Tambuluisenu Cikeketima ca Yehova

1. Vati Yehova ua lisoluele kuli Mosesa? Omo lia vika ca puila ca seho?

TANGUA LIMO, Njambi ua lisoluele kuli Mosesa mu ku litumbula ivene ha lizina na ku tumbula vimo vifua vieni. Yehova nga ua tsindikile ha ngolo ni mana eni, vunoni ua tsindikile ha cikeketima na kavumbi keni. (Tandenu Ezundu 34:5-7.) Mosesa ua tondele ku tantekeya nga Yehova a ka mu kuasa ni kuahi. Ngeci Yehova ua tsindikile vifua vize via muesele ngecize ua tondele mpundu ku kuasa vangamba veni. (Ezundu 33:13) Vati mue ku livua ku tantekeya ngecize Yehova ua tu haka seho ya kama? Cino cilongesa ci ka handeka via cikeketima, cifua ce ku lingisa muntu ku lihaka mu cihela ca vaze va li na ku yanda kaha na ku ivua cizango ca ku va kuasa.

2, 3. (a) Vika via muesa ngecize vantu ve ku semuka na cizango ca ku muesa cikeketima? (b) Omo lia vika mua pande ku haka seho ku viuma vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha cikeketima?

² Yehova ua pua mukua cikeketima, kaha ua tanga vantu mu cifua ceni. Ngeci mukemuo vantu vose ve ku vuila vakuavo ngozi. Ambe vene vaze ka va tantekeya Yehova, navo ve ku muesa cikeketima vintsimbu vimo. (Njenisisi 1:27) Mu Mbimbiliya mua kala mizimbu ya vantu va vengi va muesele cikeketima. Ca ku muenako, omo Solomone ua tondele ku tantekeya iya mpundu ua puile naye ya umo kakeke u va kele na ku lizungila vampuevo vavali, ua vesekele mu ku tuma ku tavula kakeke mu vivalavala vivali. Naye ya kakeke ua vuililile muaneni cikeketima, ngeci ua lambelele kuli muangana linga a mu hane ngano kuli mpuevo mukuavo. (1 Vamiangana 3:23-27) Cimueso cikuavo ca cikeketima ca muesele muana Falao ua mpuevo. Mua muene kakeke Mosesa, ikeye ua tantekeyele ngecize ua puile kaHevelu kaha ve ku mu tsihile. Vunoni “ua mu vuililile ngozi,” ngeci ua ka mu lelele na ku puisa ngue muaneni mpundu.—Ezundu 2:5, 6.

³ Omo lia vika tua pande ku lilongesa via vingi ku tuala ha cikeketima? Muomu Yehova ua tonda tu mu tambuluise. (Efeso 5:1) Vutuhu va tu tangele na cizango ca ku muesa cikeketima, ka tua tantulukile kaha tua zendamena ku vusa ni vulumbi. Vintsimbu vimo ce ku tu kaluuila ku hangula nga tu kuasa vakuetu ni tu tala lika vietu. Vika vi hasa ku tu kuasa ku vueza ku seho i tua haka vakuetu? Ha katete, tu talenu vati Yehova, Yesu na vantu va muesa cikeketima. Ca mu civali, tu talenu vati tu hasa ku tambuluisa cikeketima ca Njambi na vika ca puila ca cili ku lingamo.

YEHOVA​—LUNGANO LUA KU TANTULUKA LUA KU MUESA CIKEKETIMA

4. (a) Vika Yehova ua tuminine tungelo ku Sondoma? (b) Vika tu hasa ku lilongesa ku viuma via solokelele vusoko vua Lote?

⁴ Mu Mbimbiliya mua kala vimueso via vingi via cikeketima ca Yehova. Ca ku muenako, a ci singaniekenu ha viuma via lingile kuli Lote. Lote ua puile mukua vuviuke “uomine mutima cikumakuma” ni nguetu ua yandele omo lia vupi vua vakua Sondoma na Ngomola. Vantu vaco ka va singimikile Yehova, ngeci ua likuminyine ku va tsiha. (2 Petulu 2:7, 8) Yehova ua tumine tungelo kuli Lote va ka mu mamune ngecize Sondoma na Ngomola vi ka nonga, kaha ikeye ua pandele ku tina. Mbimbiliya nguayo: “Ikeye [Lote] ua tokeleho; kaha vaze [tungelo] va mu kuatele ku livoko, na ku livoko lia mpuevo yeni, na ku livoko lia vana veni vavali va vampuevo, omo Yehova ua mu vuililile cikeketima: kaha va mu tuhuisile, na ku mu haka ha mbandza ya limbo.” (Njenisisi 19:16) Kaha ngue omo Yehova uevuisisile citanga ca Lote, netu tu hasa ku kala na vusunga ngecize ue ku ivuisisa nkala vitanga vi tue ku lihita navio.​—Isaya 63:7-9; Tiango 5:11; 2 Petulu 2:9.

