Wanawitu Awacitici—Wani Wasongo mu vya kwe Leza

1. Avyani vino umwina Klistu azipizile ukucita pa kuti awe wesongo mu vya kwe Leza?

IMFUMU Davidi yanenile umwana wakwe e Solomoni ukuti: “Singa ichonsi-chonsi.” (1 Izya. 2:​1-3) Ya-a mazwi yacindama nkaninye ku wanawitu wano wakalonda ukukolanya e Yesu mwe ya-a manda. Nomba pa kucita wo-o, wazipizile ukuwakonka amasundo ya kwe Yehova nu kuwomvya ivisinka vya masundo ya mu Baibolo mwe vyonsinye vino wakucita mu wumi. (Luk. 2:52) Amulandu ci wuno cacindamila ku wanawitu awacitici ukuwa wasongo mu vya kwe Leza?

2-3. Amulandu ci wuno cacindamila ku mwanawitu uwacitici ukuwa we songo mu vya kwe Leza?

² Umwina Klistu umonsi, wawa ni milimo imicindame mu lupwa na mwi wungwe. Wanawitu mwe wacitici, tutakuvwilika ukuti kwawa ivintu ivicindame vino mukalonda ukucita ku nkolelo. Ku cakulolelako, mufwile mukalonda ukuwombako umulimo wa mpindi zyonsi, ukuwa mwe wawomvi wano wakatumicila nanti wa eluda. Cinji acakuti mufwile mukalonda ukutwala nu kukwata awana. (Efes. 6:4; 1 Tim. 3:1) Pa kuti muficilisye ukucita vyonsinye vino mukalonda, muzipizile ukuwa mwe wasongo mu vya kwe Leza.b

³ Avyani vino vingamyavwa ukuwa mwe wasongo mu vya kwe Leza? Kuli ivintu vimwi vino muzipizile ukusambilila nu kuvimanya icete. Avyani vino mungacita pakuyipekanizizya kucili pa kuti mwize muficilisye ukuwomba imilimo yino mungiza mukwate ku nkolelo?

VINO VINGAMYAVWA

4. Akwinye kuno tungazana ivya kulolelako ivizima vino tungakolanya? (Lolani ni cikope.)

⁴ Mwakolanya awantu awamiwele imizima. E Baibolo yalandako pa wantu wa kukaali wano walinji ni miwele imizima yino mungakolanya. Wa-a awantu wakunzile sana e Yehova swinya wasakamalanga awantu wakwe munzila indekane ndekane. Lelo asa wa-a watupu, na peyonye impindi kwawa wasongo mu vya kwe Leza wano mungasambililako. Mungawazana na mu ndupwa zinunye namwi wungwe. (Hebe. 13:7) Winji wino wawa acakulolelako icizima kwe swensinye ,we Yesu. (1 Pet. 2:21) Fwandi pano mukusambilila pe vyo-o ivyakulolelako, mwawikako sana amano nu kwelenganya pa miwele yawo imizima. (Hebe. 12:​1, 2) Nga mwacita wo-o, mwalola na vino mungawakolanya.

5. Tungacita wuli pakucinjilila amelenganyo yitu, swinya amulandu ci? (Amalumbo 119:9)

⁵ Twalililani ukuwa na “mano nu kwiluka.” (Imilu. 3:21) Umuntu wino akakwiluka, asisamalila mukucita ivintu, lelo akatela ayelenganyapo pano atani avicite. Acino muzipizile mwawombesya pa kuti mwacita wo-o. Amulandu ci? Amuno awacitici awavule mwe yo-o insi wakapingula pa vintu ukulingana vye na vino aweneco wakulola, ukwelenganya nga nu kwivwa. (Imilu. 7:7; 29:11) Swinya vino mukalola nu kutamba pa intaneti, vingonona amelenganyo yinu. Nomba mungacita wuli pa kuti mucinjilile amelenganyo yinu? Icakutalicila, mwayisambilizya ivisinka vya masundo ya mu Baibolo nu kwelenganya pa vizima vino vyawamo. Swinya mwaleka vino mwasambilila vyamyavwa ukupingulapo ukucita ivintu vino vingasecelesya e Yehova. (Wazyani Amalumbo 119:9.) Nga mwacita wo-o, cilimipepucila nkaninye ukuwa mwe wina Klistu wasongo mu vya kwe Leza. (Imilu. 2:​11, 12; Hebe. 5:14) Lekani tulande pe vino ukwiluka kungamyavwa mwe vyo-o ivintu viwili: (1) vino mukalola wa nkazi (2) vino mukapingulapo pa milolecele, ponga ngati avino mukazwala na vino mukapeela.

