Vintsina via Mukanda ua Viuano via Muono Uetu Vakua Kilistu na Vipanga Vietu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
5-11 YA MAIO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 12
Mue Kuiza via Cili mu ku Fuitangana
Cifua ca Njambi Ca Kala na Seho ya Kama ku Hiana Ndiamante
Ci hasa ku pua ca cikalu cikuma ku vamo vangamba va Yehova ku uana vimbongo via ku yoya navio. Kaha ka ve ku tonda vutuhukilo vua vuasi ngeci mua ku onga houe, vunoni ve ku panga na ndzili yavo yose. Kaha mu ve ku lingamo ve ku muesa ngecize, vifua via Yehova via cili hamo na ku pua vakua vusunga, via kala na seho ya kama ku hiana nkala vupite.—Visi. 12:24; Efe. 4:28.
w15-E 2/1 5 ¶4-6
Lilongesenu ku Lema Vipanga vi Mue ku Linga
Ci ka pua ca cili kutuala mana ku cihula ca ku manusuila. Omo lia vika? Muomu tue ku ivua ndzolela ya kama mu tue ku mona vukuasi vu ve ku uanamo vantu. Ivene Yesu ua handekele nguendi: “Kuhana, ce ku neha ndzolela ya kama ku tuvakana ku tambula.” (Vilinga 20:35) Kati lika vaze ve ku panga netu na vaze ve ku landa viuma vietu kaha na vakuavo ve ku uanamo vukuasi. Vunoni na vavusoko vetu kaha na vaze vali na ku hita mu visoti.
Vavusoko. Mutue ua ndzivo mue ku fuitangana muakama a suke vusoko vuendi, ue ku va kuasa mu vinjila vivali. Ca ku livanga, ue ku kala na vusunga ngecize vali na vize viva tondeka ngeci mua via kulia, vuzalo na ndzivo. Ku lingamo, ue ku puisamo citeli ca mu hana Yehova Njambi ca ku “lengeya via vusoko vueni.” (1 Timoteo 5:8) Ca mu civali, ikeye ue ku longesa ku hitila mu lungano luendi seho ya kala ha ku fuitangana. Va Shane u va na tumbuile mu cimpande ci na hiti, ua handekele nguendi: “Va tate va pua lungano lua cili ku tuala ha ku fuitangana. Ua pua mu kua vusunga kaha ua fuitanganene mu muono uendi uose. Ca ku muenako, ua puile mukua ku songa mu miaka ya ingi. Ngeci mukemuo, na lungano luendi nja lilongesele seho ya kala ha ku linga viuma vi ka kuasa vakuetu.”
Vaze va na zela. Kapostolo Paulo ua mamuine Vakua Kilistu va “pange na mavoko [avo], linga va kale nevi [vi va] ka hana kuli uze na vi zela.” (Efeso 4:28) Ngeci mukemuo, mu tue kufuitangana linga tu lisuke na ku suka vusoko vuetu, tue ku hasa ku kala na vukovelelo vua ku kuasa vaze ku vesi na via kulisuka navio. (Visimo 3:27) Mua vusunga ku panga na mavoko etu ci hasa ku tu kuasa ku ivua ndzolela ye kuiza mu ku hana.
Vupite vua mu Lutsilielo
ijwyp-E cimpande 95 ¶10-11
Vati Nji Hasa Kulua na Visoti?
● Monenu visoti vienu mu njila ya cili. Puenu na ku nongonona visoti via kama nevi via vindende. Mbimbiliya nguayo: “Viyandesa ciheve vi soloka vuovunovuno; vunoni mukua mangana a suekesa ntsoni.” (Visimo 12:16) Kati mu tavese visoti viose vi mi yandese.
Joanne.—ua handekele nguendi: “Vakuetu ku sikola, va kele na ku hianesamo kulisosomua na visoti viose-ovio. Kaha vakuavo co mu va kele na ku haka mizimbu yavo mu internete—ca puile ngue vali na ku haka vikuni ha tuhia, eci ca tanganesele vuhasi vuavo vua ku mona visoti mu njila yacili.”
12-18 YA MAIO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 13
Kati Mulionge na “Ndeya ya Vakua Vipi”
it-2-E 196 ¶2-3
Ndeya
Ku pangesa vifua vikuavo. Cuma ce ku hitukila muntu a teteke njila yendi, va ci setekesa na ndeya. Neci cisetekeso visimo ya handeka kutuala ha mukua vuviuke na mukua vipi nguendi: “Ceke ca vakua vuviuke ci viukilila; vunoni ndeya ya vakua vipi va ka i zima.” (Visi. 13:9) Ceke ca vakua vuviuke ce ku tualelelaho ku tezimina, vutuhu ndeya ya vakua vipi ye ku soloka ku viazima cikuma kaha ngue vali na muono ua cili, Njambi aka lingisa ceke mu njila yavo i zime na ku taliangela mu milima. Mukemuo naua vaze ve ku handeka mua kuvihia visemi vavo, cihiso cavo ca va vandamena ku lutue.—Visi. 20:20.
Nga ndeya ya muntu i zima, cilomboloka ngecize na lulavelelo kesi naluo. Cisimo cikuavo nguaco: “Muomu cilunguiso cahiko kuli mukua vipi; ndeya ya vakua vipi i ka zima.”—Visi. 24:20.
w12-E 7/15 12 ¶3
Pangelenu Njambi Mukua ku Hana Kuzituka
3 Nga Satana ua hasele ku hungumuna vantu va ku tantuluka Ngeci mua Andama na Eva—hamo lika na tungelo va viane mpoko ya Njambi ya ku sika, netu naua a hasa ku tuonga. Na lelo lino, Satana ue ku pangesa citua cimolika. Ikeye ue ku tu lingisa ku singanieka ngecize vitume via Njambi via pua via vikalu na ku tu lingisa ku singanieka naua ngecize Njambi ue ku tu vindika viuma via cili. (1 Yoano 5:3) Evi visinganieka vi hasa ku tu hungumuna, nga ntsimbu yose tu kala ha vihela vi tu lingisa ku kala na visinganieka viaco. Umo ndumbuetu ua miaka 24 ua lingile vupangala, ua handekele nguendi: Omo lia liova lia vavusamba vange, nja kele na ku singanieka ngue vakevo ngeci va nji hungumuine. Halumo nenu mua hitile mu cisoti ngeci mueci.
