Vianenu Milima na ku Kuendela mu Ceke

1-2. (a) Vika ua lihitile navio Paulu mua sonekelele mukanda vakua Efeso? (b) Vika tu simutuila mu cilongesa cino?

PAULU mua kele mu kamenga ku Loma, ua tondele ku kaniamesa vamuanaye. Vutuhu ka hasele ku va mona cito na meso, vunoni ua va sonekelele mikanda. Kaha imo ua i sonekelele vakua Efeso kampe mu muaka 60 ni 61 T.K.N.—Efe. 1:1; 4:1.

² Imo miaka kampe 10 ku nima, Paulu ua kele mu cipanga ca kuambulula na ku longesa muzimbu ua cili ku Efeso. (Vili. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Ua lemene cikuma vamuanaye ngeci ua tondele ku va kuasa ku tualelelaho kuononoka Yehova. Vunoni, omo lia vika ua sonekelele Vakua Kilistu va ku vuavesa via milima na ceke? Kaha vika va hasa ku lilongesaho Vakua Kilistu vose? Tu ci simutuilenu ha vikumbululo via vihula viaco.

KU FUMA MU MILIMA NA KUYA MU CEKE

3. Cimueso cika ua pangesele Paulu mu mukanda ua sonekelele vakua Efeso?

³ Paulu ua sonekelele vakua Efeso nguendi: ‘Laza mua puile milima, vunoni vuovuno mu na pu ceke.’ (Efe. 5:8) Paulu ua pangesele mezi “milima” na “mutana” ni nguetu ceke, mu ku muesa ngecize vakua Efeso va alulukile cikuma. Tu ci simutuilenu omo lia vika Paulu ua lekele vakua Efeso, nguendi va puile “milima.”

4. Mu njila ika vakua Efeso va kele mu milima a vulombele vua makuli?

⁴ Milima ya vulombelo vua makuli. Ntsimbu kanda va lilongese vusunga na ku pua Vakua Kilistu, vakua Efeso va tsilielele mu vilongesa via makuli na mu vulozi. Mu mbonge ya Efeso, mua kele tembele ya njambi ua makuli Ndiana ya tsimanene. Kaha vantu va i muene ku pua ya ku vuaha cikuma, i va tungile ku ntsimbu ize. Mu tembele yaco, vantu va kele na ku lemesa tumponia. Vakua ku songa va kele na ku pupa vimbongo via vingi mu ku landesa tumponia. (Vili. 19:​23-27) Cikuavo naua, vantu vavengi ku Efeso va kele na ku linga via vulozi.—Vili. 19:19.

5. Mu njila ika vakua Efeso va kele mu milima?

⁵ Milima ya vilinga via mazilo. Vakua Efeso va puile vakua vilinga via mazilo kaha ka va vuile ntsoni omo lia vilinga viavo. Ku vilika viavo va kele na ku handeka lika via ku limona ku mivila. (Efe. 5:3) Cingi ca vakua Efeso ka va kele “na ntsoni,” kaha mezi aco a lomboloka ngecize “ka va kele na kuivua ku pihia.” (Efe. 4:​17-19) Vakua Efeso ntsimbu kanda va lilongese vusunga, mutima ka ua kele na ku va paya. Cikuavo naua, ka va kele na ku tuala mana ku cifua ca kele na ku livuilamo Yehova ku tuala ha vilinga viavo. Ngeci mukemuo, Paulu ua handekele nguendi “mu va na lava ku mana avo, va na lihangununa ku muono ua Njambi.”

