Twalililani Ukuwa mu Lusyepo

1-2. (a) Uzye ivintu vyalinji wuli kwe Paulo pano walembelanga awina Efese e kalata swinya amulandu ci wuno wawalembezile? (b) Amawuzyo ci yano twandi twasuke mwe co-o icipande?

UMUTUMWA Paulo wavwambisyanga sana ukuwomelezya awina Klistu wawuye pano wamunyepezile mu ng’anda ku Roma. Atalolananga nawo acino wawalembelanga vye ama kalata. Pe ya-a ama kalata palinji na yino walembezile awina Efese mu ma 60 nanti 61 C.E.—Efes. 1:1; 4:1.

² E Paulo wamazile imyaka mupipi ne 10 mu Efese ukuwomba umulimo wakuwizya nu kusambilizya ilyasi ilizima. (Imili. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Wakunzile nkaninye awina Klistu wawuye swinya walondesyanga nu kuwavwa ukutwalilila ukuwa ni cisinka kwe Yehova. Nomba amulandu ci wuno walembezile awina Klistu awapakwe pa mfinzi nu luswepo? Swinya avyani vino awina Klistu wonsinye wangasambililako? Mwe co-o icipande twandi twasuke ya-a amawuzyo.

UKUFUMA MUMFINZI UKUYA MU LUSWEPO

3. Amazwi ci yano umutumwa Paulo wawomvizye mwe kalata wino walembezile awina Klistu wa mu Efese

³ E Paulo walembezile awina Klistu wa mu Efese ukuti: ‘Kaali mwalinji mumfinzi, ukuwa pe yo-o impindi pano mwawa mwe wantu wa Mfumu mukapita mu lusyepo.’ (Efes. 5:8) Pa-a e Paulo wawomvizye izwi lyakuti “mumfinzi” ni lyakuti ‘mu lusyepo’ pakulanjilila vino awina Efese wapilusile. Lekani tulande pa mulandu wuno umutumwa Paulo walandizile ukuti awina Efese kaali walinji “mumfinzi.”

4. Amunzila ci muno awina Efese walinji mukupepa kwa mumfinzi?

⁴ Mukupepa kwa wufi. Pano awina Efese wano Paulo walembezile e kalata watani wasambilile icine nu kuwa awina Klistu, walinji mukupepa kwa wufi swinya wacitanga ni vya mayele. Mu musumba wa mu Efese mwalinji itempile ilye ka leza akanaci kano witanga ukuti Artemisi lino awantu walolanga ukuti lyalolelekanga icete sana ukucila ivikulwa vinji. Awantu wano wayanga kwe lyo-o itempile wapepanga twaleza twa wufi. Wano wapanganga to-o twaleza nu tuluwi wakwatanga sana indalama amuno twapitikanga. (Imili. 19:​23-27) Na co-o calenzile awantu awavule wano wikalanga mu Efese wacita ivya mayele.—Imili. 19:19.

5. Amiwele ci imiwipe yino awina Efese walinji nayo?

⁵ Imiwele miwipe. Awina Efese awavule wacitanga uwuzelele swinya wativwanga uwuwi pe vino wacitanga. Vino wavulizile ukulanda pano wakwizya na pano wakuzevya, vyawanga avyawuzelele vitupunye. (Efes. 5:3) Awantu awavule mu Efese “wakunkumile,” [NWT] akuli ukuti ‘wativwanga uwuwi pe vino wacitanga.’ (Efes. 4:​17-19) Pano watani wasambilile pe vino amasundo ya mu Baibolo yakalanda pa vizima ni viwipe, e kampingu yawo yitawacuzyanga pa viwipe vino wacitanga. Swinya watasakamalanga na pe vino Yehova wayivwanga. Acino calenzile e Paulo awanene ukuti “wakupikwa mu mfinzi, wawa aweni mu wumi wakwe Leza.”

6. Amulandu ci wuno e Paulo wanenezile awina Efese ukuti peyoyo impindi ‘wapitanga muluswepo’?

⁶ Awina Efese wamwi watatwalilizile ukuwa mu mfinzi. E Paulo walemvile pe woliwo ukuti pe yo-o impindi ‘pano mwawa mwe wantu wa Mfumu mukapita muluswepo.’ (Efes. 5:8) Peyoyo impindi watalisile ukukonka amasundo ya kwe Yehova yano yalinji ngati aluswepo luno lwawatungululanga. (Amalu. 119:105) Walesile ukupepa twa leza twawufi nu kuleka ukucita imiwele miwipe. ‘Wakolanyanga’ e Leza swinya welezyanga na maka yawo yonsinye pa kuti wamupepa nu kumulumbanya.—Efes. 5:1.

