Tambuluisenu Yehova—Puenu va ku Votsika

1. Mu njila ika Mukua Kilistu na pande ku pua ngue muti? (Talenu naua cikupulo.)

“LUHUNDZI ka lue ku pokola muti ua ku votsika.” Ku cisimo eci, tu hasa ku lilongesako ku kala na cimo cifua ca seho: ku votsika. Linga tu hase ku kola vuino mu lutsilielo, tua pande ku pua va ku votsika. Mu njila ika? Tua pande ku pua va ku votsika, mu ku litombuesa ku ku aluluka ca viuma mu muono uetu, mu ku singimika visinganieka via vakuetu na vihangula viavo.

2. Vifua vika vi hasa ku tu kuasa ku litombuesa ku ku aluluka ca viuma, kaha vika tu simutuila mu cilongesa cino?

² Mu ku pua vangamba va Yehova, tua pande ku pua va ku votsika. Kaha tua tondeka naua ku pua va ku likehesa na vakua cikeketima. Mu cilongesa cino, tu mona vati evi vifua viaco via kuasele vamo Vakua Kilistu ku pinda na ku aluluka ca viuma. Kaha tu mona naua vati evi vifua viavo vi hasa ku tu kuasa. Vunoni ha katete, tu ci lilongesenu vati Yehova na Yesu ve ku muesa ku votsika mu vutantuluke.

YEHOVA NA YESU VA PUA VA KU VOTSIKA

3. Vukaleho vuka vua muesa ngecize Yehova ua pua ua ku votsika?

³ Mu Mbimbiliya Yehova va mu tumbula nguavo, “Livue,” muomu ua kola ngo. (Ndeu. 32:4) Vunoni ua pua naua ua ku votsika. Muomu ue ku tualelelaho ku litombuesa ku ku aluluka ca viuma, linga a puisemo vutumbe vueni. Ua tangele vantu mu cifua ceni ni nguetu na vuhasi vua ku litombuesa ku ku aluluka ca viuma. Cikuavo naua, ua hana vitume mu Mbimbiliya vize vie ku tu kuasa ku linga vihangula via mana ambe nga tu hita mu visoti via ku fua vati. Kaha lungano lueni ivene na vitume via tu hana, via pua vukaleho vua muesa ngecize vutuhu ua pua “Livue,” vunoni naua ua pua ua ku votsika.

4. Hanenu cimo cimueso ca solola ku votsika ca Yehova. (Levitiku 5:7, 11)

⁴ Vinjila via Yehova via ku tantuluka kaha via ku votsika ntsimbu yose. Ka puile ua mukalu. Ca ku muenako, Yehova ua muesele ku votsika ku vaIsaleli. Mua va hele masiko a ku hana vikombelo, ka kakateyele vampite na vihutu ku puisa hamo lika. Kaha ha vintsimbu vimo, ua tavesele vene nkala muntu a hane kuliya na muze mua na hasela mu ntsimbu oyo.—Tandenu Levitiku 5:7, 11.

5. Hanenu cimueso ca solola ku likehesa na cikeketima ca Yehova.

⁵ Ku likehesa na cikeketima ca Yehova, vie ku mu lingisa ku pua ua ku votsika. Ca ku muenako, ku likehesa ca Yehova ca lisoluele ha toma, ha ntsimbu ya nongesele Sondoma. Ku hitila mu tungelo, Yehova ua lekele Lote linga a tinine ku mincinda. Vunoni Lote ua kele na liova lia ku tininako. Ngeci ua lambelele Yehova linga neni na vusoko vueni va tinine ku Zoale, imo mbonge ya indende ya tondele ku nongesa Yehova. Tele nga Yehova ue ku kakateyele Lote ku kava via mu sikile. Vunoni ua tavesele Lote ku tinina ku mbonge yaco, vutuhu eci ca lombolokele ngecize mbonge yaco ka i nongesa naua. (Njen. 19:18-22) Mu nima ya miaka ya ingi, Yehova ua muesele cikeketima ku vantungi va Ninivayi. Ua tumine kapolofeto Yona a ka ambulule ngecize mbonge yaco vuovuno va i nongesa hamo lika na vantungi vayo vakua vupi. Vunoni omo vaze vakua vupi va alulukile, Yehova ua va vuilile cikeketima kaha ka nongesele naua mbonge.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Tumbulenu cimueso ca solola vati Yesu ua tambuluisile ku votsika ca Yehova.

