“Sejħu Flimkien lis-​Sinedriju”

IL-​QASSIS IL-​KBIR u l-​ħakkiema tal-​Lhud ma kinux jafu x’se jaqbdu jagħmlu. X’setgħu jagħmlu biex isikktu l-​eċċitament li qam minħabba Ġesù Kristu? Huma rnexxielhom joqtluh, imma issa d-​dixxipli taʼ Ġesù kienu qed ixerrdu madwar Ġerusalemm l-​aħbar taʼ l-​irxoxt tiegħu. Kif setgħu jsikktuhom? Biex jiddeċiedu, il-​qassis il-​kbir u l-​ajjutanti tiegħu “sejħu flimkien lis-​Sinedriju,” il-​qorti suprema tal-​Lhud.​—Atti 5:​21.

F’Iżrael taʼ l-​ewwel seklu, il-​Gvernatur Ruman Ponzju Pilatu kellu l-​awtorità suprema. Imma s-​Sinedriju kif kien jaħdem maʼ Pilatu? X’kienet il-​ġurisdizzjoni rispettiva tagħhom? Min kien jagħmel parti mis-​Sinedriju? U kif kien jopera?

Żvilupp tas-​Sinedriju

Il-​kelma Griega tradotta “Sinedriju” letteralment tfisser “li tpoġġi bil-​qiegħda maʼ.” Dan kien terminu ġenerali għal ġemgħa miġbura jew laqgħa. Fit-​tradizzjoni Lhudija, is-​Sinedriju kien normalment jirreferi għal ġemgħa, jew qorti, ġudizzjarja reliġjuża.

Kittieba tat-​Talmud, li tħejja fis-​sekli li segwew il-​qerda taʼ Ġerusalemm fis-​sena 70 E.K., irrappreżentaw lis-​Sinedriju bħallikieku kien qorti tal-​qedem. Huma immaġinaw li dan minn dejjem kien magħmul minn studjużi li kienu jiltaqgħu biex jiddibattu dwar punti mil-​liġi Lhudija u kienu jemmnu li dan beda meta Mosè ġabar 70 raġel ixjeħ biex jgħinuh imexxi lil Iżrael. (Numri 11:​16, 17) L-​istudjużi taʼ l-​istorja jiċħdu dan il-​ħsieb. Huma jgħidu li kien biss meta l-​Persjani bdew jaħkmu lil Iżrael li bdiet teżisti xi ħaġa li tixbah lis-​Sinedriju taʼ l-​ewwel seklu. Dawn l-​istudjużi jgħidu wkoll li l-​kunċett tat-​Talmudisti dwar din il-​ġemgħa bħala akkademja edukattiva jixbah iktar lill-​assembleat rabbiniċi tat-​tieni u t-​tielet seklu milli lis-​Sinedriju taʼ l-​ewwel seklu. Mela allura, meta beda jeżisti s-​Sinedriju?

Il-Bibbja turi li l-​eżiljati li rritornaw lejn Ġuda minn Babilonja fis-​sena 537 Q.E.K. kellhom organizzazzjoni nazzjonali. Neħemija u Esdra jsemmu l-​mexxejja, ix-​xjuħ, il-​kapijiet, u l-​uffiċjali​—forsi l-​bidu tas-​Sinedriju tal-​futur.​—Esdra 10:​8, Saydon; Neħemija 5:7.

Il-perijodu taʼ minn meta tlestiet l-​Iskrittura Ebrajka sa ma nkiteb l-​Evanġelju taʼ Mattew kien żmien taʼ taqlib għal-​Lhud. Fis-​sena 332 Q.E.K., Alessandru l-​Kbir beda jaħkem il-​Lhudija. Wara l-​mewt t’Alessandru, il-​Lhudija spiċċat f’idejn żewġ ħakmiet Griegi tad-​dominju tiegħu​—l-​ewwel dawk Ptolomej, imbagħad dawk Selewċidi. F’rakkonti tad-​dominji Selewċidi, li bdew fis-​sena 198 Q.E.K., insibu l-​ewwel referenza għal senat tal-​Lhud. Din l-​assemblea x’aktarx kellha qawwa limitata, imma lil-​Lhud tathom l-​impressjoni li qed jaħkmu lilhom infushom.

Fis-sena 167 Q.E.K. is-​Sultan Selewċidu Antijoku IV (Epifani) ipprova jimponi l-​kultura Griega fuq il-​Lhud. Hu kasbar it-​tempju taʼ Ġerusalemm billi ssagrifika ħanżir lil Żews fuq l-​artal taʼ dan it-​tempju. Dan qajjem rewwixta li matulha l-​Makkabin ħelsu mill-​ħakma Selewċida u stabbilew id-​dinastija taʼ l-​Asmonin.a Fl-​istess waqt, l-​iskribi u l-​Fariżej​—mexxejja tal-​folol li appoġġaw ir-​rewwixta​—kisbu l-​poter fl-​amministrazzjoni taʼ l-​istat u dan wassal biex il-​qassisin tilfu l-​awtorità tagħhom.

