Agosto

Tu talenu viuma vivali, vi tu hasa ku lilongesa ku samo ili helu: (1) “Vakua vuviuke navo ve ku hita mu visoti. (2) Yehova ue ku tu ohiela ku visoti vietu. Vati Yehova ue ku tu ohiela? Njila imo ye ku lingamo, ya pua mu ku tu kuasa ku mona viuma ngue mu via fua mpundu. Vutuhu Yehova ua kulahesa ngecize tu kevua ndzolela nga tu mu pangela, vunoni ka tu lekele ngueni ka tu ka kala na visoti mu muono, houe. (Isa. 66:14) Ua tu kulahesa tu tuale mana ku muono uetu ua ku lutue: Muono ua ya ya-ye, uze ua tonda linga tu ka u tambule. (2 Kol. 4:​16-18) Vunoni mu ntsimbu ino, a tonda linga tu lihakele kapandi ka ku kolesa nkala litangua. (Vinye. 3:​22-24) Vika tu hasa ku lilongesa ku lungano lua vangamba va Yehova va ku ononoka, cipue vaze va va tumbula mu Mbimbiliya ni va ku matangua ano? Tu vose lelo lino tue ku hita mu visoti ka tua lavelele. Vunoni nga tu kulahela muli Yehova, ntsimbu yose a ka tu kuasa.—Visa. 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4

Tu talenu vika tu hasa ku lilongesa kuli Yosefe na Maliya, va muesele vukatuisi vua ku ononoka vakua ku suana ambe mu ca va kaluuilile ku lingamo. (Luka 2: 1-6) Maliya na Yosefe va hitile mu cimo cisoti ca cikalu. Kaha ha ntsimbu yaco Maliya tele na kulisa. Nguvulu ua Loma ua tumbikile limo lisiko ngecize vose va pandele ku hiluka ku membo avo linga va ka lisonekese. Ngeci mukemuo, Yosefe na Maliya va pandele ku ndianga limo livungendzi lia 150 kilometru. Kaha Tapalo yaco ya puile ya londa-sikuluka. Vungendzi vuaco vue ku puile vua vukalu kuli Maliya muomu tele na kulisa. Vuno evi, via mu lingisile ku lisosomua ku tuala ha vati a ka linga nga misongo ya ku sulumuina i ka mu uana ? Citava. Mua vusunga, halumo va lisosomuene mua kama ku tuala ha cihindu ceni na ca kakeke uze ue ku puile Mesiya u va kulahesele. Evi vie ku va lingisile ku hona ku ononoka ku lisiko lia nguvulu. Yosefe na Maliya ka va tavesele visoti vi vomise mutima. Va ononokele lisiko lia nguvulu. Kaha Yehova ua va vezikisile. Maliya ua ka hetele vuino ku Mbetelema na ku hasa ku sulumuna mua cili muana kaha eci ca kuasele ku lipuisamo ca vupolofeto!—Mika 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Vati co nga, ambe ku singanieka lika ha ku kumbulula ku viuano ce ku mi umisa mutima? Mu hasa ku uana vukuasi vua kama nga mu liviukisila vuino. Muomu nga cimpande ci tu ka simutuila ci na mi lomboloka vuino, mu ka livua ku zituka mu ku imika livoko. Ca mu civali, hanenu vikumbululo via vihi. (Visi. 15:23; 17:27) Ku hana cikumbululo ca cihi, ci hasa ku tepulula ku ku lisosomua cenu. Mu ku hana vikumbululo via vihi kaha mu mezi enu, mu ka muesa ngecize mu na liviukisile vuino kaha naua na cimpande ci na mi lomboloka vuino. Vati co nga, mu neseka vimamuna viose evi vunoni kasi mu li na ku lisosomua ku kumbulula luvali ni lutatu? Kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka haka seho ya kama ku kapandi kose ka mu ka lihakela. (Luka 21:​1-4) Ku lihakela kapandi, ka ca lombolokele ku likanieka cikuma ku hiana na muze mu mu hasa ku linga. (Filp. 4:5) Nongononenu haka mu hasa ku lengela, lihakelenu kapandi ka ku hetaho kaha vundilenu mutima ua ku lembama. Halumo cizango ca katete ci mu ka lihakela ci pua, ku kumbulula lumo lika kaha mu vuihi. w23.04 21 ¶6-8

Kapostolo Paulu ua tu setekesa na masualale vaze ve ku vingila kaha va lipatakana mu kuya ku ndzita. Lisualale ali ha vipanga, ue ku tondeka ku liviukisila, muomu ntsimbu yose-oyo ndzita i hasa ku katuka. Netu vene, tua pande ku tualelelaho ku liviukisila via kuiza ca litangua lia Yehova mu ku zala ntelo ya ku ntulo ya cilemo, kaha na sapeu ni nguetu cikoko ca lulavelelo. Ntelo ya ku ntulo ye ku niunga mutima ua lisualale. Lutsilielo na cilemo vie ku niunga mutima uetu ua cimueso. Kaha vie ku tu kuasa ku pangela Yehova na ku kava Yesu. Lutsilielo lue ku tu hana vusunga ngecize Yehova a ka lunguisa vaze ve ku mu lengeya na mutima uavo uose. (VaHe. 11: 6) Lutsilielo lu ka tu vuisa naua cizango ca ku tualelelaho ku kakatela kuli ntuamena uetu Yesu ambe mu vintsimbu via vikalu. Tu hasa ku kala na lutsilielo lue ku kolesa mu visoti via mu muono, mu ku hilula malungano a ku matangua ano a vantu va niungile vuoloke vuavo vutuhu va va luisile ni va hitile mu vuhutu. Kaha tu hasa ku liniunga ku ku uila mu ngandzo ya ku lema vupite, mu ku tambuluisa vaze va asiuisa miono yavo na ku tuameka Vuangana vua Njambi. w23.06 10 ¶8-9