⁶ Yesu ua tambuluisile ku votsika ca Yehova. Vutuhu va mu tumine hano ha mavu mu ku ambuluila “vampanga va ku zimbala ku ndzivo ya Isaleli lika,” vunoni ua muesele ku votsika mu ku puisamo cipanga caco. Tangua limo, umo mpuevo ka puile kaIsaleli, ua mu lambelelele linga a kanguise muaneni ua mpuevo ua kele na ku “yanda cikuma na Ndemone.” Yesu omo lia cikeketima ua tavele via mu vundilile uze mpuevo na ku kanguisa muaneni. (Mat. 15:21-28) Kaha ha ntsimbu ikuavo naua, ku vuputukilo vua ku ambulula ceni, Yesu ua handekele ngueni: “Uose a ka nji viana . . . , ikeye i nji ka viana.” (Mat. 10:33) Vuno Yesu ua vianene Petulu omo lia ku mu viana lutatu luose ni? Houe. Muomu ua talele ku ku aluluka na ku lutsilielo lua Petulu. Ngeci mu nima ya ku sanguka, Yesu ua ka lisoluele kuli Petulu kaha halumo na ku mu hana vusunga ngecize ua mu lema kaha na mu ecela.—Luka 24:33, 34.

7. Kuliya na Filipu 4:5, lutsimo luka tua tonda ku kala naluo?

⁷ Tu na mono ngecize Yehova Njambi na Yesu Kilistu, va pua va ku votsika. Amba etu co? Yehova ua tonda netu tu pue va ku votsika. (Tandenu Filipu 4:5.) Imo Mbimbiliya ya langulula eci cinimbu nguayo: “Kalenu na lutsimo va ku pua lua ku votsika.” Ngeci mukemuo, tu puenu na ku lihula nguetu: ‘Vuno vantu ve ku nji mona ku pua muntu ua ku votsika kaha ua muasi ni? Ni ve ku nji mona ku pua muntu ua mukalu kaha mukua vimpata? Vuno, nje ku kakateya vakuetu ku linga viuma ngue muze mpundu mu nje ku vi muenamo yange ni? Ni nje ku halakana na ku tava matumbe a vakuetu?’ Vukama vua ku votsika cetu vue ku muesa kapandi ka tue ku lihakela mu ku tambuluisa Yehova Njambi na Yesu. Ngeci mukemuo, tu hilulenu vinjila vivali vi tue ku tondeka ku pua va ku votsika—nga viuma vi aluluka mu muono ni nga visinganieka na vihangula via vakuetu vi liseza na vietu.

PUENU VA KU VOTSIKA NGA VIUMA VI ALULUKA

8. Vika vi hasa ku tu kuasa ku pua va ku votsika nga viuma vi aluluka? (Talenu naua litota.)

⁸ Ku votsika ca tondeka mangana tu hase ku litombuesa, nga viuma vi aluluka. Kaha ku aluluka caco ci hasa ku tu kokela visoti ka tua lavelelele. Ca ku muenako, cisoti ca kama ca cihindu ci hasa ku tu tungumuna ni vuhutu vu hasa ku kovela mu cifuti, ambe pulitika ya cifuti i hasa ku aluluka. Kaha evi vi hasa ku tanganesa muono uetu. (Ekel. 9:11; 1 Kol. 7:31) Cikuavo naua, lutsilielo luetu lu hasa ku hita mu vieseko nga lukungulukilo lu alulula cipanga cetu. Vunoni cose-oco citanga ci muli na ku pinda naco, mu hasa ku litombuesa ku cikeco mu ku kavangeya evi vinanga viuana: (1) tavenu ku aluluka caco, (2) talenu ku lutue, (3) tualenu mana ku via cili kaha (4) kuasenu vakuenu.b Tu hilulenu vati vimo viuma vi va lihita navio vamo vamuanetu, via muesa vati ku puisamo evi vinanga viuana ce ku kuasa.