Is-Sinedriju kif jissemma fl-​Iskrittura Griega kien qed jifforma. Dan kien se jsir konċilju taʼ l-​amministrazzjoni nazzjonali u l-​qorti ġudizzjarja suprema għall-​interpretazzjoni tal-​liġi Lhudija.

Il-​Bilanċ tal-​Poter

Sa l-​ewwel seklu, Ruma kellha l-​Lhudija taħt idejha. Madankollu, il-​Lhud gawdew ammont taʼ libertà. Ir-​Rumani kellhom id-​drawwa li lin-​nies li jaħkmu fuqhom jagħtuhom id-​dritt li jagħżlu t-​tip taʼ gvern li jkunu jridu. Għalhekk, l-​uffiċjali Rumani ma kienx jinteressahom mid-​dmirijiet li kienu jwettqu l-​qrati lokali, u huma kienu jevitaw il-​problemi li setgħu jqumu minħabba differenzi fil-​kultura. Dan kienu jagħmluh biex jippromwovu l-​paċi u jiksbu l-​lealtà taʼ dawk li kienu jgħixu fl-​inħawi li kellhom taħt idejhom billi jħalluhom josservaw id-​drawwiet tagħhom stess u bażikament jiggvernaw lilhom infushom. Minbarra li kienu jinkarigaw u jneħħu lill-​qassis il-​kbir​—li kien il-​president tas-​Sinedriju—u jimponu t-​taxxi, ir-​Rumani kienu jintervienu fl-​affarijiet tal-​Lhud biss meta s-​sovranità u l-​interessi tagħhom stess kienu jeħtieġu li jagħmlu dan. Bħalma naraw b’konnessjoni mal-​ġuri taʼ Ġesù, Ruma donnha żammet taħt idejha l-​qawwa li tordna piena kapitali.​—Ġwanni 18:31.

Għalhekk, is-​Sinedriju mexxa bosta mill-​affarijiet interni tal-​Lhud. Kellu l-​uffiċjali biex iwettqu l-​arresti. (Ġwanni 7:​32) Qrati iżgħar kienu jieħdu ħsieb atti kriminali żgħar u każijiet ċivili mingħajr l-​indħil tar-​Rumani. Meta l-​qrati iżgħar ma kienx jirnexxilhom jieħdu deċiżjoni f’xi każ, dan kien jitressaq quddiem is-​Sinedriju, li kien jieħu d-​deċiżjoni aħħarija.

Biex iżomm il-​privileġġi li kellu, is-​Sinedriju kellu jżomm il-​paċi u jappoġġa l-​ħakma Rumana. Imma jekk ir-​Rumani kienu jissuspettaw xi offiżi politiċi, huma kienu jintervienu u jipproċedu kif kienu jaraw li hu xieraq. Każ bħal dan kien l-​arrest taʼ l-​appostlu Pawlu.​—Atti 21:​31-​40.

Membri tal-​Qorti

Is-​Sinedriju kellu 71 membru​—il-​qassis il-​kbir u 70 raġel prominenti tal-​ġens. Fi żmien ir-​Rumani dan kien magħmul minn qassisin nobbli (prinċipalment is-​Sadduċej), lajċi aristokratiċi, u skribi taʼ skola li kienu jagħmlu parti mill-​Fariżej. L-​aristokrazija tal-​qassisin, appoġġata mil-​lajċi prominenti, kienet tiddomina l-​qorti.b Filwaqt li s-​Sadduċej kienu jżommu mat-​tradizzjoni, il-​Fariżej kienu moħħhom miftuħ u ħafna minnhom kienu nies komuni li kellhom influwenza kbira fuq in-​nies. Skond l-​istorjografu Ġużeppi Flavju, is-​Sadduċej kienu jobdu kontra qalbhom dak li jitolbu l-​Fariżej. Pawlu ħa vantaġġ mir-​rivalità u mid-​differenzi fit-​twemmin bejn dawn iż-​żewġ gruppi meta ddefenda ruħu quddiem is-​Sinedriju.​—Atti 23:​6-9.

