Vitu Lilongesa ku Vupolofeto vua Yakomba Kuntsongo ya Muono Uendi—Mutamba 1

1-2. Tele alingila kutsa vika Yakomba ualingile kaha omolia vika? (Talenu naua cahelu.)

TELE muna hiti kampe miaka 17, tunde ha fumine Yakomba ku Kanana na vusoko vuendi naku nungulukila ku Ingitu. (Njen. 47:28) Kaha mu miaka eyi yose, Yakomba uavuile ndzolela muku mona vusoko vuendi vuose vuli hamolika na munendi Yosefe. Vunoni Yakomba mua muene ngecize vuovuno atsa, ua kunguluile vusoko vuendi na kuvaleka viuma viaseho.—Njen. 49:28.

² Kuntsimbu ize capuile cizilila kuli mutue ua vusoko, kukungulula vusoko vuose naku valeka vimamuna viaku manusuila. (Isaya 38:1) Cikuavo naua, uapandele kuhangula iya ueku musintsilile muku tuamenena vusoko mu nima yakutsa cendi.

3. Kuliya na Njenisisi 49:​1, 2, omolia vika vupolofeto vua Yakomba apua aseho yakama?

³ Tandenu Njenisisi 49:​1, 2. Ciuano cakele naco Yakomba na vusoko vuendi capuile caku lifuila. Muomu Yakomba uapuile kapolofeto. Mu ciuano caco, Yehova uamu huiminine kuhandeka viuma vieku solokelele muyati uendi kulutue. Ngeci mukemuo, mezi a handekele Yakomba vintsimbu vimo veku atumbula kupua vupolofeto vuaku ntsongo ya muono uendi.

4. Vika tuhilula ku vupolofeto vua Yakomba kuntsongo ya muono uendi? (Talenu naua cikasa “Vusoko vua Yakomba.”)

⁴ Mu cilongesa cino, tuhilula mezi alekele Yakomba kuli vana vendi vauana: Luvene, Simeone, Levi na Yunda. Kaha mu cilongesa cina hatako, tuka hilula ha mezi alekele Yakomba ku vana vendi vakuavo vakupua 8. Mezi endi ka atalekesele lika kuli vana vendi, vunoni naua ku mbuto ya vana vendi, ize yeku puile muyati ua vana vaIsaleli. Ku hituluka mu muzimbu uaco, citu kuasa kuivuisisa vati vupolofeto vua Yakomba vua lipuisilemo. Kaha naua omo tuhilula mezi aco, tuka lilongesa viuma viaseho, vitukuasa kuya Tatetu Yehova ku mutima.

LUVENE

5. Civezikiso cika ualavelele Luvene kuli ise?

⁵ Hakatete Yakomba ahandeka na Luvene nguendi: “Yove ndala yange.” (Njen. 49:3) Luvene mukupua ndala, halumo ua lavelele kusuana vuana vua kulifuila kutuvakana vamuanaye. Cikuavo naua, halumo ualavelele kupua mutue ua ndzivo mu nima ya kutsa ca ise. Kaha mbuto yendi yeku tambuile civezikiso caco cakupua ntuamena ya vusoko vua Yakomba.

6. Omolia vika Luvene ua zimbalesele vundala vuendi? (Njenisisi 49:​3, 4)

⁶ Luvene ua zimbalesele vundala vuendi. (1 Miz. 5:1) Omolia vika? Imo miaka ku nima, Luvene ua limuene ku muvila na Mbileha mpuevo ua ise uandungo. Mbileha uapuile ndungo ua Lakele, mpuevo yalemene cikuma Yakomba. (Njen. 35:​19, 22) Kaha Luvene uapuile muana ua Lea, mpuevo mukuavo ua Yakomba. Viuma via lingisile Luvene kulimona kumuvila na Mbileha, halumo viapuile masungu aapi. Ni halumo uamu kuatele kundzili linga Yakomba kati aleme cikuma Mbileha mu cihela ca vanaye. Vunoni viose-ovio viamu lingisilemo, Luvene ua luvalesele mutima ua Yehova na ua ise.—Tandenu Njenisisi 49:​3, 4.

