ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 20
YAA 7 Jehová kúú ta̱ táxi ndée ndaʼa̱yó
Taxi ná sandíko Jehová iniún
“Ná ndukáʼnu Ndióxi̱ [...] ta̱yóʼo kúú ta̱ kúndáʼviní-ini xíni miíyó ta sándi̱kora-iniyó” (2 COR. 1:3).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Ndáaña sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼe Jehová ña̱ va̱ʼa sa̱ndíkora-ini na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia.
1. ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱ndoʼo na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n ñuu Babilonia?
NÁ NDAKANIXI̱NÍYÓ xa̱ʼa̱ na̱ judío na̱ ndakiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia. ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱ndoʼona? Sana xi̱ndi̱ʼi̱ní-inina chi xi̱nina ndáa ki̱ʼva ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ ñuu Jerusalén nu̱ú ni̱xi̱yona. Miína xíʼin na̱ táʼanna na̱ xi̱ndoo tá ya̱chi̱ ni̱ki̱ʼvina ku̱a̱chi nu̱ú Ndióxi̱ ña̱kán kúú ña̱ nda̱kiʼinnana ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí ñuu Babilonia (2 Crón. 36:15, 16, 20, 21). Tá ni̱xi̱yona ñuu Babilonia ni̱xi̱yova sava ña̱ xi̱kivi keʼéna (Jer. 29:4-7). Soo saátu ni̱xi̱yo ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱ xíʼinna saáchi su̱ví miína níndaka̱xin ña̱ koona kán. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n iin na̱ ni̱xi̱yo ñuu kán: “Yatin yuʼú yu̱ta Babilonia xi̱ndoondi̱ ta xi̱xakundi̱ tá xi̱ndakáʼanndi̱ xa̱ʼa̱ Sion” (Sal. 137:1). Na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí Babilonia xi̱niñúʼu sándi̱kona-inina, ¿ndáana kivi sándi̱ko-inina?
2, 3. a) ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová xa̱ʼa̱ na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n ñuu Babilonia? b) ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?
2 Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ sándi̱kó-iniyó (2 Cor. 1:3). Jehová kúʼvi̱-inira xínira ndiʼi na̱ kúyatin nu̱úra ta kúni̱ra sandíkora-inina. Jehová xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ sava na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia ndikó-inina xa̱ʼa̱ ku̱a̱china ta ndikó tukuna ndasakáʼnunara nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra (Is. 59:20). Ña̱kán tá kúma̱ní 100 ku̱i̱ya̱ ña̱ ndakiʼinnana ku̱ʼu̱nna ñuu Babilonia, Jehová xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ profeta Isaías ña̱ ná ka’yíra libro ña̱ naní Isaías. ¿Nda̱chun? Ta̱ profeta Isaías ka̱ʼyíra: “Sandíkondó, sandíkondó-ini na̱ ñui̱, káchi Ndióxi̱ndó” (Is. 40:1). Jehová xi̱niñúʼura profecía ña̱ va̱xi nu̱ú libro ta̱ Isaías ña̱ va̱ʼa sandíkora-ini na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia.
3 Saátu miíyó xíniñúʼuyó ña̱ sandíkona-iniyó. Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó u̱ni̱ ki̱ʼva ña̱ sa̱ndíko Jehová ini na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia: 1) I̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱ ndi̱kó-ini. 2) Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra ña̱ koo iin ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna. 3) Chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ kǒo yi̱ʼvína. Tá ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin tá iin ña̱yóʼo kiʼinyó kuenta ña̱ saátu sándi̱ko Jehová iniyó tiempo vitin.
KÚNDÁʼVI-INI JEHOVÁ XÍNIRA MIÍYÓ TA ÍXAKÁʼNU-INIRA XA̱ʼA̱YÓ
4. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúndáʼvi-inira xínira na̱ yiví? (Isaías 55:7).
