ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 50
“Koún xíʼi̱n nu̱ú ñuʼú livi”
“Vitin káʼi̱n xíʼún: koún xíʼi̱n nu̱ú ñuʼú livi” (LUC. 23:43).
YAA 145 Ndióxi̱ ndasalivira nu̱ú ñuʼú
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱a
1. Tá kúma̱níka kuvi ta̱ Jesús, ¿ndáaña ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ kui̱ʼná ta̱ xi̱tikaa xíʼinra? (Lucas 23:39-43).
TÁ KA̱TIKAANA ta̱ Jesús ndaʼa̱ yitu̱n, chí síi̱nra ka̱tikaana u̱vi̱ ta̱ kui̱ʼná (Luc. 23:32, 33). Na̱ ta̱a yóʼo ku̱sikindaana ta̱ Jesús ta ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ su̱ví discípulora níxi̱yona (Mat. 27:44; Mar. 15:32). Soo iin ta̱yóʼo na̱samara ña̱ ndákanixi̱níra ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼin ta̱ Jesús: “Ndakaʼún xa̱ʼíi̱ tá ná kaʼndachíñún”. Ta ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra: “Vitin káʼi̱n xíʼún: koún xíʼi̱n nu̱ú ñuʼú livi” (kaʼvi Lucas 23:39-43). Kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ náʼa̱ nu̱úyó ña̱ ni̱xa̱a̱ ta̱ ta̱a yóʼo ka̱ndíxara Reino Ndióxi̱ ña̱ íyo chí ndiví ña̱ na̱túʼun ta̱ Jesús xa̱ʼa̱. Ta saátu va̱ása níka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ta̱ ta̱a yóʼo ña̱ ki̱ʼvira ti̱xin reino ña̱ íyo chí ndiví (Mat. 4:17). Chi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ kúú ñuʼú livi ña̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo chí nu̱únínu. ¿Nda̱chun va̱ʼa xíni̱yó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?
¿Ndáaña kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ta̱ kui̱ʼná ta̱ xi̱tikaa xíʼin ta̱ Jesús, xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xini̱ra? (Koto párrafo 2 xíʼin 3)
2. ¿Nda̱chun kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ta̱ kui̱ʼná ta̱ nda̱ndikó-ini iin ta̱ judío xi̱kuura?
2 Ta̱ kui̱ʼná ta̱ nda̱ndikó-ini yóʼo sana ta̱ judío xi̱kuura. Ta ta̱yóʼo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra inka ta̱ kui̱ʼná ta̱ xi̱tikaa xíʼinra: “¿Á va̱ása yíʼviún xíniún Ndióxi̱, saáchi vitin ndákiʼún castigo táʼan ña̱ ndákiʼin ta̱ ta̱a yóʼo?” (Luc. 23:40). Na̱ judío iinlá kuití Ndióxi̱ xi̱ndasakáʼnuna, soo na̱ yiví na̱ inka ñuu ku̱a̱ʼání ndióxi̱ xi̱ndasakáʼnuna (Éx. 20:2, 3; 1 Cor. 8:5, 6). Tá su̱ví na̱ judío níxi̱yo na̱ ta̱a yóʼo sana ña̱yóʼova nda̱ka̱tu̱ʼunna: “¿Á va̱ása yíʼviún xíniún na̱ ndióxi̱?”. Ta saátu, Ndióxi̱ chi̱ndaʼára ta̱ Jesús ña̱ kixira nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ chindeétáʼanra xíʼin na̱ ñuu Israel na̱ íyo táki̱ʼva íyo ndikachi tí kǒo xi̱toʼo, ta va̱ása níxi̱natúʼunra xíʼin na̱ inka ñuu, sava kuití yichi̱ xi̱natúʼunra xíʼinna (Mat. 15:24). Na̱ ñuu Israel xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ kivi sandátaku Ndióxi̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Ta sana ta̱ kui̱ʼná ta̱ nda̱ndikó-ini yóʼo xi̱kunda̱a̱va-inira xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra táxiña kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xi̱kunda̱a̱va-inira ña̱ kiviva sandátaku Jehová ta̱ Jesús ña̱ kaʼndachíñura chí ndiví. Ta saátu ta̱ ta̱a yóʼo xi̱kandíxavara ña̱ kivi sandátaku Jehová miíra.