7. Amwinye mumwi muno twakolana na wina Efese?

⁷ Nasweswenye pano tutani tusambilile icine, twayanga mu kupepa kwa wufi, swinya twalinji ni miwele miwipe. Ku cakulolelako, swewamwi twazevyanga na maholide yano yawa mukupepa kwa wufi ne swewanji twalinji ni miwele ya wuzelele. Lelo pano twasambilizile amasundo ya kwe Yehova yano yakalanda pa vizima ni viwipe, twizile atupiluka. Twatalisile ukucita ivintu mu wumi ukulingana na vino Yehova akalonda. Na cino cafumamo acakuti, tukayitopwa ivizima ivivule. (Ayize. 48:17) Lelo nanti ciwe wo-o, citapepuka ukuleka imiwele miwipe nu kutwalilila ukuwa ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo.’ Nomba acani cino cingatwavwa?

Pa kufumya na swinya co-o icikope waposile insambu kwa Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238.Licensed under CC by 3.0

TWALILILANI UKUPITA MU LUSWEPO

8. Ukulingana na Waefeso 5:​3-5, avyani vino awina Efese watazipizile ukuwacita?

⁸ Wazyani Waefeso 5:​3-5. Pa kuti awina Efese watwalilile ukupita mu lusyepo, wazipizile ukulewuka kwe vyonsinye vino visisecelesya Yehova. Pe vyo-o patalinjivye ukulewuka kuwuzelele ni micitile ya wuzelele, lelo palinji ni milandile yawo. E Paulo wawizusizyeko ukuti wazipizile ukulewuka kwe vyonsinye vyo-o, pa kuti wize ‘wapyane Uwufumu wa kwe Klistu nu Leza.’

9. Amulandu ci wuno tuzipizile ukulewucila kwe vyonsinye vino vyakuma uwuzelele?

⁹ Nasweswenye tuzipizile ukwelezya na maka ukulewuka “imilimo miwipe iyamfinzi.” (Efes. 5:11) Wano wakavwambilizya pa vintu wazana ukuti nga cakuti umuntu akulolecesya, akuteyelezya nu kulanda sana pa vintu iviwipe nanti pa vya wuzelele, cikapepuka ukuluvyanya. (Inta. 3:6; Jemu. 1:​14, 15) Ku nsi yimwi wa Nte awavule wapanzile akaliwumba pa intaneti ake wano wapanzile “iviwuza” pano walanzyanyanga. Pa kutalika walanzyanyangavye pa vya kwe Leza. Lelo mukupita kwa mpindi wizile awatalika ukulanda nkani pa vya wuzelele. Awavule wano walinji mwe ka-a akaliwumba watili vino walandangapo sana vyalenzile wacite uwuzelele.

10. Avyani vino Satana akalonda twakwelenganya? (Waefeso 5:6)

¹⁰ E Satana akakwelezya na maka ukutuwipa. Akalonda twakwelenganya ukuti vino Yehova akatunena ukuti vitazipa swinya vitasanguluka, vyawa icetenye swinya avizima. (2 Pet. 2:19) Cisituzungusya ukulola wo-o vino akalonda twakwelenganya! Amuno twamanya ukuti akalonda ukutuvulunganya pa kuti tutakwiluka icizima ni ciwipe. (Ayize. 5:20; 2 Kor. 4:4) Awuli umulandu wuno mwe vyonsinye ivyakutamba tamba, pa milawasa na pa intaneti akawicilapo iviwipe vino visikwivwana na masundo ya kwe Yehova. Akalonda twakwelenganya ukuti iviwipe vino vikucitika mwe ya-a amanda na vyonsinye vino vikatunjilila uwuzelele, vyazipa swinya vikakwivwika icete.—Wazyani Waefeso 5:6.

11. Uzye icakulolelako ca kwe Angela cikulanjizya ukuti awuzima ci wuno wawa mukukonka ukusunda kuno kwawa pa Waefeso 5:7? (Lolani ni cikope.)

