Eclesiastés
7 Va̱ʼaníka ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱yó nu̱úka aceite tá va̱ʼaní, ta va̱ʼaníka ki̱vi̱ ña̱ xíʼi̱yó nu̱úka ki̱vi̱ ña̱ kákuyó. 2 Va̱ʼaníka kúú ña̱ ku̱ʼu̱nyó veʼe nu̱ú ni̱xi̱ʼi̱ na̱ yiví nu̱úka ña̱ ku̱ʼu̱nyó veʼe nu̱ú íyo vikó, saáchi ndiʼi na̱ yiví xíʼi̱na, ta xíniñúʼu ndakanixi̱ní na̱ táku xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. 3 Va̱ʼaníka ña̱ kundi̱ʼi-iniyó nu̱úka ña̱ ku̱a̱ku̱yó, saáchi va̱ʼaníka na̱ yiví kúúyó tá kúsuchí-iniyó. 4 Na̱ ndíchi na̱ íyo veʼe nu̱ú ni̱xi̱ʼi̱ iin na̱ yiví ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ tákuyó ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ xíʼi̱yó, soo na̱ kíʼví, ndiʼi tiempo ndákanixi̱nína ndáaña keʼéna ña̱ va̱ʼa kusi̱í-inina.
5 Va̱ʼaníka kúú ña̱ nda̱ʼyi̱ na̱ ndíchi nu̱úyó, nu̱úka ña̱ taxiyó ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼa na̱ kíʼví xa̱ʼa̱yó. 6 Saáchi nda̱a̱ táki̱ʼva táku̱ káʼndi tú iñú tá xíxi̱nú kaʼa̱ iin ki̱si saá táku̱ tá xáku̱ na̱ kíʼví, ta saátu ña̱yóʼo va̱ása ndáyáʼviña. 7 Tá xóʼvi̱* iin na̱ ndíchi kivi keʼéna nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin na̱ kíʼví. Ta ni na̱ yiví ndíchi kúúna kivi kixáʼa ki̱ʼvi ña̱ va̱ása va̱ʼa níma̱na tá ná taxina ña̱ʼa* ndaʼa̱na ña̱ keʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa.
8 Va̱ʼaníka tá ndíʼi iin chiñu* nu̱úka tá kíxáʼaña. Va̱ʼaníka ña̱ kúee koo iniyó nu̱úka ña̱ ni̱nu kuniyó. 9 Va̱ása kamaní sa̱ún, saáchi na̱ kíʼví kúú na̱ kamaní sáa̱.
10 Va̱ása ka̱ʼún: “Va̱ʼaníka ni̱xi̱yo tiempo xi̱naʼá nu̱úka tiempo vitin”. Saáchi na̱ kíʼví kúú na̱ ndákanixi̱ní saá.
11 Tá iin na̱ ndíchi ndákiʼinna iin herencia, iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱yóʼo, ta va̱ʼaní chíndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼin na̱ táku. 12 Saáchi nda̱a̱ táki̱ʼva chíndeétáʼan xu̱ʼún xíʼinyó tá íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó, saá chíndeétáʼan ña̱ ndíchi xíʼinyó tá íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó. Soo ña̱ va̱ʼaníka ndákiʼinyó tá xíni̱níyó kúú ña̱yóʼo: ña̱ ndíchi kivi taxiña kutaku na̱ kúúmiíña.
13 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼé Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱: ¿ndáana kivi ndasanda̱kú ña̱ nda̱sayakúára? 14 Tá iin ki̱vi̱ va̱ʼa kúúña, na̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa-iniún. Soo tá iin ki̱vi̱ kúúmiíún tu̱ndóʼo, xíniñúʼu ndakaʼún ña̱ táxi Ndióxi̱ ná koo ki̱vi̱ va̱ʼa xíʼin ki̱vi̱ ña̱ íyo tu̱ndóʼo, chi saá va̱ása kunda̱a̱-ini na̱ yiví ndáaña kuu chí nu̱únínu.
15 Va̱ása ndáyáʼviví ndiʼi tiempo ña̱ xa̱a̱ tákui̱, soo xi̱nii̱ ña̱yóʼo: na̱ kéʼé ña̱ nda̱kú ni kéʼéna ña̱ va̱ʼa kamava xíʼi̱na ta na̱ ndi̱va̱ʼa-ini ni kéʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa ku̱a̱ʼání tiempo tákuna.