3. ¿Ndáaña sana ndakanixi̱ní ta̱ kui̱ʼná tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ñuʼú livi? (Génesis 2:15).
3 Tá judío xi̱kuu ta̱ ta̱a kán, xi̱kunda̱a̱va-inira xa̱ʼa̱ ñuʼú livi ña̱ ta̱xi Jehová ni̱xi̱yo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva. Ña̱kán tá xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ñuʼú livi, sana nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ iin ñuʼú livi ña̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo (kaʼvi Génesis 2:15).b
4. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ta̱ kui̱ʼná?
4 Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin iin ta̱ kui̱ʼná, xíniñúʼu chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva kundooyó nu̱ú ñuʼú livi. Ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúú ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ tiempo ña̱ viíní xi̱ndoo ndiʼina tá xi̱xaʼndachíñu ta̱ Salomón. Ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ndáyáʼvikara nu̱ú ta̱ Salomón. Ña̱kán kivi kandíxayó ña̱ tá ná kaʼndachíñu ta̱ Jesús xíʼin na̱ 144,000 liviní ndasaana nu̱ú ñuʼú yóʼo (Mat. 12:42). Ta na̱ “inkaka ndikachi” xíniñúʼu sakúaʼana vií keʼéna ña̱ va̱ʼa koona ndiʼi tiempo nu̱ú ñuʼú livi (Juan 10:16).
¿NDÁA KI̱ʼVA KOOYÓ NU̱Ú ÑUʼÚ LIVI?
5. ¿Ndáa ki̱ʼva ndákanixi̱níún koo ña̱ kutakuyó nu̱ú ñuʼú livi?
5 ¿Ndáa ki̱ʼva ndákanixi̱níún koo ña̱ kutakuyó nu̱ú ñuʼú livi? Sana ndákanixi̱níún ña̱ liviní kooña, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo jardín ña̱ Edén (Gén. 2:7-9). Á sana ndákaʼún xa̱ʼa̱ profecía ña̱ va̱xi nu̱ú Miqueas nu̱ú káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ ndásakáʼnu Jehová ña̱ “iin iinna kundoona xa̱ʼa̱ tú uva xíʼin xa̱ʼa̱ tú higo” (Miq. 4:3, 4). Ta sanatu ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ sava texto ña̱ káʼa̱n ña̱ koo ku̱a̱ʼání ña̱ kuxuyó (Sal. 72:16; Is. 65:21, 22). Ña̱kán sana ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ iin jardín ña̱ liviní ta níndichi iin mesa nu̱ú chútú ña̱ʼa ña̱ kuxuyó. ¿Á xa̱a̱ ndákanixi̱níún ña̱ íyoún nu̱ú ñuʼú livi ta támikaví xáʼa̱n xiko̱ yitu̱n xíʼin yita? ¿Á xíniso̱ʼún ña̱ xáku̱ na̱ migoún xíʼin na̱ veʼún ta ndiʼina viíkaví kítáʼanna? Ta sava na̱yóʼo na̱ nda̱taku kúúna. Ndiʼi ña̱yóʼo su̱ví iin xa̱ni kúúña. Chi saá koova nu̱ú ñuʼú livi. Soo koo ku̱a̱ʼánítu chiñu ña̱ kutóoyó keʼéyó nu̱ú ñuʼú livi.
Nu̱ú ñuyǐví xa̱á ku̱a̱ʼánína ndataku ta natúʼunyó xíʼinna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Koto párrafo 6)
6. ¿Ndáaña keʼéyó nu̱ú ñuʼú livi? (Koto na̱ʼná).