6. Uzye umwanawitu wino akakwelenganya ngati we Yehova angalanjizya wuli ukuti wacindika wa nkazi?

⁶ E Yehova watwelewula mu nzila yakuti twavwamba ukutwala nu kutwalwa. Fwandi citawipa ku mwanawitu ukukumbwa e nkazi. Lelo nga cakuti asi mukutwala azipizile ukuwa nu mwakupelela mwe vino akasenda wankazi. Azipizile awakwelenganya ndi vino Yehova, ukupitila mu ku kanalemba ivyewo nanti ukucita vino vingalenga e nkazi awakwelenganya ukuti akulonda ukumulanzya na pano asa vino cili. (1 Tim. 5:​1, 2) Swinya nga ca kuti wawa na wino akalanzya, akacinjilila izina lizima ilya kwe weyo nkazi, ukupitila mu kukanawa vye wonga pano wakulanzyanya ku cifulo cimwi.—1 Kor. 6:18.

7. Uzye ukwelenganya ndi vino Yehova, kungavwa wuli umwanawitu uwacitici ukusola icete imizwalile ni mipelele?

⁷ Inzila yinji yino umwanawitu angalanjizizyamo ukuti akakwelenganya ndi vino Yehova, akupitila mukusola icete ivya kuzwala ni mipelele. Ilivule wano wakapanga ivizwalo nu kusalanganya ama fashoni amapya, wasikwelenganyapo pa kucindika Yehova swinya wawa ni miwele imiwipe. Amelenganyo amawipe yano wawa nayo, yakalenga wazwala ivizwalo ivileme, icakuti awaloleka ngati awanaci. Umwanawitu wino akulonda ukuwa we songo mu vya kwe Leza, akatungululwa ni visinka vya masundo ya mu Baibolo pano akusolapo ivya kuzwala swinya akawa acakulolelako icizima mwi wungwe. Ku cakulolelako, angayikolowozya ukuti: ‘Uzye vyo-o vino nasolapo vikulanjizya ukuti nawa na melenganyo amazima swinya nkacindika wanji? Uzye imizwalile yane yikalenga awantu nga wandolavye awamanya ukuti ne Nte ya kwe Yehova?’ (1 Kor. 10:​31-33; Tait. 2:6) Umwanawitu wino akazwala icete, wasimucindika vye ku wanawitu na wankazi lelo akacindikwa na ku Mukwasi witu uwa kwi yulu e Yehova.

8. Avyani vino umwanawitu uwacitici angacita pa kuti awe umusuwilwe?

⁸ Mwawa awasuwilwe. Umwanawitu umusuwilwe akawikako sana amano pano akuwomba imilimo yonsinye yino wamupa. (Luk. 16:10) Lekani tulande pe Yesu icakulolelako icizima. E Yesu atalinjipo nu mulecelezya nanti ukupotwa ukuwomba imilimo. Wakumanisyanga ukuwomba imilimo yonsinye yino Yehova wamupile, napalyanye pano citapepukanga ukucita wowo. Wakunzile nkaninye awantu maka maka awasambilizi wakwe, icakuti wayikundizile nu kuwafwila. (Yoha. 13:1) Na mwemwenye mungawa ngati we Yesu, ukupitila mukuwombesya ukuficilisya imilimo yonsinye yino wamipa. Nga cakuti mutamanyile ivya kuwomba imilimo yimwi, cingazipa ukuyicefya nu kukolowozya ku wanawitu wano wamanyile. Mutazipizile mwakwelenganya ukuti to-o atutici kanjelezye ukuwomba nenganye nanti acakuti ntamanyile.(Roma. 12:11) Swinya imilimo yonsinye yino wamipa “mwawomba ngati mukuwomba ku Mfumu e Leza, kuwantu pole.” (Kolo. 3:23) Cinji cino muzipizile mwakwizuka aca kuti, mutapwililika. Fwandi nga mwaluvyanya mwayicefya nu kuzumila.—Imilu. 11:2.

