ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်

အမှိုက် ပေါများခြင်း

ပိုလန်နိုင်ငံ၏ နယ်စပ်ကို ကင်းလှည့်ကြသည့် စစ်သားများသည် ကျူးကျော်မှု အသစ်တစ်မျိုး—နိုင်ငံခြားအမှိုက်—ကို စောင့်ကြပ်နေရကြသည်။ The Washington Post သတင်းစာအဆိုအရ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ပိုလန်အာဏာပိုင်တို့သည် အနောက်ဥရောပတစ်ခုတည်းမှ နိုင်ငံအတွင်းသို့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်း တင်ပို့မှုပေါင်း ၁,၃၃၂ မှုကို တားဆီးခဲ့ရသည်။ ၁၉၉၃ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ထိုသို့သော တင်ပို့မှု၏ အရေအတွက်သည် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံအများတွင် အန္တရာယ်ရှိသော အမှိုက်များကို စွန့်ပစ်ရသည်မှာ ငွေကုန်ကြေးကျ များလှသဖြင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းရန် ပိုမိုခက်ခဲသည့် ဖွံ့ဖြိုးမှု နည်းပါးသော နိုင်ငံများသို့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို တင်ပို့ခြင်းသည် အကျိုးအမြတ်များသော ရွေးချယ်စရာ ဖြစ်လာလေသည်။ သာဓကအားဖြင့် အမေရိကန် သတ္တုကုမ္ပဏီနှစ်ခုသည် သတ္တုကျိုချက် စက်ရုံတစ်ခုမှ အဆိပ်အတောက် ဖြစ်စေသော အမှုန့် တန်ချိန် ၁,၀၀၀ ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည့် ဓာတ်မြေသြဇာတွင် ရော၍ တင်ပို့သဖြင့် ပြစ်ဒဏ် စီရင်ခံရကြသည်။ အချို့သော အမှိုက်များကို စာနာထောက်ထားသည့် အလှူပစ္စည်းများအဖြစ် ပုံမှားရိုက်၍ပင် တင်ပို့ကြသည်။ ပိုလန်နိုင်ငံမှ အကောက်ခွန် အရာရှိများက ဩစတြေးလျ၊ ဥရောပနှင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတို့မှ ထောက်ထားစာနာသည့် ဆေးပစ္စည်းများအဖြစ် တင်ပို့လိုက်သည့် ပစ္စည်းများသည် အသုံးပြုပြီး ဖြစ်သော ညစ်ညမ်းသည့် ဆေးထိုးပြွန်များ၊ အတွင်းခံများနှင့် အိမ်သာသုံး ပစ္စည်းများ အစရှိသော စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများ ဖြစ်နေကြောင်း အစီရင်ခံ တင်ပြကြသည်။

အန္တရာယ် ဆိုက်နေသည့် ဗင်နီဇွဲလား ငှက်ပိတုန်း

ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံတွင် ငှက်ပိတုန်းမျိုးစိတ် နှစ်ဆယ့်ရှစ်မျိုးသည် မျိုးသုဉ်းမည့် အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြသည်။ ၎င်းတို့အနက်အချို့မှာ ကမ္ဘာ့ အခြားဒေသများတွင် လုံးဝ မတွေ့ရသော မျိုးစိတ်များ ဖြစ်ကြသည်။ ပိတုန်းငှက်မျိုး၏ ဇာတိမြေမှာ အလာစကာမှ အာဂျင်တီးနားနှင့် ချီလီနိုင်ငံအထိ ကျယ်ဝန်းသော အမေရိကတိုက်မှ ဖြစ်သည်။ ပိတုန်းငှက် အငယ်ဆုံးမှာ ငှက်ပိတုန်း ဖြစ်ပြီး ကိုယ်အလေးချိန် ၁/၁၄ နှင့် ၁/၃ အောင်စအကြား ရှိ၍ အလျားနှစ်လက်မ ရှိသည်။ အကြီးဆုံးမှာ ဧရာမ ငှက်ပိတုန်း ဖြစ်ပြီး အလျား ၈ ၁/၄ လက်မ ရှိသည်။ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံမှ ငှက်ပိတုန်းမျိုးကို ဘာက ဖျက်ဆီးနေသနည်း။ ရောဂါ သို့မဟုတ် ငှက်ရဲသားရဲ တစ်မျိုးမျိုးလော။ မဟုတ်ပါ။ လက်သည်မှာ သစ်တောပြုန်းတီးခြင်း—ငှက်တို့၏ နေရင်းဒေသကို စနစ်တကျဖျက်ဆီးခြင်း—ဖြစ်ကြောင်း ရေနံကုမ္ပဏီ လာဂိုဗင်မှ ထုတ်ဝေသည့် သတင်းလွှာ Carta Ecológical က ထုတ်ဖော်ရေးသားထားသည်။ ဤသေးငယ်၍ စွဲမက်စရာကောင်းသော၊ သက်တံ့ရောင်ပြေးသော သတ္တဝါလေးသည် မုတ်သုန်သစ်တောကို လူသားများ မညှာမတာ ဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့် ဒုက္ခရောက်ရရှာသည့် သားကောင်များအနက် တစ်မျိုးမျှသာ ဖြစ်ပါသည်။