Ku lipokuesa ca pua vuhasi vua ku tuamenena cifua ci tue ku livuilamo na vilinga vietu. Cifua caco ca tondeka linga tu hase ku ivua ndzili ya ku puisamo vizango vietu, cikuma-kuma nga vizango viaco via vikalu ku vi puisamo ni ku mutima vui. Vulukenu ngecize ku lipokuesa ca pua mutamba ua muhako ua sipilitu. Ngeci mukemuo, puenu na ku vundila Yehova linga a mi hane sipilitu santu yeni na ku pangela ha cifua eci ca seho. (Luka 11:13; Ngal. 5:​22, 23) Kati mu lavelele noho viose vili vuino. Mu mavu ano, citava halumo ka tu ka kala na ntsimbu i tu ka handeka nguetu, ‘Hano honi viose vili vuino.’ Ngeci mukemuo, nga tu lavelela ntsimbu yaco, citava ka tu ka puisamo cizango cetu. Halumo tu hasa ku ivua ku mutima vui, muomu tuli na ku mona ngecize cizango cetu ca cikalu. Nga mukemuo, vuno mu hasa ku tepa cizango caco mu mitamba ya indende ni? Nga cizango cenu ca pua ku pangela ha cimo cifua ca mu lutsilielo, ci pua ca cili nga mu putuka ku pangelaho mu kamandende-kamandende. Nga co cizango cenu ca pua ku ku tanda Mbimbiliya yose, mu hasa ku putuka ku tanda-tanda mitamba ya indende kaha mu ntsimbu ya indende. w23.05 29 ¶11-13

Kuno ku matangua a ku manusuila, Yehova ue ku pangesa lukungulukilo lueni mu ku tualelelaho ku tu hana via-kulia via mu lutsilielo vize vie ku tu kuasa ku endela mu “Njila ya ku Lela.” (Isa. 48:17; 60:17) Tu hasa ku handeka nguetu nkala muntu ue ku tava ku lilongesa Mbimbiliya, ua kala na vukovelelo vua ku putuka ku endela mu “Njila ya ku Lela.” Vamo ve ku endelamo mu ntsimbu ya indende lika kaha ve ku i seza. Vakuavo co ve ku lihakela kapandi ka ku tualelelaho ku endelamo noho va ka heta kuze kuaya njila yaco. Kuiko yaya? Kuli vaze va kala na lulavelelo lua ku kaya muilu, “Njila ya ku Lela” ya-ya ku “Citungu ca Njambi” muilu. (Ku-So. 2:7) Kuli vaze va lavelela ku ka yoyela hano ha mavu, njila yaco ya-ya ku ku tantuluka ci va ka tambula ku ntsongo ya likulukazi lia miaka. Nga muli na ku endela mu tapalo yaco lelo lino, kati mu tale ku nima kaha kati mu tunde mu tapalo yaco noho i na ka mi hetesa mu mavu a aha. w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Mu mue ku hilula ha viuma viose via mi lingila Yehova, mue kuivua cizango ca ku mu santsela kaha na ku hana muono ueni kuli ikeye. (Visa. 116:​12-14) Mbimbiliya ya tumbula Yehova kupua Mukua ku hana “vuana vuose vua ku viuka na vuana vuose vua ku tantuluka.” (Tia. 1:17) Cikombelo ca Muaneni Yesu, ca pua vuana vua seho vua tu hana. Aci singaniekenu! Vuana vuaco vue ku mi kuasa ku pua kavusamba ka Yehova. Kaha ua mi hana vukovelelo vua ku ka yoya miaka yose. (1 Yoa. 4:​9, 10) Ngeci mukemuo, ku lihana kuli Yehova ca pua njila ya ku mueselamo ku santsela ku cilemo ceni ca kama na ku vivezikiso via mi hana.—Ndeu. 16:17; 2 Kol. 5:15. w24.03 5 ¶8

