BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET
tu’un sâví
ǒ
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • ǐ
  • o̱
  • ǒ
  • u̱
  • BIBLIA
  • NDIʼI TUTU
  • REUNIÓN
  • w23 junio pág. 14-19
  • ¿Nda̱chun xíniñúʼu yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová?

Kǒo video ndíka̱a̱ yóʼo.

Káʼnu koo iniún, kǒo kívi kana ña̱ video.

  • ¿Nda̱chun xíniñúʼu yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová?
  • Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová (Ña̱ kaʼviyó) 2023
  • Subtema
  • Inka ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña
  • ¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHI ÑA̱ YI̱ʼVÍYÓ KUNIYÓ JEHOVÁ?
  • ¿NDÁAÑA CHINDEÉTÁʼAN XÍʼINYÓ ÑA̱ YI̱ʼVÍYÓ KUNIYÓ NDIÓXI̱?
  • NDAKÚ NÁ KOO INIYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ ABDÍAS
  • NDA̱KÚ NÁ KOO INIYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ JEHOIADÁ
  • NÁ VA̱ÁSA KOOYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ JEHOÁS
  • Ta̱ Jehoiadá ndakúní-inira
    Ña̱ sákuaʼayó nu̱ú Biblia
  • Jehová táxira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ na̱ ndakú-ini
    Tutu nu̱ú va̱xi ña̱ keʼéyó reunión Ña̱ Kéʼé na̱ Ndásakáʼnu Ndióxi̱ 2023
  • Na̱ va̱lí kúa̱an, ¿ndáa ki̱ʼva kúni̱ndó koondó?
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová (Ña̱ kaʼviyó) 2023
  • Ku̱a̱ʼáka tiempo ná kutáʼanyó xíʼin na̱ kúʼvi̱-ini xíni Jehová
    Tutu nu̱ú va̱xi ña̱ keʼéyó reunión Ña̱ Kéʼé na̱ Ndásakáʼnu Ndióxi̱ 2019
Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová (Ña̱ kaʼviyó) 2023
w23 junio pág. 14-19

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 27

¿Nda̱chun xíniñúʼu yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová?

“Na̱ yíʼvi xíni Jehová kúú na̱ va̱ʼaní kítáʼanra xíʼin” (SAL. 25:14).

YAA 8 Jehová kúú ta̱ ndáa miíyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱a

1, 2. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Salmo 25:14, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kutáʼanyó xíʼin Jehová?

TÁ NÁ kaʼyíyó nu̱ú iin lista ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ xíniñúʼu kuumií iin na̱ migoyó, sana va̱ása kaʼyívíyó ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyóna. Saáchi tá íyo iin na̱ migoyó, kúʼvi̱-iniyó xíniyóna ta chíndeétáʼanyó xíʼinna. Soo nda̱a̱ táki̱ʼva káchi texto nu̱ú ka̱na ña̱ artículo yóʼo, na̱ kúni̱ kitáʼan va̱ʼa xíʼin Jehová xíniñúʼu yi̱ʼvína kuninara (kaʼvi Salmo 25:14).b

2 Ni loʼo á ku̱a̱ʼá tiempo ñúʼuyó ti̱xin ñuu Jehová, ndiʼiyó xíniñúʼu yi̱ʼvíyó kuniyóra. Soo, ¿ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyóra? Ta, ¿ndáaña kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo? Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná kotoyó ndáaña ke̱ʼé ta̱ Abdías ta̱ xi̱kuu mayordomo, saátu ña̱ ke̱ʼé ta̱ su̱tu̱ káʼnu Jehoiadá xíʼin ta̱ rey Jehoás.

¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHI ÑA̱ YI̱ʼVÍYÓ KUNIYÓ JEHOVÁ?

3. Ña̱ yíʼviyó, ¿ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanña xíʼinyó?