Il-fatt li s-​Sinedriju kien magħmul minn dawk li kienu aristokratiċi juri li x’aktarx il-​membri kienu permanenti u li meta xi post ikun irid jimtela dan kien isir permezz tal-​membri li kienu diġà jagħmlu parti minnu. Skond il-​Mixna, membri ġodda kellhom ikunu “qassisin, Leviti, jew Iżraelin li wliedhom il-​bniet setgħu jiżżewġu lill-​qassisin,” jiġifieri, Lhud li setgħu jipproduċu dokumenti ġenealoġiċi li jagħtu prova li kellhom dixxendenza pura. Ladarba l-​qorti għolja kienet tieħu ħsieb is-​sistema tal-​qrati tal-​pajjiż kollu, jidher loġiku li l-​irġiel li kellhom reputazzjoni fil-​qrati iżgħar kienu jingħataw pożizzjoni iktar għolja fis-​Sinedriju.

Il-​Ġurisdizzjoni u l-​Awtorità

Il-​Lhud kellhom rispett kbir għas-​Sinedriju, u l-​imħallfin tal-​qrati iżgħar kienu marbutin biex jaċċettaw id-​deċiżjonijiet tiegħu inkella kienu jirriskjaw li jmutu. Il-​qorti kienet partikolarment konċernata bil-​kwalifiki tal-​qassisin u bi kwistjonijiet li jinvolvu lil Ġerusalemm, it-​tempju tagħha, u l-​qima fit-​tempju. Fir-​realtà, il-​ġurisdizzjoni ċivili tas-​Sinedriju kienet tinkludi lil-​Lhudija biss. Imma ladarba s-​Sinedriju kien kunsidrat bħala li hu superjuri fl-​interpretazzjoni tal-​Liġi, dan kien jinfluwenza l-​moralità tal-​komunitajiet Lhud madwar id-​dinja. Per eżempju, il-​qassis il-​kbir u l-​konċilju tiegħu kien ta l-​istruzzjoni lill-​mexxejja tas-​sinagogi f’Damasku biex jikkooperaw fl-​arrest tas-​segwaċi taʼ Kristu. (Atti 9:​1, 2; 22:​4, 5; 26:12) Bl-​istess mod, il-​Lhud li kienu jżuru lil Ġerusalemm għall-​festi x’aktarx li kienu jieħdu lura d-​dar aħbarijiet dwar dak li kien jiddikjara s-​Sinedriju.

Skond il-​Mixna, is-​Sinedriju kellu kontroll assolut fuq kwistjonijiet taʼ importanza nazzjonali, meta jittratta maʼ mħallfin li jiksru d-​deċiżjonijiet tiegħu, u meta jiġġudika l-​profeti foloz. Ġesù u Stiefnu dehru quddiem il-​qorti bħala dgħajja, Pietru u Ġwanni ġew akkużati li kienu qed iħawdu lill-​ġens, u Pawlu li pprofana t-​tempju.​—Marku 14:64; Atti 4:​15-​17; 6:​11; 23:1; 24:6.

Il-​Ġudizzju taʼ Ġesù u d-​Dixxipli Tiegħu

Minbarra fis-​Sabat u fil-​ġranet qaddisa, is-​Sinedriju kien ikollu s-​sessjonijiet kuljum mill-​ħin tas-​sagrifiċċju taʼ fil-​għodu sa dak taʼ fil-​għaxija. Il-​ġuri kienu jsiru fid-​dawl tal-​jum biss. Ladarba s-​sentenzi kapitali ma kinux jiġu dikjarati qabel l-​għada tal-​ġuri, dawn il-​każijiet ma kellhomx isiru fil-​lejla taʼ qabel is-​Sabat jew tal-​festa. Ix-​xhieda kienu jiġu mwissijin bl-​aħrax dwar is-​serjetà tat-​tixrid taʼ demm innoċenti. Għalhekk, il-​ġuri taʼ Ġesù bil-​lejl u l-​kundanna tiegħu fid-​dar taʼ Kajfa fil-​lejla tal-​festa kienu illegali. Agħar minn hekk, l-​imħallfin infushom fittxew xhieda foloz u pperswadew lil Pilatu biex jordna l-​esekuzzjoni taʼ Ġesù.​—Mattew 26:​57-​59; Ġwanni 11:​47-​53; 19:31.

It-Talmud jgħid li l-​imħallfin taʼ każijiet kapitali kienu jistinkaw biex isalvaw lill-​imħarrek matul sessjonijiet li fihom l-​evidenza kienet tiġi eżaminata bir-​reqqa. Però, Stiefnu, bħalma ġara qabel fil-​każ taʼ Ġesù, m’għadda minn ebda ġuri bħal din. Id-​difiża tiegħu quddiem is-​Sinedriju wasslet biex jiġi mħaġġar minn ġemgħa taʼ nies. Li kieku ma kienx għall-​intervent tar-​Rumani, l-​appostlu Pawlu wkoll kien se jinqatel f’ċirkustanzi bħal dawn. Fil-​fatt, l-​imħallfin tas-​Sinedriju kkonfoffaw biex joqtluh.​—Atti 6:​12; 7:​58; 23:​6-​15.

