¿Á kivi chindeétáʼan Biblia xíʼi̱n tá va̱ása kúni̱kai̱ kutakui̱ ta kúni̱i̱ kaʼníi̱ miíi̱?
Ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo
Kiviva chindeétáʼan Biblia xíʼún, saáchi tu̱ʼun Ndióxi̱ kúúña ta miíra sándi̱ko-ini na̱ ndákava-ini (2 Corintios 7:6). Ni su̱ví iin libro ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ kue̱ʼe̱ kúúña, soo xa̱a̱ chíndeétáʼanña Biblia xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ sandákoona ña̱ ndákanixi̱nína ña̱ kaʼnína miína. Ta consejo ña̱ va̱xi nu̱úña kivi chindeétáʼanña xíʼún.
¿Ndáa versículo va̱xi nu̱ú Biblia kivi chindeétáʼan xíʼún ña̱ kǒo ndakanixi̱níún kaʼníún miíún?
¿Ndáaña keʼéyó tá iin na̱ migoyó káʼa̱nna xíʼinyó ña̱ va̱ása kúni̱kana kutakuna?
¿Ndáa consejo táxi Biblia ndaʼa̱yó?
● Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼún.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Na̱ ndixa kúú migoyó ndiʼi tiempo kúʼvi̱-inina xínina miíyó, tá íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ñaniyó á ku̱ʼvayó saá íyona xíʼinyó” (Proverbios 17:17).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Tá íyo iin ña̱ sándi̱ʼiní-iniyó, xíniñúʼu chindeétáʼanna xíʼinyó.
Tá kǒo nátúʼún xíʼin nda̱a̱ ni iinna, tu̱ndóʼo ña̱ ndóʼún ixayo̱ʼvi̱níña xíʼún. Soo tá káʼún ña̱ ndóʼún xíʼin inkana, saá kúú ña̱ va̱ása ndakanixi̱níún ña̱ kúni̱ún kaʼníún miíún ta viíka ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.
Keʼé ña̱yóʼo: Ndi̱ku̱n ka̱ʼún xíʼin iin na̱ veʼún á iin na̱ migoún na̱ ndáaní-iniún.a Ta saátu kivi kaʼyíún nu̱ú iin tutu ndiʼi ña̱ ndóʼún.
● Ndukú na̱ xíni̱va̱ʼa ña̱ chindeétáʼanna xíʼún.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Na̱ íyo va̱ʼa kǒo xíniñúʼuna iin doctor, chi na̱ ndeéndóʼova kúú na̱ xíniñúʼu iin doctor” (Mateo 9:12).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Tá káni kue̱ʼe̱ miíyó xíniñúʼu ku̱ʼu̱nyó nu̱ú na̱ doctor.
Tá iin na̱ yiví ndákanixi̱nína ña̱ kúni̱na kaʼnína miína ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ kúúmiína iin kue̱ʼe̱. Ña̱kán nda̱a̱ táki̱ʼva kǒo kúkaʼan nu̱úyó xíʼin iin kue̱ʼe̱ ña̱ kúúmiíyó, saá ná kǒo kukaʼan nu̱úyó ña̱ ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱níyó kaʼníyó miíyó, chi íyova ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo ndakanikaxi̱níyó ña̱ kaʼníyó miíyó.
Keʼé ña̱yóʼo: Kamaní ndukún iin na̱ doctor ña̱ ná chindeétáʼanna xíʼún.
● Ndakaʼán chi ndáyáʼviníún nu̱ú Ndióxi̱.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “¿Á su̱ví u̱vi̱ xu̱ʼún ña̱ loʼoní ndáyáʼvi cháʼvina xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n saa válí tá íxi̱kónarí? Soo Ndióxi̱ va̱ása nándósóra xa̱ʼa̱ ni iin tíyóʼo. [...] Va̱ása yi̱ʼvíndó. Ndáyáʼviníkava ndóʼó nu̱ú ku̱a̱ʼá tí saa válí” (Lucas 12:6, 7).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Ndáyáʼviníún nu̱ú Ndióxi̱.
Sana túviún ña̱ iinlá miíún íyo, soo su̱ví saá íyoña. Ndióxi̱ xíni̱vara ña̱ ndóʼún. Ta ni túviún ña̱ kǒo kúni̱kaún kutakún, Ndióxi̱ ndíʼi̱va-inira xa̱ʼún. Nu̱ú Salmo 51:17 káʼa̱nña “Ndióxi̱ kǒo kúndasíra na̱ xóʼvi̱ níma̱ tá ndákava-inina”. Ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xínira miíún ta kúni̱ra ña̱ ná kutakún.