w04-E 7/15 31 ¶6
“Muntu Uose Mukua Liano a ka Panga na Mana”
Muntu uze ua pua mukua liano kaha ua mana ue ku muesa vilinga via cili, a ka vezika. Solomone ua handeka nguendi: “Mukua vuviuke a lia mu ku kutisa muono ueni; vunoni lizimo lia vakua vipi li ka zela.” (Visimo 13:25) Mua vusunga, Yehova a tantekeya muacili vize vi tu vuisa ndzolela mu muono—ngeci mua muono ua cili mu vusoko, ku likata na vakuetu, ku ambulula, kaha nga va tu sungamesa. Kati ovio lika, nga tu ononoka vimamuna via mu Lizi lia Njambi tu ka yoya muono ua cili.
Vupite vua mu Lutsilielo
it-2-E 276 ¶2
Cilemo
Cilemo ca civembulu. Cilemo ca vusunga ce kuiza lika nga tu kava sipilitu santu ya Njambi na ku tantekeya vuino vusunga vua mu Lizi Liendi. Ca ku muenako, umo cisemi halumo ua lema muakama munendi. Vunoni nga ka zangamene, ci hasa ku mu lingisa ku lema muana mu njila ya ku linga a heta ha ku mu hana viuma viose-ovio via tonda ca ku hona ku mu viana na vimo viahi. Kaha halumo kapu naua na ku mu sungamesa ni ku mu hana kasitiku kaze ka pande. (Visi. 22:15) Cilemo ca cifua eci capua ca civembulu kaha halumo ci hasa kupua ku lihalesa ca mu vusoko, ni nguetu kulilema vakevo vavene. Ngeci Mbimbiliya ya muesa ngecize visemi vaco ka vakele na cilemo ca vusunga, vunoni va sula na vizindo, muomu ka ve ku linga vize vi hasa kuohiela miono ya vana vavo.—Visi. 13:24; 23:13, 14.
19-25 YA MAIO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 14
Hilulenu ha Nkala Cinanga nga kua Soloka Mponde
Hakenu Seho ku Vuana vua Muono
10 Vintsimbu vimo, ka tue ku hasa ku vindika viuma vie ku haka miono yetu mu vusonde, cikumakuma ngeci mua viyovo via mavu, misongo ya ku litambuisa na vindzita. Vunoni nga viuma via cifua eci vi soloka, tu hasa ku linga cose mu ku tepulula ku liana cavio na ku vuezelela ku vukovelelo vua ku ovoka cetu, mu ku ononoka masiko a ku kala ha vindzivo, ku tinaho, kaha na vinjila vikuavo via kuli niungilamo. (Loma 13:1, 5-7) Vumo vusonde citava ku vu nongonona ambe nga kanda vu soloke. Ngeci mukemuo, tue ku linga vuino mu ku ononoka nkala vitume vi va tu hana vakua nguvulu ku tuala ha ku livuahesela via viyovo. Ca ku muenako, tu hasa ku tulika tumo tumema, via-kulia ka vie ku vola vuasi, kaha na tu viuma tua kuli ohiela natuo mu ka cipete ka ku tina nako.
11 Vika tua pande ku linga nga ku cihela ku tua kala kuli na ku hita umo musongo ua ku litambuisa? Tua pande ku ononoka masiko a ku liniunga, ngeci mua ku tana ku mavoko, ku lisondoloka na vakuetu, ku zala tunguua na vikuavo. Kapandi ka tue ku lihakela ku mu ku linga viuma evi, ke ku muesa seho i tua haka ku vuana vua muono.
12 Nga ku na soloka cimo ciyovo, manguavo e ku lizenga ha kati ka vavusamba, vandambo na vakua mizimbu. Mu cihela cihela ca ku “tsiliela mezi ose” a tue ku ivua, tua pande ku lihakela kapandi ka ku kulahela mu mizimbu ye ku tunda ku nguvulu, kaha na ku vakua cihindu. (Tandenu Visimo 14:15.) Civunga ca Vantuamena na viMbetele, vie ku lihakela kapandi kose ka ku tonda mizimbu yose, ntsimbu kanda va leke vamuanetu mu vikungulukilo viose viuma vi va na pande ku linga ku tuala ha ku kunguluka na ku ambulula. (VaHe. 13:17) Mu ku ononoka ku vitume viaco, tue ku ohiela kati muono yetu lika, vunoni na ya vakuetu. Kaha ku lingamo ce ku vueza naua ku lutsimo lua cili lua cikungulukilo muimbo lietu.—1 Pet. 2:12.
Puenu va ku Simpa Ngeci mua Zandoke
11 Vati tu hasa ku tambuluisa ku simpa ca Zandoke, nga muono ua vamuanetu u kala mu vusonde kaha va tondeka vukuasi? (1) Kavenu vimamuna. Mu vintsimbu viaco, capua ca seho ku tualelelaho ku likuata kumo. Kaha ononokenu vimamuna vie ku tunda ku Mbetele. (VaHe. 13:17) Vakuluntu va pande ku hituluka-hituluka mu vimamuna via handeka ku tuala ha ku liviukisila nga ku soloka viyovo via mavu, kaha na vika va hasa ku linga nga vi na soloka. (1 Kol. 14:33, 40) (2) Puenu va ku simpa na vakua liano. (Visi. 22:3) Singaniekenu ntsimbu kanda mu linge vimo. Kaha kati mu hake ngoco muono uenu mu vusonde. (3) Tsilielenu muli Yehova. Vulukenu nguenu, Yehova a tonda vamuanoko hamo lika nenu mu kale vuino. A hasa ku mi kuasa linga nenu mu kuase vuino vamuanoko.
Vupite vua mu Lutsilielo
Vika mua pande ku hilula ntsimbu kanda mu linge cihangula?