4 Kúndaʼviní-ini Jehová xínira miíyó (2 Cor. 1:3). Ni̱na̱ʼa̱raña tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱ judío na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuu Babilonia tá ná ndikó inina (kaʼvi Isaías 55:7).a Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inii̱ xínii̱ yóʼó kundáʼvi-inii̱ kunii̱ yóʼó” (Is. 54:8). ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼéraña? Xi̱kunda̱a̱-inira na̱ judío xo̱ʼvi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxiniso̱ʼonara, soo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ndikó tukuna Judá. Kixaa̱ iin ki̱vi̱ ña̱ keena ñuu Babilonia ta ndikóna ñuuna (Is. 40:2). Na̱ judío na̱ ndi̱kó-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china ni̱kusi̱íní-inina tá xi̱niso̱ʼona ña̱yóʼo.
5. ¿Nda̱chun kivi kandíxayó ña̱ kúndáʼviní-ini Jehová xínira miíyó?
5 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Ña̱ xa̱a̱ íyo tu̱ʼva Jehová ña̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia xi̱xini̱vana ña̱yóʼo. Ta miíyó tiempo vitin kúnda̱a̱va-iniyó ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó. ¿Nda̱chun? Saáchi xa̱a̱ xíni̱vayó ndiʼi ña̱ ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Isaías ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó, yiváyó Jehová ta̱xira se̱ʼera ña̱ ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ kuvira xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó kivi ndoo ku̱a̱chiyó (Hech. 3:19; Is. 1:18; Efes. 1:7). Kúndáʼviní-ini Ndióxi̱ xínira miíyó.
6. ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúndáʼvi-ini Jehová xínira miíyó? (Koto na̱ʼná).
6 Tá ni̱ki̱ʼviyó iin ku̱a̱chi ndeé tá ya̱chi̱ ta xa̱a̱ nda̱ndikó-iniyó soo ni saá ndákanixi̱níyó ña̱ kúúmiíkayó ku̱a̱chi, tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová nu̱ú Isaías 55:7 va̱ʼaní sándi̱koña-iniyó. Savana xóʼvi̱kana xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása vií íyo ña̱ nda̱kaxinna ke̱ʼéna. Soo tá xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó ta kǒo kéʼékayóña kivi kandíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱yó. Ta tá íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó kǒo ndákaʼánkara xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (chitáʼanña xíʼin Jeremías 31:34). Tá kǒo ndákaʼán Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó ni miíyó kǒo xíniñúʼu ndakaʼán xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Jehová kíʼinra kuenta xíʼin ña̱ kéʼéyó vitin ta kǒo xítokara ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱ (Ezeq. 33:14-16). Ta ná ndakaʼányó chi si̱lóʼoní kúma̱ní ta yiváyó ta̱ kúndáʼviní-ini xíni miíyó sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ki̱xi nu̱úyó xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo vií níxi̱yo ña̱ nda̱kaxinyó keʼéyó.
Kǒo ndákaʼánví Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱, chi ña̱ kíʼinra kuenta xíʼin kúú ña̱ kéʼéyó vitin. (Koto párrafo 6).
7. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kama natúʼunyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó?
7 ¿Ndáaña keʼéyó tá ni̱ki̱ʼviyó iin ku̱a̱chi ña̱ ndeé ta ta̱ʼán na̱túʼunyó xa̱ʼa̱ña? Biblia káʼa̱nña ña̱ ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ anciano ña̱ chindeétáʼanna xíʼinyó (Sant. 5:14, 15). Sana ixayo̱ʼvi̱nívaña xíʼinyó ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ anciano. Soo ná ndakaʼányó chi mií Jehová nda̱kaxin na̱yóʼo ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼinyó. Ña̱kán tá xa̱a̱ ndi̱kó-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó ta kúnda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová xíʼin na̱ anciano kúʼvi̱-inina xínina miíyó ta kúndáʼvi-inina xínina miíyó, kǒo ixayo̱ʼvi̱víña xíʼinyó ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼinna. Ná kotoyó ndáa ki̱ʼva ku̱ndáʼvi-ini Jehová xi̱nira iin ta̱ hermano ta̱ naní Arthur ta sa̱ndíkora-inira saáchi xi̱ndakavaní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra.b Ta̱yóʼo káchira: “Ki̱ʼva iin ku̱i̱ya̱ xi̱xitoi̱ pornografía soo iin ki̱vi̱ xi̱niso̱ʼi̱ iin discurso ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ xínitúni̱yó tasaá na̱túʼi̱n xíʼin ñá síʼi̱ ta saátu xíʼin na̱ anciano xa̱ʼa̱ ña̱ xikeʼíi̱, ni xa̱a̱ na̱túʼi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼíi̱ soo xi̱ndakavakava-inii̱. Na̱ anciano ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n ña̱ kúni̱kava Jehová xínira yi̱ʼi̱ ta táxira consejo ndaʼa̱yó chi kúni̱ra xínira miíyó. Nda̱a̱ níma̱i̱ ni̱xa̱a̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n ta chi̱ndeétáʼanna xíʼi̱n ña̱ kǒo ndakavaka-inii̱”. Vitin ta̱ Arthur kúúra precursor regular ta saátu siervo ministerial. Va̱ʼaní kúniyó chi tá ndíkó-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó Jehová íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó.