Keʼé ña̱yóʼo: Nandukú nu̱ú Biblia ña̱ náʼa̱ ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ xínira miíún. Tá kúú, nu̱ú capítulo 24 ña̱ libro Acerquémonos a Jehová ndani̱ʼún savaña.
● Ka̱ʼa̱n xíʼin Ndióxi̱.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Ta sandákoondó ndiʼi ña̱ sándi̱ʼi̱-inindó ndaʼa̱ Ndióxi̱, chi ta̱yóʼo ndíʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ndó” (1 Pedro 5:7).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Ndióxi̱ kúni̱ra ña̱ ná ka̱ʼún xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndóʼún xíʼin ña̱ sándi̱ʼi̱-iniún.
Ndióxi̱ kivi sandíkora-iniún ta saátu kivi taxira ndee̱ ndaʼún ña̱ ya̱ʼún nu̱ú ña̱yóʼo (Filipenses 4:6, 7, 13). Saá kúú ña̱ chíndeétáʼan Ndióxi̱ xíʼin na̱ kúyatin nu̱úra (Salmo 55:22).
Keʼé ña̱yóʼo: Ndi̱ku̱n vitin ka̱ʼún xíʼin Ndióxi̱. Kuniñúʼu ki̱vi̱ Jehová, ta ka̱ʼa̱n xíʼinra ndáaña ndóʼún (Salmo 83:18). Ka̱ʼa̱n xíʼinra ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼún ña̱ ndakú koo iniún.
● Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ káʼa̱n Biblia koo chí nu̱únínu.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Ña̱ ndátuyó, chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kutakuyó ta íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ka̱a ña̱ tíin iin barco” (Hebreos 6:19).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Ña̱ ndákanixi̱níún kivi keʼéña xíʼún nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé sa̱vi̱ kini xíʼin iin barco. Soo ña̱ káʼa̱n Biblia koo chí nu̱únínu, íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ka̱a ña̱ tíin tú barco ña̱ va̱ása nduvanú xíʼin sa̱vi̱ kini.
Ña̱ ndixa kúú ña̱ ndátuyó, saáchi Ndióxi̱ káʼa̱nra ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó (Apocalipsis 21:4).
Keʼé ña̱yóʼo: Kaʼvika xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Biblia koo chí nu̱únínu nu̱ú artículo ña̱ naní “Ña̱ ndátuyó koo chí nu̱únínu”.
● Keʼé ña̱ kutóún.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Tá kúsi̱í-iniyó táki̱ʼva íyo iin ta̱tán ña̱ sándáʼa miíyó saá íyoña” (Proverbios 17:22).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Tá ná keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kútóoyó, chindeéña miíyó ña̱ va̱ʼa kusi̱í-iniyó.
Keʼé ña̱yóʼo: Keʼé ña̱ʼa ña̱ kutóún. Tá kúú, kivi kuniso̱ʼún yaa ña̱ chindeétáʼan xíʼún ña̱ va̱ʼa kusi̱í-iniún, kaʼvi ña̱ chindeétáʼan xíʼún á inkaka ña̱ sakúsi̱í-iniún. Saátu kusi̱í-iniún tá ná chindeétáʼún xíʼin inkana (Hechos 20:35).
● Kundaa miíún.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Saáchi ña̱ ejercicio, [...] chíndeétáʼanña xíʼinyó” (1 Timoteo 4:8).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Keʼé ejercicio, ku̱su̱n va̱ʼún ta kuxu ña̱ʼa ña̱ chindeétáʼan xíʼún.
Keʼé ña̱yóʼo: Kivi kitaún kaka loʼún, ni 15 minuto kuití ná kooña.
● Ndakaʼán chi ña̱ ndákanixi̱níún á inkaka ña̱ ndóʼún, kivi nasa̱maña.
Ña̱ káʼa̱n Biblia: “Ndóʼó va̱ása kúnda̱a̱ví-inindó ndáaña kundoʼondó ki̱vi̱ taa̱n” (Santiago 4:14).
Ña̱ kúni̱ kachiña: Tu̱ndóʼo ña̱ sándi̱ʼiní-iniyó á ña̱ ndákanixi̱níyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó xíʼin, ku̱taʼavaña tá ná ya̱ʼa tiempo.
Ni yo̱ʼvi̱ní tu̱ndóʼo ña̱ yáʼún nu̱ú vitin, sana nasa̱mavaña inka ki̱vi̱. Ña̱kán kǒo ndakava-iniún (2 Corintios 4:8). Nasa̱mava tu̱ndóʼo ña̱ yáʼún nu̱ú tá ná ya̱ʼa tiempo, soo tá ná kaʼníún miíún va̱ása kivi nasa̱ma ña̱ ke̱ʼún.