Mbimbiliya nguayo: “Mukua liano a tala vuino ku vinanga vieni.” (Visimo 14:15) Eci ca lomboloka ngecize ntsimbu kanda tu linge cimo cihangula, tua pande ku hitisamo ntsimbu ya ku singanieka ha vihangula vietu. Ntsimbu mu hilula ha nkala cihangula, puenu na ku lihula nguenu: ‘Vitume vika via mu Mbimbiliya via likuata neci cimpande? Cihangula cika ka ci nji sezela citakutaku? Vati cihangula cange, ci kuata ku vakuetu? Kaha ca seho ya kama, vuno cihangula cange ci ka vuisa Yehova ndzolela ni?’—Ndeutelonomi 32:29.
Yehova, ua kala na mpoko ya ku tu leka vika via cili na vika via ku vihia. Tue ku linga cose linga tu tantekeye masiko na vitume via mu Mbimbiliya. Kaha na ku lihakela kapandi ka ku vi kava, ce ku tu kuasa ku kala na mutima ua cili. Mutima ua pua ngue ngazi ua kala mu kati ketu, ue ku tu kuasa ku tantekeya via cili na via ku vipi. (Loma 2:14, 15) Ngeci mukemuo, nga tu u longesa vuino, u hasa ku tu kuasa ku linga vihangula via cili.
26 YA MAIO–1 YA JUNHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 15
Kuasenu Vakuenu ku Kala na Ndzolela
w10-E 11/15 31 ¶16
Tu Kenda mu Vuoloke!
16 Yombi ua puile cihuanga. (Yombi 31:31, 32) Netu vene ambe nga ka tua puile vampite tu hasa kuononoka citume ca handeka nguaco “vangendzi va zumbulienu.” (Loma 12:13) Tu hasa ku hanako vakuetu vize vi tuli navio ambe nga via vindende, muomu Mbimbilia nguayo “Via hiana ku lia tsompo kuze kua kala cilemo, vi li ku nima ngombe ua ku nina na cizindo hamo neni.” (Visi. 15:17) Mua vusunga, kulia na vantu vakua vuoloke kuze kuli cilemo ce kupua ca cili cikuma kaha ci ka tu kuasa mu lutsilielo.
Likaniamesenu Umo na Mukuavo “na ku Hiana Cikuma”
16 Vati co nga ce ku mi kaluuila ku leka vakuenu vati mue ku livua ku tuala hali vakevo? Halumo ci hasa ku mi komouesa ku tantekeya ngecize kati ca cikalu cikuma ku kaniamesa vakuetu. Setekenu ku zola na muntu. Nga ka zolo, kaha halumo ali na ku hita mu visoti kaha a tondeka muntu ua ku handeka neni. Nga mukemuo mu hasa ku mu lembezieka mu ku mu halakana lika.—Tiango 1:19.
17 Umo muanetu ua mukuendze ua lizina Henri ua vuile vusiua omo cingi ca vavusoko vueni va likelele ku pangela Yehova. Umo uavo Ise, kaha ua puile mukuluntu mu cikungulukilo. Umo kaniungi ua ku zinguluka ua nongonuene ngecize Henri a li mu vusiua ngeci ua mu laniene va ye na ku linona vuli. Kaha omo Henri ua kele na ku lombolola visoti vieni, kaniungi ua mu halakanene na ngozi. Henri ua nongonuene ngecize cuma ca pandele ku linga mu ku kuasa vavusoko vueni va hiluke mu vusunga ca puile ku kakatela ku vusunga. Cikuavo naua ku tanda Visamo 46; Zefania 3:17; na Mako 10:29, 30 ca mu lembeziekele cikuma.
18 Vika tu hasa ku lilongesa ku viuma vi va lihitile navio Marthe na Henri? Tu vose tu hasa ku lembezieka na ku kaniamesa vamuanetu nga va tondeka. Muangana Solomone ua sonekele ngueni lizi lia ku handeka “mu ntsimbu yalio—lia viuka cikuma! Ceke ca meso ci zolesa mutima; na muzimbu ua ku viuka u hindalesa vitsiha.” (Visimo 15:23, 30) Mu tantekeya umo a tondeka ku mu kaniamesa muomu a li mu vusiua ni? Mu hasa ku lingila muntu uaco viuma via viasi ngeci mua ku mu tandela cimo cimpande ci li na mezi a ku kaniamesa mu Vutala vua Kaniungi ni mu saiti yetu? Cikuavo naua, Paulu ua longesele ngueni ku imba na vakuetu miaso ya Vuangana ci hasa ku tu vuisa mua cili. Ua lekele Vakua Kilistu ngueni va tualeleleho ‘ku lilongesa na ku limamuna ha kati kavo na visamo, na miaso, na miaso ya cimbembesi, na ku imba na ku santsela mu mitima yavo kuli Yehova.’—Kolose 3:16; Vilinga 16:25.
Vupite vua mu Lutsilielo
ijwbq-E cimpande 39 ¶3
Vuno Vakua Kilistu ve ku Tava ku va Saka ku Sipitali ni?
2. Vuno nja pande ku tonda sakesi ya mu civali ni ya mu citatu ni? “Ku lana ca vakua zinguli” ce ku kuasa, cikumakuma nga vuvezi vuetu vua kuliana.—Visimo 15:22.
2-8 YA JUNHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 16
Vihula Vitatu vi Hasa ku tu Kuasa ku Linga Vihangula via Cili
w14-E 1/15 19-20 ¶11-12
Puenu na ku Linga Vihangula via Cili Ntsimbu mu Cili Vakuendze
11 Ndzolela ya vusunga ye kuiza mu ku pangela Yehova. (Visi. 16:20) Vunoni, cimoneka ngecize Mbaluke uze ua puile mukua ku soneka ua Yelemiya, ua suvile evi. Ntsimbu imo, ua zimbalesele ndzolela yendi mu cipanga ca Yehova. Ngeci Yehova ua mu lekele nguendi: “U lengeyela viuma via kama, ni? Kati u vi lengeye; Muomu tala nji ka neha vipi ku ntsitu yose, . . . vunoni muono uove nji ka ku hiauo ngue via ku pupa ku mihela yose ku u ku ila.” (Yele. 45:3, 5) Mu ku mona cenu vika vie ku vuisile ndzolela ya vusunga kuli Mbaluke? —Kati ku lengeya viuma via kama, vunoni kuovoka kuku nonga ca Yelusalema mu kupua ngamba ua lutsilielo ua Njambi!—Tia. 1:12.