Ku tuala ha vilinga vi ve ku sambeya vantu lelo lino, etu Vakua Kilistu tue ku livua ngeci mua mukua vuviuke Lote, uze “uomine mutima cikumakuma omo muono ua vilinga via vipi via vakua vipi.” Muomu tu tantekeya ngecize vilinga viaco, ka vie kuya Tatetu ua muilu ku mutima. (2 Pet. 2:​7, 8) Ku vuila Yehova Njambi liova na ku mu lema, via kuasele Lote ku viana vilinga via ku vihia via vantu va mu zengelekele. Netu, va tu zengeleka ku vantu ka va hakele seho ya kama ni vene ve ku sembulula vitume via Yehova ku tuala ha vilinga. Vutuhu ngoco, tu hasa ku tualelelaho ku pua vakua vilinga via ku lela nga tu niunga cilemo cetu kuli Njambi na ku tualelelaho ku mu vuila liova. Kaha mu ku tu kuasa, Yehova ku cilemo ceni ua tu hana vimamuna na ku tu kaniamesa ku hitila mu livulu lia Visimo. Vakua Kilistu vose, cipue vamala na vampuevo, vanike na vakuluntu, va hasa ku uana vivezikiso via vingi mu ku hilula vitume via mana via kala mu livulu liaco. Mukua ku vuila Yehova liova, ke ku tonda vuhitilo. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Halumo ve ku mi luisa ku vusoko vuenu ni mua seza vupite linga mu tuameke Vuangana vua Njambi mu muono. (Mat. 6:33) Nga mukemuo, kaha kalenu na vusunga nguenu Yehova ue ku mona viose vi mue ku mu lingila. (VaHe. 6:10) Cili vene, mue ku limuena vusunga vua mezi a Yesu mua handekele ngueni: “Na umo uahi na seza ndzivo, cipue vana va naye, va vamala cipue va vampuevo, cipue naye, cipue ise, cipue vana veni, cipue mehia, omo yange, nomo zimpande zia cili, vunoni a ka tambula cihita ku cuma cimo ca na sile ku ntsimbu eyi ya vuovuno, zindzivo, na vana va naye va vamala na ava va vampuevo, na vanaye, na vana veni, na mehia, hamo na tuyando; kaha ku ntsimbu ya ku izako muono ka ue ku hua ua ya-ye.” (Mako 10:​29, 30) Mua vusunga, vivezikiso vi mua tambula via hania viose vi mua seza ku nima, omo lia ku tuameka Vuangana vua Njambi.—Visa. 37:4. w24.03 9 ¶5

Omo Vakua Kilistu mu Yundeya va hitile mu ndzala ya kama,cikungulukilo ca mu Antioka “ku muntu ku muntu ngue mu va hasele, va kanene mu ku tuma vimosi mu ku kuasa vana va naye va tumamene ku Yundeya.” (Vili. 11:​27-30) Vutuhu vamuanetu va kele mu ndzala va kele ku cifuti ca ku laako, vunoni Vakua Kilistu va mu Antioka va lihakelele kapandi ka ku va kuasa. (1 Yoa. 3:​17, 18) Tu hasa naua ku muesa cikeketima lelo lino, nga vamuanetu va hita mu ciyovo. Vuasi vuasi, tu hasa ku vundila vakuluntu va tu leke, nga citava netu tu ka kuaseko ni tu hasa ku hana milambu mu cipanga cetu mu mavu ose ni ku kundika vaze va na hiti mu ciyovo mu vivundilo vietu. Vamuanetu na vandumbuetu navo, citava va ka tondeka vukuasi vua ku muvila. Kaha omo Muangana uetu Yesu Kilistu, a keza mu ku sompesa mavu, tua vundila ngecize a ka tu uane tuli na ku muesa cikeketima ku vakuetu na ku tu lania tu ka “suane Vuangana.” Mat. 25:​34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

Yesu ua tambuluisile ku votsika ca Yehova. Vutuhu va mu tumine hano ha mavu mu ku ambuluila “vampanga va ku zimbala ku ndzivo ya Isaleli lika,” vunoni ua muesele ku votsika mu ku puisamo cipanga caco. Tangua limo, umo mpuevo ka puile kaIsaleli, ua mu lambelelele linga a kanguise muaneni ua mpuevo ua kele na ku “yanda cikuma na Ndemone.” Yesu omo lia cikeketima ua tavele via mu vundilile uze mpuevo na ku kanguisa muaneni. (Mat. 15:​21-28) Kaha ha ntsimbu ikuavo naua, ku vuputukilo vua ku ambulula ceni, Yesu ua handekele ngueni: “Uose a ka nji viana . . . , ikeye i nji ka viana.” (Mat. 10:33) Vuno Yesu ua vianene Petulu omo lia ku mu viana lutatu luose ni? Houe. Muomu ua talele ku ku aluluka na ku lutsilielo lua Petulu. Ngeci mu nima ya ku sanguka, Yesu ua ka lisoluele kuli Petulu kaha halumo na ku mu hana vusunga ngecize ua mu lema kaha na mu ecela. (Luka 24:​33, 34) Yehova Njambi na Yesu Kilistu, va pua va ku votsika. Amba etu co? Yehova ua tonda netu tu pue va ku votsika. w23.07 21 ¶6-7

Vikulaheso vika tu hasa ku kaniamesa navio vaze ve ku takania nga Njambi tangua a ka neha citungu ni kuahi? Ca katete, Yehova ikeye mpundu ua linga cikulaheso caco. Livulu lia Ku-Solola ngualio: “Kaha uze na tumama ha citumamo ca vuangana ua handekele, ngueni, Talenu, nji panga viose via viha.” Yehova ua kala na mana na ngolo kaha na cizango ca ku puisamo eci cikulaheso ceni. Ca mu civali, ku lipuisamo ceci cikulaheso caco ca pua ca vusunga mu njila ya ku linga Yehova ue ku ci handeka ngue na ci puisamo laza. Ngueni: “Mezi ano akeo a cili a vusunga . . . Vi na hu.” Ca mu citatu, nga Yehova na putuka vimo ue ku vi hetesa vene na ku tsongo. Evi tu vi muena ku mezi a handekele ngueni: “Yange nji Alefa na Omega.” (Ku-So. 21:6) Yehova a ka muesa ha toma ngecize Satana ua pua mukua makuli kaha ke ku puisamo vie ku handeka. Ngeci mukemuo, nga va ka mi leka nguavo, evi ni ka vi ka lipuisamo. Ci ka pua ca cili ku va tandela na ku va lomboluela Ku-Solola 21:5 na 6. Va lekesenu vati Yehova ua muesa vusunga vua cikulaheso caco mu ku hakaho citantekeyeso.—Isa. 65:16. w23.11 7 ¶18-19