9. Vati vamo va yala na mpuevo va pua vamisionaliu va pindile na visoti via ku tungumuna?

⁹ Tavenu ku aluluka ca viuma. Muanetu Emanuel na ndumbuetu Francesca, va va tumine mu vumisionaliu mu cifuti ceka. Mu va ka hetele vene ngeci, va putikile ku lilongesa lilimi na ku litundisa vulungi, vunoni musongo ua COVID-19 ua putukile. Eci ca va lingisile va lisondoloke na vantu kaha mu ntsimbu yaco vanaye ya ndumbuetu Francesca va tsile. Ndumbuetu Francesa ua tondele mua kama ku ka kala hamo lika na vusoko vueni, vunoni ka ca tavele kuenda mangendzi omo lia musongo ua COVID-19. Vati ua hasele ku kolesa mu visoti via ku fua ngoco? Ha katete, vose vavali va vundilile hamo lika kuli Yehova linga kati va lisosomue mua kama. Yehova ua kumbuluile vivundilo viavo mu ku va hana via-kulia via mu lutsilielo vi va tondekele. Ca ku muenako, va muene imo video i ve huile umo muanetu ua handekele ngueni: “Nga tu kala na vuasi mu ku tava ku aluluka ca viuma, na ndzolela yetu i ka tu hilukila vuasi hamo lika na vukovelelo vua ku pangesa vuino ku aluluka ca viuma.”c Ca mu civali, va lihakelele kapandi ka ku kala na vutongue vua ku ambuluila ku telefone kaha va hasele vene na ku putuka cilongesa ca Mbimbiliya. Ca mu citatu, va tavele na mutima uose vukuasi na ku kaniamesa ci va kele na ku tambula ku vamuanetu va mu cifuti caco. Umo ndumbuetu ua kele na ku va tuma-tuma umo muzimbu ha kele cimo cinimbu, “tangua na tangua mu muaka ua mutuntu.” Ngeci mukemuo, netu nga tu pua na ku tava ku ku aluluka ca viuma mu muono uetu, tu ka kala na ndzolela ya ku tualelelaho ku linga viuma vi tue ku hasa ku linga.

10. Vati umo ndumbuetu ua litombuesele ku ku aluluka ca kama mu muono ueni?

¹⁰ Talenu ku lutue kaha tualenu mana ku via cili. Ndumbuetu Cristina ua ku Romênia vunoni ua kala mu Japão, ua vuile vusiua omo cikungulukilo ca inglês ca kele, va ci sokele. Vunoni ka tualeleho ku linienieta ha ku aluluka caco. Ua hanguile ku lihakela kapandi ka ku nungulukila mu cikungulukilo ca ciJaponês na ku linga cose mu cipanga ca ku ambulula. Kaha ua vundilile umo mukuavo ya pangelele neni laza, linga ua mu kuase ku lilongesa ciJaponês. Ou mpuevo uaco ua tavele ngecize citava va pangese Mbimbiliya na mukanda Yoyenu mu Ndzolela ku Miaka Yose!, linga a kuase va Cristina ku lilongesa ciJaponês. Kaha evi, ka via kuasele lika vandumbuetu Cristina ku lilongesa ciJaponês, vunoni ou mpuevo uaco, ua putukile ku muesa seho ku vusunga. Evi via muesa ngecize nga tu tala ku lutue na ku tuala mana ku via cili, ambe ku aluluka ca ku tungumuna ci hasa ku tu nehela vivezikiso ka tua lavelele.

11. Vati va lingile vamo va yala na mpuevo mu va hitile mu vuhutu?

¹¹ Kuasenu vakuenu. Vamo va yala na mpuevo va yoyela ku cimo cifuti ku va vindika vipanga vietu, va va tundisile ha vipanga kaha mu cifuti mua kovelele vuhutu. Vati va litombuesele ku ku aluluka caco? Ca ku livanga, va asiuisile muono uavo. Ca mu civali, va hakele visoti viavo ku mukulo na ku tuala mana ku ku kuasa vakuavo ku hitila mu cipanga ca ku ambulula. (Vili. 20:35) Kaha yala ua handekele ngueni: “Ku ambulula ca tu kuasele ku suva visoti vietu na kala na ntsimbu ya kama ya ku linga cizango ca Njambi.” Nga muono uetu ua aluluka, tua pande ku vuluka ngecize ca pua ca seho ya kama, ku tualelelaho ku kuasa vakuetu mu cipanga ca ku ambulula.