12 Muanetu Ramiru ue kuivua ndzolela ye kuiza mu ku kuasa vakuavo. Ivene nguendi: “Visemi vange va pua vihutu, va yoya ku Andes ku membo a ku mincinda. Ngeci mukuluntu uange ua tondele ku nji fuetela sikola ya kama, mua vusunga vua puile vukovelelo vua kama. Vunoni ha ntsimbu yaco tele vuovuno nji na limbatiza—kaha umo muanetu ua pua pioneiro ua nji laniene tu ka ambuluile mu kamo kambonge kua tondekele vukuasi. Ngeci nja tavele cilanio cendi, kuze nja lilongesele mua ku tehuila vinkambu linga nji hase ku lisuka. Kaha mu ku ambulula, vantu vavengi va kele na ku muesa cizango ca ku lilongesa Mbimbiliya, mu nima ya ntsimbu nja ka kuasele mu cimo cikungulukilo ca ciha mu lilimi lia ciAmis. Hano honi nja pua pioneiro imo miaka 10. Mua vusunga na cimo cipanga cahi ce ku nji vuisile ndzolela ya kama ku tuvakana ku kuasa vakuetu ku lilongesa muzimbu ua cili mu lilimi liavo.”
w13-E 9/15 17 ¶1-3
Mua Lialuluisa Ni?
Cifua ci tua kolelamo na kuze ku tua kala vie ku tu kuata. Evi vi hasa ku soloka ku cifua ca zalesi yetu, viakulia, na vilinga vietu. Omo lia vika? Ku mutamba umo, omo lia vantu va tua yoya navo kaha na cifua ca muono uetu.
2 Vunoni kua kala viuma via hiana seho cikuma mu muono uetu ku hiana vuzalo na viakulia. Caku muenako, tunde ku vunike va tu longesa ku nongonona via cili ku via vipi kaha vize via pande na vize ku via pandele. Vimo viayo, via kuata ku muono uetu mpundu vikuavo co via hitukila ku muntu ku muntu. Vunoni vimo vihangula vie ku muesa vati tuli na ku pangeselamo mutima uetu. Kaha na Mbimbiliya ya muesa ngecize “vakua vifuti vaze ka vesi na mezi a lisiko, omo ku cisemua cavo va linga mezi a lisiko.” (Loma 2:14) Vati co nga ka kuesi na limo lisiko liahi lia Njambi lia handeka ha vimo? Vuno tu linga viuma mu ku kava vi tua lilongesele tunde ku vunike vuetu, ni vive ku linga cingi ca vantu ku cihela ci tua kala?
3 Viuma vivali vi hasa ku kuasa Vakua Kilistu ku hona ku singanieka mu cifua eci. Ca ku livanga, Mbimbiliya ya tu mamuna nguayo: “Ku ili njila i fua ku muntu ngue ya viuka, vunoni ku-hua cayo cikeco zinjila zia kutsa.” (Visi. 16:25) Omo lia ku hona ku tantuluka ka tua kele na vuhasi vua ku lituamenena etu vavene. (Visi. 28:26; Yele. 10:23) Ca mu civali, Mbimbiliya ya muesa ngecize Satana ikeye ue ku songangeya vilinga na vitume via mavu ano, muomu ikeye “njambi ua ntsimbu ino” (2 Kol. 4:4; 1 Yoa. 5:19) Ngeci mukemuo, nga tu tonda Yehova a tu tave na ku tambula vivezikiso viendi, tua pande kuononoka citume ca ku Loma 12:2.—Tandenu.
Vupite vua mu Lutsilielo
it-1-E 629
Ku Sungamesa
Vie Kuiza ha ku Tava ku Sungamesa na ku Muesa Sembulule. Vakua vipi na viheve ve ku viana ku sungamesa ca Yehova mu vutuntu. (Visa. 50:16, 17; Visi. 1:7) Ngeci mu vuheve vuavo mue kuiza kasitiku ka kama. Kaha mukanda ua visimo nguauo: “Kasitiku ka viheve kakeko vuheve vuavo.” (Visi. 16:22) Viheve va hasa ku likokela naua vuhutu, kasahuntu, ku vavala na ku heta vene ha kutsa. Muzimbu ua vaIsalelei u lekesa vusonde vuaco. Vakevo ku va tualele mana kuku sungamesa ci va tambuile ku hitila mu vapolofeto. Omo lia ku hona ku tava ku sungamesa caco, Yehova ka va niungile naua cipue ku va vezikisa. Ngeci va tambuile mutambi ua kasitiku ngecize—ve ku va luisile na ku va tuala ku vudzinda—Yele. 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hoz. 7:12-16; 10:10; Zef. 3:2.
9-15 YA JUNHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 17
Yoyenu mu Ndzolela mu Vulo Vuenu
g-E 9/14 11 ¶2
Kati mu Tulike Nkulundundu
Lihilulenu mu vusunga. Mbimbiliya ya muesa ngecize vamo vantu vapua “[vakua] matoto” na “[vakua] vutenu.” (Visimo 29:22) Vuno nenu mukemuo mu muafua ni? Lihulenu nguenu: Vuno Nje ku tulika nkulundundu ni? Nje ku niengua vuasi ni? Vuno Nje ku katula hoi-hoi ha viuma via vindende ni? Mbimbiliya nguayo: “Uze a hilukiela koma a hangununa vavusamba va cili.” (Visimo 17:9; Ekelesiastes 7:9) Vunoni viuma via cifua eci vi hasa ku soloka naua na mu vulo. Ngeci mukemuo nga mue ku tulika nkulundundu lihulenu nguenu: Vuno nja pande ku muesa ntsintsa kuli mukua ndzivo yange ni?—Citume ca mu Mbimbiliya: 1 Petulu 4:8.