3 Yíʼviyó tá túviyó ña̱ íyo iin ña̱ʼa ña̱ kivi satúkue̱ʼe̱ miíyó. Ña̱ yíʼviyó iin ña̱ va̱ʼava kúúña chi ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndaka̱xin viíyó ña̱ keʼéyó. Tá kúú, xa̱ʼa̱ ña̱ yíʼviyó ndakavayó kǒo xíínyó kuyatinyó nu̱ú iin lugar ña̱ súkunní ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ yíʼviyó kundoʼoyó iin tu̱ndóʼo kǒo kéʼéyó sava ña̱ʼa. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ yíʼviyó sa̱a̱ na̱ migoyó xíʼinyó kíʼinníyó kuenta xíʼin ña̱ káʼa̱nyó ta saátu xíʼin ña̱ kéʼéyó.

4. ¿Ndáaña kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ Jehová?

4 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra sakúxíkara miíyó nu̱ú Jehová, ta kúni̱ra ná kandíxayó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Elifaz xíʼin ta̱ Job: ña̱ ndiʼi tiempo sáa̱ Jehová xíʼinyó ta íxandi̱va̱ʼara xíʼinyó tá kéʼéyó iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása kútóora, ta kǒo kúsi̱í-inira xíʼin ña̱ kéʼéyó (Job 4:18, 19). Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ná sandákooyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová. Soo, iin ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo kandíxayó ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová ta ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ ixato̱ʼóníyóra.

5. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Ndióxi̱?

5 Na̱ yíʼvi xíni Jehová á na̱ íxato̱ʼóñaʼá, kúú na̱ kǒo kúni̱ kuxíka nu̱úra saáchi kúʼvi̱ní-inina xíninara. Iin ta̱ va̱ʼaní ke̱ʼé ña̱yóʼo kúú ta̱ Jesús (Heb. 5:7). Ta̱ Jesús ni loʼo kǒo níyi̱ʼvíra ña̱ ixandi̱va̱ʼa Jehová xíʼinra (Is. 11:2, 3). Ta̱yóʼo xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira yivára ta ndiʼi tiempo xi̱xiniso̱ʼora ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra (Juan 14:21, 31). Saátu miíyó íxato̱ʼóníyó Jehová ta ndásakáʼnuyóra xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó, xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchiníra, xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kúní íyo ña̱ kéʼéra ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ kúúmiíníra ndee̱. Jehová xítora ndiʼi ña̱ kéʼéyó, tá ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéyó sákusi̱íníyó-inira, soo tá ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéyó sákusuchíníyó-inira (Sal. 78:41; Prov. 27:11).

¿NDÁAÑA CHINDEÉTÁʼAN XÍʼINYÓ ÑA̱ YI̱ʼVÍYÓ KUNIYÓ NDIÓXI̱?

6. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ixato̱ʼóyó Jehová? (Salmo 34:11).

6 Tá xa̱a̱ xáʼnuvíyó saá sákuaʼayó ña̱ ixato̱ʼóyó Jehová á ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyóra ta kǒo ña̱yóʼo kúúmiíyó tá kákuyó (kaʼvi Salmo 34:11).c Ta iin ki̱ʼva ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo kúú ña̱ kotoyó ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼara, tá xítoyó ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová kíʼinyó kuenta ña̱ ndíchiníra, ña̱ íyoní ndee̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó, ña̱kán íxato̱ʼóníyóra ta kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóra (Rom. 1:20). Iin ñá hermana ñá naní Adrienne káchiñá: “Tá xítoi̱ ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová kíʼi̱n kuenta ña̱ ndíchiníra, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ixato̱ʼóníi̱ra, ña̱kán kǒo xíka-inii̱ ña̱ kúnda̱a̱va-inira ndáaña xíniñúʼi̱”. Tándi̱ʼi nda̱kanixi̱níñá xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Ni iin ki̱vi̱ kǒo kúnii̱ keʼíi̱ nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi sakúxíka yi̱ʼi̱ nu̱ú Jehová chi ta̱kán kúú ta̱ ta̱xi ña̱ tákui̱”. ¿Á kivi taváún tiempo semana yóʼo ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ sava ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová? Ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼún ña̱ kuʼvi̱ka-iniún kuniúnra ta ixato̱ʼúnra (Sal. 111:2, 3).

7. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan oración xíʼinyó ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová xíʼin ña̱ ixato̱ʼóníyóra?

7 Inka ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ixato̱ʼóníyó Jehová á ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyóra kúú ña̱ ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼinra. Tá káʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼinra ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo kaka-iniyó ña̱ ndixa íyora. Tá yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo káʼa̱nyó xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó, tá kéʼéyó ña̱yóʼo saá kíʼinyó kuenta ña̱ kúúmiíníra ndee̱. Ta ná taxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱xira se̱ʼera ni̱xi̱ʼi̱ xa̱ʼa̱yó chi xíʼin ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó. Tá yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ta xíniñúʼu ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó, káʼa̱nyó xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó chi ndíchiníra. Tá káʼa̱nyó xíʼin Jehová, ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ixato̱ʼóníyóra ta saátu ña̱ ndakaʼányó ña̱ kǒo xíniñúʼu keʼéyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ sákuxíka miíyó nu̱úra.

8. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndakundeéyó ixato̱ʼóyó Jehová?

8 Tá káʼviyó Biblia xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta ndáana káʼa̱n ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ á ña̱ va̱ʼa ke̱ʼéna á ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéna, saáchi ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakundeéyó ixato̱ʼóyó Jehová á ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyóra. Ná kixáʼayó ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱vi̱ na̱ ta̱a na̱ va̱ʼaní xi̱kachíñu nu̱ú Jehová: iin ta̱ ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ kúú ta̱ Abdías ta̱ xi̱kiʼin kuenta xíʼin veʼe ta̱ rey Acab, ta inkara kúú ta̱ su̱tu̱ káʼnu Jehoiadá. Saátu ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ rey Jehoás ta̱ ñuu Judá, ta̱yóʼo va̱ʼaníva xi̱ndasakáʼnura Jehová soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo ku̱xíkára nu̱úra.

NDAKÚ NÁ KOO INIYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ ABDÍAS

9. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼví ta̱ Abdías xi̱xinira Jehová, ¿ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinra? (1 Reyes 18:3, 12).

9 Yichi̱ nu̱ú ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ta̱ Abdíasd káchiña: “Ña̱ xi̱yiʼvíra xi̱xinira Jehová ta xi̱ ixato̱ʼónírara” (kaʼvi 1 Reyes 18:3,e 12).f ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinra? Ta̱yóʼo va̱ʼa ni̱xi̱yo-inira ta xi̱ndaa-ininara. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ rey ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ kiʼinra kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ xi̱kuumiíra veʼera (chitáʼanña xíʼin Nehemías 7:2). Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ ixato̱ʼóníra Jehová, ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinra ña̱ ndakú koo inira. Ta xi̱niñúʼuníva ndakú koo inira. ¿Nda̱chun? Saáchi tiempo ña̱ xi̱xa̱ʼndachíñu ta̱ rey Acab ni̱xi̱yora. Ta̱ rey yóʼo kininíka ña̱ xi̱keʼéra nu̱úka na̱ rey na̱ ni̱xi̱yo tá ya̱chi̱ (1 Rey. 16:30). Ta̱yóʼo ti̱ndaʼa̱ra xíʼin ñá Jezabel, ñáyóʼo ndióxi̱ Baal xi̱ndasakáʼnuñá, ta xi̱sa̱a̱ní-iniñá xi̱xiniñá Jehová, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱kuni̱ñá sandíʼi-xa̱ʼa̱ñá ndiʼi na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová na̱ xi̱ndoo chí reino ña̱ norte. Ñáyóʼo xa̱ʼníñá ku̱a̱ʼání na̱ profeta na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová (1 Rey. 18:4). Sana i̱xayo̱ʼvi̱níña xíʼin ta̱ Abdías ña̱ ndasakáʼnura Jehová tiempo kán.

10. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Abdías ña̱ ndakúní-inira?

10 ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Abdías ña̱ ndakúní-inira? Tá ki̱xáʼa ñá Jezabel xáʼníñá ndiʼi na̱ profeta Jehová ta̱ Abdías chi̱se̱ʼéra 100 na̱ profeta, 50 na̱ chi̱se̱ʼéra ini iin kavá ta inka 50 na̱yóʼo ini inkaña. Ta miíra xi̱taxi ña̱ xi̱xixina xíʼin ti̱kui̱í tá xi̱xiʼina (1 Rey. 18:13, 14). Tá níxini ñá Jezabel ña̱ ke̱ʼéra kaʼnívañára. Ndiʼi miíyó na̱ yiví kǒo kúni̱yó kuviyó ta saátu ni̱xi̱yo ta̱ Abdías kǒo níxi̱kuni̱ra kuvira. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira Jehová, chi̱kaa̱-inira ña̱ kuvira xa̱ʼa̱ na̱ profeta na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová.

Iin ta̱ hermano ni̱ki̱ʼvira veʼe iin na̱ matrimonio na̱ kúú testigo Jehová. Ta táxira tutu ndaʼa̱ yií ñá hermana yóʼo, ta miíñá níndichi ndáa chí yéʼé.

Iin ta̱ hermano ndakúní-inira saáchi ku̱a̱ʼa̱n ndakara tutu ña̱ kaʼvi na̱ hermano na̱ ndóo iin ñuu nu̱ú kǒo xíínna taxina natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. (Koto párrafo 11).h

11. ¿Ndáa ki̱ʼva ndíku̱n ku̱a̱ʼání na̱ hermano yichi̱ ta̱ Abdías tiempo vitin? (Koto na̱’ná).

11 Tiempo vitin ku̱a̱ʼání na̱ ñaniyó xíʼin ná ku̱ʼvayó íyona ñuu nu̱ú kǒo xíínna taxina natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Íxato̱ʼóvana na̱ chíñu soo nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Abdías, iinlá mií Jehová ndásakáʼnuna nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ra (Mat. 22:21). Náʼa̱na ña̱ yíʼvina xínina Jehová á íxato̱ʼónara, chi iinlá miíra xíniso̱ʼona ta kǒo kéʼéna ña̱ káʼa̱n inka na̱ yiví xíʼinna tá kǒo kítáʼanña xíʼin ña̱ kúni̱ Jehová (Hech. 5:29). Soo kíʼinnína kuenta tá xa̱a̱ ndátakana ña̱ ndasakáʼnuna Ndióxi̱ á ña̱ natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ra (Mat. 10:16, 28). Ta saátu chíndeétáʼanna xíʼin na̱ hermano ña̱ ná kuumiína ndiʼi tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa sakúaʼakana xa̱ʼa̱ra. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Henri, ta̱yóʼo íyora chí África. Soo ñuu nu̱ú íyo ta̱yóʼo tá ya̱chi̱ kǒo níxi̱taxina ña̱ ndasakáʼnuna Ndióxi̱. Tiempo kán ta̱ hermano yóʼo xi̱xa̱ʼa̱nra xi̱taxira tutu ña̱ kaʼvi na̱ hermano. Ta̱yóʼo káʼa̱nra: “Kaʼanní nu̱úi̱, ña̱kán kándíxaníi̱ ña̱ mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼi̱n ña̱ ndakú koo inii̱, tasaá keʼíi̱ chiñu yóʼo”. Saátu miíún kivi ndakú koo iniún nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Henri tá yíʼviún xíniún Ndióxi̱ á íxato̱ʼúnra.

NDA̱KÚ NÁ KOO INIYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ JEHOIADÁ

12. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jehoiadá xíʼin ñá síʼira ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo inina xíʼin Jehová?