JEHOVÁ KÁʼA̱NRA TAXIRA ÑA̱ VA̱ʼA NDAʼA̱YÓ CHÍ NU̱ÚNÍNU
8. a) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ judío? b) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Isaías 40:29-31, ¿ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ judío?
8 Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xi̱xini̱na ña̱ tá xi̱ndakiʼin na̱ ñuu Babilonia na̱ yiví kǒo níxisañákanana. Ña̱kán kivi ndakanixi̱níyó ña̱ kǒo ndikóka na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia ñuuna (Is. 14:17). Soo Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra ña̱ sa̱ñavana ta kǒo nda̱a̱ ni iin na̱ kivi kasi nu̱úra ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ra (Is. 44:26; 55:12). Nu̱ú Jehová, ñuu Babilonia ni̱xi̱yoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin tiʼvi loʼo yáká (Is. 40:15). Ña̱ keʼé Jehová kúú ña̱ tiviraña ta ndiʼi-xa̱ʼa̱ña. Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová va̱ʼaní sa̱ndíkoña-ini na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia. Ta̱ Isaías ka̱ʼyíra: “Soo na̱ ndáa-ini Jehová ndakiʼinna ndee̱” (kaʼvi Isaías 40:29-31).c Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ta̱xiña ndee̱ ndaʼa̱na ña̱ kandíxakanara.
9. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin na̱ judío ña̱ kandíxana ña̱ saxínu Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra?
9 Na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n ñuu Babilonia kiviva kandíxana ña̱ saxínuva Jehová ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna. ¿Nda̱chun? Saáchi xa̱a̱ xi̱nivana ña̱ ni̱xi̱nu ku̱a̱ʼá profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Tá kúú xi̱xini̱vana ña̱ ni̱ki̱ʼvi na̱ Asiria nu̱ú xi̱ndoo u̱xu̱ tribu na̱ ñuu Israel ta nda̱kiʼinnana ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna (Is. 8:4). Xi̱nina ña̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱na ñuu Jerusalén ta nda̱kiʼinnana ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna (Is. 39:5-7). Saátu xi̱xini̱na ta̱ rey ñuu Babilonia ta̱vára nduchúnu̱ú ta̱ rey Sedequías ta nda̱kiʼinrara ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra ñuu Babilonia (Jer. 39:7; Ezeq. 12:12, 13). Ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ni̱xi̱nuña (Is. 42:9; 46:10). Ndiʼi ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ kandíxana ña̱ saxínuva Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sa̱ñána.
10. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo nandóso-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová keʼéra?
10 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Tá ndákava-iniyó, ña̱ ndátuyó ndakiʼinyó chí nu̱únínu sandíkoña-iniyó ta taxiña ndee̱ ndaʼa̱yó. Ndóoyó tiempo ña̱ yo̱ʼvi̱ní ta íyo na̱ sáa̱-ini xíni miíyó, soo kǒo xíniñúʼu yi̱ʼvíníyó saáchi Jehová káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ chí nu̱únínu kutakuyó ndiʼi tiempo ta kǒoka ña̱ sayíʼvi miíyó. Ta kǒo xíniñúʼu nandóso-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová keʼéra. Ta, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo nandóso-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová? Ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó kúú ña̱ taváyó tiempo ña̱ ndakanixi̱níyó ña̱ viíní kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á. Ná kaʼviyó tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱, ná kotoyó video ta ná kuniso̱ʼoyó yaa ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ koo chí nu̱únínu. Ta ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ndáaña káʼa̱nra keʼéra chí nu̱únínu kúú ña̱ kútóokayó.
11. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin iin ñá hermana ña̱ va̱ʼa ndakú koo iniñá?
11 Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá hermana ñá naní Joy ñá kúúmií iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní. Ña̱ ndátuñá ndakiʼinñá chí nu̱únínu sándi̱koña-iniñá ta ndásandakúña-iniñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá túvii̱ ña̱ kǒo kúndeéka-inii̱, xíʼin ndiʼi níma̱i̱ káʼi̱n xíʼin Jehová ta káʼi̱n xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndóʼi̱ chi kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ xíni̱vara ndiʼi ña̱ ndóʼi̱. Ta Jehová ndákuiinvara ña̱ káʼi̱n xíʼinra chi táxira ndee̱ ndaʼi̱ ña̱ kundeé-inii̱” (2 Cor. 4:7). Ta saátu ndákanixi̱níñá ña̱ nu̱ú ñuyǐví xa̱á “nda̱a̱ ni iin na̱ yiví va̱ása ka̱ʼa̱nna ña̱yóʼo: ‘Ndeé ndóʼi̱’” (Is. 33:24). Saátu miíyó tá ná natúʼunyó xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼoyó ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndátuyó ndakiʼinyó chí nu̱únínu, ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó.
12. ¿Nda̱chun kivi kandíxayó ña̱ saxínu Jehová ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó? (Koto na̱ʼná).
12 Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia saátu miíyó kivi kandíxayó ña̱ saxínu Jehová ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra keʼéra. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi profecía ña̱ xa̱a̱ xínu tiempo vitin. Tá kúú tiempo vitin xáʼndachíñu na̱ Estados Unidos xíʼin na̱ Gran Bretaña, ta ña̱ xáʼndachíñuna iin táʼví ndakúña ta iin táʼví vitáña (Dan. 2:42, 43). Xítoyó ña̱ ndeéní táan, saátu nátúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví (Mat. 24:7, 14). Ña̱ xítoyó xínu profecía yóʼo ta saátu inkakaña sándi̱koña-iniyó ta chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxakayó ña̱ saxínuva Jehová ndiʼi ña̱ káʼa̱nra keʼéra.
Ndiʼi profecía ña̱ xítoyó xínu tiempo vitin chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱ saxínuva Jehová ndiʼi ña̱ káʼa̱nra keʼéra. (Koto párrafo 12).
JEHOVÁ CHÍNDEÉTÁʼANRA XÍʼINYÓ ÑA̱ KǑO YI̱ʼVÍYÓ
13. a) ¿Ndáa tu̱ndóʼo kundoʼo na̱ judío tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí keena ñuu Babilonia? b) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Isaías 41:10-13, ¿ndáa ki̱ʼva sa̱ndíko Jehová inina?
13 Jehová sa̱ndíkora-ini na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia saáchi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ sa̱ñána. Soo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ kixi tu̱ndóʼo nu̱úna tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí keena ñuu Babilonia. Jehová xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nvara ña̱ tiempo kán koo iin rey ta̱ ndakúní ta̱ kuchiñu sandíʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼi ñuu ña̱ íyo yatin xíʼin ñuu Babilonia, ta tándi̱ʼi sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ñuu Babilonia (Is. 41:2-5). ¿Á xi̱niñúʼu yi̱ʼví na̱ judío xa̱ʼa̱ ña̱ kuu? Tá kúma̱níka ndiʼi-xa̱ʼa̱ ñuu Babilonia, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra tu̱ʼun ña̱ sa̱ndíko-inina ta ka̱chira: “Va̱ása yi̱ʼvíún chi íyoi̱ xíʼún. Va̱ása kundi̱ʼi-iniún chi yi̱ʼi̱ kúú Ndióxi̱ún” (kaʼvi Isaías 41:10-13).d ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱nra “yi̱ʼi̱ kúú Ndióxi̱ún”? Kǒo níka̱ʼa̱n kuitíra ña̱yóʼo xíʼinna ña̱ sandákaʼánrana ña̱ xíniñúʼu ndasakáʼnunara, saáchi ni̱ka̱ʼa̱nra tu̱ʼun yóʼo xíʼinna ña̱ va̱ʼa ndakaʼánna ña̱ íyora xíʼinna (Sal. 118:6).