w08-E 5/1 10 ¶6–11 ¶1
Mua ku Manusuila Visoti
1.Uanenu ntsimbu ya ku simutuila ha cisoti caco. Ku viuma viose kua kala muaka uavio, . . . Ntsimbu ya ku holoka na ntsimbu ya ku handeka.” (Ekelesiastes 3:1, 7) Ngue mu va na muesa mu vinanga vi nahiti, vimo visoti vie ku tu kuata muakama. Vunoni nga viuma via cifua eci vi mi solokela, kalenu na ntsintsa kaha lekenu mukua ndzivo yenu nga citava mu ci tutumuiseko—ntsimbu kanda visoti viye kulahako. Mu hasa kuovola vulo vuenu mu kuononoka citume ca mu Mbimbiliya ca handeka nguaco: “Ku-sangumuka ca luozi ci na fu ngue ku zikula ku mema: ngoco vene likele ku zimpata, ntsimbu kanda ku kale luozi.”— Visimo 17:14.
Vunoni, kua kala naua “ntsimbu ya ku handeka.” Visoti via kupua ngue zimbimbo, nga u vi sembulula vi hasa ku soka. Ngeci mukemuo, lingenuko mumo mu manusule visoti mu cihela ca ku kosa mu kali. Cikuavo naua, nga mu leka mukua ndzivo yenu a mi haneko kamo kantsimbu, va muesenu ngecize mua va singimika mu ku hangula ntsimbu ya cili ya ku simutuila ha cisoti caco. Ku lingamo ci hasa ku mi kuasa kuononoka cimamuna ca Mbimbiliya ca handeka nguaco: “Tenukenu vunoni kati mu linge vipi: litangua kati li lahuke na vutenu vuenu.” (Efeso 4:26) Mua vusunga, mua pande ku puisamo mezi enu.
Vupite vua mu Lutsilielo
it-1-E 790 ¶2
Meso
Cifua ca ku tala ci hasa ku muesa visinganieka via muntu. Ci hasa ku muesa nga muntu ua kala na ngozi ni kuahi (Ndeu. 19:13); ku tsiha liso, ku paya ni ku tumba vutumbe vua kupihia. (Visa. 35:19; Visi. 6:13; 16:30) Tu hasa ku handeka nguetu, muntu uze ke ku nongonona ni nguetu ke kulinga vimo viuma mu ku kuasa vakuavo, ue ku-tsiha meso endi ni ku a sueka. (Mat. 13:15; Visi. 28:27) Meso a ciheve “ali kuze kua lenga mavu” endangana noku-noku na vutumbe vuahi, vuongo vuendi vuli ku laako mu ku singanieka viuma ka pandele. (Visi. 17:24) Cikuavo naua, meso a muntu a hasa ku lekesa nga ua vavala ni kuahi, ua kala na ndzili ni na ciyulo. (1 Sam. 14:27-29; Ndeu. 34:7; Yombi 17:7; Visa. 6:7; 88:9) Ngeci mukemuo, muangana Yehosafate ua lekele Yehova nguendi: “Meso etu ali kuli ove.”—2 Miz. 20:12.
16-22 YA JUNHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 18
Handekenu Mezi a Kaniamesa na Vaze Vali na Kulua na Citanga ca Cihindu
Mana a Vusunga Ali na ku Tambeka
17 Singaniekenu ntsimbu kanda mu handeke. Nga ka tua zangamene, mezi etu a hasa ku tu kokela visoti via vingi. Mbimbiliya nguayo: “Ku handeka ngoco, capua ngue ku tuva muntu na mukuale “Vunoni lilimi lia vakua mangana lie ku kanguisa.” (Visi. 12:18. NWT.) Ku liniunga ku ku tuaha ni ku fueya, ce ku niunga vusamba vuetu na vakuetu. (Visi. 20:19) Linga vi handeka vietu vi kanguise kati ku vulumuna, tua pande ku sulisa mutima uetu na mezi a mu Lizi lia Njambi. Kaha mu tue ku hilula ha viuma vie ku tu longesa Mbimbiliya, mezi etu e ku pua ngue “ndundzi ya mangana” na ku kaniamesa vakuetu.—Visi. 18:4.
mrt cimpande 19 cikasa
Vi Mua Pande kulinga nga Muli na ku Pinda na Cisoti ca Cihindu
Puenu mukua ku halakana ua cili. Imo njila ya cili ya ku kuaselamo kavusamba kenu, ya pua ku mu halakana vuino nga ali na ku handeka. Ka citondeka kulivua ngecize mua pande ku kumbulula viose via handeka, muomu vintsimbu vimo ku halakana cikeco lika ci tondeka. Ngeci mukemuo, setekenu ku lihaka mu cihela cavo ca ku hona ku va paya. Kati mu seteke ku muesa kavusamba kenu ngecize mu tantekeya viose viali na ku lihita navio, cikumakuma nga kesi na ku moneka ngue muntu ali na ku vavala.—Visimo 11:2.
Handekenu mezi a cili. Halumo ka mu tantekeya vika mu handeka, vunoni mu hasa ku handeka mezi a andende lika a muesa ngecize muli na ku lihaka mu cihela ca kavusamba kenu. Ku lingamo muli na ku lembezieka kavusamba kenu mu cihela ca ku holoka lika. Vunoni nga cili na ku mi kaluila ku uana mezi a ku lembezieka, mu hasa ku handeka mezi ngeci mua “ na mezi a ku handeka ahi, vunoni kalenu na vusunga ngecize nja mi lema muakama.” Liniungenu ku ku handeka mezi ngeci mua “vi hasa ku tualelaho” ni “enu ku mua kele na . . . “
Mu hasa ku muesa naua kuli kavusamba kenu ngecize muamu haka seho mu ku tondesesa kutuala ha cihindu cendi. Ku lingamo, kavusamba kenu a ka mi santsela mu ku mona kapandi ka muli na ku lihakela ku tuala ha cihindu cendi kaha na mezi enu a ku lembezieka a ka mu kuasa cikuma. (Visimo 18:13) Vunoni zangamenu linga kati mu hane cimamuna ca ku hona ku mi pinga.
