ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 20
Ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíníka ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová
“Ka̱ʼa̱nndó xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndóʼondó” (SAL. 62:8).
YAA 45 “Ña̱ ndákani-inii̱ xa̱ʼa”
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱a
Ndiʼi tiempo ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó. (Koto párrafo 1).
1. ¿Ndáaña káʼa̱n Jehová xíʼinyó keʼéyó? (Koto na̱ʼná).
¿NDÁANA kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin ña̱ kuniʼina yichi̱ nu̱úyó ta sandíkona-iniyó? Ta̱ kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó kúú Jehová. Ta miíra káʼa̱n xíʼinyó ña̱ ná ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼinra (1 Tes. 5:17). Kivi ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa xíʼinra ta kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ ná kuniʼira yichi̱ nu̱úyó (Prov. 3:5, 6). Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní-ini Jehová táxira ña̱ ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra nda̱saa yichi̱ kúni̱ miíyó.
2. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo?
2 Iin regalo ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ oración ta chíndayáʼviníyóña. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ íyoní chiñu nu̱úyó, kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ taváyó tiempo ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Ta sana ndákanixi̱níyó ña̱ xíniñúʼu viíníka koo ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Soo kúúmiíyó Biblia ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Ta nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús oración nu̱ú yivára ta saátu sakúaʼayó ndáa ki̱ʼva taváyó tiempo ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Saátu kotoyó ndáa ki̱ʼva viíní koo ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová tá káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní xíʼinra.
TA̱ JESÚS XI̱TAVÁRA TIEMPO ÑA̱ KA̱ʼA̱NRA XÍʼIN JEHOVÁ
3. ¿Ndáaña xi̱xini̱ ta̱ Jesús?
3 Ta̱ Jesús xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndáyáʼviní oración nu̱ú Jehová. Tá kúma̱níka kixira nu̱ú ñuʼú yóʼo ki̱ʼinra kuenta ndáa ki̱ʼva xi̱ndakuiin Jehová oración na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra na̱ xi̱ndoo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Tá kúú, xi̱nira ndáa ki̱ʼva nda̱kuiin Jehová oración ña̱ ke̱ʼé ñá Ana, ta̱ David, ta̱ Elías xíʼin inkakana (1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Rey. 19:4-6; Sal. 32:5). Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora ña̱ ná kǒo kaka-inina ka̱ʼa̱nna xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ kúni̱na (Mat. 7:7-11).
4. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ xi̱keʼé ta̱ Jesús?
4 Va̱ʼaní yichi̱ chi̱núu ta̱ Jesús nu̱ú na̱ discípulora. Tá ni̱xi̱kara na̱túʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví, xi̱keʼé ni̱ʼira oración. Ni ni̱xi̱yoní chiñu nu̱úra ta ku̱a̱ʼání na̱ yiví xi̱xa̱ʼa̱n nu̱úra, xi̱tavára tiempo ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová (Mar. 6:31, 45, 46). Ya̱chi̱ní xi̱ndako̱ora ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼin yivára (Mar. 1:35). Iin yichi̱ iníí ñuú ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová tá kúma̱níka ndaka̱xinra iin ña̱ ndáyáʼviní keʼéra (Luc. 6:12, 13). Ta ñuú tá kúma̱ní kuvira ku̱a̱ʼání yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová, chi xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ya̱ʼara nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱níka (Mat. 26:39, 42, 44).
5. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús?
5 Ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ ni íyoní chiñu nu̱úyó, xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Ta nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús, sana xa̱a̱ ya̱chi̱ka xíniñúʼu ndaka̱xinyó ndáa hora kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová. Sana ya̱chi̱ka loʼo xíniñúʼu ndako̱oyó ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nyó xíʼinra, á sana ñuúka loʼo ku̱su̱nyó ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nyó xíʼinra. Chi saá kúú ña̱ kivi na̱ʼa̱yó ña̱ ndáyáʼviní oración nu̱úyó. Iin ñá hermana ñá naní Lynne, ndákaʼánñá ña̱ ni̱kusi̱íní-iniñá tá sa̱kuaʼañá ña̱ kivi keʼéñá oración nu̱ú Jehová. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá sa̱kúaʼi̱ ña̱ xíniso̱ʼova Jehová yi̱ʼi̱ nda̱a̱ ndáaka hora ña̱ káʼi̱n xíʼinra, va̱ʼaníka ki̱xáʼíi̱ kítáʼi̱n xíʼinra ta chi̱kai̱ ndee̱ ña̱ viíka ka̱ʼi̱n xíʼinra”. Ta sana ku̱a̱ʼání miíyó ndóʼo nda̱a̱ táki̱ʼva ndóʼo ñá hermana yóʼo. Vitin ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n ña̱ʼa ña̱ kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová.