SAMBILILANIKO VIMWI VINO VINGAMYAVWA MU WUMI

9. Amulandu ci wuno umwanawitu azipizile ukusambililako vimwi mu wumi?

⁹ Pa kuti muwe mwe wasongo mu vya kwe Leza, muzipizile ukusambililako vimwi vino vingamyavwa mu wumi. Vyo-o ivintu vingalenga mwawomba icete imilimo mwi wungwe, ukuzana incito yakuyisakamalilamo ponga nu lupwa nu kumanya ivyakwivwana icete na wantu wanji. Lekani tulandeko pe vimwi vino mungasambilila.

10-11. Avizima ci vino umwanawitu angazanamo nga cakuti wamanya ukuwazya nu kulemba? (Amalumbo 1:​1-3) (Lolani ni cikope.)

¹⁰ Sambililani ukuwazya nu kulemba. E Baibolo yikati umuntu wansansa swinya wino akatunguluka, aweyo wino akawazya Izwi lya kwe Leza cila wanda nu kwelenganyapo. (Wazyani Amalumbo 1:1-3.) Nga mukuwazya Baibolo cila wanda, mulimanya vino Yehova akakwelenganya. Swinya cino cilifumamo acakuti muliwakwelenganya nu kupingula icete pa vintu. (Imilu. 1:​3, 4) Cinji acakuti, awantu wamusango wo-o, awano wakalondekwa mwi wungwe. Amulandu ci?

¹¹ Iwungwe lya kwe Yehova likalonda awonsi awafikepo wano wamanya ukusambilizya nu kuwomelezya ukuwomvya Baibolo. (Tait. 1:9) Nga cakuti mwamanya ukuwazya nu kulemba, muliwapekanya icete amalyasi ni vyasuko ivyakuwomelezya. Cinji acakuti muliwalembako ni visinka pano mukuyisambilizya na pano mukuteyelezya kwi lyasi lya pi wungwe, pa kulongana kwa muputule nanti ukwa citungu. Ivisinka vino mwalemba, viliwamyavwa ukuwomya isuwilo linu nu kuwomelezyako wanji.

12. Acani cino cingamyavwa ukulanzyanya icete na wantu wanji?

¹² Sambililani ivya kulanzyanya icete na wantu. Umwina Klistu azipizile ukumanya ivyakulanzyanya icete na wantu wanji. Umwanawitu wino wamanya ivyakulanzyanya icete na wantu, akateyelezya pano wakulanda swinya akamanya vino wakwelelenganya na vino wakuyivwa. (Imilu. 20:5) Akacita wo-o ukupitila mukwivwavye vino izwi likufuma, vyo weyo umuntu akupanga pa minso na vino akucita umuwili. Lelo mutanga mumanye vyonsinyene vyo-o, nga cakuti musakuzanwa na wantu impindi intali. Ku cakulolelako, cingamiwomela ukulanzyanya icete na wantu wanji pano mwawa nawo ponga, nga cakuti ilivule mukawalembela vye amameseji nanti ukuwatumila amafoni. Acino mwakwelezyako ukuzana impindi iyakuwa ponga pano mukulanzyanya.—2 Yoh. 12.