Ku hana vukuasi vu tondeka mpundu. Mu cihela ca ku litavela enu vavene nguenu mu tantekeya muaku kuasela, vehulenu vika mua pande kulinga. Vunoni kavusamba kenu a hasa ku muesa ngecize ka tondeka vukuasi vuenu, muomu ka tondo ku mi hana vipangui. Nga viuma evi vi soloka, setekenu ku hana vukuasi vu tondeka mpundu ngeci mua kuya mu ku landa, ku komba ha ndzivo na ku linga vipanga vieka via hembo.—Ngalata 6:2.
Kati mu hilukile mu nima. Vulukenu ngecize kavusamba kenu ali na ku hita ha ntsimbu ya ikalu, ngeci mukemuo vintsimbu vimo a hasa kulikela ku vumo vutumbe vu mua li kuminiyine ku linga ni vene a viana ku simutuila. Mu muesenu ntsintsa na ku mu ivuisisa. Tualelenuho ku hana vukuasi vu tondeka.—Visimo 18:24.
Mua ku Kuasela Vaze ve ku Pinda na Mavezi a mu Visinganieka
“Mu simpisienu.”—1 TESALONIKA 1 Tes. 5:14.
Citava halumo kavusamba kenu na lisosomua ni ali na ku pinda na visinganieka via ku livua vungoco. Ngeci mukemuo, mu muesenu seho, mu ku lingamo mu ka hasa ku mu lembezieka na ku mu kaniamesa ambe nga ka muesi na mezi a cili a ku mu kaniamesa.
“Kavusamba a lema ntsimbu yose.” —VISIMO 17:17.
Vakuasenuko vimo. Kati mu singanieke ngecize mu tantekeya mpundu vukuasi vuka va tondeka, vunoni vehulenu mpundu. Nga mu mona ngecize ci li na ku va kaluuila ku mi lomboluela vi va tondeka mpundu, setekenu ku va hula vimo vi mu hasa ku linga hamo lika navo. Ngeci mua kuya na ku liololako mu mikono ni mu hasa ku lihana mu ku ka va landelako vimo, ku va kombelako ha ndzivo ni nkala cipanga ceka.—Ngalata 6:2.
“Kalenu na lukakatela.”— 1 TESALONIKA 5:14.
Vintsimbu vimo, kavusamba kenu ka kala na cizango ca ku simutuila. Vunoni mu hanenu vusunga ngecize hose ha ka tondela ku simutuila mu ka mu halakana. Omo lia ku vavala ceni, halumo kavusamba kenu a hasa ku linga vimo ni ku handeka vimo vi mi vavala ku mutima. A hasa ku tsiha imo nkuminio u mu na lingi neni ni ku kala na mateko-teko. Kalenu na lukakatela kaha setekenu ku mu ivuisisa omo mu mu kuasa.—Visimo 18:24.
Vupite vua mu Lutsilielo
it-2-E 271-272
Soloti
Ku pangesa soloti ca puile cimo cilika ca ku laza ci va pangesele linga va linge cimo cihangula ca cikalu. Kaha njila i va i pangeselelemo ya puile ku asa tu mavue, ni tu mavaya tua tundende ha vumo vuzalo ni ha cimo cikuata, mu nima yaco va kukumuna. Kaha kuli uze kuya uililile soloti, ikeye u va hanguile. Soloti mu kupua nkuminio ca puile vene ngue civundilo. Mu va lingile civundilo caco ni nguetu soloti, mu nima yaco ve ku lengeyele vusunga vuaco kuli Yehova. Lizi Soloti (Heb., goh·ralʹ) ve ku li pangesa mu cifua cayo mpundu ni mu cimueso na vutumbe vua ku “kuasa” ni “mutamba.”—Yeho. 15:1; Visa. 16:5; 125:3; Isaya 57:6; Yele. 13:25.
Ku i pangesa. Visimo 16:33 nguayo: “Va na tahe ha mikono; vunoni ku ci linga cikeco ca Yehova.” Ku Isaleli ya ku laza, va kele na ku pangesa soloti mu ku manusula cimo cimpande, Mbimbiliya nguayo: “Ku-taha ci manesa zimpata, na ku hangula ha kati ka vakua vukama.” (Visi. 18:18) Vunoni ku va kele na ku i pangesa ku vueho, ambe vene vueho vua vimbongo— omo liaco, na umo uahi ua zimbalesele ni ku vula vakuavo cipue ku zangamena. Cikuavo naua, ka va kele na ku i pangesa mu ku fukisa tembele, va sasendote ni ku kuasa vihutu. Vunoni masualale va ku Loma va kele na ku vi linga na vutumbe vua ku vihia ngue mu vua muesa vupolofeto vua ku Visamo 22:18, va lipangelele vuzalo vua Yesu ha kati kavo.—Mat. 27:35.
23-29 YA JUNHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 19
Puenu Kavusamba ua Cili ku va Muanoko
Mua ku Kaniamesela Cilemo Cetu Kuli Umo na Mukuavo
16 Tualenu mana ku vifua via cili via muanoko kati ku cinja ceni. Aci singaniekenu nga muli ku cimo cilika na vamuanetu na vandumbuetu. Kaha ku ntsongo yaco, mu nona cimo cikupulo navo vose. Kaha mu nona vikupulo vitatu, ngueni halumo vimo ka vi tuhuka vuino. Omo mu vi tala mu mona negcize cimo cavio, umo muanetu na kutile mu luholo. Vati mu linga? Mu zima cikupulo caco, muomu muli na vikuavo vivali, vi mu na tuhuka mu vose vuino, hamo lika na muanetu uaco.
17 Tu setekesenu vikupulo vi tue ku tulika na viuma vi tue ku vuluka. Vintsimbu via vingi tua lema ku vuluka vintsimbu via cili vi tua sikamene na vamuanetu. Nga ha ntsimbu yaco, umo muanetu a handeka vimo ni ku linga vimo ka tua lemene. Vati tua pande ku linga? Ci pua ca cili ku vi suva, ngue muze mu tue ku zima vikupulo ka via tuhukile vuino. (Visi. 19:11; Efe. 4:32) Citava tu zime kacisevuka ka muanetu, muomu tua kala na vintsimbu vikuavo via cili kaha via vingi vi tua livuisile ndzolela na muanetu uaco. Evi vikevio vintsimbu ni viuma vi tua pande ku vuluka, via ku vihia ku vi suva.
Tualelenuho ku Kola mu Cilemo
10 Netu tue ku tonda vinjila via ku mueselamo cilemo kuli vamuanetu. (VaHe. 13:16) Halakanenu muzimbu ua ndumbuetu Anna u tu na tumbuile mu cilongesa ci na hiti. Mu nima ya imo mpuendza ya kama, neni na yalieni va ile mu ku meneka vumo vusoko vua vamuanetu na ku nongonona ngecize ndzivo yavo i na siuka. Ngeci mukemuo vuzalo vua vusoko vuose vua pihile. Kaha ndumbuetu Anna ngueni: “Ngeci tua nonene vuzalo vuavo, ku va kusilavuo, ku vungomala kaha na ku va hiluisilavuo. Kuli yetu tua muene na via kama vi tu na lingi viahi. Vunoni kuli vakevo via va kuatele mua kama ku mutima. Ngeci tunde tangua lize, tua pua honi vavusamba va kama.” Cilemo ca muesele ndumbuetu Anna na yalieni ca vuisile cizango kuli vuze vusoko ca ku muesa cilemo ku vakuavo.—1 Yoa. 3:17, 18.
11 Nga tu muesa cilemo na ngozi ku vakuetu, navo ve ku mona kapandi ka tue ku lihakela mu ku tambuluisa visinganieka na vilinga via Yehova. Kaha vintsimbu via vingi, ve ku haka seho ya kama ku ngozi i tue ku va muesa ku hiana na muze mu tue ku singanieka. Ndumbuetu Khanh, u tu na tumbuile laza, ue ku vuluka na ndzolela vamuanetu va mu kuasele. Ivene ngueni: “Nje ku santsela mua kama kuli vandumbuetu vose va kele na ku tuhuka nange mu lihia. Va kele na ku nji izila ku ndzivo, ku nji lania nji ka hitiseko vimo mu kanua kaha na ku nji hiluisa naua ha ndzivo na likalu. Nja nongonuene ngecize va kele na ku lihakela kapandi ka kama mu ku lingamo. Kaha naua va kele na ku lingamo na cilemo.” Vutuhu kati vose va ka tu santsela nga tu na va lingila via cili, vunoni ndumbuetu Khanh ua handekele ngueni: “Nje ku ivua cizango ca ku hiluisa ngozi i va nji muesele vose vaze va nji kuasele. Vunoni ka nji tantekeya honi ku va ila. Vutuhu ngoco, Yehova a tantekeya kuose ku va kala kaha nja vundila ngecize a ka nji lunguisilavo.” Ndumbuetu Khanh ali na vusunga. Yehova ue ku mona cipue vene kacilinga ka ngozi ka tue ku lingila vakuetu, ue ku ka mona ku pua ngue cikombelo ca seho kaha naua ngue likongo lize lia ka fueta ikeye.—Tandenu Visimo 19:17.
Tualelenuho ku Limuesa Cilemo ca Ya-ye Umo na Mukuavo
6 Aci singaniekenu hali umo muntu, ua pangela ku cimo cikota ca mingoso mu miaka ya ingi na lukakatela. Vunoni mu miaka yaco yose, kanda a ci tantekeye vavene vipanga viaco. Kaha ke ku tava amo masiko a ku vipanga viaco. Ka lemene vipanga viaco, vunoni ue ku vi lingila lika fueto. Muntu uaco, ue ku tualelelaho ku panga, noho ha i ka hetela miaka yeni ya ku lembuka, ni noho ha ka uanena cipanga ceka ca cili.
7 Cimueso ci tua mono mu cinanga 6, ca muesa lukakatela lua ngoco. Kaha ca litepa na cilemo ca ya-ye na vutumbe vue ku ci muesela muntu. Vika via lingisile vangamba va Njambi va va tumbula mu Mbimbiliya, ku muesa cilemo ca ya-ye? Va muesele cilemo caco, kati muomu ka puile kapandi kavo, vunoni muomu mitima yavo ya va vuisile cizango ca ku lingamo. Tu hilulenu ha lungano lua Ndaviti. Mutima ueni ua mu lingisile ku muesa cilemo ca ya-ye kuli kavusamba keni ua kama Yonatase. Vutuhu ise ya Yonatase, ua tondele ku tsiha Ndaviti. Ambe mu miaka ya ingi, tunde ha ku-tsa ca Yonatase, Ndaviti kasi ua tualeleleho ku muesa cilemo ca ya-ye kuli muana Yonatase Mefimbosete.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Vupite vua mu Lutsilielo
it-1-E 515
Ku Mamuna, Zinguli
Yehova ua pua ndunzdi ya mangana mu vutuntu. Ka ci tondeka ku mu mamuna. (Isaya 40:13; Loma 11:34) Muanendi mu kupua “muata ua ciyulo,” ua kala na mpoko ya ku hana vimamuna na ku tuamenena, muomu ikeye ua tambuile vimamuna kuli Ise na ku vi ononoka kaha ua kala na sipilitu santu ya Njambi. (Isaya 9:6; 11:2; Yoa. 5:19, 30) Eci cilekesa ngecize linga cimamuna ci kale na seho, Yehova na pande kupua ndundzi ya cimamuna caco. Mua vusunga, nga cimamuna cose ku ci tundilila kuli Yehova tu hasa ku handeka nguetu kati cimamuna.— Visi. 19:21; 21:30.