7. Vika via solokelele Luvene na mbuto yendi? (Talenu naua cikasa “Vupolofeto vua Yakomba Kuntsongo ya Muono Uendi.”)

⁷ Yakomba ualekele Luvene nguendi: “Kou ka hiana.” Kaha mezi aco alipuisilemo vene. Muomu kakuesi vukaleho vuamuesa nguavo, ku mbuto ya Luvene kuafumine vamiangana, vasasendote ni vapolofeto. Vunoni Yakomba kambilile kuti munendi, kaha mbuto ya Luvene yapuile muyati hakati ka vana vaIsaleli. (Yeho. 12:6) Cikuavo naua, Mbimbiliya nguayo Luvene uamuesele vifua viacili mu vintsimbu vikuavo. Ngeci Mbimbiliya kuya muesele nga Luvene uasevukile naua.—Njen. 37:​20-22; 42:37.

8. Vika tulilongesa ku lungano lua Luvene?

⁸ Vika tu lilongesaho? Tuapande kulihakela kapandi kaku lipokuesa naku viana vilinga via vupangala. Kaha ngatuhita mu ceseko cakulinga vumo vupi, hakatete tu singaniekenu vati vilinga vietu vihasa kuvihisa vusamba vuetu na Yehova, vavusoko vetu na vantu vakuavo. Tuapande naua kuvuluka nguetu, ‘viose vize vieku kuna muntu, vikevio naua via li ka tia.’ (Ngal. 6:7) Cikuavo naua, viuma via solokelele Luvene vitu vuluisa cikeketima ca Yehova. Vutuhu Yehova keku tuniunga ku luvinda luekuiza omolia visevuka vietu, vunoni ueku vezikisa kapandi ketu, nga tulinga viacili.

SIMEONE NA LEVI

9. Vika via lingisile Yakomba kuhandeka mezi aakalu kuli Simeone na Levi? (Njenisisi 49:​5-7)

⁹ Tandenu Njenisisi 49:​5-7. Yakomba ua handekele mezi aakalu kuli Simeone na Levi. Omolia vika? Muomu imo miaka ku nima, Ndina muana Yakomba ua mpuevo, valimuene nendi kundzili kuli umo yala Kananeu ua lizina Sekeme. Vutuhu vana va Yakomba vakele na vusunga vuaku niengua, omolia kupihisa ntsongo yavo, vunoni Simeone na Levi va hianeselemo muku muesa vukenia. Vakuisile vamala va Sekeme nguavo, vaka kala mu ciyulo navo ngavatava kulovoka, ngeci vamala vaco vatavele. Kaha ntsimbu vakele naku vavala omolia kulovoka, Simeone na Levi ‘vanonene mikuale yavo naku kovela mu mbonge ize muvusueke, kaha vatsihile vamala vose.’—Njen. 34:​25-29.

10. Vati vua lipuisilemo vupolofeto vua Yakomba kutuala hali Simeone na Levi? (Talenu naua cikasa “Vupolofeto vua Yakomba Kuntsongo ya Muono Uendi.”)

¹⁰ Omolia vukenia vuva muesele vana vendi vavali, Yakomba ua tenukile cikuma. Ngeci ua polofetele nguendi, vaka lishandoka mu Isaleli yose. Kaha vupolofeto vua lipuisilemo imo miaka 200 ku nima, omo vaIsaleli vakovelele mu Cifuti ca Cikulaheso. Kaha cikota ca Simeone ca tambuile vusuana, hakati ka vusuana vua vana va Yunda. (Yeho. 19:1) Vusuana vua Levi co vua lishandokele mu vimbonge via kupua 48 mu Isaleli.—Yeho. 21:41.