Yehova ua lingile cikulaheso caco kuli Avilahama mua kele na miaka 75, tele kesi na muana na umo uahi. Vuno Avilahama ua muene ku lipuisamo ceci cikulaheso ni? Kati mu vutuntu. Mu nima ya ku zavuka ndonga Yufelate, ua lavelele miaka 25 amba a hase ku mona ku semuka ca muaneni Isake. Kaha mua hitile naua miaka 60, amba a hase ku mona ku semuka ca vatekulu veni, Esau na Yakomba. (VaHe. 6:15) Vunoni Avilahama ka muene mpundu vakua Mbuto yeni va pua muyati ua kama na ku suana cifuti ca cikulaheso. Vutuhu ngoco, uze yala ua lutsilielo ua tualeleho ku kala na vusamba vua kama na Sakatanga ueni. (Tia. 2:23) Kaha mua ka sanguka a kevua ndzolela ya kama mu ku tantekeya ngecize lutsilielo na ntsintsa yeni, via nehele vivezikiso kuli vakua vifuti viose! (Njen. 22:18) Vika tu lilongesaho? Netu halumo ka tu ka mono vikulaheso via Yehova viose vi lipuisamo. Vunoni nga tu pua vakua ntsintsa ngeci mua Avilahama, tu ka kala na vusunga ngecize Yehova a ka tu lunguisa muntu ku muntu mu ntsimbu ino, kaha cikuma-kuma naua mu mavu a aha a tu kulahesa.—Mako 10:​29, 30. w23.08 24 ¶14

Ku vukuendze, Muangana Uziya ua puile ua ku likehesa. Ua lilongesele ‘ku vuila Njambi liova.’ Ua Yoyele miaka 68. Kaha Yehova ua mu vezikisile mu miaka ya yingi. (2 Miz. 26:​1-4) Uziya ua vulile vitozi va cifuti ca Yunda vavengi, kaha ua kaniamesele mbonge ya Yelusalema. (2 Miz. 26:​6-15) Mua vusunga, Uziya ua viukilile na viose via mu kuasele Njambi ku puisamo. (Ekel. 3:​12, 13) Muangana Uziya uezilile ku hana vakuavo masiko. Vuno evi via mu lingisile ku singanieka ngueni citava a linge viose via tonda ni? Tangua limo, Uziya kovelele mu tembele ya Yehova kaha ua tondele ku hana cikombelo ha mutula. Eci ca puile ku ndungula, muomu cipanga caco ka va ci kundikile ku vamiangana. (2 Miz. 26:​16-18) Sasendote ua kama Azaliya, ua setekele ku mu sungamesa, vunoni Uziya ua vuile matoto a kama. Ca vusiua, evi via vihisile lutsimo lua cili lua ku ononoka Yehova lua kele naluo, ngeci Yehova ua mu vetele na mbumba. (2 Miz. 26:​19-21) Mua vusunga, nga Uziya ua likehesele, nga muono ueni uendele vuino! w23.09 10 ¶9-10

Kapostolo Petulu ambe vene mu nima ya ku pua Mukua Kilistu ua ku vuavesa, kasi ua luile na vuzeye vueni. Mu 36 T.K.N., Njambi ua tumine Petulu kuya kuli Koloneliu uze ka puile kaYundeya linga a ka mu vuavese na sipilitu santu. Evi via lingisile Petulu ku livua ngecize Njambi ka kele na kahangu, muomu ambe vaze ka va puile vaYundeya, navo citava ku pua mutamba ua cikungulukilo ca Vakua Kilistu. (Vili. 10:​34, 44, 45) Kaha mu nima yaco ua livuile ku zituka ku-lia na Vakua Kilistu ka va puile vaYundeya. Vunoni vamo Vakua Kilistu va puile vaYundeya kasi va singaniekele nguavo ka citava ku-lia hamo na Vakua Kilistu ka va puile vaYundeya. Kaha mua hetele ku Antioka, Petulu ua likelele ku-lia na Vakua Kilistu ka va puile vaYundeya, halumo omo lia liova lia Vakua Kilistu va puile vaYundeya. Ngeci Paulu mua muene eci civembulu ca Petulu, ua mu sungamesele vene kati ka mbunga. (Ngal. 2:​13, 14) Vutuhu ngoco, Petulu ua tualeleho ku lihakela kapandi. Vika via mu kuasele? w23.09 22 ¶8