Keʼé ña̱yóʼo: Kaʼvi texto ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ nda̱kavaní-ini ta nda̱a̱ xi̱kuni̱na kuvina. Koto ndáa ki̱ʼva ndu̱vií tu̱ndóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼana nu̱ú, ta sava yichi̱ kǒo níxindatuna ña̱ nduvií ña̱yóʼo. Koto sava ejemplo.
¿Á káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ xi̱kuni̱ kuvi?
Káʼa̱nvaña. Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ xi̱kuni̱ kuvi. Ndióxi̱ kǒo nísa̱a̱ra xíʼinna, chi ña̱ ke̱ʼéra kúú ña̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼinna. Saátu kivi keʼéra xíʼin miíún.
Ta̱ Elías
● ¿Ndáa ta̱ xi̱kuu ta̱ Elías? Ni xi̱kuura iin profeta ta̱ ndakúní-ini, sava yichi̱ xi̱ndakava-inira. Santiago 5:17 káchiña: “Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíyó saá ni̱xi̱yo ta̱ Elías”.
● ¿Nda̱chun xi̱kuni̱ra kuvira? Sava yichi̱ ta̱ Elías xi̱kuni mitúʼunra, ni̱yi̱ʼvíra ta nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása ndáyáʼvira. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱: “Jehová, va̱ása taxikaún kutakui̱” (1 Reyes 19:4).
● ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra? Xíʼin ndiʼi níma̱ ta̱ Elías ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora. ¿Ndáa ki̱ʼva sa̱ndíko Jehová inira? Ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ ndíʼi̱-inira xa̱ʼa̱ra ta ni̱na̱ʼa̱ra ndee̱ ña̱ kúúmiíra nu̱úra. Ta saátu ña̱ ndáyáʼviní ta̱ Elías nu̱úra ta ta̱xira iin ta̱ va̱ʼaní kundaa miíra.
Kaʼvi xa̱ʼa̱ ta̱ Elías: 1 Reyes 19:2-18.
Ta̱ Job
● ¿Ndáa ta̱ xi̱kuu ta̱ Job? Iin ta̱a ta̱ kúikání ni̱xi̱yora ta ku̱a̱ʼání xi̱kuu na̱ veʼera, saátu nda̱kú ni̱xi̱yo inira xíʼin Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱.
● ¿Nda̱chun xi̱kuni̱ra kuvira? Kamaní ki̱xi tu̱ndóʼo nu̱úra. Ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xi̱kuumií ta̱ Job, ni̱xi̱ʼi̱ ndiʼi se̱ʼera ta ki̱ʼinra iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní. Ta su̱ví ña̱yóʼo kuití níndoʼora chi ni̱ka̱ʼa̱nna tu̱ʼun vatá xa̱ʼa̱ra ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ ku̱a̱chi miíra kúú ña̱ ndo̱ʼora. Xi̱ndiʼiní-inira xíʼin ndiʼi ña̱ ndo̱ʼora ta ni̱ka̱ʼa̱nra: “Kǒo kúni̱kai̱ kutakui̱” (Job 7:16).
● ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra? Ta̱ Job ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin inka na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora (Job 10:1-3). Migora ta̱ Elihú chi̱kaa̱níra ndee̱ xíʼinra, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inira ña̱ kitavara nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo. Soo ña̱ ndáyáʼvi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Job kúú ña̱ ta̱xira ña̱ ná chindeétáʼan Ndióxi̱ xíʼinra ta ta̱xira ña̱ ná kuniʼira yichi̱ nu̱úra.
Kaʼvi xa̱ʼa̱ ta̱ Job: Job 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.
Ta̱ Moisés
● ¿Ndáa ta̱ xi̱kuu ta̱ Moisés? Ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel ta xi̱kuura iin profeta ta̱ nda̱kúní-ini.
● ¿Nda̱chun xi̱kuni̱ra kuvira? Ta̱ Moisés ku̱a̱ʼání chiñu xi̱kuumiíra, ta tuku ta tuku xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱ndakavaní-inira. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱: “Ixaún ña̱ ma̱ní, ndi̱ku̱n kaʼníún yi̱ʼi̱” (Números 11:11, 15).
● ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra? Ta̱ Moisés ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ ndáaña xi̱ndoʼora. Ndióxi̱ chi̱ndeéra miíra xíʼin chiñu ña̱ xi̱kuumiíra ña̱ ná kǒo kundi̱ʼi̱ní-inira.
Kaʼvi xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés: Números 11:4-6, 10-17.
a Tá kúni̱ún kaʼníún miíún ta túviún ña̱ nda̱a̱ ni iin na̱ veʼún ni na̱ migoún kǒo kívi chindeétáʼanna xíʼún, ka̱ʼa̱n xíʼin teléfono nu̱ú chíndeétáʼanna xíʼin na̱ kúni̱ kaʼní mií.