U̱ʼU̱N ÑA̱ KIVI KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ TÁ KÉʼÉYÓ ORACIÓN
6. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Apocalipsis 4:10, 11, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó?
6 Ná ndasakáʼnuyó Jehová. Ti̱xin iin visión xi̱ni ta̱ apóstol Juan 24 na̱ anciano na̱ ndásakáʼnu Jehová chí ndiví. Ta xi̱ka̱ʼa̱nna “yóʼó kúú ta̱ xíniñúʼu ndukáʼnu, yóʼó kúú ta̱ xíniñúʼu ixato̱ʼóna, yóʼó kúú ta̱ kúúmií ndiʼi ndee̱” (kaʼvi Apocalipsis 4:10, 11). Saátu na̱ ángel kúnda̱a̱-inina nda̱chun xíniñúʼu ixato̱ʼóna Jehová ta ndasakáʼnunara, na̱kán íyona xíʼinra chí ndiví ta xíni̱ va̱ʼanara. Ta xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéra kíʼinna kuenta ña̱ va̱ʼaní-inira, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúni̱nína ndasakáʼnunara (Job 38:4-7).
7. ¿Ndáaña kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová?
7 Tá kéʼéyó oración nu̱ú Jehová ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ livi ña̱ kúúmiíra ta saátu ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ íxato̱ʼóyóra. Tá káʼviyó Biblia, ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kotoyó ndáaña va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová kúú ña̱ kútóokayó (Job 37:23; Rom. 11:33). Tándi̱ʼi ka̱ʼviyó Biblia, ná natúʼunyó xíʼin Jehová ndáaña ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra, saátu kivi taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra tá xítoyó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanra xíʼinyó ta saátu xíʼin ndiʼika na̱ ñaniyó xíʼin ná ku̱ʼvayó. Ta̱kán kíʼinníra kuenta xíʼinyó ta íyo tu̱ʼvara ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó (1 Sam. 1:27; 2:1, 2).
8. ¿Ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ kivi taxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱? (1 Tesalonicenses 5:18).
8 Ná taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová. Tá kéʼéyó oración nu̱úra kivi taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa (kaʼvi 1 Tesalonicenses 5:18). Ná taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ kúúmiíyó. Saáchi miíra kúú ta̱ táxi ndiʼi ña̱yóʼo (Sant. 1:17). Tá kúú, kivi taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ liviní i̱xava̱ʼara ñuʼú nu̱ú ndóoyó, xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ liviní íyo nu̱úña, xa̱ʼa̱ ña̱ tákuyó, xa̱ʼa̱ na̱ veʼeyó, xa̱ʼa̱ na̱ migoyó xíʼin ña̱ káʼa̱nra keʼéra xa̱ʼa̱yó chí nu̱únínu. Saátu kivi taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱xira ña̱ kutáʼanyó xíʼinra.
9. ¿Nda̱chun kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová?
9 Iin tá iinyó íyo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi taxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱. Ta sana kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kiʼinyó kuenta ndáaña kúú ña̱yóʼo, saáchi ndóoyó ñuyǐví nu̱ú va̱ása táxi na̱ yiví tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ kúúmiína. Ndíʼi̱níka-inina xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ kúni̱na nu̱úka ña̱ taxina tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ kúúmiína. Ná kǒo keʼéyó táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví yóʼo ña̱ nina ña̱ʼa kuití kixáʼayó ndukúyó nu̱ú Jehová. Ña̱ va̱ása keʼéyó táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví yóʼo, xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ táxira ndaʼa̱yó (Luc. 6:45).
Ña̱ taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. (Koto párrafo 10).
10. ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼanña xíʼin ñá Kyung-sook ña̱ ta̱xiñá tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová? (Koto na̱ʼná).