13. Avyani vinji vino umwanawitu uwacitici azipizile ukusambilila? (1 Timoti 5:8) (Lolani ni cikope.)

¹³ Sambililani ivya kuyisunga. Umwanawitu e songo mu vya kwe Leza, azipizile ukumanya ivya kuyisakamala nu kusakamala awa mu ng’anda yakwe. (Wazyani 1 Timoti 5:8.) Munsi zimwi, awanawitu awacitici wakasambilila ivyakuwomba imilimo yimwi ku wakwasi nanti kwa lupwa. Ne munsi zinji, awalumendo wakasambilila ivya kucita ivya wukazi nanti incito zinji pano wali ku masukulu. Nomba asa mulandu nu kuli konsinye kuno mwikala, muzipizile ukumanyako vimwi vino vingiza vimyavwe ukuzana incito iyakuyisakamalilamo. (Imili. 18:​2, 3; 20:34; Efes. 4:28) Uzye mwamanyikwa ukuti mwe wantu wano wakawombesya swinya wano wasilecela imilimo pa nzila? Yo-o imiwele ni vintu vinji vino tulanzilepo mwe co-o icipande, vyacindama nkaninye ku wanawitu. Amuno vingawavwa ukuficilisya ukuwomba imilimo na yinji yino wawapa. Lekani tulandeko pe yo-o imilimo.

YIPEKANYANI KU MILIMO YINO MUNGIZA MUWE NAYO KU NKOLELO

14. Uzye umwanawitu uwacitici angayipekanya wuli ukuwombako umulimo wa mpindi zyonsi?

¹⁴ Ukuwomba mu mulimo wa mpindi zyonsi. Awanawitu awavule wasongo mu vya kwe Leza wakatalika ukuwomba umulimo wa mpindi zyonsi lyo wacili awatici. Wupayiniya awuno wukawavwa ukusambilila ivyakuwomba na wantu awalekane lekane. Swinya wukawavwa ukutantika icete ivyakuwomvya indalama nu kukonka vyovyonye vino watantika. (Flpi. 4:​11-13) Fwandi icicindamisye cino muzipizile ukutalicila ukucita pano mutani muwe mu mulimo wa mpindi zyonsi, akuwombako wupayiniya wakwavwilizya. Wamwi wakasolapo ukuwombako wupayiniya wakwavwilizya pa mpindi yimwi, na co-o cikawavwa ukutalika ukuwomba wupayiniya wa mpindi zyonsi. Wupayiniya awuno wukakwiyula inzila zya kuwombako na vinji mu mulimo wa mpindi zyonsi, ndi vino ukuwombako mu wuzengo nanti pa Bethel.

15-16. Avyani vino vingavwa umwanawitu uwacitici ukufikapo ukuwa amuwomvi wino akatumicila nanti e eluda?

¹⁵ Ukuwa umuwomvi wino akatumicila nanti eluda. Umwanawitu wensinye azipizile awavwambisya ukufikapo ukwavwa awanawitu na wankazi mwi wungwe, akuli ukuti ukufikapo ukuwa we eluda. E Baibolo yikalanda ukuti umonsi wino akuwombesya ukufikapo, lyo “akulonda umulimo wuzima nkani.” (1 Tim. 3:1) Nomba pano umwanawitu atani afikepo ukuwa we eluda, azipizile ukutalicila ukufikapo ukuwa amuwomvi wino akatumicila. Awawomvi wano wakatumicila wakakwavwa wa eluda mu milimo imivule. Swinya wonsinye ponga na wa eluda wakayikundila ukuwombela awanawitu na wankazi nu kuwombako mu mulimo wakuwizya. Awanawitu wangafikapo ukuwa awawomvi wano wakatumicila na pano wacili awaticinye. Ne awawomvi wano wakatumicila wano wakawomba icete wangafikapo ukuwa awa eluda na pano wali ni myaka mu ma 20.

¹⁶ Mungacita wuli pa kuti mufikepo ukuwa umuwomvi wino akatumicila nanti e eluda? Kutawapo inzila iyili yonsinye iyiwele yino muzipizile ukuwomvya pa kuti mufikepo, yino yalusya pa kukonka vino Baibolo yikalanda, pakukunda Yehova, awa mu lupwa na wa mwi wungwe. (1 Tim. 3:​1-13; Tait. 1:​6-9; 1 Pet. 5:​2, 3) Muzipizile ukuwacita vyo-o vino twalandapo nu kwivwicisya muno vikasula. Swinya mwapepelapo kwe Yehova ukuti awamyavwa mwaviwomvya.c