Ku lihilula mu vusunga, ci hasa ku solola vumo vuzeye vu muli navuo linga mu pangeleho. Vunoni kati mu uile mu vusiua muomu “Muangana ikeye ua cili” kaha a ka mi kuasa ku pangelaho. (1 Pet. 2:3) Kapostolo Petulu ua tu hana vusunga ngueni: “Njambi . . . ikeye ivene a ka mi tantuluisa, na ku mi tumbika.” Petulu ua livuile ngue ka fuilile ku kala mu hiehi na Muana Njambi. (Luka 5:8) Vutuhu ngoco, na vukuasi vua Yehova na Yesu, Petulu ua hasele ku tualelelaho ku pua ndongesi ya Kilistu. Ngeci mukemuo, Petulu ua hasele “ku kovela mu vuangana vuze ka vue ku hua vua Muangana uetu ikeye Muovole uetu Yesu Kilistu.” (2 Pet. 1:11) Mua vusunga, eci ca puile civezikiso ca ku lifuila! Nga nenu mu tualelelaho ku kolesa ngeci mua Petulu, kaha na ku tavesa Yehova a mi longese, mu ka tambula cilunguiso ca muono. Kaha naua mu ka “tambula ku-manesa ca ku-tsiliela cenu, cikeco vuovoke vua miono yenu.”—1 Pet. 1:9. w23.09 31 ¶16-17

Tavenakulu ya kele na lipela limo lika lia kele mu citali. Mu lipela liaco, mukemuo mu va kele na ku pangela vasasendote. Kaha mutula ua kama ua nkengelezi ua ku lingila vikombelo via ku tsimika, nauo ua kele mu lipela liaco, hamo lika na mbasia ya kengelezi ha kele mema ha va kele na ku pangesa vasasendote mu ku lilelesa ntsimbu kanda va linge vipanga via ku lela. (Ezu. 30:​17-20; 40:​6-8) Lelo lino, Vakua Kilistu va ku vuavesa ve ku tualelelaho, ku pangela mu lipela lia ha mbandza lia tembele ya mu lutsilielo. Kaha mbasiya ya kama ya mema ya kalamo, ya pua civuiluiso ca seho kuli vakevo ngecize Vakua Kilistu vose va pande ku tualelelaho ku pua va ku lela mu vilinga na mu lutsilielo. Amba kuliko honi ve ku lemesela “vakua civunga ca kama”? Kapostolo Yoano ua va muene va nemana “ku lutue lua citumamo ca vuangana,” cize cemanena lipela lia ha mbandza, muze mu ve ku “pangela [Njambi] mutana na vutsiki mu tembele yeni.” (Ku-So. 7:​9, 13-15) Mua vusunga, tua haka seho ya kama ku civezikiso ci tua kala naco mu ku lemesa ca ku lela ca tumbika Yehova! w23.10 28 ¶15-16

Imo njila ye ku pangesa Yehova mu ku tu hana ngolo, ya pua vakuluntu mu cikungulukilo. (Isa. 32:​1, 2) Ngeci mukemuo, nga mu nomu cikuma mutima, va lekenuko visoti vienu. Kaha lihakelenu kapandi ka ku tava na ku pangesa vuasi-vuasi vimamuna viose-ovio vi va ka mi hana. Muomu Yehova ue ku pangesa vakuluntu linga va mi kaniamese. Cikulaheso ca muMbimbiliya, ca ku ka yoya miaka yose muilu ni mu Citungu hano ha mavu, tu vose ce ku tu hana naua ngolo linga tu kolese. (Loma 4:​3, 18, 19) Kaha lulavelelo luaco lue tu kuasa kolesa mu visoti, ku ambulula muzimbu ua cili kaha na ku puisamo cipanga cose-oco ci va tu kundika mu cikungulukilo. (1 Tes. 1:3) Kapostolo Paulu neni ua kaniamene mu ku kala na lulavelo luaco. Ua handekele ngueni, va mu ‘tsekele kuose,’ ua kele na “vitanga,” va mu “yandesele” kaha naua ua livuile vene ngue va na mu ‘uisila ha mavu.’ Cikuavo naua, vintsimbu vimo muono ueni ua kele mu vusonde. (2 Kol. 4:​8-10) Kapostolo Paulu ua hasele lika ku kolesa, muomu ua tualele mana ku lulavelelo lueni lua ku lutue. (2 Kol. 4:​16-18) Paulu ua tualele mana ku lulavelelo lua ku ka yoyela muilu ku miaka yose. Mua vusunga, Paulu mua hiluile ha lulavelelo luaco ua “livuile muntu ua muha tangua na tangua.” w23.10 15-16 ¶14-17

Nga mu vundila, hilulenu nga ikeyo vene ntsimbu ya cili ku meso a Yehova. Tu hasa ku livua ngecize tu tonda Yehova a tu kumbulule mu vuasi-vuasi. Vunoni Yehova ikeye a tantekeya ntsimbu ya cili ya ku tu kuasa. (VaHe. 4:16) Nga cimo cikumbululo cetu ka ci kumbuluile ha ntsimbu i tu tonda, halumo tu hasa ku livua ngecize Yehova na ci viana. Vunoni halumo Yehova ngueni, ‘Aci laveleko.’ Ca ku muenako, umo muanetu ua mukuendze ua vundilile ku kanguka ku musongo ueni, vunoni, ka kangukile. Nga Yehova ua mu kanguisile haze vene, Satana halumo nga ua handekele ngueni, ali na ku tualelelaho ku ku pangela muomu u na mu kanguisa vuasi. (Yombi 1:​9-11; 2:4) Cikuavo naua, Yehova ua hangula laza ntsimbu ya ku manusula mavezi ose. (Isaya 33:24; Ku-So. 21:​3, 4) Omo ntsimbu yaco kanda i ci hete, ka tua pandele ku lavelela ku tu kanguisa ku hitila mu vikomoueso. Ngeci mukemuo, halumo muanetu tele nga ue ku vundile Yehova a mu hane ndzili na ciyulo ca mu visingaieka linga a hasele ku kolesa mu cisoti ceni ca cihindu na ku tualelelaho ku mu pangela. w23.11 24 ¶13

