taʼ Jehovah. Iltqajna barra r-Restorant Detinets, li huwa mibni fil-ħajt fil-quċċata tal-kremlin. Hemmhekk servewlna l-aqwa ikel Russu li qatt konna doqna. Bħala l-ewwel platt kellna insalata u soppa, wara kellna t-tieni platt, u spiċċajna bid-deżerta u l-kafè, u dan kollu kien relattivament irħis għalina.
Novgorod kienet belt b’nies dħulin li baqgħu jiftakruna, belt b’ikel mill-aqwa, u interessanti wkoll bl-istorja u l-varjetà li fiha. Nisperaw li nerġgħu mmorru.—Kontribwita.
[Stampi f’paġna 22, 23]
Il-karta tal-flus Russa taʼ ħames rubli, u ritratt taʼ l-istess veduta f’Novgorod
[Stampa f’paġna 23]
Il-kremlin, mix-Xmara Volkhov
[Stampa f’paġna 24]
Għaddejjin minn fuq pont fuq ix-Xmara Volkhov
[Stampa f’paġna 24]
Għal sekli sħaħ, ir-reliġjon kienet importanti f’Novgorod