6. Omo lia vika Paulu ua lekele vakua Efeso nguendi va puile honi ‘ceke’?

⁶ Vamo vakua Efeso, ka va tualeleleho mu milima. Ngeci Paulu ua sonekele ku tuala hali vakevo nguendi: ‘vuovuno mu na pu ceke muli Muangana.’ (Efe. 5:8) Va kele honi na kuononoka Lizi lia Yehova, lize lia puile ngue ceke ca kele na ku va tuamenena. (Visa. 119:105) Vakua Efeso va sezele vulombelo vua makuli na vilinga via mazilo. Kaha va puile “vakua ku tambuluisa Njambi,” na ku lihakela kapandi ka ku lemesa Yehova na ku mu vuisa ndzolela.—Efe. 5:1.

7. Mu njila ika tua lifua na Vakua Kilistu ku Efeso?

⁷ Na vuno vene, ntsimbu kanda tu lilongese vusunga, tua kele mu milima ya vulombelo vua makuli na vilinga via mazilo. Vamo ha kati ketu tua kele na ku linga vilika via likuata na vulombelo vua makuli, na ku yoya muono ua vupangala. Vunoni mu tua lilongesele masiko a Yehova ku tuala ha via cili na via vipi, tua alulukile. Kaha tua putukile ku yoya mu cifua ca tonda Yehova. Omo liaco, tue ku tambula vivezikiso via vingi. (Isaya 48:17) Vunoni kati ca casi ku seza milima na ‘kuenda ngue vana va ceke,’ na ku tualelelaho ku kala mu ceke. Vati tu hasa ku lingamo?

Eci cikupulo va tu tavesa ku ci pangesa kuli vakua Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

KATI MU KALE MU MILIMA

8. Kuliya na Efeso 5:​3-5, vika va pandele ku viana vakua Efeso?

⁸ Tandenu Efeso 5:​3-5. Linga kati va kale mu milima ya vilinga via mazilo, vakua Efeso va pandele ku tualelelaho ku viana vilinga ka vie ku vuisa Yehova ndzolela. Vilinga viaco ka via puile lika vupangala, vunoni na vihandeka via mazilo. Ngeci Paulu ua va mamuine nguendi va pandele ku viana vilinga viaco linga va ka kale “na vusuana mu Vuangana vua Kilistu na Njambi.”

9. Omo lia vika tua pande ku liniunga ku viose vi hasa ku tu lingisa ku linga vupangala?

⁹ Netu tua pande ku tualelelaho ku liniunga ku “vilinga via milima.” (Efe. 5:11) Mua vusunga, nga muntu a tala via mazilo, ku vi halakana na ku pua na ku vi simutuila, ca casi ku linga vupi. (Njen. 3:6; Tia. 1:​14, 15) Mu cifuti cimo, civunga ca kama ca vamuanetu va putukile ku simutuila na vakuavo mu rede social (social media). Cingi cavo va putukile ku handeka via Yehova na vusunga. Vunoni kamandende-kamandende, va putukile ku handeka viuma ka via vuisile Yehova ndzolela. Cingi ca viuma vi va kele na ku simutuila via puile lika ku tuala ha via ku limona ku muvila. Kaha cingi ca vamuanetu vaco, va litavelele nguavo, vi va kele na ku simutuila via va lingisile ku linga vupangala.

10. Vati Satana ue ku seteka ku tu hungumuna? (Efeso 5:6)

¹⁰ Mavu a Satana eku seteka ku tu hungumuna tu tave nguetu, via tumbula Yehova ku pua via mazilo, ka via puile mpundu vupi. (2 Pet. 2:19) Mua vusunga, ka vie ku tu komouesa! Muomu Satana laza ua sua ku hungumuna vantu linga kati va nongonone ku litepa ca kala ha via cili na via vipi. (Isaya 5:20; 2 Kol. 4:4) Ngeci vifilme via vingi na cingi ca mizimbu ya kala mu internete, vie ku sambeya viuma ka via litombuele na masiko a Yehova. Satana a tonda tu singanieke nguetu ka ca puile vupi ku linga via mazilo, kaha vie ku tovalesa muono.—Tandenu Efeso 5:6.