Vutuhu Samusoni ua lingile cisevuka ca kama, vunoni ka hilukilile mu nima. Ua tondele vukovelelo vueka vua ku puisamo cizango ca Yehova ca ku vula vaFilisteo. (Vang. 16:​28-30) Ngeci Samusoni ua lambelele kuli Yehova ngueni: “Nji tave nji tse hamo na vaFilisteo.” Kaha Yehova ua kumbuluile civundilo ceni na ku mu hiluisila ndzili ya ku komouesa. Ngeci ha ntsimbu eyi, Samusoni ua hasele ku tsiha vaFilisteo vavengi ku hiana na muze mua lingile ku nima. Cili vene, Samusoni ua hitile mu visoti via kama omo lia cisevuka ca lingile, vunoni ka likelele ku lihakela kapandi ka ku puisamo cizango ca Yehova. Mumo lika netu, nga tu na sevuka kaha va tu sungamesa ni tu zimbalesa cimo citeli mu cikungulukilo, ka tua pandele ku likela ku pangela Yehova. Vulukenu ngecize Yehova na limo litangua liahi a ka tu mbila kuti. (Visa. 103: 8, 9) Kaha ambe nga tu sevuka, vunoni Yehova kasi a hasa ku tu pangesa ngue mua lingile na Samusoni. w23.09 6 ¶15-16

Lukakatela ni nguetu ku kolesa cenu, ce kuya Yehova ku mutima. Vunoni eci ka ca lombolokele ngecize Yehova ue ku viukilila ku mi mona mu hita mu vieseko ni tuyando. Vunoni ce ku mu vuisa ndzolela ku mi mona mu kolesa. Mua vusunga, ku tantekeya evi ce ku tu vuisa ndzolela ya kama! (Visa. 5:12) Ngue mu tua mono, Avilahama ua hitile mu vieseko kaha mua kolesele, Yehova ca mu ile ku mutima. Yehova ua mu puisile kavusamba Keni na ku mu tumbula mukua vuviuke. (Njen. 15:6; Loma 4:​13, 22) Evi vi hasa ku lingika netu. Yehova ke ku tu tava omo lia viuma vi tue ku linga mu lukungulukilo ni viteli vi tua kala navio. Vunoni omo lia ku kolesa cetu mu lutsilielo. Ngeci mukemuo, ambe nga tu vakuluntu ni vanike, tu kale na vutongue ni kuahi, tu vose tu hasa ku kolesa mu vieseko. Vuno muli na ku kolesa mu cimo ceseko mu ntsimbu ino na ku tualelelaho ku kakatela kuli Yehova ni? Nga mukemuo, kalenu na vusunga nguenu muli na kuya Yehova ku mutima. Kaha ku tantekeya evi, ce ku vuezelela lukulahelo luetu muli ikeye. w23.12 11 ¶13-14

Mukua Kilistu ua yala na pande ku lilongesa ku simutuila na ku halakana vuino. Yala ua kala novu vuhasi, ue ku tuala mana ku vinguli via vakuavo na vati va li na ku livua. (Visi. 20:5) Cikuavo naua, a hasa ku lilongesa handekesi ya muntu, cifua ca talelamo na kuenda ceni. Vunoni linga mu vi puisemo, ku vanga mu uane ntsimbu ya ku sikama navo. Nga ntsimbu yose mue ku simutuila na vakuenu ku hitila mu vimensagem lika, vuhasi vuenu vua ku simutuila citona meso na vantu vu hasa ku tepulula. Ngeci mukemuo, puenu na ku tonda ntsimbu ya ku simutuila na vakuenu citona meso mpundu. (2 Yoa. 12) Mukua Kilistu ua yala ua kuhia, na pande naua ku fuitangana linga a liimanene na ku suka vusoko vueni. (1 Tim. 5:8) Ca pua ca cili ku lilongesa vumo vutongue muomu vu ka mi kuasa ku uana vipanga. (Vili. 18:​2, 3; 20:34; Efe. 4:28) Kalenu na lutsimo lua muntu ue ku fuitangana na ku manusula vipanga vieni. Nga mu lingamo, ci ka mi kuasa ku uana vipanga na ku tualelelaho ha vipanga viaco. w23.12 27 ¶12-13