6 Jehová i̱xava̱ʼara miíyó ña̱ kusi̱í-iniyó xíʼin chiñu ña̱ kéʼéyó (Ecl. 2:24). Tá ná kaʼndachíñu ta̱ Cristo ti̱xin ña̱ mil ku̱i̱ya̱, kooní chiñu. Na̱ ka̱ku ti̱xin ña̱ gran tribulación ta saátu ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ ndataku, kuniñúʼuna ti̱ko̱to̱, ña̱ kuxuna ta saátu iin veʼe nu̱ú koona. Ni ku̱a̱ʼání chiñu koo nu̱úyó, soo ndiʼi chiñu yóʼo kusi̱íní-iniyó keʼéyóña. Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱ndaa ta̱ Adán xíʼin ñá Eva jardín ña̱ Edén, saátu miíyó kivi kachíñuyó ña̱ ndasaliviyó ñuʼú yóʼo. Ta saátu kusi̱íní-iniyó ña̱ sanáʼa̱yó ku̱a̱ʼání na̱ yiví ndataku, na̱ loʼoní xi̱xini xa̱ʼa̱ Jehová xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ra keʼéra. Saátu kivi natúʼunyó xíʼin na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ tiempo xi̱naʼá, na̱ ni̱xi̱ʼi̱ tá kúma̱níka kixi ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo.
7. ¿Ndáaña kivi kandíxayó, ta nda̱chun?
7 Kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaní kundooyó nu̱ú ñuʼú livi, chi kǒokaña sandíʼi̱-iniyó, kǒoka ña̱ʼa kuma̱ní nu̱úyó ta viíní kooyó. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? Saáchi ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ viíní xa̱ʼndachíñu ta̱ Salomón, xíʼin ña̱yóʼo Jehová chíndeétáʼanra xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva kooyó tá ná kaʼndachíñu ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo.
VA̱ʼANÍ XI̱NDOONA TÁ XA̱ʼNDACHÍÑU TA̱ SALOMÓN, SAÁTU KOOYÓ NU̱Ú ÑUʼÚ LIVI
8. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu tu̱ʼun ña̱ va̱xi nu̱ú Salmo 37:10, 11, 29 tiempo xi̱naʼá? (Koto táʼví ña̱ naní “Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo” ña̱ va̱xi nu̱ú revista yóʼo).
8 Jehová chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ David ña̱ kaʼyíra xa̱ʼa̱ viíní kooyó tá ná kaʼndachíñu iin rey ta̱ ndíchiní ta̱ nda̱kúní-ini (kaʼvi Salmo 37:10, 11,c 29).d Tá nátúʼunyó xíʼin sava na̱ yiví xa̱ʼa̱ ñuʼú livi, ku̱a̱ʼání yichi̱ káʼviyó Salmo 37:11 nu̱úna. Ta va̱ʼaníva tá keʼéyó ña̱yóʼo, chi nda̱a̱ mií ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ texto yóʼo chí xi̱ní yukú. Xíʼin ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱nu nu̱ú ña̱ káʼa̱n texto yóʼo chí nu̱únínu (Mat. 5:5). Soo ña̱ ka̱ʼyítu ta̱ rey David ni̱na̱ʼa̱ña ndáa ki̱ʼva koo tá ná kaʼndachíñu ta̱ Salomón. Tiempo saá na̱ ñuu Israel va̱ʼaní xi̱ndoona ta kǒo ña̱ʼa níxi̱kuma̱ní nu̱úna, ñuʼú nu̱ú xi̱ndoona ni̱xi̱yoní leche xíʼin ñu̱ñú. Ta Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna: “Tá ná ndakundeéndó kuniso̱ʼondó ña̱ káʼi̱n xíʼinndó, yi̱ʼi̱ viíní taxii̱ koo na̱ ñuu, tá ná ndakundoondó ku̱su̱nndó kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa sayíʼvi ndóʼó” (Lev. 20:24; 26:3, 6). Tu̱ʼun yóʼo ni̱xi̱nuña tá xa̱ʼndachíñu ta̱ rey Salomón (1 Crón. 22:9; 29:26-28). Ta Jehová ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼinna ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼa-ini (Sal. 37:10). Xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó tu̱ʼun ña̱ va̱xi nu̱ú Salmo 37:10, 11, 29 ni̱xi̱nuña tiempo xi̱naʼá ta saátu xi̱nuña chí nu̱únínu.
9. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ñá reina ña̱ Saba xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xaʼndachíñu ta̱ Salomón?
9 Tá xi̱xaʼndachíñu ta̱ Salomón, na̱ ñuu Israel va̱ʼaní xi̱ndoona ta kǒo ña̱ʼa níxi̱kuma̱ní nu̱úna ta nda̱a̱ ñá reina Saba ni̱xa̱a̱ ku̱ndaa̱-ini xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta ñáyóʼo xíkaní ke̱eñá ta ni̱xa̱a̱ñá nda̱a̱ ñuu Jerusalén ña̱ va̱ʼa kuni nu̱úñá ndiʼi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ Salomón (1 Rey. 10:1). Tándi̱ʼi xi̱ni nu̱úñá ndáa ki̱ʼva xi̱xaʼndachíñu ta̱ rey Salomón ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ loʼoníva kúú ña̱ na̱túʼunna xíʼi̱n xa̱ʼún. Si̱íní íyo na̱ ta̱a na̱ íyo yóʼo ta saátu na̱ ta̱a na̱ káchíñu nu̱ún, chi ndiʼi tiempo íyona xíʼún ta xíniso̱ʼona ña̱ ndíchi ña̱ kúúmiíún” (1 Rey. 10:6-8). Soo ki̱ʼva ña̱ xa̱ʼndachíñu ta̱ Salomón náʼa̱ña nu̱úyó ndáaña keʼé Jehová xa̱ʼa̱ na̱ yiví tá ná kaʼndachíñu se̱ʼera ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo.
10. ¿Nda̱chun ndáyáʼvika ta̱ Jesús nu̱ú ta̱ Salomón?
10 Ta̱ Jesús ndáyáʼvikara nu̱ú ta̱ Salomón xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéra. Ta̱ Salomón iin ta̱ ku̱a̱chi xi̱kuura ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ke̱ʼéra sava ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo ki̱xi tu̱ndóʼo nu̱ú na̱ ñuu Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo ku̱a̱chi kúúmiíra va̱ʼaní xáʼndachíñura ta ndiʼi ña̱ kéʼéra va̱ʼaní kánaña (Luc. 1:32; Heb. 4:14, 15). Ta saátu xa̱a̱ ku̱chiñura ni̱ya̱ʼara nu̱ú ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ xi̱tondosó ta̱ Ndi̱va̱ʼa miíra. Ta̱ Cristo xa̱a̱ ni̱na̱ʼa̱ra nu̱úyó xíʼin ña̱ ke̱ʼéra ña̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása ki̱ʼvira ku̱a̱chi ta ni va̱ása keʼéra nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi saxóʼvi̱ na̱ kaʼndachíñura nu̱ú. ¿Á su̱ví kúsi̱íní-iniyó ña̱ koora Rey nu̱úyó?
11. ¿Ndáana kúú na̱ kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús?
11 Tá ná kaʼndachíñu ta̱ Jesús, kaʼndachíñu 144,000 na̱ yiví xíʼinra ta na̱yóʼo inkáchi kundaana na̱ yiví ta saxínuna ña̱ xi̱kuni̱ Jehová koo nu̱ú ñuʼú yóʼo (Apoc. 14:1-3). Xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa na̱ 144,000 nu̱ú tá ni̱xi̱yona nu̱ú ñuʼú yóʼo, va̱ʼaní kunda̱a̱-inina xíʼin ña̱ kundoʼoyó. ¿Ndáa chiñu keʼéna?