5. Vati Lizi lia Njambi lie ku tu longesa ku muesa cikeketima?

⁵ Yehova ke ku muesa lika cikeketima vunoni ua longesa naua vangamba veni ku muesa cikeketima. Aci singaniekenu ha limo lisiko lia hele kuli vaIsaleli. Nga muntu ua levalele vimbongo, uze ivene vimbongo ua kuatelelemo cikovelo ceni mu ku pua ciye ni nguetu citantekeyeso ca muesa ngecize tangua va ka mu fueta. (Tanda Ezundu 22:26, 27.) Vunoni uze ivene vimbongo ua pandele ku hiluisa cize cikovelo kuli mukua likongo lieni ku cinguezi linga a zale ku tina masika. Vaze ka va kele na cikeketima halumo ka va tondele ku hiluisa cikovelo caco, vunoni Yehova ua longesele vantu veni ku muesa cikeketima. Citume cika tu lilongesa ku nima ya lisiko eli? Ka tua pandele ku sembulula ku kalekeya ca mukuetu Mukua Kilistu. Nga tu li na vimo vi tu hasa ku kuasa muanetu a li mu lamba, tua pande ku lingamo.​—Kolose 3:12; Tiango 2:15, 16; tandenu 1 Yoano 3:17.

6. Vika tu hasa ku lilongesa ku cikeketima ca muesele Yehova kuli vaIsaleli mu va kele na ku vulumuna?

⁶ Yehova ua vuilile vaIsaleli cikeketima ambe mu va vulumuine kuli ikeye. Mbimbiliya nguayo: “Kaha Yehova, Njambi ya vaiseavo, ua tumine kuli vakevo hali tunganda veni, ku katuka cimenemene na ku tuma, muomu ua kele na mema ku mutima [cikeketima] na ku vukalo vueni.” (2 Mizimbu 36:15) Netu tua pande ku vuila cikeketima vaze kanda va tantekeye Yehova vunoni kasi va hasa ku aluluka na ku pua vavusamba veni. Yehova ka tondele kua ku nongesa na umo uahi ku lutue. (2 Petulu 3:9) Ngeci mukemuo, omo ku ci li ntsimbu, tu lekenuko vakuetu muzimbu ua cihiso ceni na ku kuasa vose va tu hasa, va ka tambule vukuasi ku cikeketima ca Njambi.

7, 8. Vika via lingisile vumo vusoko ku tava ngecize Yehova ua va muesele cikeketima?

⁷ Matangua ano, cingi ca vangamba va Yehova ve ku mona cikeketima ceni mu miono yavo. Ca ku muenako, mu 1990 ku Bosnia, vakua visemua via ku liseza-seza va kele na ku litsihanga. Kaha kua kele umo yala na mpueyeni va kele na muanavo u tu tumbula nguetu Milan ua miaka 12. Kaha vakevo na Milan na muanavo mukuavo, hamo lika na Vakaleho veka va kele na ku tunda ku Bosnia ku ya ku Servia mu likalu. Va kele na ku ya ku ciuano ca muhato, kuze ku va tumbile ku ka mbatiza visemi via Milan. Mu va ka hetele ku ngamba, umo lisualale ua muene ngecize vuze vusoko vua puile vua vakua cisemua ceka ngeci ua va tuhuisilemo. Vunoni vamuanetu va ku cisemua ceka va va sezelemo va tualeleleho vungendzi. Vaze masualale ka va tavele ku eca vuze vusoko mu matangua avali. Kaha ntuamena ua masualale ua sanene mukuluntu ueni na ku mu hula vati va pandele ku va linga. Mukuluntu ua masualale ua tambakanene ku meso a vusoko vuze, ngueni, “Va tundisenu hano mu ka va loye!”