Mu Mbimbiliya “Litangua lia Yehova” lia pua ntsimbu ya ka nongesa Yehova vitozi veni na ku ovola vantu veni. Ku laza, vintsimbu vimo Yehova ua hele kasitiku ku vimo vifuti. (Isa. 13:​1, 6; Ezek. 13:5; Zef. 1:8) Ku matangua ano “litangua lia Yehova” li ka putuka na ku nonga ca Mbambilone ya kama, kaha li ka hua na ndzita ya Alemangendo. Vunoni linga tu kovoke ku “litangua” liaco, tua pande ku liviukisila mu ntsimbu ino vene. Ngeci Yesu ua tu lekele ngueni “liviukisilenu lumo” via “lamba ya kama.” Ku liviukisila caco kati ca ku linga lumo lika, vunoni ku tualelelaho. (Mat. 24:21; Luka 12:40) Mu mukanda ua katete ua tumine Paulu kuli vakua Tesalonika, Yehova ua mu huiminine ku pangesa vimueso mu ku kuasa Vakua Kilistu va liviukisile via litangua lia kama lia Yehova. Paulu ua tantekeyele ngecize litangua lia Yehova ka lie ku izile mu ntsimbu ize vene. (2 Tes. 2:​1-3) Vutuhu ngoco, ua mamuine vamuanaye va liviukisile via kuiza calio ngue lie ku hetele vene lia mukuavo. w23.06 8 ¶1-2

Mu 1978, mu Tokyo Japão, va tungilemo imo ndzivo ya laha. Ngeci vantu va kele na ku lihula nguavo: Vuno ndzivo yaco tangua ka i ka lundumuka ku mandunduma eku hita mu mbonge yaco ni? Vunoni ka ya lundumukile. Omo lia vika? Muomu va i tunga mu cifua ca ku linga citava i liningange, vunoni ku lundumuka kuahi. Na vuno vene, Vakua Kilistu va pua ngue ndzivo yaco. Mu njila ika? Mukua Kilistu na pande ku pua ua ku kaniama, vunoni naua ua ku votsika. Na pande ku kaniama ni nguetu ku hona ku ninganga, mu hakuila masiko na vitume via Yehova. Na pande ku liviukisila mu ku ononoka ca ku hona ku muesa lisino. Vunoni na pande ku pua naua ua ku votsika ha ntsimbu i ce ku tondeka ku lingamo. (Tia. 3:17) Mukua Kilistu ua lilongesa ku kala nevi vifua vivali, ue ku liniunga ku ku hianesamo, ku kaluua ni ku ku votsika mua kama. w23.07 14 ¶1-2

Yesu ua pandele ku kolesa ku vieseko via kele na ku mu nakuila Satana Ndiavu, cikuma-kuma vieseko via citona meso via ku mu vindika ku pangela Njambi. (Mat. 4:​1-11) Satana ua likuminyine ku sevuisisa Yesu, linga kati a puisemo via tondeka mu ku fueta nkombelo. Mu cipanga ceni ca ku ambulula ha mavu, Yesu ua hitile mu vieseko vikuavo naua. (Luka 4:​28, 29; 13:31) Va mu luisile na ku tonda ku mu tsiha, ku pinda naua na visevuka via vandongesi veni kaha mu va mu kuatele ku vitozi, va mu tinguile na ku mu pakesa. (Mako 9:​33, 34) Mu nima ya viose evi, va mu tsihile mu njila ya kasahuntu na ku vavala ca kama. (VaHe. 12:​1-3) Kaha eci ceseko ca ku manusuila, ua pandele ku hitamo ca ku hona ku mu niunga kuli ise Yehova. (Mat. 27:46) Mua vusunga Yesu, ua yandele mua kama mu ku tu hana nkombelo. Ngeci mukemuo, ku singanieka ha viose via yandele navio Yesu mu ku tu hana nkombelo, ci na vuezelela ku cilemo cetu kuli Ikeye ni vati? w24.01 10-11 ¶7-9

Ntsintsa ye ku tu kuasa mu ku likata cetu na vakuetu. Ye tu kuasa ku halakana vuino vakuetu nga va li na ku handeka. (Tia. 1:19) Cikuavo naua, ntsintsa ye ku sambeya ciyulo. Ye ku tu kuasa ku kuata mutima na ku tu niunga ku ku handeka viuma via ku vihia nga tuli mu ntsindiye. Kaha ku kala na ntsintsa ci ka tu kuasa ku liniunga ku vutenu nga va na tu vulumuina. Kaha naua mu cihela ca ku lingula, tu ka tualalelaho ku ‘liyandela umo na mukuavo, kaha na ku liecela umo na mukuavo.’ (Kolo. 3:​12, 13) Ntsintsa ye ku tu kuasa mu ku linga vihangula via cili. Muomu tue ku hasa ku tondesesa vuino ha cuma na ku ci hilula vuino. Ca ku muenako, nga tuli na ku tonda vipanga tu hasa ku ivua ntsindiye ya ku tava vipanga viose-ovio vi tu solokela. Vunoni ku pua vakua lukakatela ci ka tu kuasa ku hilula vuino cihela, ntsimbu kaha na vati cipanga caco ci ka kuata ku muono uetu mu vusoko na mu lutsilielo. Kaha evi vi ka tu niunga ku ku linga cihangula ca ku vihia. w23.08 22 ¶8-9