14. ¿Ndáaka ña̱ ke̱ʼé Jehová ña̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ judío ña̱ kǒo yi̱ʼvína?
14 Íyo inka ña̱ ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia ña̱ kǒo yi̱ʼvína: Sa̱ndakáʼanrana ña̱ ndíchiníra ta íyoní ndee̱ra. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ná kotona chí ndiví chi ku̱a̱ʼání ki̱mi i̱xava̱ʼara ta xíni̱ra ki̱vi̱ iin tá iinrí (Is. 40:25-28). Ña̱kán xíni̱va Jehová ki̱vi̱ iin tá iin na̱ káchíñu nu̱úra. Tá kúúmiíra ndee̱ ña̱ i̱xava̱ʼara ndiʼi ki̱mi, saátu kúúmiíra ndee̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼin na̱ ñuura. Xa̱ʼa̱ ña̱kán na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia kǒo níxi̱xiniñúʼu yi̱ʼvína.
15. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ judío ña̱ va̱ʼa koo tu̱ʼvana?
15 Ta saátu Jehová xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ káchíñu nu̱úra ndáaña xíniñúʼu keʼéna ña̱ va̱ʼa koo tu̱ʼvana. Nu̱ú Isaías capítulo 26 Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuura: “Na̱ ñuu miíi̱, kúáʼanndó ta ki̱ʼvindó ini cuarto ña̱ ndíkaa̱ nda̱a̱ ma̱á, ta tá xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvindó, ndakasindó yéʼé. Ta kán koose̱ʼéndó, nda̱a̱ ná va̱ása sa̱a̱kai̱” (Is. 26:20). Ni̱xi̱nu iin táʼví versículo yóʼo tá ku̱chiñu ta̱ rey Ciro ni̱ki̱ʼvira ñuu Babilonia. Iin ta̱ griego ta̱ naní Jenofonte ta̱ xíni̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ historia ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ tá ni̱ki̱ʼvi ta̱ Ciro ñuu Babilonia “xa̱ʼndara chiñu nu̱ú na̱ soldadora ña̱ ná kaʼnína ndiʼi na̱ xíka chi calle” (Ciropedia, traducción de Ana Vegas Sansalvador). Sana ni̱yi̱ʼvíní na̱ ñuu Babilonia, soo na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu kán ni̱ka̱kuna xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ndíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna.
16. ¿Nda̱chun kǒo xíniñúʼu yi̱ʼvíyó tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ gran tribulación? (Koto na̱ʼná).
16 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Si̱lóʼo kúma̱ní ta kixaa̱ ña̱ gran tribulación. Tá ná kixáʼaña yi̱ʼvíní na̱ yiví chi kǒo kunda̱a̱-inina ndáaña keʼéna, soo miíyó kǒo yi̱ʼvíyó saáchi kúnda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová kúú Ndióxi̱yó. Miíyó kǒo kaka-iniyó saáchi xa̱a̱ ku̱nu̱mí ka̱kuyó (Luc. 21:28). Tá ná kixáʼa na̱ chíñu kundi̱va̱ʼana xíʼinyó saá kúú ña̱ kandíxaníkayó Jehová. Jehová kuniñúʼura na̱ ángel ña̱ kundaara miíyó ta saátu ka̱ʼa̱nra xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ka̱kuyó. ¿Ndáa ki̱ʼva ka̱ʼa̱nra xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? Kǒo xíni̱víyó. Soo sana ti̱xin congregación ka̱ʼa̱nra xíʼinyó xa̱ʼa̱ña. Sana ña̱yóʼo kúú “cuarto ña̱ ndíkaa̱ nda̱a̱ ma̱á” ta yóʼo kúú nu̱ú kivi kundaana miíyó. Tá kúni̱yó koo tu̱ʼvayó xíniñúʼu vií kutáʼanyó xíʼin na̱ hermano, vií kuniso̱ʼoyó ndiʼi ña̱ káʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼinyó ta ná kandíxayó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó (Heb. 10:24, 25; 13:17).