¹¹ E Satana akolonda twazanwa na wantu wano wangalenga catuwomela ukukonka amasundo ya kwe Yehova. E Paulo wawomelezizye awina Efese ukuti: “Mutize mwasanzinkana nawantu wamwata wowonye,” akuli ukuti, wano wakacita iviwipe mu minso ya kwe Leza. (Efes. 5:7) Pa viwuza vino twawa nawo, patawa vye wano tukalolana nu kwizizya ponga, lelo pawa na walyanye wano tukalanzyanya nawo pa intaneti. Awina Efese weni watakwetiko yo-o intazi. E Angelaa wino akakwikala ku Asia, walanzile pa viwipe vino vyawa mu kuwomvya e intaneti. Watili: “E intaneti yalenzile ntalike ukupiluka katici katici mwe vino nkakwelenganya. Nizile ndeka ukulola ukuti aciwipe ukuzanwa na wantu wano wasikonka amasundo ya mu Baibolo. Na mukupita kwa mpindi natalisile ukwelenganya ukuti cawa icetenye ukucita vino visisecelesya Yehova.” Nomba ku calongo wa eluda wizile awamwavwa. Walanzile nu kuti; “Pe yo-o impindi nkawika sana amano ku vya kwe Yehova ukucila ukwelenganya pa vya pa intaneti.”

12. Acani cino cilitwavwa ukutwalilila ukukonka amasundo ya kwe Yehova yano yakalanda pa vizima ni viwipe?

¹² Tuzipizile twakwelezya na maka ukukana yelenganya ngati awantu wa mwe yo-o insi wano wakalola ukuti ukucita iviwipe kwawa icetenye. Nomba sweswe twamanya ukuti kutazipa. (Efes. 4:​19, 20) Fwandi cicindime nkaninye ukuyikolowozya ukuti: ‘Uzye nkakwelezya na maka ukukanayizya ponga na wano nkawomba nawo, wano nkasambilila nawo, nanti na wantuvye wanji wano wasicindika amasundo ya kwe Yehova? Uzye nkasipa nu kukonka amasundo ya kwe Yehova nanti aca kuti wamwi wanganena ukuti nasyalicila nga nacita wo-o?’ Swinya ndi vino 2 Timoti 2:​20-22 yikalanda, na mwi wungwe lya kwe Yehova nye tuzipizile ukucenjela pa kusola iviwuza. Tuzipizile twakwizuka ukuti namonye asa we wonsi wano wangatwavwa ukutwalilila ukuwombela Yehova ni cisinka.

MWACITA IVINTU ‘NDIVINO AWANTU WANO WAKAPITA MU LUSYEPO’

13. Uzye casula mwinye ukucita ivintu ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo’? (Waefeso 5:​7-9)

¹³ E Paulo atapelezile vye pakuwomelezya awina Efese ukuleka ukucita imiwele miwipe. Lelo wawawomelezizye nu kutwalilila ukucita ivintu ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo.’ (Wazyani Waefeso 5:​7-9.) Uzye co-o cikasula mwinye? Cikasula mukuti imiwele yitu yizipizile yalanjizya lyonsinye ukuti swe wina Klistu wa cisinka. Ni nzila yonga yino yingatwavwa ukucita wo-o, akuwazya Baibolo lyonsinye nu kwelenganyapo apano na mabuku yano yakalanda pe Baibolo. Swinya cacindama nkaninye ukuwika amano ku vyakulolelako na kwe vino e Yesu Klistu wasambilizyanga, wino ‘wekuwala kwa nsi.’—Yoha. 8:12; Imilu. 6:23.

14. Uzye umuzimu wa kwe Leza wungatwavwa wuli?

¹⁴ Cinji acakuti tuzipizile ukuleka umuzimu wa kwe Leza watwavwa pa kuti tutwalilile ukucita ivintu ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo.’ Amulandu ci? Amuno citapepuka ukutwalilila ukuwa awasanguluke mwe yo-o insi mbipe. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Umuzimu wungatwavwa ukukana yelenganya ndi vino awa mwe yo-o insi wakakwelenganya, ukuwikako na vino wakasambilizya nga na vino wakalola ivintu mu nzila yino yikapusanako na vino Yehova akavilola. Asa vyo-o vitupu, wungatwavwa nu kuwa ni ‘vizawalo vizima nkani, nuwulungamane.’—Efes. 5:9.

15. Avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti e Yehova atupe umuzimu wutele? (Waefeso 5:​19, 20)

¹⁵ E Yehova akatupa umuzimu wakwe uwutele nga ca kuti twamulenga mwipepo. E Yesu watili e Yehova ‘akapa umuzimu wutele kwewensi wino akumulenga.’ (Luk. 11:13) Swinya akatupa umuzimu wutele na pano tuli pakulongana. (Wazyani Waefeso 5:​19, 20.) Wonye umuzimu, awuno wukatwavwa ukucita ivintu vino vikamusecelesya.

16. Acani cino cingatwavwa ukupingula icete pa vintu? (Waefeso 5:​10, 17)

¹⁶ Nga ca kuti tukulonda ukupingula pa vintu vimwi ivicindame, tuzipizile ukwelezya na maka ukumanya “ukulonda kwa Mfumu [e Yehova],” nu kucita vyovyonye vino twazana ukuti avino akalonda. (Wazyani Waefeso 5:​10, 17.) Nomba tungacita wuli wo-o? Tuzipizile ukumanya vino Yehova akakwelenganya pe wowo umulandu, ukupitila mukuvwambilizya ivisinka vya masundo ya mu Baibolo vino vikalanda pe cino tukulonda ukupingulapo. Nga twawomvya vyovyo ivisinka, ukwasowa nu kuvwilika tulipingulapo icete.

17. Tungawomvya wuli icete impindi yitu? (Waefeso 5:​15, 16) (Lolani ni cikope.)

¹⁷ E Paulo wawomelezizye awina Klistu mu Efese ukuti wazipizile wawomvya icete impindi. (Wazyani Waefeso 5:​15, 16.) Umulwani witu “umuwipe,” e Satana, angatemwa ukuti tuwe swe wapamviwe ukucita ivintu vya mwe yo-o insi, ica kuti twapotwa nu kuwa ni mpindi yakuwombela Yehova. (1 Yoh. 5:19) Cawa acipepuke nkaninye ku mwina Klistu ukutalika ukuwika ivya pa lwakwe pa nkolelo, ponga ngati akuvwambisya ukuwa ni vintu ivivule, amasambililo ya kumuwili nanti ivintuvye vinji, ukucila ukuwika ukuwombela Yehova pa nkolelo. Nomba umwina Klistu nga akucita wo-o, cingalanjizya ukuti atalisile ukutungululwa na mano ya mwe yo-o insi. Kweni vyo-o ivintu vitawipa, lelo asa vino vizipizile ukuwa pa nkolelo mu wumi witu. Acino pa kuti twacita ivintu ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo,’ tuzipizile twawomvya icete “impindi zyonsi,” akuli ukuti ukuwika amano kuvicindamisye.

18. Avyani vino e Donald wacisile pa kuti awawomvya icete impindi yakwe?

¹⁸ Mwalola inzila zino mungawomvya pa kuti mwawombela e Yehova na maka yinu yonsinye. Wonye avino e Donald, wino akakwikala ku South Africa wacisile. Watili: “Nelenginye pa wumi wane nu kulambilizya e Yehova mwipepo ukuti anjavwe ndawombesya mu mulimo wakuwizya. Namulenzile ukuti anjavwe ukuzana incito yino yingalenga ndasyalako ni mpindi yakuwomba mu mulimo. E Yehova wasusile ipepo lyane. Nizile inzana incito iyizima yino yansilangako impindi. Swinya twizile atutalika ukuwombela ponga ne wakwane mu mulimo wa mpindi zyonsi.”

19. Tungatwalilila wuli ukucita ivintu ‘ndivino awantu wano wakapita mu lusyepo’?

¹⁹ Ama kalata yano Paulo walembezile awina Efese, yafwile yawavwizye nkaninye ukutwalilila ukuwombela e Yehova ni cisinka. Swinya vino wawalembezile vingatwavwa na sweswenye mwe ya-a amanda. Ndi vino tusambilizile, yangatwavwa ukuwasola icete iviwuza ni vya kulesezyamo icitendwe. Cinji aca kuti, yangalenga twavwambisya ukuyisambilizya Baibolo lyonsinye, pa kuti ivisinka vya masundo vino vyawamo vyatutungulula mwe vyonsinye vino tukucita. Ya-a makalata yakalanda na pe vino umuzimu wa kwe Yehova wacindama, wuno wukatwavwa ukuwa ni miwele imizima. Ukuwomvya vino Paulo walemvile kungatwavwa ukupingula icete pa vintu ukulingana na vino Yehova akakwelenganya. Swinya kungatwavwa ukulecelela imiwele miwipe nu kutwalilila ukupita mu luswepo.