17. Uzye umwanawitu uwacitici angayipekanizizya wuli ukuwa umulume umuzima swinya umutwe walupwa? (Lolani ni cikope.)

¹⁷ Ukuwa umulume swinya umutwe wa lupwa. Ndi vino Yesu walanzile, awanawitu wamwi wasongo mu vya kwe Leza wakakwikala vye ukwasowa ukutwala. (Mat. 19:12) Lelo nga cakuti mwasolapo ukutwala, muliwa nu mulimo uwakuwa mwe walume swinya umutwe walupwa. (1 Kor. 11:3) E Yehova akakwenecela umulume ukukunda umuci, ukumusakamala mwe vino akulonda nu kumwavwa ukuwomya wuciwuza wakwe ne Yehova. (Efes. 5:​28, 29) Imiwele ni vintu vinji vino tulanzilepo mwe co-o icipande, ponga ngati akuwa na melenganyo mazima, ukucindika awanaci nu kuwa mwe wasuwilwa, vingamyavwa ukwizawa mwe walume awazima. Swinya vingamyavwa ukuyipekanizizya kucili ukuwa mwe walume swinya umutwe walupwa.

18. Uzye umwanawitu uwacitici angayipekanya wuli ukuwa amukwasi?

¹⁸ Ukuwa umukwasi. Nga cakuti mwatwala, mpindi zimwi mungasolapo ukuwa na wana. Avyani vino mungasambililako kwe Yehova pa kuwa umukwasi umuzima? Kwawa ivivule vino mungasambililako. (Efes. 6:4) E Yehova wanenile umwana wakwe ukwasowa nu kupita mumbali ukuti wamukunda swinya akasecelela mwe weliwe. (Mat. 3:17) Namwemwenye nga cakuti mwiza mwawa nawana, mwize mwawanena lyonsinye ukuti mwawakunda. Swinya mwize mwawasalifya pa vizima vino waliwacita. Awakwasi wano wakakolanya e Yehova, wakakwavwa awana wawo ukuwa awina Klistu wasongo mu vya kwe Leza. Mungayipekanizizya kucili ukuwa mwe wakwasi ukupitila mu kulanjizya ulukundo nu kusakamala awa mu lupwa na mwi wungwe. Swinya mwawanena ukuti mwawakunda nu kuti wacindama nkaninye kwe mwemwe. (Yoha. 15:9) Ukucita wo-o kulimyavwa ukuficilisya umulimo winu uwakuwa umulume swinya umukwasi. Pe yo-o impindi pano mukuyipekanizizya, mwandi mwasecelesya nkaninye e Yehova swinya mwandi mwakwavwa awa mu lupwa na wa mwi wungwe.

AVYANI VINO MUZIPIZILE UKUCITA?

19-20. Avyani vino vingavwa awanawitu awacitici ukuwa wa songo mu vya kwe Leza? (Lolani icikope pa nkupo.)

¹⁹ Mwe wanawitu awacitici, ukuwa we songo mu vya kwe Leza kusikwiza vye ngati amino ya mu mulomo, pakalondekwa ukuwombesya. Muzipizile mwakolanya awantu wano wawa ni miwele imizima. Mwakwelenganya icete, mwawa awasuwilwe swinya mwasambililako na vimwi vino vingamyavwa mu wumi, nu kuyipekanizizya ku cili ku milimo yino mungiza muwe nayo ku nkolelo.

²⁰ Nga cakuti mwelenganya pe vino vikulondekwa ukuti muwombe, mpindi zimwi mungalola ngati vyawoma mutandi mukumanisye. Lelo icisinka acakuti, mungakumanisya. Mwakwizuka ukuti e Yehova akavwambisya sana ukumyavwa. (Ayize. 41:10, 13) Swinya awanawitu na wankazi mwi wungwe nawonye wangamyavwa. E Yehova akalonda ukuti muwe mwe wasongo mu vya kwe Leza. Fwandi nga cakuti mwiza mwafikapo, muliwa ni nsansa nkaninye. Twamikunda nkaninye wanawitu mwe wacitici! E Yehova atwalilile ukumyavwa pano mukuwombesya ukufikapo ukuwa mwe wasongo mu vya kwe Leza.—Imilu. 22:4.