ကွာရှင်းခြင်းဆိုင်ရာ မဂ္ဂဇင်း

လင်မယား ကွာရှင်းသည့်နှုန်း ထိတ်လန့်ဖွယ် မြင့်မားလာခြင်းကို စီးပွားရေး အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်အဖြစ် လာဘ်မြင်သည့် ပြင်သစ်နိုင်ငံမှ မဂ္ဂဇင်း ထုတ်ဝေသူတစ်ဦးက Divorce အမည်ရှိ အပတ်စဉ်စာစောင် တစ်စောင်ကို စတင်ထုတ်ဝေလိုက်သည်။ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ဆစ်ဒနီမြို့ထုတ် Bulletin စာစောင်၏ ပင်တိုင်ဆောင်းပါးရှင် တစ်ဦးက ထိုမဂ္ဂဇင်း၌ “ရှေ့နေများနှင့် စိတ်ပညာရှင်များ၏ အကြံပေး ပင်တိုင်ဆောင်းပါးများ၊ လက်ထပ်ပြီးနောက် ဦးဆုံး အလုပ်ရှာကြသော အမျိုးသမီးများအတွက် အကြံကောင်းဉာဏ်ကောင်းများနှင့် သတ္တိရှိသော တစ်လင်ကွာ တစ်ခုလပ်များအတွက် ချိန်းတွေ့သည့် နည်းလမ်းများ” ကို ရေးသားဖော်ပြသည်ဟု ဝေဖန်ရေးသားလိုက်သည်။ သို့သော် ၎င်းမဂ္ဂဇင်းက တင်ပြခြင်း မရှိသော အကြောင်းအရာတစ်ခုမှာ လင်မယား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ “ပြိုကွဲနေသည့် အိမ်ထောင်ရေးကို ပြန်လည်အဖတ်ဆယ်လိုသူသည် အခြားနေရာမှ အကြံဉာဏ် တောင်းခံသင့်သည်” ဟု အဆိုပါ ပင်တိုင်ဆောင်းပါးရှင်က မှတ်ချက်ချလိုက်သည်။ မှန်ပါသည်၊ ဘုရားသခင်၏ မည်သည့်အခါမျှ မမှားနိုင်သော နှုတ်ကပါဌ်တော် သမ္မာကျမ်းစာမှ အကြံဉာဏ် တောင်းခံအပ်သည်။

ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ခံရသည့် အကျင့်ဆိုး

ပါကစ္စတန် အစိုးရက စီးကရက်ဘူးများ၌ ပါရှိသည့် သတိပေးချက်များအတိုင်း ကွမ်းသီးထုပ်များပေါ်တွင် ကျန်းမာရေး သတိပေးချက်များ ရေးသားရမည်ဟု ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ကြောင်း Asiaweek မဂ္ဂဇင်းက ရေးသားဖော်ပြသည်။ အာရှတိုက်တောင်ပိုင်းမှ သန်းပေါင်းများစွာသော ပြည်သူတို့သည် ပန် မာဆာလာ (pan masala) ကို စွဲနေကြကြောင်း၊ ပန် မာဆာလာ ဆိုသည်မှာ ကွမ်းသီး၊ ဆီအမျိုးမျိုးနှင့် အခြားသော အဆာပလာများကို ရောနှော၍ ကွမ်းရွက်ဖြင့် ထုပ်ထားသည့်အရာ ဖြစ်သည်။ ယင်းကို ဝါးစားရသည်။ ကွမ်းစားခြင်းသည် ပါးစပ်ကင်ဆာနှင့် ဆက်စပ်မှု ရှိသည်ဟူသောသတင်းကြောင့် အိန္ဒိယပြည်၌ ကွမ်းသီးထုပ်များပေါ်တွင် သတိပေးချက်များ ရိုက်နှိပ်ထားပြီး ဖြစ်သည်။ ၎င်းပြင် ကလေးသူငယ်များ ကွမ်းသီးနင်၍ သေဆုံးခဲ့သည်လည်း ရှိပေသည်။ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ၏ ဥပဒေအသစ်က ငါးနှစ်အောက် ကလေးများအား ကွမ်းသီးရောင်းချခြင်းကို တားမြစ်လိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

အဖိုးအဖွားတို့၏ အခန်းကဏ္ဍ တိုးလာခြင်း

အဖိုးအဖွားများ၊ အထူးသဖြင့် အဖွားဖြစ်သူများသည် မြေးများ၏ အသက်တာတွင် အခန်းကဏ္ဍ တိုးလာလျက် ရှိကြောင်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ပြုလုပ်သည့် လေ့လာချက်များက ဖော်ပြသည်။ ၁၉၃၁ ခုနှစ်နှင့် ၁၉၄၁ ခုနှစ်အတွင်းမွေးဖွားသူ ၆၉ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အဖိုးအဖွားများ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနက် ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းသည် မြေးတစ်ယောက် သို့မဟုတ် တစ်ယောက်ထက်မကကို စောင့်ရှောက်ရာ၌ တစ်နှစ်လျှင် နာရီ ၁၀၀ ကျော် သုံးစွဲလျက် ရှိကြောင်း အိုမင်းခြင်းဆိုင်ရာ အမျိုးသားအသင်းမှ မပြီးစီးသေးသည့် လေ့လာချက်က တွေ့ရှိသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ထိုအဖိုးအဖွားတို့သည် ကလေးများအတွက် ၆၅၉ နာရီ အသုံးပြုခဲ့ကြသဖြင့် ရှစ်နာရီ ရှိသော ရက်နှင့် တွက်လျှင် ၈၂ ရက်နှင့် ညီမျှကြောင်း The Wall Street Journal ၌ ရေးသားဖော်ပြထားသည်။ အမျိုးသမီးများသည် မြေးများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်အတွက် တစ်ပတ်လျှင် ပျမ်းမျှ ၁၅ မှ ၂၀ နာရီ အသုံးပြုရပြီး အမျိုးသားများထက် ၂.၅ ဆ ပို၍ စောင့်ရှောက်ရကြောင်း လေ့လာမှုက တွေ့ရှိသည်။

မိသားစုနှင့် ကင်းကွာသည့် ဖခင်များ

ကျန်ကမ္ဘာ့ဒေသများနည်းတူ ဂျပန်ပြည်ရှိ မိသားစု နှောင်ဖွဲ့မှုများမှာ ယခင်နှင့် မတူတော့ချေ။ ဂျပန်အမျိုးသား ၄၈၁,၀၀၀ ခန့်သည် အလုပ်ပြောင်းရွှေ့မှုကြောင့် မိသားစုနှင့် တသီးတခြား နေထိုင်နေရကြောင်း The Daily Yomiuri သတင်းစာက များမကြာမီက ရေးသားဖော်ပြလိုက်သည်။ ၎င်းကိန်းဂဏန်းမှာ လွန်ခဲ့သော ငါးနှစ်ကထက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည့်ပြင် အိုးအိမ်နှင့် စာသင်ကျောင်း ရှာဖွေမှု ပို၍ ပို၍ ခက်ခဲလာသည်နှင့်အမျှ ဆက်လက်မြင့်တက်လာရန် မျှော်လင့်ရသည်။ ဤကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်း ကျောင်းသူကျောင်းသားများအား စစ်ဆေးမေးမြန်းကြည့်ရာ လူငယ် ၄၃ ရာခိုင်နှုန်းက သူတို့၏ ဖခင်နှင့် လုံးဝ စကားမပြောကြကြောင်း ပြောပြသည်ဟု ၎င်းသတင်းစာက ရေးသားဖော်ပြသည်။ အသင့်အတင့် များသော အရေအတွက် ဖြစ်သည့် ၁၈.၄ ရာခိုင်နှုန်းတို့က သူတို့၏ မိခင်နှင့် စကားပြောဆိုခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ပြောပြသည်။