¿NDÁA CHIÑU KEʼÉ NA̱ NDA̱KAXIN NDIÓXI̱ KU̱ʼU̱N CHÍ NDIVÍ?
12. ¿Ndáa chiñu taxi Jehová ndaʼa̱ na̱ 144,000?
12 Ta̱ Jesús xíʼin na̱ 144,000 na̱ kaʼndachíñu xíʼinra, ku̱a̱ʼáníka chiñu kuumií na̱yóʼo nu̱úka ña̱ xi̱kuumií ta̱ Salomón. Chi ta̱yóʼo millón kuití kúú na̱ yiví na̱ xi̱xaʼndachíñura nu̱ú iin kuití país. Soo na̱ kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús ku̱a̱ʼáníka millón na̱ yiví kaʼndachíñuna nu̱ú iníísaá ñuyǐví. Iin chiñu káʼnuní kúú ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ na̱ 144,000.
13. ¿Ndáa chiñu ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱ keʼé na̱ kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús?
13 Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ta̱ Jesús, saátu na̱ 144,000 koona rey xíʼin su̱tu̱ (Apoc. 5:10). Ley ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Moisés, xi̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ su̱tu̱ ña̱ xi̱xiniñúʼu kiʼinna kuenta xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ kǒo kue̱ʼe̱ kiʼin miína ta vií kutáʼanna xíʼin Jehová. “Ña̱ Ley yóʼo ña̱ xi̱ndana̱ʼa̱ kuití ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ña̱ kixi chí nu̱únínu xi̱kuuña”, ña̱kán kúnda̱a̱-iniyó ña̱ na̱ kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús kuumiína iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní: ña̱ kiʼinna kuenta xíʼin na̱ yiví ña̱ kǒo kue̱ʼe̱ kiʼin miína ta saátu ña̱ va̱ʼa kitáʼanna xíʼin Ndióxi̱ (Heb. 10:1). Ta̱ʼán kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva natúʼun táʼan na̱ kaʼndachíñu yóʼo xíʼin na̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo tá ná koona rey xíʼin su̱tu̱. Ni nda̱a̱ ndáaka chiñu ná taxi Jehová ndaʼa̱ na̱ kaʼndachíñu kán, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ viíní kuniʼina yichi̱ nu̱ú na̱ yiví na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú yóʼo (Apoc. 21:3, 4).
¿NDÁAÑA XÍNIÑÚʼU KEʼÉ NA̱ “INKAKA NDIKACHI” ÑA̱ VA̱ʼA KOONA NU̱Ú ÑUʼÚ LIVI?
14. ¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan na̱ “inkaka ndikachi” xíʼin na̱ kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Cristo?
14 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ kachíñu xíʼinra ña̱ kúúna “iin tiʼvi ndikachi” (Luc. 12:32). Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ inka grupo ña̱ kúúna na̱ “inkaka ndikachi”. U̱vi̱ saá na̱ grupo yóʼo iin nda̱kutáʼanna (Juan 10:16). U̱vi̱ saá na̱ grupo yóʼo xa̱a̱ inkáchi káchíñuna, tasaá ndakundeékavana keʼéna tá xa̱a̱ ná ndulivi nu̱ú ñuʼú yóʼo. Tiempo saá na̱ “iin tiʼvi ndikachi” xa̱a̱ chí ndivíva koona ta na̱ “inkaka ndikachi” kivi xa̱a̱na koona ndiʼi tiempo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Soo íyo inkaka ña̱ xíniñúʼu keʼé na̱ “inkaka ndikachi” tiempo vitin ña̱ va̱ʼa koona nu̱ú ñuʼú livi.
Xa̱a̱ vitinka ná na̱ʼa̱yó ña̱ kúni̱yó kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á (Koto párrafo 15)e
15. a) ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ ku̱ʼu̱n kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús chí ndiví? b) ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱ún yichi̱ ta̱ hermano ta̱ va̱xi nu̱ú na̱ʼná yóʼo?