12 Ta̱ su̱tu̱ káʼnu Jehoiadá xi̱yi̱ʼvíra xi̱xinira Jehová ta xi̱ ixato̱ʼónírara. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ nda̱kú koo inira xíʼinra. Ta chi̱kaa̱ra ndee̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼin inkana ña̱ keʼéna ña̱yóʼo. Tá ki̱xáʼa ñá Atalía se̱ʼe ñá Jezabel xáʼndachíñuñá, ta̱ Jehoiadá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ íxato̱ʼóníra Jehová. Saáchi su̱ví ñáyóʼo kúú ñá xi̱xiniñúʼu kaʼndachíñu. Ñá Atalía kininí xi̱keʼéñá ta ndiʼina xi̱yiʼví xi̱xiniñaʼá, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱níñá kaʼndachíñuñá, xa̱ʼníñá ndiʼi na̱ se̱ʼe na̱ rey ta nda̱a̱ na̱ se̱ʼeñáníñá xa̱ʼníñá ña̱ va̱ʼa kaʼndachíñu miíñá (2 Crón. 22:10, 11). Soo ñá síʼi ta̱ Jehoiadá ñá naní Jehosabeat chi̱ndeétáʼanñá xíʼin iin ta̱ loʼo se̱ʼe na̱ rey yóʼo ña̱ va̱ʼa ka̱kura, ta̱ loʼo yóʼo xi̱naníra Jehoás. Miíñá xíʼin yiíñá chi̱seʼéna ta̱ loʼo yóʼo ta xi̱ndaanara. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna ña̱yóʼo va̱ása níndiʼi-xa̱ʼa̱ na̱ rey ti̱xin veʼe ta̱ David. Xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo-ini ta̱ Jehoiadá xíʼin Jehová va̱ása níyi̱ʼvíra kunira ñá Atalía (Prov. 29:25).

13. ¿Ama ni̱na̱ʼa̱ tuku ta̱ Jehoiadá ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo inira xíʼin Jehová?

13 Tá kúúmií ta̱ Jehoás 7 ku̱i̱ya̱ ta̱ Jehoiadá ni̱na̱ʼa̱ tukura ña̱ nda̱kú íyo inira xíʼin Jehová. Ña̱kán nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ kivi kuu. Tá ná kǒo kaʼnína ta̱ Jehoás ta̱yóʼo kúú ta̱ koo rey, chi ke̱era ti̱xin na̱ veʼe ta̱ David. Soo tá níxáʼnína ta̱ Jehoás nda̱a̱ ta̱ Jehoiadá kuvi xíʼinra. Soo mií Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ kǒo kaʼnínara. Na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel xíʼin na̱ levita chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Jehoiadá ña̱ ndasana ta̱ Jehoás rey. Ta xa̱ʼndara chiñu ña̱ ná kaʼnína ñá Atalía (2 Crón. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). Tándi̱ʼi, miíra, na̱ ñuu xíʼin ta̱ rey ke̱ʼéna iin trato xíʼin Jehová. Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin Jehová kúú ña̱ ki̱ndoona ña̱ koona na̱ ñuu miíra (2 Rey. 11:17). Ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼin savana ña̱ ná kunditana yéʼé templo Jehová ña̱ va̱ʼa kundaanaña, tasaá va̱ása ki̱ʼvi nda̱a̱ ni iin na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini (2 Crón. 23:19).

14. ¿Ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼin ta̱ Jehoiadá xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xato̱ʼóra Jehová?

14 Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra: “Na̱ʼi̱ ña̱ va̱ʼa-inii̱ xíʼin na̱ íxato̱ʼó yi̱ʼi̱”, tasaá ke̱ʼévara xíʼin ta̱ Jehoiadá (1 Sam. 2:30). Tá kúú, ta̱xira ña̱ ka̱ʼyi̱ nu̱ú Biblia ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ su̱tu̱ yóʼo ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó tiempo vitin (Rom. 15:4). Ta̱ Jehoiadá ke̱ʼéra ña̱ va̱ʼa ñuu Israel, saáchi kǒo nítaxira keʼéna ña̱ kini ti̱xin veʼe Jehová, xa̱ʼa̱ ña̱kán tá ni̱xi̱ʼi̱ra sa̱ndúxu̱nnara ñuu ta̱ David nu̱ú xi̱sandúxu̱nna ndiʼi na̱ rey (2 Crón. 24:15, 16).