အာဂျင်တီးနား မိသားစု ပြောင်းလဲနေ

ဗြူနိုအေရီးစ် သတင်းစာ Clarıʹn ၏ အဆိုအရ အာဂျင်တီးနား မိသားစုဘဝ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အမူအကျင့်ပုံစံများ သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလျက် ရှိကြောင်း များမကြာမီက လေ့လာချက်များက ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ကြီးမားသော၊ စည်းလုံးညီညွတ်သော၊ အလုပ်အားရက်များ သို့မဟုတ် ညပိုင်းတွင် အတူထမင်းစားကြသော စံပြမိသားစုများအကြောင်း ဝေဖန်ရာ၌ ၎င်းသတင်းစာက “ထိုသို့သော စံပြမိသားစုများမှာ ရှေးဓာတ်ပုံဟောင်းများ၌သာ တွေ့နိုင်တော့ကြောင်း၊ အတိတ်ကာလနှင့် ဆိုင်သော စိတ်ကူးယဉ်အိပ်မက်မှ ထင်ဟပ်သည့် ပုံရိပ်များသာ ဖြစ်တော့ကြောင်း ယခုခေတ် လူအများက ဆိုကြပေမည်” ဟု ရေးသားထားသည်။ ဆူဆန်နာ တိုရာဒို ရေးသားသည့် La familia en la Argentina (အာဂျင်တီးနားမှ မိသားစုများ) စာအုပ်မှ စာရင်းအင်းက လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ကြင်ဖော်မဲ့မိဘရှိ မိသားစု ဦးရေသည် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံတွင် ၆၀ မှ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးများလာရာ ယခု ၁,၂၀၀,၀၀၀ ခန့် ရှိနေကြောင်း ပြသနေသည်။ တရားဝင် လက်ထပ်ခြင်း မရှိသော မိဘများမှ မွေးဖွားသော ကလေးများမှာ ယခုအခါ မွေးဖွားသည့် ကလေးအားလုံး၏ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဖြစ်နေသဖြင့် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးပွားလာသည်။ ၎င်းပြင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းချက်များအရ အသက် ၂၀ နှင့် ၃၄ နှစ်အကြားရှိသူတို့အနက် သုံးပုံတစ်ပုံက လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းကို ရာသက်ပန်အဖြစ် မယုံကြည်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