10 Ña̱ taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá hermana ñá naní Kyung-sook. Ña̱ ndo̱ʼo ñáyóʼo va̱xiña nu̱ú tutu La Atalaya ña̱ 15 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 2015. Ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinñá ña̱ ndíkaa̱ cáncer pulmónñá ta xa̱a̱ ka̱aní kue̱ʼe̱ yóʼo xíʼinñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Ndeéní ku̱suchí-inii̱ tá ku̱ndaa̱-inii̱ ña̱ kúúmiíi̱ kue̱ʼe̱ yóʼo. Nda̱kanixi̱níi̱ ña̱ kǒoka ña̱ kivi keʼíi̱ ta ni̱yi̱ʼvíníi̱”. Soo, ¿ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinñá ña̱ ni̱ya̱ʼañá nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo? Ñáyóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱ ndiʼi ñuú tá kúma̱níka ku̱su̱nñá, xi̱ndaañá chí xi̱ní veʼe ta xi̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n ña̱ʼa livi ña̱ ndo̱ʼoñá ki̱vi̱ saá. Ña̱yóʼo xi̱sandíkoníña-iniñá ta xi̱chindeétáʼanña xíʼinñá ña̱ ka̱ʼa̱nñá xíʼin Jehová ña̱ kúʼvi̱ní-iniñá xíniñára. Ñáyóʼo ki̱ʼinñá kuenta ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ ñuura tá ku̱a̱yaʼana nu̱ú tu̱ndóʼo. Ki̱ʼinñá kuenta ña̱ ku̱a̱ʼáníkava bendición táxi Jehová ndaʼa̱yó ni ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo yáʼayó nu̱ú ñuyǐví yóʼo. Ná keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ñá Kyung-sook, ná taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ni ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ña̱kán, ña̱ taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ása ndi̱ʼi̱-iniyó ta kusi̱í-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo.
11. ¿Nda̱chun xi̱niñúʼu ndakú koo ini na̱ discípulo ta̱ Jesús?
11 Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndakú koo iniyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ra xíʼin na̱ yiví. Tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí ku̱ʼu̱n ta̱ Jesús chí ndiví, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ ná natúʼunna xa̱ʼa̱ra “chí ñuu Jerusalén, xíʼin iníí chí Judea xíʼin Samaria, ta nda̱a̱ iníísaá nu̱ú ñuʼú” (Hech. 1:8; Luc. 24:46-48). Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ judío ti̱inna ta̱ Pedro xíʼin ta̱ Juan ta ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼinna chí nu̱ú na̱ Sanedrín. Ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ ná sandákoona natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼinna tá ná kǒo sandákoona keʼéna chiñu yóʼo (Hech. 4:18, 21). Soo, ¿ndáaña ke̱ʼé na̱ apóstol yóʼo?
12. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Hechos 4:29, 31, ¿ndáaña ke̱ʼé na̱ discípulo?
12 “Soo ta̱ Pedro xíʼin ta̱ Juan nda̱kuiinna yuʼúna: Tá ña̱ va̱ʼa kúúña nu̱ú Ndióxi̱ ña̱ kuniso̱ʼondi̱ ña̱ káʼa̱n ndóʼó nu̱úka ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱, kotoka miíndó. Soo ndi̱ʼi̱ kǒo kívi sandákoondi̱ ka̱ʼa̱nndi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xi̱nindi̱ xíʼin ña̱ xi̱niso̱ʼondi̱” (Hech. 4:19, 20). Tá sa̱ñána ta̱ Pedro xíʼin ta̱ Juan, na̱yóʼo ni̱xa̱ʼa̱nna nda̱kutáʼanna xíʼin inkaka na̱ discípulo ta̱ Jesús, ta inkáchi ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinna ña̱ kachíñukana nu̱úra. Ta ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna: “Chindeétáʼan xíʼin na̱ káchíñu nu̱ún ña̱ ndakú ná koo inina ña̱ ndakundeéna natúʼunna xa̱ʼa̱ tu̱ʼún”. Ta Jehová ta̱xivara ña̱ ndu̱kúna nu̱úra (kaʼvi Hechos 4:29, 31).
13. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jin-hyuk?