Għallinqas, ftit mill-​membri tal-​qorti milli jidher kienu rġiel li kellhom prinċipji morali. Ħakkiem Lhudi żagħżugħ li tkellem maʼ Ġesù setaʼ kien membru tas-​Sinedriju. Għalkemm l-​għana taż-​żagħżugħ kien t’ostaklu għalih, hu x’aktarx li kellu kwalitajiet tajbin, ladarba Ġesù stiednu biex ikun segwaċi Tiegħu.​—Mattew 19:​16-​22; Luqa 18:​18, 22.

Jistaʼ jkun li minħabba l-​biżaʼ minn dak li setgħu jaħsbu mħallfin oħra, Nikodemu, ‘ħakkiem tal-​Lhud,’ kien iżur lil Ġesù fis-​satra tal-​lejl. Madankollu, Nikodemu ddefenda lil Ġesù quddiem is-​Sinedriju meta staqsa: “Il-​liġi tagħna ma tiġġudika lil ħadd jekk ma tkunx l-​ewwel semgħetu u saret taf x’inhu jagħmel, hux hekk?” Nikodemu iktar tard ipprovda “madwar mitt libbra mirra u sabbara” biex ġisem Ġesù jiġi mħejji għad-​difna.​—Ġwanni 3:​1, 2; 7:​51, 52; 19:39.

Ġużeppi t’Arimatija, membru ieħor tas-​Sinedriju, staqsa lil Pilatu bil-​kuraġġ għal ġisem Ġesù u poġġieh fil-​qabar ġdid tiegħu stess. Ġużeppi kien qed “jistenna s-​saltna t’Alla,” imma minħabba li beżaʼ mil-​Lhud hu ma identifikax ruħu bħala wieħed mid-​dixxipli taʼ Ġesù. Però, Ġużeppi kien taʼ min ifaħħru minħabba li hu ma vvotax favur is-​Sinedriju fil-​pjan tiegħu biex joqtol lil Ġesù.​—Marku 15:​43-​46; Mattew 27:​57-​60; Luqa 23:​50-​53; Ġwanni 19:38.

Gamaljel, li kien membru tas-​Sinedriju, bl-​għaqal ta l-​parir lill-​imħallfin l-​oħrajn biex iħallu bi kwiethom lid-​dixxipli taʼ Ġesù. “Inkella,” qal hu, “għandkom mnejn tkunu fil-​fatt qed tiġġieldu kontra Alla.” (Atti 5:​34-​39) Il-​qorti superjuri għala ma ntebħitx li Ġesù u d-​dixxipli tiegħu kellhom l-​appoġġ t’Alla? Minflok ma rrikonoxxa l-​mirakli taʼ Ġesù, is-​Sinedriju rraġuna b’dan il-​mod: “X’se nagħmlu, għax dan ir-​raġel qed iwettaq ħafna sinjali? Jekk inħalluh sejjer hekk, kulħadd ipoġġi l-​fidi fih, u jiġu r-​Rumani u jiħdulna postna u ġensna.” (Ġwanni 11:​47, 48) Ix-​xenqa għall-​poter għawġet il-​ġustizzja tal-​qorti superjuri Lhudija. Bl-​istess mod, minflok ma ferħu meta d-​dixxipli taʼ Ġesù fejqu n-​nies, il-​mexxejja reliġjużi ‘mtlew bl-​għira.’ (Atti 5:​17) Bħala mħallfin, huma suppost li kienu jibżgħu minn Alla u kienu jimxu bil-​ġustizzja, imma ħafna minnhom kienu korrotti u diżonesti.​—Eżodu 18:21; Dewteronomju 16:​18-​20.

Ġudizzju Divin

Minħabba li Iżrael kien diżubbidjenti għal-​Liġi t’Alla u minħabba li ċaħad lill-​Messija, Ġeħova finalment ċaħad lill-​ġens li kien il-​poplu magħżul tiegħu. Fis-​sena 70 E.K., ir-​Rumani qerdu l-​belt taʼ Ġerusalemm u t-​tempju tagħha u temmew is-​sistema Lhudija kollha u finalment lis-​Sinedriju stess.

Ġesù Kristu, l-​Imħallef maħtur minn Ġeħova, se jiddetermina jekk xi membri tas-​Sinedriju taʼ l-​ewwel seklu jistħoqqilhomx jiġu rxoxtati u min minnhom dineb kontra l-​ispirtu qaddis. (Marku 3:​29; Ġwanni 5:​22) Nistgħu nkunu ċerti li meta jagħmel dawn id-​deċiżjonijiet, Ġesù se jaġixxi b’ġustizzja perfetta.​—Isaija 11:​3-5.

[Noti taʼ taħt]