Ndakúníva Jehová ta kivi sáka̱kura miíyó, ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kǒo yi̱ʼvíyó tá xa̱a̱ ná kuu ña̱ gran tribulación. (Koto párrafo 16).e
17. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa sandíko Jehová iniyó?
17 Ni ni̱xi̱yo tu̱ndóʼo nu̱ú na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu Babilonia soo mií Jehová sa̱ndíko-inina. Saátu keʼéra xíʼin miíyó, ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná kuu chí nu̱únínu ná taxiyó sandíko Jehová iniyó. Ná ndakaʼányó chi kúndáʼviní-inira xínira miíyó. Ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinyó chí nu̱únínu, ta ná kǒo nandósóyó ña̱ mií Jehová kúú Ndióxi̱yó, xa̱ʼa̱ ña̱kán kǒo xíniñúʼu yi̱ʼvíyó.
YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó
a Isaías 55:7: “Ta̱a ta̱ ndi̱va̱ʼa-ini ná sandákoora ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéra, ta ta̱a ta̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ná sandákoora ña̱ va̱ása va̱ʼa ndákanixi̱níra; ná ndikóra ta Jehová kundáʼvi-inira kunirara, ná ndikóra ta Ndióxi̱yó ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chira”.
b Nasama ki̱vi̱ savana.
c Isaías 40:29-31: “Ndásandakúra na̱ ku̱naá ta táxira ndee̱ ndaʼa̱ na̱ ku̱vitá. 30 Nda̱a̱ na̱ va̱lí kúnaána ta kúvitána, káchiʼina ta ndákavana, 31 soo na̱ ndáa-ini Jehová, ndakiʼinna ndee̱. Ndachína nda̱a̱ táki̱ʼva ndáchí tí águila. Kununa ta va̱ása kunaána; kakana ta va̱ása kunaána”.
d Isaías 41:10-13: “Va̱ása yi̱ʼvíún chi íyoi̱ xíʼún. Va̱ása kundi̱ʼi-iniún chi yi̱ʼi̱ kúú Ndióxi̱ún. Yi̱ʼi̱ taxi ndee̱ ndaʼún. Yi̱ʼi̱ chindeétáʼan xíʼún. Xíʼin ndaʼa̱ kúaʼi̱ ña̱ kéʼíi̱ ña̱ nda̱kú tii̱n yóʼó. 11 Koto, ndiʼi na̱ sáa̱ xíʼún kukaʼan nu̱úna. Ta na̱ kánitáʼan xíʼún, ndiʼi-xa̱ʼa̱na ta kǒokana koo. 12 Nandukún na̱ kánitáʼan xíʼún soo va̱ása ndani̱ʼúnna. Na̱ ta̱a na̱ kánitáʼan xíʼún, va̱ása kundayáʼvina, chi koona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ʼa ña̱ kǒo íyo. 13 Saáchi yi̱ʼi̱ Jehová Ndióxi̱ún, tíi̱n ndaʼa̱ kúaʼún; yi̱ʼi̱ kúú ta̱ káʼa̱n ña̱yóʼo xíʼún: ‘Va̱ása yi̱ʼvíún. Yi̱ʼi̱ kúú ta̱ chindeétáʼan xíʼún’”.
e ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin tiʼvi loʼo na̱ hermano nda̱kutáʼanna. Kándíxana ña̱ kúúmií Jehová ndee̱ ña̱ sáka̱kura na̱ ndásakáʼnu miíra ni nda̱a̱ ndáaka ñuu ndóona.