13 Tá ná ka̱ʼa̱n na̱ chíñu xíʼinyó ña̱ sandákooyó keʼéyó chiñu Ndióxi̱, ná kundiku̱nyó yichi̱ na̱ discípulo ta ná ndakundeéyó ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé iin ta̱ hermano ta̱ naní Jin-hyuk, ta̱ xi̱ndikaa̱ veʼeka̱a xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxiinra ku̱ʼu̱nra xíʼinna nu̱ú ku̱a̱chi. Kán ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná kiʼinra kuenta xíʼin na̱ ñúʼu veʼeka̱a ta taxira ña̱ xíniñúʼuna. Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ va̱ása natúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼinna. Soo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinra ña̱ natúʼunra xíʼin na̱ ñúʼu veʼeka̱a kán (Hech. 5:29). Ta̱yóʼo káchira: “Jehová nda̱kuiinra oración ña̱ ke̱ʼíi̱ nu̱úra ta ta̱xira ndee̱ ndaʼíi̱ ta chi̱ndeétáʼanra xíʼi̱n ña̱ ndíchi koi̱. Ta ku̱a̱ʼání na̱ xi̱ñuʼu veʼeka̱a kán xi̱sanáʼi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta ki̱ʼva 5 minuto xi̱kaʼvii̱ xíʼin iin iinna. Tá xa̱a̱ ñuú xi̱kaʼyíi̱ carta ña̱ va̱ʼa taxii̱ña ndaʼa̱na inka ki̱vi̱”. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jin-hyuk, ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná taxira ndee̱ xíʼin ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó ta ná kandíxayó ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndakundeéyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ra.
14. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ ya̱ʼún nu̱ú tu̱ndóʼo? (Salmo 37:3, 5).
14 Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ku̱a̱ʼáníyó xóʼvi̱yó chi ni̱xi̱ʼi̱ na̱ veʼeyó á íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼo na̱ veʼeyó á xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ ndóʼo miíyó. Ta saátu kue̱ʼe̱ ña̱ xíkun xíʼin guerra sáxo̱ʼvi̱níña miíyó. Ña̱kán ka̱ʼa̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ sáxo̱ʼvi̱ yóʼó. Nda̱a̱ táki̱ʼva káʼún xíʼin iin migoún na̱ va̱ʼaní kítáʼún xíʼin, saá ka̱ʼún xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndóʼún ta kivi kandíxaún ña̱ chindeétáʼanra xíʼún (kaʼvi Salmo 37:3,b 5).c
15. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan oración xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.
15 Ña̱ ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼin Ndióxi̱ kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó kundeé-iniyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo (Rom. 12:12). Jehová kúnda̱a̱-inira xíʼin ndiʼi ña̱ ndóʼo na̱ káchíñu nu̱úra ta xíniso̱ʼora oración ña̱ kéʼéna nu̱úra (Sal. 145:18, 19). Iin ñá precursora ñá kúúmií 29 ku̱i̱ya̱ ñá naní Kristie ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ chíndeétáʼanva Jehová xíʼinyó. Ñáyóʼo iin kama ki̱ʼin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní miíñá, xa̱ʼa̱ ña̱kán ki̱ʼin depresión miíñá ta ña̱ kue̱ʼe̱ yóʼo sákusuchíníña-inina. Saátu tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ni̱ka̱ʼa̱n na̱ doctor xíʼin siʼíñá ña̱ kúúmiíñá iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní ta va̱ása kivika ndaʼañá. Ta ñáyóʼo káchiñá: “Ni̱ka̱ʼi̱n xíʼin Jehová ña̱ ná taxira ndee̱ ndaʼíi̱ ña̱ kundeé-inii̱ ya̱ʼi̱ nu̱ú ndiʼi tu̱ndóʼo yóʼo. Ta chi̱kai̱ ndee̱ ña̱ sakúaʼakai̱ xa̱ʼa̱ra, xi̱xa̱ʼa̱n ni̱ʼii̱ reunión ta saátu xi̱kaʼvii̱ tu̱ʼunra”. Ta ñáyóʼo káʼa̱nkañá: “Oración kúú ña̱ chi̱ndeétáʼanní xíʼi̱n ña̱ ni̱ya̱ʼi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ ndeéní yóʼo ta ña̱ xi̱kunda̱a̱-inii̱ ña̱ ni̱xi̱yo Jehová xíʼi̱n, ña̱yóʼo sa̱ndíkoníña-inii̱. Ni va̱ása ndi̱ku̱n kamaví níndaʼi̱, soo xi̱ndakuiinva Jehová oración ña̱ xi̱ka̱ʼi̱n xíʼinra ta xi̱sandíkora-inii̱”. Ná ndakaʼányó chi “Jehová sáka̱kuvara na̱ ndixaní kándíxa miíra tá yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo” (2 Ped. 2:9).
Ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ kini, 1) ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó, 2) ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ kini, ta ña̱, 3) ná chika̱a̱níkayó ndee̱ ña̱ viíka kutáʼanyó xíʼin Jehová. (Koto párrafo 16 xíʼin 17).
16. ¿Nda̱chun xíniñúʼu chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ kini?
16 Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ kini. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi xíniñúʼu chika̱a̱níyó ndee̱ ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ku̱a̱ʼání ña̱ʼa xíniñúʼura xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ra sandákavara miíyó, tá kúú xíniñúʼura ña̱ʼa ña̱ sákusi̱í-iniyó chi kúni̱ra ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa tasaá kuyaku̱a̱ ña̱ ndákanixi̱níyó, ta ña̱yóʼo kivi chindaʼáña miíyó ki̱ʼviyó ku̱a̱chi kini (Mar. 7:21-23; Sant. 1:14, 15).
17. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ kini? (Koto na̱ʼná).
17 Va̱ása kuchiñu iinlá miíyó nu̱ú ña̱ va̱ása va̱ʼa chi xíniñúʼuyó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó. Ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús tá ke̱ʼéra iin oración: “Kǒo taxiún ndakavandi̱ ndaʼa̱ ku̱a̱chi ta sakǎku ndi̱ʼi̱ ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa” (Mat. 6:13). Jehová kúni̱vara chindeétáʼanra xíʼinyó, soo xíniñúʼu ndukúyóña nu̱úra. Ña̱kán va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱n kuitíyó xíʼinra ta xa̱a̱ va̱ʼa. Chi xíniñúʼu kuxíkáyó nu̱ú ña̱ʼa ña̱ kivi chika̱a̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa xi̱níyó, tá kúú ña̱ íyo ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa yóʼo (Sal. 97:10). Ña̱ va̱ʼa kundaayó ña̱ ndákanixi̱níyó xíniñúʼu kaʼviyó Biblia ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña, ku̱ʼu̱nyó reunión ta keeyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta Jehová káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ va̱ása taxira ya̱ʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ kǒo kundeé-iniyó xíʼin (1 Cor. 10:12, 13).
18. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé ndiʼiyó?
18 Ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová tiempo ña̱ so̱ndíʼi ña̱ ndóoyó vitin, xíniñúʼu ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼinra, saáchi kúni̱ra ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndóʼoyó (Sal. 62:8). Ndasakáʼnura ta taxiún tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kéʼéra xa̱ʼún. Ka̱ʼa̱n xíʼinra ná chindeétáʼanra xíʼún ña̱ ndakú koo iniún ña̱ natúʼún xa̱ʼa̱ra. Ta saátu ña̱ chindeétáʼanra xíʼún ña̱ ya̱ʼún nu̱ú tu̱ndóʼo ta kǒo keʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa. Kǒo taxiún ña̱ kasi nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa á na̱ yiví nu̱ún ña̱ ka̱ʼún xíʼin Jehová. Soo, ¿ndáa ki̱ʼva ndákuiin Jehová oración ña̱ kéʼéyó nu̱úra? Nu̱ú inka artículo sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.
YAA 42 Ña̱ káʼa̱n na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱
a Xíʼin ndinuʼu-iniyó kúni̱yó ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová, nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱nyó xíʼin iin na̱ migoyó na̱ va̱ʼaní kítáʼan xíʼinyó. Soo íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó taváyó tiempo ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ta sana va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáaña ka̱ʼa̱nyó xíʼinra. Soo artículo yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kivi keʼéyó ña̱yóʼo.
b Salmo 37:3: “Kandíxa Jehová ta keʼé ña̱ va̱ʼa, ta ndiʼi tiempo ña̱ íyoún nu̱ú ñuʼú yóʼo nda̱kú koo iniún”.
c Salmo 37:5: “Taxi ná kuniʼi Jehová yichi̱ nu̱ún, ta kundaa-iniúnra, ta miíra chindeétáʼan xíʼún”.