16 Va̱ása ndakanixi̱níún ña̱ nda̱kúní íyo ña̱ kéʼún ni va̱ása na̱ʼún nu̱ú inkana ña̱ ndíchiní íyoún. ¿Nda̱chun ndúkú miíún tu̱ndóʼo ña̱ kundoʼún? 17 Va̱ása kíʼvíní koún ta ni kǒo keʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa. Chi tá saá ná keʼún va̱ása ku̱a̱ʼá tiempo kutakún. 18 Va̱ʼaníka kúúña tá ná kuniso̱ʼún u̱vi̱ saá consejo yóʼo ta kundiku̱únña; saáchi na̱ íxato̱ʼó Ndióxi̱ kundiku̱nna u̱vi̱ saá ña̱yóʼo.
19 Ta̱ kúúmií ña̱ ndíchi ndakúníkara nu̱ú 10 na̱ ta̱a na̱ ndakúní na̱ íyo iin ñuu. 20 Saáchi nu̱ú ñuʼú yóʼo kǒo nda̱a̱ ni iin na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa xíʼin ña̱ nda̱kú ndiʼi tiempo, chi kíʼvivana ku̱a̱chi.
21 Saátu va̱ása kundi̱ʼiní-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n inka na̱ yiví chi tá saá ná keʼún sana kuniso̱ʼún ña̱ káʼa̱n na̱ káchíñu nu̱ún ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼún. 22 Saáchi kúnda̱a̱ va̱ʼa iniún ña̱ ku̱a̱ʼání yichi̱ saátu miíún káʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ inkana.
23 Xi̱niñúʼi̱ ña̱ ndíchi ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱yóʼo ta ka̱chii̱: “Ndíchiní xa̱i̱ koi̱”. Soo va̱ása níkuchiñuvíi̱ keʼíi̱ ña̱yóʼo. 24 Ndiʼi ña̱ xa̱a̱ ku̱u va̱ása kívi kunda̱a̱-iniyó xíʼinña, chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ndíkaa̱ nu̱ú kúnú saá íyoña, kǒo na̱ kívi kunda̱a̱-ini xíʼinña. 25 Chi̱kaa̱-inii̱ ña̱ sakúaʼi̱ ta nandukúi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchi, xi̱kuni̱i̱ kunda̱a̱-inii̱ nda̱chun kúu iin tá iin ña̱ʼa, xi̱kuni̱i̱ kunda̱a̱-inii̱ nda̱chun ndi̱va̱ʼaní-ini na̱ kíʼví, ta saátu nda̱chun kíʼvíní kéʼé na̱ sána. 26 Tasaá ku̱ndaa̱-inii̱ ña̱yóʼo: i̱yoníka ña̱ ndakavayó ndaʼa̱ ñaʼá ñá íyo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ñunú* nu̱úka ña̱ kuviyó; níma̱ñá íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ñunú ña̱ tíinna ti̱a̱ká ta ndaʼa̱ñá íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo cadena. Ta̱a ta̱ sákusi̱í-ini Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, kuchiñuvara sa̱ñára nu̱úñá soo ta̱ kíʼvi ku̱a̱chi ndakavavara ndaʼa̱ñá.
27 “Kotondó, ña̱yóʼo kúú ña̱ ni̱xa̱i̱ ku̱ndaa̱-inii̱, káchi ta̱ sándataka na̱ yiví. Na̱ndukúi̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa xa̱i̱ kunda̱a̱-inii̱ xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa kuití. 28 Soo ta̱ʼán ndani̱ʼíi̱ ña̱ nándukúi̱. Ti̱xin mil na̱ yiví, nda̱ni̱ʼíi̱ iin ta̱a kuití ta̱ kéʼé ña̱ nda̱kú, soo kǒo níndani̱ʼíi̱ nda̱a̱ ni iin ñaʼá ñá kéʼé ña̱ nda̱kú. 29 Ña̱yóʼo kuití kúú ña̱ ku̱ndaa̱-inii̱ xa̱ʼa̱: Ndióxi̱ i̱xava̱ʼara na̱ yiví ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱ nda̱kú soo na̱yóʼo kéʼéna ña̱ kúni̱ miívana”.