30 YA JUNHO–6 YA JULHO
VUPITE VUA MU LIZI LIA NJAMBI | VISIMO 20
Mahungu a Kuendeselamo Vuino ku Litantekeya Cenu
Mua Kuendesela Vuino ku Litantekeya Cenu
3 Vutuhu ku litantekeya ce ku tovala, vunoni ca pua cinanga ca seho muomu cikeco ce ku kuasa yala na mpuevo ku mona nga va liambata ni kuahi. Ha litangua lia vulo sandungi na ntsombolua yendi, ve ku linga nkuminio ku meso a Yehova ya ku lilema na ku lisingimika umo na mukuavo noho kutsa ci ka va tepe. Nkala nkuminio ya tondeka ku hilulaho vuino ntsimbu kanda tu i linge. (Tandenu Visimo 20:25.) Kaha eci ca ambatesela kumo na nkuminio ya vulo. Ngeci mukemuo, ku litantekeya ca tondeka mua kama, linga vaze va tonda ku liambata va litantekeye vuino. Ku lingamo, ci ka va kuasa ku linga cihangula ca mana, cipue ca ku liambata ni ca ku likela ku litantekeya. Vunoni nga va likela, eci ka ca lombolokele ngecize ku litantekeya cavo ka cendele vuino. Kasi ci nende vuino, muomu vukevuo vutumbe vua ku litantekeya vene ovu: ku mona nga va liambata ni kuahi.
4 Vika ca puila ca seho kuivuisisa vuino vutumbe vua ku litantekeya? Ca pua ca seho muomu ce ku kuasa vazike, linga kati va putuke ku litantekeya na muntu ka va tondo ku ka liambata nendi. Vunoni vazike kati vakevo lika va pande ku mona ku litantekeya mu njila ya cili, tu vose vene. Muomu vamo ve ku singanieka nguavo nga vantu vali na ku litantekeya noho va liambate vene. Vati evi vie ku vuisa vazike ku mitima? Ndumbuetu Melissa ua ku Estados Unidos ua pua muzike, nguendi: “Evi vie ku haka ntsindiye ya kama hali vaze vali na ku litantekeya. Ngeci mukemuo, vamo ve ku tualelelaho ku litantekeya cipue va na mono nguavo ka vesi na ku litombola. Vazike vakuavo co, ka ve ku tonda ku litantekeya na umo uahi omo liaco. Mua vusunga, ntsindiye i hasa ku kaluuisa miono ya vantu.”
8 Vati mu hasa ku talesesa mu vusueke muntu u mu tonda ku liambata nendi? Ku viuano ni ku vueho, mu ka hasa ku tantekeya nga muntu uaco ua kala na vusamba vua cili na Yehova, kaha na ku tantekeya vuntu na vilinga viendi. Veya vapua vavusamba vendi? (Luka 6:45) Vuno vizango viendi via litombola na vienu ni? Mu hasa ku hula vakuluntu va mu cikungulukilo cendi vaze va mu tantekeya vuino. (Visi. 20:18) Mu hasa ku hula vati vua fua vuntu vuendi, na vifua via kala navio. (Lute 2:11) Kaha ntsimbu mu mu talesesa, kati mu linge viuma vi mu lingisa a hone ku livua ku zituka. Cikuavo naua, kati mu kale nendi ntsimbu yose, ni ku seteka ku tantekeya mizimbu yose ku tuala hali ikeye.
Mua Kuendesela Vuino ku Litantekeya Cenu
7 Vati mu hasa ku tantekeya vuino vuntu vua mukuenu? Njila ya cili cikuma ya pua mu ku lifukuila mitima na ku lileka vusunga umo na mukuavo, kaha ku lilinga vihula na ku lihalakana vuino. (Visi. 20:5; Tia. 1:19) Linga mu vi puisemo, ku linga viuma vie ku asiuisa ku simutuila ci hasa ku kuasa. Ngeci mua: kulia hamo, kuya na kuendangana ku vihela via mbunga na kuambulula hamo. Mu hasa naua ku litantekeya vuino mu ku sikama na vavusamba na vavusoko. Cikuavo naua, likuminienu ku linga viuma vi mi kuasa ku mona vati mukuenu ue ku yoya na vakuavo, na vati ue ku linga nga viuma vi naluluka. Vikevio via lingile muanentu Aschwin ua ku Holanda mua kele na ku litantekeya na ndumbuetu Alicia. Ivene nguendi: “Tua tondele vipanga vi tu kuasa ku litantekeya vuino umo na mukuavo. Viuma via viasi ngeci mua ku likuasa ku teleka, ni vipanga vieka via ha ndzivo. Ku lingamo, ca tu kuasele ku mona vifua na visevuka vietu.”
8 Mu hasa naua ku litantekeya vuino mu ku lilongesela hamo viuma via mu lutsilielo. Nga mu ka liatamba, ci ka tondeka mu ka kale na ntsimbu ya ku lemesela hamo mu vusoko linga Njambi a ka pue mutamba ua seho mu vulo vuenu. (Ekel. 4:12) Ngeci mukemuo, ha ntsimbu ya ku litantekeya ci pua ca cili ku tumbika ntsimbu ya ku pua na ku lilongesela hamo lika. Vunoni vaze vali na ku litantekeya kanda va pue vusoko, kaha yala kanda a pue mutue ua mpuevo. Vutuhu ngoco, ku lilongesela hamo lika kusua kumo ci hasa ku va kuasa ku tantekeya lutsilielo lua umo na mukuavo. Muanetu Max na ndumbuetu Laysa va ku Estados Unidos, va uaneneho naua vukuasi vukuavo. Muanetu Max nguendi: “Ku vuputukilo vua ku litantekeya cetu, tua putukile ku lilongesela hamo lika mikanda ya mukuamanda ku tuala ha ku litantekeya, vulo na muono ua mu vusoko. Mikanda yaco ya tu kuasele ku simutuila ha vimpande via vingi via seho, vize halumo tue ku suvile.”
Vupite vua mu Lutsilielo
it-2-E 196 ¶7
Ndeya
Kuliya na Visimo 20:27, “Cimbembesi ca muntu cikeco ndeya ya Yehova ci konka-konka vieni via mu katikati.” Vize vie ku handeka “muntu,” cipue mezi a cili ni aku vihia, vie ku solola vuntu vuendi vua mu kati mpundu.—setekesenu na Vili. 9:1.