12. Vati lungano lua kapostolo Paulu lu hasa ku tu kuasa ku ku litombuesa ca viuma mu lihia?

¹² Nga tuli mu ku ambulula tua pande ku pua va ku votsika. Muomu tue ku liuana na vantu va tsiliela viuma via ku liseza-seza kaha naua visemua viavo na cifua ci ve ku singaniekelamo ca liseza-seza. Kapostolo Paulu ua litombuesele. Kaha netu tu hasa ku mu tambuluisa. Yesu ua hanguile Paulu ku pua “kapostolo ua vakua vifuti.” (Loma 11:13) Mu ku puisamo cipanga caco, Paulu ua pandele ku ambuluila vaYundeya, vaNgelengu, vakua mana, vandimi, vamiata na vamiangana. Kaha linga a hase ku heta ku mitima ya vantu va ku liseza-seza ngeci, ca tondekele a “litombuese ku vantu vose.” (1 Kol. 9:19-23) Ua kele na ku tuala mana ku cisemua, muyati na viuma vi va tsilielele vantu va kele na ku ambuluila kaha ua litombuesele navo kuliya novio. Netu tu hasa ku puisamo via vingi mu ku ambulula cetu, nga tu tonda vinjila via ku litombueselamo ku vantu va tue ku ambuluila.

SINGIMIKENU VISINGANIEKA VIA VAKUENU

13. Ku vusonde vuka vu va tumbula ku 1 Kolintu 8:9, tu hasa ku liniunga nga tu singimika visinganieka via vakuetu?

¹³ Ku votsika ce ku tu kuasa naua ku singimika visinganieka via vakuetu. Ca ku muenako, vamo vandumbuetu va lema ku lisona-sona ku meso, vakuavo co kuahi. Kaha vamo Vakua Kilistu va lema ku makelako tumo tuvuala, vakuavo co kuahi. Cikuavo naua, Vakua Kilistu vose va tonda ku kala na cihindu ca cili, vunoni ve ku hangula visakesi via ku liseza-seza. Ngeci mukemuo, nga tu kakateya vakuetu ku kava visinganieka vietu mu viuma evi na ku seteka ku visambeya mu cikungulukilo, tu hasa ku suntsuisa vakuetu ni ku koka matepeso. Kaha oco kati cikeco cizango cetu! (Tandenu 1 Kolintu 8:9; 10:23, 24) Tu hilulenu malungano avali, a muesa vati ku ononoka vitume via mu Mbimbiliya ce ku tu kuasa ku pua va ku votsika na ku niunga ciyulo ca cikungulukilo.

14. Vitume vika via mu Mbimbiliya via pande ku tuamenena ku zala cetu na ku liviukisa?

¹⁴ Ku zala na ku liviukisa. Mu cihela ca ku tu hana mpundu masiko ku tuala ha zalesi, Yehova ua tu hana vitume. Tua pande ku zala mu cifua ca pande vakua ku lemesa Njambi kaha na ku muesa ‘ku votsika, ku lipokuesa na ntsoni.’ (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Ngeci mukemuo, ka tue ku zala mu cifua ci komouesa mua kama vakuetu. Kaha vitume naua via mu Mbimbiliya, vie ku kuasa vakuluntu linga kati vatendele cikungulukilo masiko ku tuala ha zalesi na vindisi ni tehuisi (tevuisi) ya vinkambu. Ca ku muenako, mu cimo cikungulukilo va tondele ku kuasa vamo vakuendze va kele na ku tambuluisa cifua ca ku tehuilamo vinkambu ca kele mu moda. Vutuhu va kele na ku vi tehula vene via vihi, vunoni ka via solokele vuino. Vati honi vakuluntu ve ku hasele ku kuasa vakuendze vaco ca ku hona ku va hakela lisiko? Kaniungi ua ku zinguluka ua va mamuine va leke vamuanetu nguavo: “Nga uli ha mutula kaha mbunga ili na ku tuala mana ose ku cifua ci uli na ku solokelamo ku hiana ku vize vi uli na ku handeka kaha zalesi ni ku liviukisa cove ka cesi vuino.” Ku lombolola viuma mu cifua eci ca casi, ca kuasele vaze vakuendze kaha ka ca tondekele ku va tumbikila lisiko.d