Tá íxato̱ʼóyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ su̱tu̱ káʼnu Jehoiadá, saá nda̱kú koo iniyó xíʼin na̱ hermanoyó ta chindeétáʼanyó xíʼinna. (Koto párrafo 15).i

15. ¿Ndáaña kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jehoiadá? (Koto na̱ʼná).

15 Ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jehoiadá chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ yi̱ʼvíkayó kuniyó Jehová á ña̱ ixato̱ʼóyóra. Na̱ anciano kivi kundiku̱nna yichi̱ ta̱ Jehoiadá ña̱ kundaana na̱ hermano nu̱ú ña̱ kini (Hech. 20:28). Na̱ hermano na̱ xa̱a̱ chée kivi ndakaʼánna tá nda̱kú íyo inina xíʼin Jehová miíra kivi kuniñúʼurana ña̱ kachíñukana nu̱úra. Ni xa̱a̱ ku̱chéena kiviva kuniñúʼurana ta ndáyáʼvinína nu̱úra. Na̱ va̱lí kúa̱an kivi sakúaʼana ña̱ ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Jehoiadá, tasaá ixato̱ʼóna na̱ xa̱a̱ chée nu̱úna. Saáchi íyo ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo káchíñu nu̱ú Jehová ta xíniñúʼu ixato̱ʼóníyóna (Prov. 16:31). Ta ndiʼiyó kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel xíʼin na̱ levita, ña̱ kandíxayó ta chindeétáʼanyó xíʼin na̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó (Heb. 13:17).

NÁ VA̱ÁSA KOOYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA NI̱XI̱YO TA̱ JEHOÁS

16. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jehoás xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱xíkára nu̱ú Jehová?

16 Tá ni̱xi̱yo loʼo ta̱ rey Jehoás chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ ndasakáʼnura Jehová, saáchi ta̱ Jehoiadá kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra (2 Rey. 12:2). Tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jehoiadá ta̱ Jehoás xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ príncipe, soo na̱yóʼo su̱ví Jehová níxi̱ndasakáʼnuna chi xa̱a̱ ndióxi̱ vatáva ki̱xáʼa ndásakáʼnuna. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ Jehoás ki̱xáʼara ndásakáʼnura ndióxi̱ vatá ta nda̱a̱ na̱ ñuu ki̱xáʼa kéʼé ña̱yóʼo (2 Crón. 24:4, 17, 18). Jehová ku̱suchíní-inira xíʼin ña̱yóʼo, soo ni saá xi̱ndakundeévara xi̱chindaʼára na̱ profeta ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ndikó tukuna ndasakáʼnunara. Soo na̱yóʼo kǒo níxiniso̱ʼovína ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n na̱ profeta xíʼinna. Ta̱ Zacarías xi̱kuura se̱ʼe ta̱ Jehoiadá, ta ta̱ Zacarías yóʼo xi̱kuura su̱tu̱, profeta ta xi̱kuutura primo ta̱ Jehoás. Soo ni saá, na̱yóʼo kǒo níxiinna kuniso̱ʼona ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nra. Yivá ta̱ Zacarías kúú ta̱ sa̱káku ta̱ Jehoás ta ta̱yóʼo kǒo níndakaʼánra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ke̱ʼéna xa̱ʼa̱ra, saáchi miíra xa̱ʼnda chiñu ña̱ kaʼnína ta̱ Zacarías (2 Crón. 22:11; 24:19-22).

17. ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Jehoás?