15 Ta̱ kui̱ʼná ta̱ nda̱ndikó-ini va̱ása níkivi taxira tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱ra. Soo miíyó na̱ ndátu koo nu̱ú ñuʼú yóʼo íyo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó. Tá kúú, náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó ta̱ Jesús xíʼin ki̱ʼva ña̱ kéʼéyó xíʼin na̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndatiin Ndióxi̱ ku̱a̱chi xíʼinyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ kéʼéyó xíʼin na̱yóʼo (Mat. 25:31-40). Ta iin ki̱ʼva ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna kúú ña̱ ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ xa̱a̱na koona discípulo ta̱ Jesús (Mat. 28:18-20). Ña̱kán kúni̱yó kuniñúʼuyó ndiʼi tutu ña̱ táxina ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa sánáʼa̱yó na̱ yiví tá kúú libro ña̱ naní Kivi koo si̱íún vitin ta saátu chí nu̱únínu. Tá ta̱ʼán kaʼviún xíʼin na̱ yiví, kivi ka̱ʼún xíʼinna ña̱ kúni̱ún chindeétáʼún xíʼinna ña̱ va̱ʼa sakúaʼana xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.
16. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ xa̱a̱ íyo tu̱ʼvayó kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á?
16 Su̱ví nda̱a̱ tá ná kundooyó ti̱xin ñuyǐví xa̱áví saáví kixáʼayó keʼéyó ña̱ kútóo Jehová. Chi nda̱a̱ tiempo vitin xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ nina ña̱ nda̱a̱ ka̱ʼa̱nyó ta vií ná koo ña̱ keʼéyó ta va̱ása kutóoníyó kuumiíyó ku̱a̱ʼání ña̱ʼa. Ta saátu ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová, xíʼin yiíyó, xíʼin ñá síʼiyó ta saátu xíʼin na̱ hermanoyó. Tá nda̱a̱ tiempo vitin chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ xíniso̱ʼoyó ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó, va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kuniso̱ʼoyóra ti̱xin ñuyǐví xa̱á. Ta saátu ná chika̱a̱níyó ndee̱ ña̱ vií keʼéyó chiñu ta ná kuʼvi̱-iniyó kunitáʼanyó, chi xíʼin ña̱yóʼo na̱ʼa̱yó ña̱ xa̱a̱ íyo tu̱ʼvayó kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á. Koto artículo ña̱ naní “¿Á xa̱a̱ íyo tu̱ʼvaún ña̱ koún nu̱ú ñuʼú ña̱ ta̱xi Ndióxi̱?”, ña̱ ka̱na nu̱ú artículo yóʼo.
17. ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu kusuchíní-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱?
17 Ná chika̱a̱níyó ndee̱ ña̱ va̱ása kusuchíka-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱. Ta saátu ná va̱ása ndakanixi̱níyó ña̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó kivi ki̱ʼviyó nda̱a̱ ndáaka ku̱a̱chi ña̱ kúni̱ miíyó (Heb. 10:26-31). Soo tá xa̱a̱ nda̱ndikó-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ndeé ña̱ ni̱ki̱ʼviyó, na̱ndukúyó Jehová xíʼin na̱ anciano ña̱ chindeétáʼanna xíʼinyó ta sandákooyó ña̱ xi̱keʼéyó, kivi kandíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó (Is. 55:7; Hech. 3:19). Ná ndakaʼányó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ fariseo: “Va̱ása va̱xii̱ ña̱ kanai̱ na̱ yiví va̱ʼa chi na̱ íyo ku̱a̱chiva va̱xii̱ xa̱ʼa̱” (Mat. 9:13). Ña̱kán, xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó kiviva ixakáʼnu-ini Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó.
KIVI KOÚN NDIʼI TIEMPO NU̱Ú ÑUʼÚ LIVI ÑA̱ TAXI NDIÓXI̱
18. ¿Ndáaña kuni̱ún nda̱ka̱tu̱ʼún ta̱ kui̱ʼná ta̱ xi̱tikaa xíʼin ta̱ Jesús?