15. Masiko aka na vitume vika vie ku tu kuasa ku hangula sakesi i tu tava? (Loma 14:5)

¹⁵ Cihindu. Nkala Mukua Kilistu na pande ku lihanguila vati a niunga cihindu ceni. (Ngal. 6:5) Kaha Mbimbiliya ya hana masiko a andende lika ku tuala ha viuma via na pande ku kava Mukua Kilistu mu ku hangula ku mu saka. (Vili. 15:20; Ngal. 5:19, 20) Ngeci mua ku zila ku maninga na ku mahamba. Oku kuose ni nkala muntu na pande ku lihanguila. Vamo Vakua Kilistu ve ku tonda lika ku va saka ku visipitali, vunoni vakuavo ve ku tonda naua visakesi via ku liseza-seza. Vunoni ambe nga tua lema mua kama imo sakesi ni tua i zinda, tua pande ku singimika mpoko ya vamuanetu na vandumbuetu ya ku lihanguila cifua ci va va sakelamo. Ku tuala ha cimpande eci, ka tua pandele ku suva evi: (1) Vuangana vua Njambi lika vukevuo vu ka hasa ku tu saka mu vutantuluke. (Isaya 33:24) (2) Nkala Mukua Kilistu na pande ku “mutima ueni ivene” ni nguetu ku lihanguila vize via cili kuli ikeye. (Tandenu Loma 14:5.) (3) Ka tue ku hisa vakuetu ni ku va suntsuisa. (Loma 14:13) (4) Vakua Kilistu ve ku muesa cilemo kaha ka ve ku tavesa mpoko yavo ya ku linga vihangula i tuame ku lutue lua ku likata ca cikungulukilo. (Loma 14:15, 19, 20) Nga tu pua na ku vuluka evi, tu ka tualelelaho ku kala na vusamba vua cili na vamuanetu kaha na ku sambeya ciyulo mu cikungulukilo.

16. Vati mukuluntu a hasa ku muesa ku votsika ku vakuavo vakuluntu? (Talenu naua vikupulo.)

¹⁶ Vakuluntu mu cikungulukilo va pande ku pua lungano lua cili ku tuala ha ku votsika. (1 Tim. 3:2, 3) Ca ku muenako, umo mukuluntu ka pandele ku lavelela ngecize vakuavo va pue na ku tava vinguli vieni ntsimbu yose muomu ikeye na kolo ku hiana vakuavo vakuluntu. Muomu a tantekeya ngecize sipilitu ya Yehova i hasa ku pangesa uose-ouo mukuluntu linga a handeke mezi aze a hasa ku kuasa ku cihangula ca mana. Nga cimo cihangula ka ca tsihile citume na cimo cahi mu Mbimbiliya, mukuluntu ue ku muesa ku votsika mu ku kava cihangula ca mbunga, ambe nga na singaniekele ku linga viuma mu njila yeka.

VUKUASI VUA KALA HA KU PUA VA KU VOTSIKA

17. Vivezikiso vika ve ku tambula Vakua Kilistu vaze va pua va ku votsika?

¹⁷ Vakua Kilistu ve ku tambula vivezikiso via vingi nga va pua va ku votsika. Ve ku kala na vusamba vua cili na vamuanaye kaha cikungulukilo ce ku kala mu ciyulo. Tua lema mua kama ku liseza-seza ca vamuanetu na visemua viavo na vuntu vuavo, vutuhu tu vose tue ku pangela Njambi umo lika, Yehova. Kaha helu lia viose evi, tue ku ivua ndzolela ya kama ya ku pua va ku votsika, muomu tua tantekeya ngecize tuli na ku tambuluisa Njambi yetu ua ku votsika, Yehova.