Nga mue ku zeya omo lia kulua na masungu, ku vuluka vi mua kulahesele Yehova mu mua lihanene kuli ikeye, ci ka mi kuasa ku lua na vieseko. Mu njila ika? Mue ku lihana kuli Yehova, mue ku liviana enu vavene. Eci ca lomboloka ngecize, mua pande ku viana vizango vienu ni matumbe ka e kuya Yehova ku mutima. (Mat. 16:24) Kaha nga mu hita mu ceseko, ka mu ka lisosomua ku tuala ha vika mu ka linga. Muomu mu ka hangula ku tualelelaho kuononoka Yehova. Ku lingamo, mu ka tambuluisa Yombi. Vutuhu ua hitile mu visoti via vikalu, vunoni ua handekele ngueni: “Ka nji ka lisondoluela vuoloke vuange.”—Yombi 27:5. w24.03 9 ¶6-7

Yehova “Njambi ua cilemo,” ali netu. (2 Kol. 13:11) Ua tu haka seho muntu ku muntu kaha tuli na vusunga ngecize “ngozi [Yeni ya tu] zingilika.” (Visa. 32:10) Nga tu singanieka mua kama ha cilemo ce ku tu muesa na vusunga vue ku tu muesa kaha tu ka likata neni. Tu hasa ku mu vundila ca ku hona liova ngecize tua tondeka mua kama cilemo ceni. Tu hasa ku mu leka visoti vietu viose, oku tuli na vusunga ngecize ue ku tu ivuisisa kaha ali na cizango ca kama ca ku tu kuasa. (Visa. 145:19) Ngeci mua cizango ci tue ku ivua ca ku suena ku tuhia mu cisika, cilemo ca Yehova naco ce ku tu koka. Vutuhu cilemo ca Yehova ca kala na ngolo ya kama, vunoni ca pua naua ca ku votsika. Ngeci mukemuo, tavenu cilemo ca Yehova mu muono uenu na ku handeka nguenu nange “nji lema Yehova.”—Visa. 116:1. w24.01 31 ¶19-20

Yesu ka longesele lika vantu lizina lia Njambi. Muomu vaYundeya va longesele, va tantekeyele laza lizina lia Njambi. Vunoni Yesu ikeye ua ku livanga mu ku “mu solola.” (Yoa. 1:​17, 18) Ca ku muenako, Visoneka via ciHevelu via muesa ngecize, Yehova ua kala na cikeketima na ngozi. (Ezu. 34:​5-7) Yesu ua muesele vusunga vuaco, mua tele cisimo ca muana ua zimbalele kaha na ise. Ise mua muene muaneni “te a ci li ku laako,” ua mu tuntilile, ku mu vumbatela kaha na ku mu konekela na mutima ueni uose. Eci cisimo ce ku tu kuasa kuivuisisa vuino cikeketima na ngozi ya Yehova. (Luka 15:​11-32) Yesu ua kuasele vantu va tantekeye vati Yehova ua fua. w24.02 10 ¶8-9

Yehova ue ku tontuesa na ku lembamesa vaze vali mu visoti. Vati mu hasa ku tambuluisa cikeketima ca Yehova na ku lembezieka vakuenu? Imo njila i tu hasa ku lingilamo, ya pua mu ku pangela ha vifua vize via likuata na ku lembezieka. Vifua vika honi? Vika vi hasa ku tu kuasa ku kala na cilemo tu hase ku tualelaho ku ‘lilembezieka umo na mukuavo’? (1 Tes. 4:18) Tua pande ku pangela ha vifua ngeci mua “mutima ua cikeketima, ngozi na nkeke.” (Kolo. 3:12; 1 Pet. 3:8) Vati evi vifua vi hasa ku tu kuasa? Omo cikeketima na vifua vikuavo via likuata naco, vie ku pua mutamba ua vuntu vuetu, ka tue ku hasa ku tala lika ngoco muntu ali mu vusiua, noho tu lingeko mumo. Ngue mua handekele Yesu ngueni: “Kanua ke ku handeka vize vi na sula mu mutima. Muntu ua cili ku vufuko vueni vua cili ue ku tuhula via cili.” (Mat. 12:​34, 35) Ku lembezieka vamuanetu na vandumbuetu ya pua mpundu imo njila ya seho ya ku mueselamo cilemo. w23.11 10 ¶10-11

Tua pande ku vundila vukuasi nga tu tonda ku ivuisisa vupolofeto vua mu Mbimbiliya. Aci singaniekenu ha cimueso eci. Singaniekenu nga muli na kuya ku cihela ka mu tantekeya, vunoni kuli umo kavusamba a tantekeyako vuino. A tantekeya ku muli na kuendela kaha na vinjila viose via kalako. Mua vusunga, mu ka santsela mua kama nga kavusamba kaco a tava kuya nenu! Na vuno vene, Yehova a tantekeya haka tu endela, na vungendzi vu na lisupuko mu mavu ano ali na kuya ku ku nonga. Ngeci mukemuo, linga tu ivuisise vupolofeto vua mu Mbimbiliya, tua pande ku vundila vukuasi kuli Ikeye. (Ndan. 2:28; 2 Pet. 1:​19, 20) Ngeci mua nkala cisemi ua cili, Yehova ua tonda vana veni va ka kale na muono ua cili ku lutue. (Yele. 29:11) Vunoni ku hiana visemi mpundu, Yehova a hasa ku tumbula vi ka soloka ku lutue mu vutuntu. Ngeci mukemuo, ua tavesele va soneke vupolofeto vua mu Mbimbiliya linga vu tu kuase ku tantekeya viuma via ku lutue ntsimbu kanda vi soloke.—Isa. 46:10. w23.08 8 ¶3-4