11. Vati muzimbu ua ndumbuetu Angela ua muesa seho ya kuononoka cimamuna ca ku Efeso 5:7? (Talenu naua cikupulo.)

¹¹ Satana a tonda tu likate na vantu ve ku tu kaluuisa kuononoka masiko a Yehova. Ngeci Paulu ua mamuine vakua Efeso nguendi: “Kati mu lipandakane navo,” ni nguetu, na vantu va kele na ku linga via vipi ku meso a Njambi. (Efe. 5:7) Tua pande ku zangama cikuma ku hiana vakua Efeso, muomu tu hasa ku kala ntsimbu ya kama na vantu vaco, kati lika cito na meso vunoni na mu virede social. Ndumbuetu Angelaa ua ku Ásia, ua nongonuene vosonde vua kala mu virede social. Ua litavelele nguendi: “Kamandende-kamandende, visiganieka viange via putukile ku aluluka. Nja hetele vene na ku kala na vavusamba ka va singimikile vitume via mu Mbimbiliya. Kaha nja putukile ku singanieka nguange ka ca puile vupi ku linga viuma ka lemene Yehova.” Vunoni, vamo vakuluntu mu cikungulukilo va kuasele ndumbuetu Angela aluluke. Ivene nguendi: “Hano honi, nje ku tuala mana kuli Yehova na visinganieka viendi, mu cihela ca ku kala mu virede social.”

12. Vika vi ka tu kuasa kuononoka masiko a Yehova?

¹² Vakua mavu ve ku singanieka nguavo ku yoya muono ua mazilo ka ca puile vupi. Ngeci tua pande ku liniunga ku visinganieka viaco, muomu tua tantekeya nguetu ca pua vupi. (Efe. 4:​19, 20) Vunoni, tua pande ku lihula nguetu: ‘Vuno nje ku lihakela kapandi ka ku hona ku likata na vakuetu ku sikola ni ku vipanga, vaze ka ve ku singimika masiko a Yehova ni? Vuno nje kuononoka masiko a Yehova ambe nga vakuetu va handeka nguavo njili na ku hianesamo ni?’ Ngue mu ua muesa mukanda 2 Timoteo 2:​20-22, tua pande naua ku hangula vuino vavusamba mu cikungulukilo. Muomu kati vose va ka tu kuasa ku tualelelaho ku pangela Yehova.

‘ENDENU NGUE VANA VA CEKE’

13. Vika ca lomboloka ‘kuenda ngue vana va ceke’? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Paulu ua mamuine vakua Efeso va tualeleleho ku viana milima kaha na ku tualelelaho ‘kuenda ngue vana va ceke.’ (Tandenu Efeso 5:​7-9.) Aa mezi a lomboloka vika? A lomboloka ngecize tua pande ku yoya mu ku pua Vakua Kilistu va vusunga ntsimbu yose. Tu hasa ku lingamo mu ku tanda na ku lilongesa Mbimbiliya hamo na mikanda yetu. Kaha ca pua ca seho ku tuala mana ku lungano na vilongesa via Yesu Kilistu uze ua pua ‘ceke ca vakua mavu.’—Yoa. 8:12; Visi. 6:23.

14. Vati sipilitu santu i hasa ku tu kuasa?

¹⁴ Tua tondeka naua vukuasi vua sipilitu santu ya Njambi, linga tu tualeleleho ‘kuenda ngue vana va ceke.’ Omo lia vika? Muomu mavu ano a sula na vilinga via mazilo. Omo liaco, ka ce ku pua ca casi ku tualelelaho ku pua va ku lela. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Sipilitu santu, i hasa ku tu kuasa ku vula visinganieka via mavu, vize ka vie ku litombola na visinganieka via Njambi. Kaha sipilitu santu ye ku tu kuasa naua ku kala na “vuhuanga vuose, na vuviuke.”—Efe. 5:9.