11. Viuma vika viacili valingile mbuto ya Simeone na Levi?

¹¹ Mbuto ya Simeone na Levi kava hilukilile visevuka via vakukuluila vavo. Kaha mbuto ya Levi yamuesele vuoloke muku hakuila kulemesa ca vusunga. Caku muenako, Mosesa mua tambuile lisiko lia Yehova ku Muncinda ua Sinayi, cingi ca vaIsaleli vamuesele lisino kuli Yehova muku lemesa kamponia. Vunoni vaLevi vakele ku mutamba ua Mosesa naku mukuasa kunongesa vaze valemesele kamponia uaco. (Ezu. 32:​26-29) Ngeci Yehova ua hanguile muyati ua Levi naku vapuisa vasasendote mu Isaleli. (Ezu. 40:​12-15; Num. 3:​11, 12) Mukuhita ca ntsimbu mbuto ya Simeone yakele ku mutamba ua Yunda muku luisa vakua Kanana, linga vatambule cifuti ca cikulaheso naku puisamo vutumbe vua Yehova.—Vang. 1:​3, 17.

12. Vika tulilongesa ku lungano lua Simeone na Levi?

¹² Vika tu lilongesaho? Katua pandele kutavesa vutenu vutuamenene vilinga na vihangula vietu. Ngatuhita mu vuhenge ni umo kavusoko itualema, vuhenge vuaco vuhasa kutu lingisa kuniengua. (Visa. 4:4) Vunoni vulukenu nguenu, Yehova uazinda mezi na vilinga viekuizamo omolia kuniengua. (Tia. 1:20) Ambenga muntu ueku pangela Yehova ni kuahi amimuesa vuhenge, vitume viamu Mbimbiliya vika mikuasa linga kati muhandeke mezi akuhona kusinganieka vuino. (Loma 12:​17, 19; 1 Pet. 3:9) Ambenga visemi venu veku linga viuma kaviekuya Yehova ku mutima, vulukenu nguenu naumo uahi alina mpoko yakumi sindiya kukava lungano luavo. Vunoni kati mu singanieke nguenu mua zimbala nga kamu tambuluisa lungano lua visemi venu. Kaha kalenu na vusunga nguenu, Yehova ueku mona kapandi kenu kaha aka mi lunguisa.

YUNDA

13. Yunda vika halumo ua lisosomuene muya hetele ntsimbu yaku halakana mezi a ise?

¹³ Ntsimbu ya Yunda yaku halakana kumezi a ise yahetele. Mu nima yaku halaka mezi ahandekele ise Yakomba kuli vamuanaye, halumo Yunda ua lisosomuene navika aka muleka ise. Muomu nendi ualingile visevuka viakama, kaha cisoloka ngue nendi uakele ha civunga cavaze vaile mukuambata vitenga mu mbonge ya Sekeme. (Njen. 34:27) Cikuavo naua, uali pandakanene na vamuanaye muku landesa Yosefe ku vundungo kaha na kukuisa isiavo. (Njen. 37:​31-33) Mukuhita ca ntsimbu, ualimuene kumuvila na nayemueno Tamale, muomu ua singaniekele nguendi uapuile cikoyi.—Njen. 38:​15-18.

14. Viuma vika viacili ualingile Yunda? (Njenisisi 49:​8, 9)

¹⁴ Yakomba uavezikisile Yunda naku mushangala. (Tandenu Njenisisi 49:​8, 9.) Yunda uatualele mana kucifua cakele naku livuilamo ise. Cikuavo naua, ua muesele cikeketima kuli ntsongo yendi Mbenjamini.—Njen. 44:​18, 30-34.