18 Ndakanixi̱ní ña̱ xa̱a̱ íyoún ti̱xin ñuyǐví xa̱á ta nátúʼun xíʼin ta̱ kui̱ʼná ta̱ xi̱tikaa xíʼin ta̱ Jesús. Ta u̱vi̱ saándó táxindó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱ndó. Ta sana nda̱ka̱tu̱ʼúnra ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Jesús tá kúma̱níka kuvira ta saátu ndáaña ndo̱ʼo mií ta̱ ta̱a yóʼo tá xi̱niso̱ʼora ña̱ kivi kutakura ti̱xin ñuyǐví xa̱á. Ta sana ta̱ ta̱a kán nda̱ka̱tu̱ʼunra yóʼó ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo tiempo so̱ndíʼi nu̱ú ñuyǐví yóʼo. Iin chiñu ña̱ liviní koo ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví táʼan ta̱yóʼo (Efes. 4:22-24).
Ti̱xin ña̱ mil ku̱i̱ya̱, iin ta̱ hermano kúsi̱íní-inira kéʼéra dibujo (Koto párrafo 19)
19. ¿Nda̱chun ndiʼi tiempo kusi̱í-iniyó kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí sa̱tá tutu yóʼo).
19 Ndiʼi tiempo kusi̱í-iniyó kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á. Koo ku̱a̱ʼání na̱ xi̱ndoo tiempo xi̱naʼá na̱ kuni̱yó natúʼunyó xíʼin ta saátu kusi̱íní-iniyó xíʼin chiñu ña̱ kuumiíyó. Soo mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka kúú ña̱ xa̱a̱yó kuxini̱ va̱ʼayó yiváyó Jehová ta kusi̱í-iniyó xíʼin ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ taxira ndaʼa̱yó. Ndiʼi ki̱vi̱ koo ña̱ sakúaʼayó xa̱ʼa̱ra xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼara. Ta iin tá iin ki̱vi̱ ndeéníka xa̱a̱yó kuʼvi̱-iniyó kuniyóra. Táxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xíʼin ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱nna taxina kutakuyó ndiʼi tiempo nu̱ú ñuyǐví xa̱á.
YAA 22 Ná kaʼndachíñu Reino Ndióxi̱
a ¿Á kutóún ndakanixi̱níún ndáa ki̱ʼva koo nu̱ú ñuyǐví xa̱á ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱yó? Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chíka̱a̱níña ndee̱ xíʼinyó. Saáchi tá ndiʼi tiempo ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová taxira ndaʼa̱yó chí nu̱únínu, ña̱yóʼo chindeétáʼanníña xíʼinyó ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ ñuyǐví xa̱á xíʼin na̱ yiví. Artículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxakayó ña̱ ndixa kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ ndasalivira nu̱ú ñuʼú yóʼo.
b Génesis 2:15: “Jehová Ndióxi̱ chi̱ndúʼúra ta̱a nu̱ú jardín ña̱ Edén ña̱ va̱ʼa chiʼira nu̱úña ta saátu ña̱ kundaaraña”.
c Salmo 37:10, 11: “Si̱lóʼo tiempo kúma̱ní, ta na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ndiʼi-xa̱ʼa̱na, ta ni ná kotoún nu̱ú xi̱ndoona kǒokana kuniún. 11 Soo na̱ vitá-ini kúú na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta si̱íní kundoona nu̱úña chi kǒoka ku̱a̱chi koo”.
d Salmo 37:29: “Na̱ yiví va̱ʼa kúú na̱ koo nu̱ú ñuʼú, ta ndiʼi tiempo kundoona nu̱úña”.
e ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ hermano ta̱ kúni̱ natúʼun xíʼin na̱ ndataku nu̱ú ñuyǐví xa̱á, xa̱a̱ vitinka nátúʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.