15. Mu vinjila muka tu hasa ku tambula sipilitu santu?

¹⁵ Tu hasa ku vundila sipilitu santu. Yesu nguendi Yehova ue ‘ku hana sipilitu santu kuli vaze ve ku mu vundila.’ (Luka 11:13) Kaha tue ku tambula naua sipilitu santu, mu tue ku sangaziala Yehova ku viuano. (Tandenu Efeso 5:​19, 20.) Ngeci mukemuo, na vukuasi vua sipilitu ya Njambi tue ku hasa ku yoya mu cifua ce ku mu vuisa ndzolela.

16. Vika vi tu kuasa ku linga vihangula via cili? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Nga tu linga vihangula via seho, tua pande ku nongonona “cizango ca Muangana” kaha na ku tombuesa vihangula vietu ku cizango ca Yehova. (Tandenu Efeso 5:​10, 17.) Nga tu tondesesa vitume via mu Mbimbiliya via likuata na cisoti cetu, tuli na ku tonda mpundu vukuasi vua Yehova. Kaha nga tuononoka vitume viendi, tu ka hasa ku linga vihangula via cili.

17. Vati tu hasa ku pangesa vuino ntsimbu yetu? (Efeso 5:​15, 16) (Talenu naua cikupulo.)

¹⁷ Paulu ua mamuine naua Vakua Kilistu ku Efeso va zangame mu ku pangesa vuino ntsimbu. (Tandenu Efeso 5:​15, 16.) “Mukua vupi” ni nguetu Satana a tonda lika tu pihise ntsimbu yetu ku viuma via ano mavu, na ku hona na ntsimbu ya ku pangela Njambi. (1 Yoa. 5:19) Mukua Kilistu a hasa ku putuka ku tuala mana ku ku tonda vimbonga, kuya ku sikola ya kama ni vipanga, mu cihela ca ku tonda vinjila via ku lemeselamo Yehova. Nga tu lingamo, tu muesa ngecize tuli na ku singanieka ngue vantu vaze ka ve ku pangela Yehova. Mua vusunga, ku vi linga ka via puile vuhenge, vutuhu ngoco ka tua pandele ku vi tuameka mu muono uetu. Kaha linga tuende ‘ngue vana va ceke’ tua pande ku pangesa vuino “ntsimbu” yetu mu ku tuala mana ku viuma via seho.

18. Vika ua lingile muanetu Donald linga a pangese vuino ntsimbu yendi?

¹⁸ Tondenu vukovelelo vua ku pangela Yehova na ndzili yenu yose. Vikevio via lingile muanetu Donald ua ku África do Sul. Ivene nguendi: “Nja hiluile ha muono uange na ku lambelela Yehova a nji kuase ku vueza ku cipanga cange ca kuambulula. Nja mu vundilile a nji kuase ku uana cipanga ce ku nji tavesele ku kala na ntsimbu ya kuambulula. Na vukuasi vua Yehova, nja uanene cipanga caco. Ngeci nange na mpueyange tua kovelele mu cipanga ca ntsimbu yose.”

19. Vati tu hasa ku tualelelaho kuenda ‘ngue vana va ceke’?

¹⁹ Mukanda ua sonekele Paulu kuli vakua Efeso, ua va kuasele ku tualelelaho ku pangela Yehova. Netu vene lelo lino, vimamuna viaco vi hasa ku tu kuasa. Ngue mu tua mono, vi hasa ku tu kuasa ku hangula vuino vueho na vavusamba vetu. Vie ku tu kuasa ku lilongesa Mbimbiliya ntsimbu yose linga tuende mu ceke ca vusunga, na ku tu tuamenena mu viose vi tu linga. Via tsindika naua ha seho ya sipilitu santu, ye ku tu kuasa ku kala na vifua via cili. Kuononoka via sonekele Paulu, vie ku tu kuasa ku linga vihangula via litombola na visinganieka via Yehova. Ku lingamo, tu ka hasa ku viana milima ya ano mavu na ku tualelelaho kuendela mu ceke.