15. Munjila ika vivezikiso via Yunda via lipuisilemo?

¹⁵ Yakomba ua polofetele nguendi, Yunda ueku puile ntuamena ua vamuanaye. Vunoni muahitile miaka 200 linga vupolofeto vuaco vulipuisemo. Kaha luakatete muyati ua Yunda luva tuamenene vaIsaleli luapuile mu nima yaku kufuma ku Ingitu, kuhita mu vindinda nakuya ku Cifuti ca Cikulaheso. (Num. 10:14) Mu nima ya miaka, muyati ua Yunda uatuamenene naua vaIsaleli mu kulua ndzita mu Cifuti ca Cikulaheso. (Vang. 1:​1, 2) Ndaviti uaku mbuto ya Yunda, uapuile uakulivanga mukupua muangana. Kaha vupolofeto vuaco, kavuemanene lika hali Ndaviti.

16. Vati vua lipuisilemo vupolofeto vuaku Njenisisi 49:10? (Talenu naua cikasa “Vupolofeto vua Yakomba Kuntsongo ya Muono Uendi.”)

¹⁶ Yakomba uamuesele ngecize, Muangana uaku miaka yose uze akasika vantu vose, aka fuminina ku cikota ca Yunda. (Tandenu Njenisisi 49:10.) Muangana uaco, uapua Yesu Kilistu uze ya sanene Yakomba kupua Silo. Kaha umo kangelo uahandekele kutuala hali Yesu nguendi: “Yehova Njambi aka mu hana vuangana vua ise Ndaviti.” (Luka 1:​32, 33) Cikuavo naua, Yesu veku musana “Ndumba uze ua ku muyati ua Yunda.”—Kuso. 5:5.

17. Vati tuhasa kutambuluisa Yehova mu cifua citue kumuenamo vakuetu?

¹⁷ Vika tu lilongesaho? Yehova ua vezikisile Yunda vutuhu ualingile visevuka viakama mu muono. Vuno vamuanaye navo valihuile, kutuala ha viuma viacili via muene Yehova muli Yunda ni? Muose-omo muvia fuile, Yehova uamuene viacili muli Yunda kaha uamu vezikisile. Vati tuhasa kutambuluisa Yehova? Nga muanetu ni ndumbuetu atambula vimo viteli viaku lifuila mu cikungulukilo, halumo tuhasa kuivua cizango caku tuala mana kuvisevuka viendi. Vunoni cacili kuvuluka ngecize, Yehova ueku viukilila na vifua viendi viacili. Yehova ueku tuala mana kuvifua viacili viva kala navio vangamba vendi. Ngeci mukemuo, tulihakelenu kapandi kakumu tambuluisa.

18. Omolia vika tuapande kumuesa ntsintsa?

¹⁸ Viuma vikuavo vitu lilongesa ku muzimbu ua Yunda viapua, kumuesa ntsintsa. Yehova ueku puisamo vikulaheso viendi viose, vunoni kati ntsimbu yose aka lingamo mu ntsimbu itutonda. Caku muenako, muyati ua Yunda kaua putukile ku tuamenena vangamba va Njambi mu ntsimbu izevene. Vunoni vononokele naku kuasa vaze vahanguile Yehova muku vatuamenena, ngeci mua Mosesa uapuile kaLevi, Yehosua kaEfalime na Muangana Saulu kaMbenjamini. Navuno vene, tuapande kuononoka vaze veku hangula Yehova mukutu tuamenena.—VaHe. 6:12.

19. Vika tulilongesa kuli Yehova ku vupolofeto vua Yakomba kuntsongo ya muono uendi?

¹⁹ Vika tua lilongesa ku vupolofeto vua Yakomba kuntsongo ya muono uendi? Mua vusunga, ‘Yehova keku mona ngue mueku muenamo muntu.’ (1 Sam. 16:7) Yehova uapua mukua ntsintsa na mukua kuecela. Vutuhu keku lela zendululu, vunoni keku lavelela naua vutantuluke ku vangamba vendi. Cikuavo naua, Yehova ueku vezikisa ambe vaze valingile visevuka viakama ku nima, nga valuluka naku linga viacili. Mu cilongesa cina hatako, tuka lilongesa mezi ahandekele Yakomba ku vana vendi vakuavo vakupua 8.