အသုံးဝင်သော ကုန်သေတ္တာဟောင်းများ

သင်္ဘောဖြင့် တင်ပို့သည့် ကုန်သေတ္တာကြီးများကို သံတိုသံစများအဖြစ် လွှင့်ပစ်မည့်အစား တောင်အာဖရိကနိုင်ငံမှ သင်္ဘောကုမ္ပဏီတစ်ခုက လေးလံသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း မပြုနိုင်လောက်အောင် ဟောင်းနွမ်းနေသည့် ကုန်သေတ္တာကြီးများကို တစ်နည်းတစ်ဖုံ အသုံးချနိုင်သည့် နည်းလမ်းကို တီထွင်လိုက်သည်။ ၎င်းကုန်သေတ္တာကြီး နှစ်လုံးကို ဆက်လိုက်သည့်အခါ အနေတော် အရွယ်အစား စာသင်ခန်းတစ်ခန်း ဖြစ်လာသည်။ ကုန်သေတ္တာတစ်ခုစီ၏ ဘေးတစ်ဖက်စီကို ဖြုတ်ပစ်ရပြီး ကျန်နေရာများ၌ ပြတင်းပေါက်နှင့် တံခါးများ တပ်ဆင်ရန် ကားလိုပေသည်။ ကုန်သေတ္တာဟောင်းများသည် နေအိမ်များ၊ ဆိုင်ခန်းများ၊ ဆေးခန်းများနှင့် စာကြည့်တိုက်များအဖြစ်လည်း အသုံးပြုနိုင်ပေသည်။ African Panorama မဂ္ဂဇင်းအဆိုအရ တစ်ခါက “ကုန်သေတ္တာ ၁၆ လုံးကို ပေါင်းစပ်၍ ကျောင်းသူကျောင်းသား ၁,၀၀၀ ကျော်အတွက် စာသင်ခန်း ၈ ခန်း တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်။” လောလောဆယ်အချိန်အထိ တောင်အာဖရိက လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း၏ လိုအပ်ချက်အတွက် ကုန်သေတ္တာကြီး ၁,၀၀၀ ကျော်ကို အသုံးချပြီး ဖြစ်သည်။ သို့သော် အဆိုပါ ကုမ္ပဏီ၌ ကုန်သေတ္တာဟောင်းများ ပြတ်လပ်သွားသဖြင့် အခြားနိုင်ငံတကာ သင်္ဘောကုမ္ပဏီများမှ ကုန်သေတ္တာဟောင်းများ ပေးပို့ကြရန် အကူအညီ တောင်းခံထားသည်။

ဦးနှောက်သိမ်သွားခြင်း

ဂျပန်နိုင်ငံ အာကီတာ တက္ကသိုလ် ဆေးကောလိပ်မှ သုတေသန အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့၏ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ အရက်နှင့် အဆီကို နှစ်ပေါင်းများစွာ သောက်စားပါက အသားအရေ ပျော့အိရုံမျှမက ဦးနှောက်ကိုပါ ကျုံ့သွားစေသည်။ ထိုအဖွဲ့သည် လူပေါင်း ၉၆၀ အား အမ်အာလ်အိုင် (သံလိုက်ခွင်ကျမှုဖြင့် ပုံဖော်ခြင်း၊ Magnetic Resonance Imaging) ကို သုံး၍ လွန်ခဲ့သော ခုနစ်နှစ်အတွင်း အသေးစိတ် စစ်ဆေးကြည့်ခဲ့ရာ အရက်စွဲနေသူ ၅၈ ရာခိုင်နှုန်း၌ ဦးနှောက်သိမ်သွားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သွေးအဆီများခြေ (Hyperlipemia, သွေးထဲ၌ အဆမတန် အဆီများခြင်း) ရှိသူများအနက် အသက် ၄၀ ကျော်နှင့် ၅၀ ကျော် ရှိသူများတွင် ၄၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အသက် ၆၀ ကျော်သူများတွင် ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဦးနှောက်သိမ်ခြင်း ပြဿနာ ရှိကြသည်။ သိသိသာသာ ကွဲပြားသည့် အချက်မှာ အရက်စွဲခြင်း မရှိသူ သို့မဟုတ် သွေးအဆီများခြေ မရှိသူတို့တွင် ဦးနှောက်သိမ်ခြင်း လက္ခဏာ ရှိသူ ၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသည်။ ဦးနှောက်သိမ်သူများအနက် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း၌ အသိဉာဏ် ချို့တဲ့သည့် လက္ခဏာများကို တွေ့ရှိရကြောင်း Yomiuri Shimbun သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။ “ဦးနှောက်သိမ်ခြင်းသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် မလွဲတမ်း ဖြစ်လာတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် အရက် အလွန်အကျွံ သောက်ခြင်းနှင့် အဆီအဆိမ့် အလွန်အကျွံစားခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရန် အရေးကြီးသည်” ဟု သုတေသန အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် လက်ထောက် ပါမောက္ခ အိကူအို နာအီမူရာက အကြံပေးထားသည်။