⁸ Ntsimbu masualale va kele na ku simutuila, vamo vantu vavali va ku cisemua ceka vezile ku mukulo ua vuze vusoko. Kaha va va yevetelele nguavo navo va pua Vakaleho, vezile muomu vaze vamuanaye va tuamene mu likalu va ka va lekele vi va kele na ku lihita navio. Mu nima yaco, vaze vamuanetu vavali va lekele Milan na muanaye linga va ka londe mu likalu liavo va hite ha ngamba muomu masualale ka va kele na ku tala-tala ha mapapelo a vanike. Kaha va lekele naua visemi via Milan va ka konde ku nima ya ndzivo ya masualale linga va ka liuane mu sinia lia ngamba. Milan ua vuile liova lia ku linga ka tantekeyele nga a zola ni a lila. Visemi veni va hulile nguavo, “Va tava ku tu eca?” Vunoni mu va putukile ku ya, masualale ka va lingile na mumo muahi, ngue ka va va muene. Ngeci Milan na muanaye va ka liuanene na visemi vavo mu sinia lia ngamba, kaha va ile ku ciuano ca muhato. Eci ca va hanene vusunga ngecize nkuma Yehova na kumbulula vivundilo viavo! Ku hitila mu Mbimbiliya tua tantekeya nguetu Yehova ke ku niunga vangamba veni mu njila eyi ntsimbu yose. (Vilinga 7:58-60) Vunoni ku tuala ha cisoti eci, Milan ua handekele ngueni: “Tangua lize, ca puile ngue tungelo mpundu va puputiyisile meso a masualale kaha Yehova ua tu ohielele.”​—Visamo 97:10.

9. Vati Yesu ua livuile mua muene vivunga via kele na ku mu kava? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

⁹ Yesu neni ua pua lungano lua cili mu ku muesa cikeketima. Ua vuilile cikeketima vantu mua muene va li “na ku yandangela na ku sanduoka ngue vampanga ka vesi na kaniungi.” Kaha vika ua lingile? “Ua sangumukile ku va longesa viuma via vingi.” (Mateo 9:36; tandenu Mako 6:34.) Vunoni, vaFaliseo ka va kele na ku kuasa vantu muomu ka va va vuililile cikeketima. (Mateo 12:9-14; 23:4; Yoano 7:49) Vuno nenu mua kala na cizango ca ku fuminina ku mutima ca ku kuasa vakuenu na ku va longesa via Yehova ngue mua lingile Yesu, ni?

10, 11. Vuno ca pua ca cili ku muesa cikeketima ntsimbu yose ni? Lombololenu.

¹⁰ Eci ka ca lombolokele ngecize ca pua ca cili ku muesa cikeketima ntsimbu yose. Ca ku muenako, halumo Muangana Saulu ua singaniekele ngueni a li na ku muesa cikeketima mua sile na muono Angange muangana ua Amaleke, uze ua puile citozi ua vangamba va Njambi. Saulu ka tsihile naua vimuna vose va vakua Amaleke. Vutuhu Yehova ua mu sikile ku tsiha vakua Amaleke vose hamo lika na vimuna viavo. Ngeci Yehova ua vianene Saulu ku pua muangana omo lia lisino lieni. (1 Samuele 15:3, 9, 15) Yehova ua pua Ngazi ua vuoloke. Kaha ue ku mona vi li mu mitima ya vantu, cikuavo naua a tantekeya ntsimbu ika ka ca tondekele ku muesa cikeketima. (Viniengo 2:17; Ezekiele 5:11) Vuovuno a ka neha cihiso ku vose ve ku viana ku mu ononoka. (2 Tesalonika 1:6-10) Ntsimbu yaco ka i ka pua ntsimbu ya ku muesa cikeketima kuli vakua vupi. Vunoni mu ku va nongesa, a ka muesa cikeketima kuli vakua vuviuke vaze va kohiela.

¹¹ Ka va tu kundikile cipanga ca ku hangula veya va pande ku ka yoya ni ku ka tsa houe. Cipanga cetu ku kuasa vose va tondeka vukuasi. Mu vinjila vika tu hasa ku muesa cikeketima ku vakuetu? Tu ci hilulenu vinjila vimo.

VATI TU HASA KU MUESA CIKEKETIMA?

12. Vati mu hasa ku muesa cikeketima ku vakuenu?

¹² Puenu na ku kuasa vakuenu mu muono ua tangua na tangua. Yehova ua tonda Vakua Kilistu va muesele cikeketima kuli vamuanaye na kuli vaze va lihata navo. (Yoano 13:34, 35; 1 Petulu 3:8) Ku mutamba umo, cikeketima ca lomboloka “ku yandela hamo.” Mukua cikeketima ue ku seteka ku kuasa vaze va li na ku yanda. Tua pande ku tonda vukovelelo vua ku kuasa vakuetu, halumo mu ku va kuasa ku linga cimo cipanga.​—Mateo 7:12.

13. Vika ve ku linga vangamba va Njambi mu nima ya mandunduma?

¹³ Puenu na ku kuasa vakua ku ovoka ku viyovo. Nga tu mona vantu va li na ku yanda omo lia mandunduma, tua pande ku va muesa cikeketima. Vangamba va Yehova va tsimana omo lia ku kuasa vantu mu vintsimbu viaco. (1 Petulu 2:17) Ca ku muenako, umo ndokazi ku Japão ua tungile ku cihela ca hitile lindunduma na mema a mu kalunga mu 2011. Ua handekele ngueni ku mona vamuanetu va ku vihela vieka via Japão na vifuti vieka vezile mu ku tungulula vindzivo na Vindzivo via Vuangana, ca mu “kaniamesele na ku mu lembezieka cikuma.” Ua vuezeleko naua ngueni: “Ku mona vize, ca nji kuasele ku tantekeya ngecize Yehova ua tu haka seho. Vakaleho veni navo ve ku lihaka seho umo na mukuavo. Kaha cingi va vamuanetu mu mavu ose va li na ku tu kundika mu vivundilo viavo.”

14. Vati mu hasa ku kuasa vakua ku vavala na vakulupe?

¹⁴ Puenu na ku kuasa vakua ku vavala na vakulupe. Mu tue ku mona vantu va yanda na mavezi ni vukulupe, tue ku ivua cikeketima. Tua lavelela na cizango ca kama ku-hua cevi visoti, ngeci tue ku vundila linga Vuangana vua Njambi vu ize. Mu ntsimbu ino, tue ku linga cose mu ku kuasa vakua ku vavala na vakulupe. Umo mukua ku soneka ua sonekele ngueni, naye ua ku kulupa, tangua limo vizalo vieni via pihile na livu. Mua kele na ku vi vuahesa, va mbombuele ha mbelo. Mua sokoluele ua muene Vakaleho va Yehova vavali va kele na ku mu endela ntsimbu yose. Ngeci va mu vundilile nga citava va mu kuase! Uze mpuevo ua handekele ngueni: “Citava, vutuhu nji nevu ntsoni.” Vandokazi va mu kuasele ku vi vuahesa. Kaha va mu pangelele sha na ku tumama neni mu ku simutuila. Muaneni ua santselele cikuma na ku handeka ngueni Vakaleho “ve ku linga vize vi ve ku ambulula.” Nenu cikeketima ci mue ku vuila vakua ku vavala na vakulupe ce ku mi sindiya ku linga cose mu ku va kuasa ni?

15. Vati cipanga cetu ca ku ambulula ce ku kuasa vakuetu?

¹⁵ Puenu na ku kuasa vantu va tantekeye Yehova. Njila ya cili i tu hasa ku kuaselamo vantu ya pua ku va longesa via Njambi na Vuangana vueni. (Isaya 48:17, 18) Cipanga ca ku ambulula ca pua njila ya cili ya ku sangalelamo Yehova na ku muesa cikeketima ku vakuetu. Citava mu vueze ku cipanga cenu ca ku ambulula ni?​—1 Timoteo 2:3, 4.

CIKEKETIMA CE KU KUASA NETU TU LI NA KU CI MUESA!

16. Vukuasi vuka tu hasa ku uana nga tu muesa cikeketima?

¹⁶ Vakua ku lilongesa via cihindu ca mu vuongo nguavo ku muesa cikeketima ci hasa ku vueza ku cihindu na ku likata ca muntu na vakuavo. Nga mu kuasa vaze va li na ku yanda, mu kevua ndzolela, na lulavelelo luenu lu ka livuezelela, ka mu kevua vulika, kaha ka mu ka mono viuma mu njila ya ku pihia ntsimbu yose. Ku muesa cikeketima ci ka mi kuasa. (1 Timoteo 2:3, 4) Nga cilemo ci tu sindiya ku kuasa vakuetu, tu ka kala na mutima ua cili muomu tua tantekeya ngecize tuli na ku linga via tonda Yehova. Cikeketima ci ka tu kuasa ku pua visemi, vakua vulo, na vavusamba va cili. Cikuavo naua, vaze ve ku muesa cikeketima ku vakuavo, navo ve ku va muesaco nga va tondeka vukuasi.​—Tandenu Mateo 5:7; Luka 6:38.

17. Vika mu tondela ku pua vakua cikeketima?

¹⁷ Vutuhu ku muesa cikeketima ce ku tu kuasa, vutumbe vua kama vue ku tu lingisa ku ci muesa vua pua muomu tua tonda ku tambuluisa Yehova na ku mu hana vumpahu. Ikeye Ndundzi ya cilemo na cikeketima. (Visimo 14:31) Ua tu muesa lungano lua ku tantuluka. Ngeci mukemuo, tu lingenu cose, tu tambuluise Njambi mu ku muesa cikeketima. Kaha tu ka likuata vusamba vua cili na vamuanetu na ku yoya mua cili na vantu.​—Ngalata 6:10; 1 Yoano 4:16.