17 Ta̱ Jehoás kǒo ní ixato̱ʼókara Jehová, ña̱kán ni̱xo̱ʼvi̱níra saáchi nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n mií Jehová: “Na̱ kúndasí xíni yi̱ʼi̱ kundasíi̱ kunii̱na” (1 Sam. 2:30). Tá ni̱ya̱ʼa tiempo iin tiʼvi loʼo na̱ soldado sirio ni̱xa̱ʼa̱nna ka̱nitáʼanna xíʼin ta̱ Jehoás, soo na̱ soldado ta̱yóʼo ku̱a̱ʼáníva xi̱kuuna ni saá ku̱chiñuva na̱ sirio xíʼinna ta ndeéní tu̱kue̱ʼe̱ ta̱ Jehoás. Tá xa̱a̱ nda̱kiʼin na̱ sirio ku̱a̱ʼa̱nna mií na̱ xi̱kachíñu nu̱ú ta̱ Jehoás xa̱ʼnínara xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱ʼníra ta̱ Zacarías. Xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra ña̱ kini kǒo nísandúxu̱nnara nu̱ú xi̱nduxu̱n na̱ rey (2 Crón. 24:23-25; koto nota ña̱ estudio “hijo de Baraquías”, Mateo 23:35).

18. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Jeremías 17:7, 8, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kǒo keʼéyó táʼan ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jehoás?

18 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jehoás? Ta̱yóʼo ni̱xi̱yora táki̱ʼva íyo iin yitu̱n tú va̱ása kúnu ñúʼu ti̱oʼo á yoʼo̱, saáchi ta̱ su̱tu̱ káʼnu Jehoiadá kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ ndasakáʼnura Jehová. Soo tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jehoiadá ta̱ Jehoás kǒo níndasakáʼnura Jehová ta ki̱xáʼara ndásakáʼnura ndióxi̱ vatá. Ña̱kán íyo iin ña̱ ndáyáʼviní sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo: tá ndiʼi tiempo ná kundatuyó ña̱ ka̱ʼa̱n na̱ veʼeyó á na̱ hermano xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnuyó Jehová, ña̱yóʼo kǒo chindeétáʼanña xíʼinyó, saáchi tá kǒoka na̱yóʼo íyo xíʼinyó kivi kixáʼayó kuxíkáyó nu̱ú Jehová. Ña̱kán ña̱ xíniñúʼu keʼé iin tá iinyó kúú, ña̱ kaʼviyó Biblia, ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña ta ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼin Ndióxi̱. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo, saá kúú ña̱ xa̱a̱yó kuʼvi̱ní-iniyó kuniyó Jehová ta ixato̱ʼóyóra (kaʼvi Jeremías 17:7, 8;g Col. 2:6, 7).

19. ¿Ndáaña kúni̱ Jehová ná keʼéyó?

19 Jehová kǒo káʼa̱nra xíʼinyó keʼéyó iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi keʼéyó. Ña̱ kúni̱ Jehová keʼéyó va̱xiña nu̱ú Eclesiastés 12:13, ña̱yóʼo káchiña: “Ixato̱ʼó Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ ta keʼé ña̱ káʼa̱nra, chi ndiʼi ña̱yóʼo kúú ña̱ xíniñúʼu keʼé iin na̱ yiví”. Tá íxato̱ʼóyó Jehová saá kúú ña̱ va̱ʼaní kitáʼanyó xíʼinra ta nda̱kúní koo iniyó xíʼinra tá ná kixi tu̱ndóʼo nu̱úyó, nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Abdías xíʼin ta̱ Jehoiadá.

¿Á NDÁKAʼÚN XA̱ʼA̱ ÑA̱YÓʼO?

  • ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Jehová?

  • ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Abdías xíʼin ta̱ Jehoiadá?

  • ¿Ndáaña kivi keʼéyó tasaá kǒo kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jehoás?

YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó

a Nu̱ú Biblia sava yichi̱ va̱xi ña̱ tu̱ʼun yi̱ʼvíyó, ta ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ ixato̱ʼóníyó iin na̱ yiví, ña̱ yi̱ʼvíníyó kuniyóna á ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼaníyó xa̱ʼa̱na. Artículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Ndióxi̱, ta ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼinra.

b Salmo 25:14: “Na̱ yíʼvi xíni Jehová kúú na̱ va̱ʼaní kítáʼanra xíʼin, ta táxira ná kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ki̱ndoora keʼéra”.

c Salmo 34:11: “Naʼandó se̱ʼe miíi̱ ta kuniso̱ʼondó ña̱ káʼi̱n xíʼinndó; ta yi̱ʼi̱ sanáʼa̱ ndóʼó ña̱ ixato̱ʼóndó Jehová”.

d Ta̱ Abdías ta̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ yóʼo su̱ví ta̱ profeta Abdías níxi̱kuura. Chi ta̱ profeta Abdías tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ saáví ka̱kura, ta̱yóʼo ka̱ʼyíra tutu ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ níʼi ki̱vi̱ra.

e 1 Reyes 18:3: “Ta̱ Acab ka̱nara ta̱ Abdías, ta̱ xi̱kiʼin kuenta xíʼin ña̱ xi̱kuumiíra veʼera (ta̱ Abdías xi̱yi̱ʼvíníra xi̱xinira Jehová)”.

f 1 Reyes 18:12: “Tá ná ku̱ʼi̱n, kǒo xínii̱ ndáamií ku̱ʼu̱n espíritu Jehová xíʼún, ña̱kán tá ná ka̱ʼi̱n xíʼin ta̱ Acab ña̱ xi̱nii̱ yóʼó sana kaʼnívara yi̱ʼi̱ tá ná va̱ása ndani̱ʼíra yóʼó, soo yi̱ʼi̱ tá loʼovíi̱ ki̱xáʼíi̱ íxatoʼi̱ Jehová”.

g Jeremías 17:7, 8: “Va̱ʼaní íyo na̱ yiví na̱ kándíxa Jehová, ta Jehová kúú ta̱ kándíxana ndiʼi tiempo. 8 Ta xa̱a̱na koona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin yitu̱n tú níndichi nu̱ú yáʼa ti̱kui̱í, ta ti̱oʼonú káa̱ña ku̱a̱ʼa̱nña nu̱ú íyo ti̱kui̱í, ta kǒo ña̱ʼa kundoʼonú tá ná kixaa̱ tiempo ña̱ niʼní, saáchi ndokoní koo yu̱ku̱ ndaʼa̱nú tá ná kixaa̱ ku̱i̱ya̱ ña̱ yi̱chí, ta ni va̱ása kundi̱ʼi̱-ininú ni va̱ása ndiʼi ku̱i̱ʼi ndaʼa̱nú”.

h ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Nu̱ú na̱ʼná yóʼo xítoyó iin ta̱ hermano ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndakara tutu ndaʼa̱ na̱ hermano nu̱ú kǒo xíínna taxina natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.

i ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ñá hermana loʼo xítoñá ndáa ki̱ʼva kuniñúʼuñá teléfono ña̱ va̱ʼa natúʼunñá xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví. Iin ta̱ hermano ta̱ xa̱a̱ chée, kǒo yíʼvira natúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ nu̱ú xíka ku̱a̱ʼá na̱ yiví. Iin ta̱ hermano ta̱ xa̱a̱ xíni̱ va̱ʼa, sánáʼa̱ra inkana ndáa ki̱ʼva keʼéna chiñu ti̱xin congregación.

    Publicación ña̱ va̱xi tu̱ʼun sâví (1993-2025)
    Kita
    Yóʼo ki̱ʼviún
    • tu’un sâví
    • Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana
    • Nda̱saa kúni̱únña
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ña̱ xíniñúʼuna
    • Política ña̱ privacidad
    • Configuración ña̱ privacidad
    • JW.ORG
    • Yóʼo ki̱ʼviún
    Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana