Diciembre

Komo amo timotsakuiliaj tein tikijtouaj, uelis semi teijtakos. Kemej neskayot, komo tikixmatij se tokniuj akin nemi kampa tekiuanij amo kinkauaj itaixpantijkauan Jiova maj mosentilikan nion maj tanojnotsakan, ¿tiktajtaniaj keniuj kiueyichiuaj Jiova ompa? Tein melauj, tikuelitaskiaj tikmatiskej porin ininka timotekipachouaj tokniuan. Tikintasojtaj uan tiknekij tikmatiskej keniuj yetokej. Uan no, tiknekij tikiluiskej Jiova itech toni taman tikuelitaskiaj maj kinpaleui keman tiktataujtiskej. Sayoj ke, ijkuak okachi kuali maj amo teyi tikijtokan. Komo semi tiktajtaniaj nejon tokniuj maj techtapoui teisa tein monekiskia amo kijtos, amo tiknextilijtoskiaj netasojtalis yejua nion tokniuan akin nemij kampa yejua kayot, porin tein tokniuj kijtos uelis kichiuas maj kinpano tein amo kuali. Amo tiknekij tikchiuaskej maj tokniuan kipiakan okachi ouijkayomej. Uan no, nion se tokniuj akin nemi itech semej nejon altepemej kijtoskia keniuj tanojnotsaj, keniuj kichiuaj nechikolmej oso okseki taman tein ika tikueyichiuaj Jiova. w20.03 21 § 11, 12

Dios amo kinekia maj taltikpakneminij momikilianij, ta maj neminij nochipaya. Yejua ika, Adán uan Eva monekia kitakamatiskej Jiova, akin kinnauatij: “Itakilo kouit tein kiixnextia taixmatilis ika tein kuali uan tein amo kuali, moneki amo tikuas, porin itech tonal keman tikuas, yekmelauj timomikilis” (Gén. 2:16, 17). Sayoj ke, itenkopa se kouat Satanás kiluij Eva tajtolmej tein axkan tikitaj. Tetayokoltij tikijtoskej ke Eva kineltokilij uan kikuaj koujtakilot. Satepan, Adán no kikuaj (Gén. 3:6). Ijkon, tajtakol uan mikilis momoyauak noyampa taltikpak (Rom. 5:12). Ijkon kemej Dios kijtojka, Adán uan Eva momikilijkej. Sayoj ke Satanás kisentokak takajkayaua ika mikilis. Peuak kimoyaua okseki takajkayaualis, kichiuak maj miakej kineltokakan ke ijkuak aksa momikilia, nemiti okseko kemej espíritu. Tataman tamachtilismej kemej nejon, kinkajkayauani miakej taltikpakneminij hasta axkan (1 Tim. 4:1). w19.04 14, 15 § 3, 4

Konemej ayamo tanemiliaj kemej se akin ueyiya uan amo kimatij keniuj mopaleuiskej. Yejua ika, aksa ueli ijsiujka kikajkayaua se konet. Kikajkayaua keman kiluia ke yejua itajtakol maj ika mauilti, maj amo akin kilui, ke amo akin kineltokilis komo kijtoua tein panok oso ke ijkon kinextilia ke yekmelauj kitasojta. Miak xiujmej, akin ika mauiltijkej amo kiajsikamatis ke ika nejon kikajkayaujtoyaj. Ijkon kemej konet moskaltijtiyas uelis momachilis ke amo teyi chiujkej, ke amo kinamiki maj aksa kitasojta uan maj ika motekipacho. Ika nejin tikajsikamatij keyej akin ika mauiltiaj kisentoka tajyouia miak xiujmej. Tinemij itech itamian tonalmej, keman miakej “amo kipiaj ok tetasojtalis” uan no keman “ten amo yolkualime” okachi kichiuaj tein amo kuali (2 Tim. 3:1-5, 13). w19.05 15 § 7, 8

¿Keniuj Jesús kinmachtij taltikpakneminij? Yekinika, ika itajtoluan. Tein kijtoj kipiaya chikaualis porin tamachtiaya akoni yekmelauj Dios, keyej tinemij uan ke sayoj iTekiuajyo Dios kitamis tajyouilis (Luc. 24:19). Jesús no tamachtij ika ineskayo. Ika tein kichiuak kinnextilij imomachtijkauan keniuj monekia monejnemiltiskej (Juan 13:15). ¿Kemanian tamachtij Jesús? Keman moajsia nikan taltikpak (Mat. 4:23). No kinmachtij itatojtokakauan satepan ke moajokuik. Kemej neskayot, monextij ininixpan xa panoua kemej quinientos itatojtokakauan uan kinnauatij maj kinchiuakan imomachtijkauan (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6). Kemej yejua kiixyekana nechikol, kisentokak kinmachtij itatojtokakauan satepan ke mokepak iluikak. Kemej neskayot, itech xiuit 96, kinyolchikauak uan kinyolmajxitij tokniuan taixpejpenalmej itechkopa tatitanil Juan (Col. 1:18; Apoc. 1:1). w19.05 3 § 4, 5

Axkan semi ouij se moixpanoltis. Miakej tokniuan moneki tekitiskej nochi tonal uan ijkon uelis kintekipanoskej ininkalyetouanij. Oksekin kinuikilia miak tiempo yaskej inintekipan uan mokepaskej ininchan. No moajsij akin kichiuaj tekit tein semi tesioujtij. Keman tami tonal, nejin tokniuan semi sioujtokej, yejua ika kinouijmaka momachtiskej. Tein melauj moneki tikxeloskej tiempo uan ijkon timomachtiskej iTajtol Dios uan amaixmej. Komo tiknekij kuali timouikaskej iuan Jiova uan tinemiskej nochipaya moneki kuali timomachtiskej (1 Tim. 4:15, 16). Seki tokniuan mojmostaj meuaj kualkan uan momachtiaj porin nejon hora amo teyi kinkuejsoua uan kemej yekin ijsaj okachi kuali tanemiliaj. Oksekin achto ke kochitiuij momachtiaj uan ika tanemiliaj. w19.05 26 § 1, 2

Amo ijsiujka ueli se kipata kemej se tamati. Xa moneki miak xiujmej senkis timochikaujtoskej (2 Ped. 1:5). Moneki senkis timochikauaskej tikpataskej kemej titamatij. Yekinika, moneki maj timotataujtikan uan maj titajtanikan tein salmista tajtanik. Yejua kijtoj: “Xinechmaka se yolo chipauak, noDios, uan xiktali notech se espíritu tein yankuik, se tein amo keman mitskauas” (Sal. 51:10). Moneki tikajsikamatiskej ke moneki tikyankuikataliskej totanemilil uan maj tiktajtanikan Jiova maj techpaleui. Ojpatika, moneki maj titanemilikan. Mojmostaj moneki maj tikixtajtoltikan Biblia uan maj itech titanemilikan, nejon techpaleuis maj tikitakan toni moneki tikpataskej (Sal. 119:59; Heb. 4:12; Sant. 1:25). Maj tikitakan itech toni taman titanemiliajya kemej taltikpakneminij. Moneki tikitaskej toni tein amo kuali tikchiuaj uan timochikauaskej amo tikchiuaskejok. w19.06 8 § 1; 10 § 10; 10, 12 § 11, 12

Maj tikixtalikan kemanian tikchiuaskej teisa uan maj amo tikpatakan. Maj amo tikijtokan ke tikchiuaskej keman amo teyi techtsakuilis, porin xa amo keman panos nejon (Ecl. 11:4). Maj amo titonalpolokan ika tein amo moneki, ta maj tiktayekanaltikan tein okachi moneki (Filip. 1:10). Komo ueli, maj tikixtalikan tikchiuaskej seki taman keman amo semi techtapololtis teisa. Maj tikiniluikan oksekin ke tikchiuatij seki taman tein motelneki. Uelis tikseuiskej teléfono uan tikitaskej correo electrónico oso redes sociales satepan. Maj tiknemilikan tein kuali tein mochiuas. Tein mochiuas keman tiktamiskej se tekit, tamati kemej kansaika kampa tiknekij tiyaskej. Komo tiknekij tiajsiskej ompa, moneki amo timotsakuiliskej maski monekis tikuiskej okse ojti. No ijkon, komo okachi tiknemiliaj tein kuali tein mochiuas keman tiktamichiuaskej tein tikixtalijkej, tiksentokaskej maski kemansa ouij yeski (Gál. 6:9). w19.11 30 § 17, 18

¿Toni kichiuas xikonixtali tionmoauis? Nemachtil ika Biblia mitsonpaleuiani xikonmati keniuj tanemilia Jiova uan tein kichiua. Nochi nejon kichiuani semi xikontasojta. Netasojtalis tein tikonpialia Jiova yejua tein kichiuas xikonixtali tionmoauis. Okse taman tein no kichiua xikonixtali tionmoauis yejua ke tionmomachtiani tein Biblia kijtoua uan tikonneltoka. Xiontanemili itech tein kijtoj Jesús keman tanauatij maj se kinpaleui oksekin maj mochiuakan itatojtokakauan (Mat. 28:19, 20). Jesús kijtoj ke akin moauiskej moneki kichiuaskej “ika itokaytsin de Toueyitajtsin Dios uan de Ikonetsin Dios uan de in [y]ektikatsin [e]spíritu”. Nejin kijtosneki ke moneki se kineltokas tein tamachtia Biblia keman ika tajtoua Jiova, iKonetsin, uan iyektikatsin espíritu. Nejin tamachtilismej kipiaj miak chikaualis uan uelis kichiuas xikonneki tikontekitilis Jiova. w20.03 9 § 8, 9

Jiova kintitanik seki ángeles amo sayoj maj kinejmachtitij Lot ke Sodoma yaya ixpoliuiti, ta no maj kipaleuianij maj cholo (Gén. 19:12-14, 17). No ijkon, komo tikitaj ke se tokniuj kichiujtok teisa tein kiualkuilis ouijkayomej xa monekis tiknejmachtiskej. Maski amo niman kichiuas tein Biblia tayolmajxitia, maj amo tiyolijsiuikan. Maj tikchiuakan kemej nejon ome ángeles. Maj tiksentokakan tiknejmachtikan uan maj tiktemokan keniuj tikpaleuiskej (1 Juan 3:18). Xa monekis kemej yeskia tikmakitskiskej uan tikpaleuiskej maj kichiua tein Biblia tayolmajxitia Jiova ueliskia okachi kiitas inepololuan Lot, sayoj ke amo kichiuak. Miak xiujmej satepan, kichiuak maj tatitanil Pedro kijkuilo ke Lot katka se takat yolmelauak (Sal. 130:3). Maj tikchiuakan kemej yejuatsin uan maj okachi tikitakan ininkualneskayouan tokniuan. Komo tikchiuaj, amo tiyolijsiuiskej iniuan uan xa okachi kinekiskej maj tikinpaleuikan. w19.06 21 § 6, 7

Komo se tonal tekiuanij amo techkauajok maj tiktekitilikan Dios, xa timotajtaniskej ox monekiskia timokaltalitiuij kampa tekauaj maj se kitekitili Jiova. Amo akin uelis techiluis toni tikchiuaskej. Sekin xa kinpaleuis tein kichiujkej tokniuan itech yekinika siglo keman kintajyouiltijkej. Tokniuan akin moajsiaj Jerusalén “momoyauke kampa Judeajkopaka uan Samariajkopaka” uan “tech in pueblojme de Fenicia uan Chipre uan Antioquía” (Mat. 10:23; Hech. 8:1; 11:19). Sayoj ke tatitanil Pablo kiixtalij mokauas kampa kintajyouiltijtoyaj tokniuan (Hech. 14:19-23). ¿Toni techmachtia tein kichiujkej tokniuan? Ke sejse akin kinixyekana ikalyetouanij moneki kiixejekos toni kichiuas. Achto moneki maj kitataujti Jiova uan maj kiita keniuj moajsij ikalyetouanij uan ox kinpaleuis oso amo komo nemitij okseko. Moneki amo tikijtoskej ox kuali yetok oso amo tein aksa kiixtalia kichiuas. w19.07 10 § 8, 9

Jesús technauatij maj tikinchiuakan imomachtijkauan noyampa taltikpak (Mat. 28:19). Uan amo sayoj tikmachtiskej toni kineki Jesús maj kichiuakan itatojtokakauan, ta no moneki tikpaleuiskej maj kimati keniuj monejnemiltis kemej se yekmelauj itatojtokakauj. Moneki amo tiksenkauaskej keman mochikaua kitakamatis tein Biblia kijtoua. Seki momachtianij niman uelij kipataj kemej tanemiliaj uan tein kichiuaj, sayoj ke oksekin okachi uejkauaj. Tein kipanok se tokniuj misionero ompa Perú kinextia keyej semi tapaleuia maj amo se yolijsiui. Tokniuj kijtoj: “Nikmachtiaya se takat akin itokay Raúl. Yejua momachtijkaya ome amatajkuilolmej. Sayoj ke kiouijmakaya kichiuas tein momachtijtoya. Amo kuali mouikaya iuan inamik, kijtouaya pitsotik tajtolmej uan ikoneuan amo kipoujkaitayaj. Sayoj ke, kemej yaya nechikolmej niksentokak nikalpanoj yejua uan ikalyetouanij. Eyi xiuit satepan ke nikixmatik, mopatak uan uelik moauij”. w19.07 15 § 3; 19 § 15-17

Maj tikitakan toni kipanotoya Pablo keman kintajkuilouilij filipenses uan tein kichiujtoya. Kemej tsaktoya ichan ompa Roma, amo uelia yaya tanojnotsati. Maski ijkon, kinnojnotsaya akin kikalpanouayaj uan kintajkuilouiliaya nechikolmej tein uejka moajsiaj. Tatitanil kimatia ke ijkon kemej Cristo, monekia nochipa mochikaujtos. Yejua ika kijtoj ke akin kichiua kemej Cristo kemej yeskia motalojtok (1 Cor. 9:24-27). Akin motalouaj tein okachi kitemouaj yejua ajsiskej kampa ixyetok uan amo kikauaj maj teisa kintapololti. Kemej neskayot, kampa motalojtokej uelis onkas tanamakaloyamej uan okseki taman tein uelis kintapololtis. ¿Tikonnemilia ke akin motalojtok moketsaskia uan kiitaskia tein kinamakaj? Amo, porin kineki tatanis. No ijkon, tejuan moneki amo tikauaskej maj nion se taman techtapololti. Komo okachi tikitaj tein tikseliskej uan timochikauaj tiktekitiliskej Jiova, kemej Pablo, tikpiaskej nemilis nochipaya. w19.08 3 § 4; 4 § 7

Keman peuak tikchiuaj tein Biblia tamachtia tikpatakej kemej timonejnemiltiayaj uan tein tikneltokayaj, xa tochankauan amo semi kiuelitaskej nejon. Miakpa, tein yekinika kiitaj yejua ke amo iniuan tiiluichiuajok uan amo timokalakiajok itech política. Xa sekin hasta touan kualaniskej (Mat. 10:35, 36). Sayoj ke amo moneki tiknemiliskej ke amo keman mopataskej. Komo amo tiktemouajok tikinpaleuiskej maj kiixmatikan Jiova, tikixtalijtokej toni moneki kiseliskej uan ke amo kinnamiki kipiaskej nemilis nochipaya. Sayoj ke Jiova kiixtalij Jesús maj kichiua nejon, amo tejuan (Juan 5:22). Komo amo tiyolijsiuij, xa satepan kinekiskej momachtiskej Biblia. Maski tochankauan touan kualaniskej maj tiksentokakan kuali tikinnojnotsakan, sayoj ke maj amo tikauakan maj techtanemililpatakan (1 Cor. 4:12b). Xa tochankauan amo niman kiajsikamatiskej keyej tikitaj ke motelneki tiktekitiliskej Jiova. w19.08 17 § 10, 13; 18 § 14

Satepan ke tikpanokej se ouijkayot, timiakej tikijtouanij ke toselti amo ueliskia tikixnamikiskej. Xa ijkon tikijtouanij satepan ke tiknemiliaj keniuj tikxikojkej se ueyi kokolis oso keman momikilij se akin tiktasojtaj. Tikitaj ke titaxikojkej sayoj porin toTajtsin Dios techmakak “chikaukauelilis [tein] ualeutok imako” (2 Cor. 4:7-9). No moneki maj yektikatsin espíritu techpaleui maj amo timonejnemiltikan kemej akin Satanás kinixyekantok (1 Juan 5:19). Uan no, moneki tikinixnamikiskej “amokuali chikaukaejekame” (Efes. 6:12). Iespíritu Jehová techmaka chikaualis tein ika ueli tikchiuaj tein moneki tikchiuaskej, maski tikpanotoskej ouijkayomej. Tatitanil Pablo kinemiliaya ke sayoj ika “ichikaualis de Cristo” uelia kisentokaya kitekitiliaya Jiova maski kiixnamikia ouijkayomej (2 Cor. 12:9). w19.11 8 § 1-3

Sayoj Biblia ika tajtoua tein Jesús moka kichiuak. Xionmochikaua tikontasojtas Jesús. Nejin kichiuas okachi xikontasojta Jiova, porin Jesús kinextia kualtsitsin kualneskayomej tein kipia ipopaj. Yejua ika, komo okachi tikonixmati Jesús, okachi tikonixmatis Jiova uan okachi tikontasojtas. Xikonnemili keniuj Jesús kinextij ke kinikneliaya akin taltikpakneminij kintauelitayaj, kemej akin kipanouayaj tatasojtilis, akin mokokouayaj uan akin amo kipiayaj chikaualis. No xiontanemili itech kuali tayolmajxitilis tein mitsonmaka uan keniuj mitsonpaleuiaj keman tikontakamati (Mat. 5:1-11; 7:24-27). Keman tikonnemilis ke Jesús kitemakak inemilis uan ijkon Dios uelis techtapojpoluis, okachi tikontasojtas (Mat. 20:28). Keman tikonajsikamatis ke kinekik moka momikilis, nejon kichiuas xionmoyolnonotsa oso xionmoyolnemili uan xikontemo maj Jiova mitsontapojpolui (Hech. 3:19, 20; 1 Juan 1:9). Uan keman okachi tikontasojtas Jiova uan Jesús, okachi tikonnekis tionyetos iniuan akin no kintasojtaj. w20.03 5, 6 § 10-12

Se tokniuj takat uelis peuas kinemilis ke sayoj yejua okachi ueli kichiua se tekit. Oso se tokniuj siuat xa kinemilis ke inamik okachi ueli kichiua teisa. Komo amo timoueyinekij amo ijkon titanemiliskej. Maj tikitakan toni kichiuak Moisés keman oksekin kiselijkej tekimej uan toni techmachtia. Yejua semi kipatiuitaya kiixyekanas xolal Israel. Sayoj ke, keman Jiova kinixtalij oksekin maj kipaleuikan amo kualanik (Núm. 11:24-29). No kinextij ke amo moueyinekia keman kikauak maj oksekin kipaleuianij maj kinmelaua israelitas (Éx. 18:13-24). Nejon tapaleuij maj okachi ijsiujka momelauanij ininkuejmoluan israelitas. Moisés kiitaya ke okachi monekia maj israelitas kuali yetonij uan amo tekit tein kipiaya. ¿Melauj ke se kuali neskayot? Maj tikelnamikikan ke Jiova okachi techtekitiltis porin tiyolyemankej uan amo porin tiuelij tikchiuaj miak taman. w19.09 5, 6 § 13, 14

Amo tikmatij toni ika motenpaleuiskej taltikpaktekiuajyomej keman kiixpoloskej Ueyi Babilonia. Xa kijtoskej ke taneltokalismej amo tapaleuiaj maj onka yolseuilis, ke semi mokalakiaj itech política oso ke kisentilianij miak tomin uan okseki taman (Apoc. 18:3, 7). Uan no, taixejekol maj se kinemili ke keman kiixnamikiskej Ueyi Babilonia amo kinmiktiskej nochin akin pouij itech taneltokalismej. Ta nesi ke taltikpaktekiuajyomej kinixpoloskej taneltokalismej. Keman kinixpoloskej, akin ompa pouiaj kiitaskej ke inintayekankauan amo yekmelauj kinpaleuijkej uan xa hasta kijtoskej ke amo ompa pouiaj. Amo semi uejkauas keman kitamiixpoloskej Ueyi Babilonia (Apoc. 18:10, 21). Jiova motenkauani ke “kitokotsos in tajyouilis” porin ijkon momakixtiskej tokniuan taixpejpenalmej uan akin pouij itech taneltokalis tein melauak (Mar. 13:19, 20). w19.10 15 § 4, 5

Temomauan, xa nanmotatuan niman kualaniaj uan namechtsatsajtsiliayaj. Yejua ika, xa nankinemiliaj ke ijkon moneki nankiniskaltiskej nanmokoneuan. Uan maski nankimatijya keniuj Jiova kineki xikiniskaltikan, xa namechouijmaka amo nankualaniskej, okachiok keman nansioujtokej oso keman amo namechtakamatij (Efes. 4:31). Ijkuak, okachiok moneki ximotataujtikan (Sal. 37:5). Seki temomauan kinouijmaka kinnextiliskej ininkoneuan ke kintasojtaj. Nejon panoua porin keman katkaj nojnelmej inintatuan amo kinnextilijkej ke kintasojtayaj. Sayoj ke yejuan amo moneki ijkon kichiuaskej. Temomauan akin mokauaj maj Jiova kinixyekana, xa monekis momachtiskej kinnextiliskej ininkoneuan ke kintasojtaj. Xa kinouijmakas mopataskej, sayoj ke uelis kichiuaskej. Ijkon, yejuan uan ininkalyetouanij okachi yolpakiskej. w19.09 18, 19 § 19, 20

Akin kiueyichiua Dios uan no miak tiempo mochikaua kisentilis tomin, kemej yeskia kintekitilijtok ome tekomej. Amo sayoj Jiova kiueyichiua. Tepitsin achto ke ajsiskia xiuit 100 itech totonaluan, akin pouiaj itech nechikol ompa Laodicea kijtouayaj ke tominpiayaj uan ke kipiayaj miak taman uan amo teyi kinpolouaya. Sayoj ke iixpan Jiova uan Jesús kemej yeskia amo teyi kipiayaj, katkaj teikneltijkej, ixpopoyomej uan moajsiaj xipetstikej. Jesús amo kinmelauak porin kipiayaj tomin, ta porin okachi kitayekanaltiayaj tominpiaskej uan amo kuali mouikaskej iuan Jiova (Apoc. 3:14-17). Komo tikitaj ke tejuan no tiknejnekij tikpiaskej miak taman, maj niman tiktemokan tikyektaliskej (1 Tim. 6:7, 8). Komo amo tikchiuaj, amo sayoj tiktasojtaskej Jiova uan amo kiselis totaueyichiualis porin tajtani maj sayoj yejua tikueyichiuakan (Mar. 12:30). w19.10 27 § 5, 6

¿Itech toni kinekia Pedro maj tanemilikan taltikpakneminij keman kijtoj “kintenyekantinemik”? Lucas, akin kijkuiloj amatajkuilol Hechos, no kikuik se tajtol griego kemej nejon keman ika tajtoj se barco tein ejekat kiuika (Hech. 27:15). Yejua ika, keman tatitanil Pedro kijtoj ke akin kijkuilojkej Biblia Dios “kintenyekantinemik”, se motelmachtijkej ika Biblia kijtoj ke Pedro kikuik se “neskayot tein ika kinpaleuiaya taltikpakneminij maj tanemilikan kemej kiuikaj se barco”. Pedro kijtosnekik ke ijkon kemej ejekat kiuika barco kampa moneki yas, yektikatsin espíritu kinyekanak tanauatianij uan akin kijkuilojkej Biblia keman kichiujkej tein Dios kinnauatijka. Nejon momachtijkej no kijtoj ke “tanauatianij kemej yeskia kipataujkej velas”. Ijkuak Jiova kinpaleuij keman kinmakak yektikatsin espíritu tein kemej yeskia “ejekat”. Uan akin kijkuilojkej Biblia mokaujkej maj kinyekana yektikatsin espíritu keman kichiujkej tein kinnauatijkaj. Uan axkan, kemej nejon ejekat tein kiuika se barco, iespíritu Dios techpaleuia keman tikpiaj ouijkayomej uan techpaleuia maj titakuaujtamatikan itech yankuik taltikpak tein Dios motenkaua techmakas. w19.11 9 § 7-9

Porin nejon uelis kichiuas maj tikelkauakan tein Jiova motenkaua techmakas (Apoc. 21:3, 4). Semi timotekipachojtoskej uelis techsioujtis uan nejon kichiuas maj amo tiktekitilikanok Dios. Maj tikitakan tein kichiua se tokniuj siuat akin kayot Estados Unidos tein kipaleuia maj chikauak itakuaujtamatilis. Yejua kiyekpia inamik akin semi mokokoua. Yejua kijtoua: “Kemansa tein tikpanouanij kichiuani maj semi timotekipachokan uan maj tiknekikan timosenkauaskej, sayoj ke tein tikchiaj tikseliskej semi techpaleuiani. Semi niktasojkamati tamachtilis tein tikseliaj porin techpaleuia maj mochikaua totakuaujtamatilis uan maj amo timosenkauakan. Yekmelauj techpaleuia nejon tamachtilis. Techpaleuia maj titaxikokan uan maj tikixnamikikan tayejyekolismej”. Tein kijtoj nejon tokniuj technextilia ke uelis amo timosenkauaskej. ¿Toni techpaleuis? Maj tikitakan tein techpanoua kemej se tayejyekolis tein Satanás techtalilia, maj titakuaujtamatikan ke Jiova techyolseuis uan maj tikpatiuitakan tamachtilis tein techmaka. w19.11 16 § 9, 10

Tayekananij okachi moneki kitakamatiskej nejin tayolmajxitilis. Se tayekankej kimati ke amo moneki kiluis inamik tein kitapouiaj tokniuan itech nechikol. Komo kiluia, tokniuan amo iuan takuaujtamatiskejok nion kiyekitaskejok. Tayekananij kipiaj se ueyi tekit itech nechikol uan yejua ika moneki amo “kijtoskej ome taman” (1 Tim. 3:8, TNM). Nejin kijtosneki ke amo moneki takajkayauaskej nion ininka tajtojtinemiskej tokniuan. Komo se tayekankej kitasojta inamik, amo kitapouis tein amo moneki kimatis. Inamik se tayekankej uelis tapaleuis maj tokniuan kisentokakan kiyekitakan inamik. ¿Keniuj? Keman amo kiluis maj kitapoui tein amo moneki kimatis. Ijkon, amo sayoj kipaleuia inamik, ta no kinextia ke kinpoujkaita tokniuan akin iuan takuaujtamatkej inamik. Uan tein okachi moneki yejua ke kiyolpaktia Jiova, porin ijkon tapaleuia maj itech nechikol nochin kuali mouikakan uan maj amo moxexelokan (Rom. 14:19). w20.03 22 § 13, 14

Itech xiuit 1512 achto itech totonaluan, keman tabernáculo kitalijkej itsintan tepet Sinaí. Moisés kiixyekanak nechikol kampa kinixtalijkej Aarón uan ikoneuan kemej tiopixkamej. (Éx. 40:17; Lev. 9:1-5). ¿Keniuj kinextij Jiova ke kiseliaya Aarón uan ikoneuan kemej tiopixkamej? Keman Aarón uan Moisés kintiochiujkej israelitas, Jiova kiualtitanik tit uan kichiuak maj tata nochi tein kitalijkaj itech altar (Lev. 9:23, 24). Ika tein Jiova kichiuak, kinextij ke senkis kipaleuiaya Aarón uan ikoneuan. Keman israelitas kiitakej ke Jiova kinseliaya tiopixkamej, kiajsikamatkej ke yejuan no monekia kinpaleuiskej. ¿Keyej techpaleuia tikmatiskej ke Jiova kinseliaya tiopixkamej ne uejkauj? Porin nejon tiopixkamej kinixnextiaj okseki tiopixkamej. Ompa iluikak tekitiskej 144,000 tiopixkamej uan tekiuanij iuan Cristo (Heb. 4:14; 8:3-5; 10:1). Kemej tikitaj, Jiova axkan kiyekantok uan kitiochiujtok inechikol. w19.11 23 § 13; 24 § 14, 16

Tatitanil Pablo xa ika tajtojtoya tekit tein kichiuak ompa Corinto. Mokauak ichan Áquila uan Priscila uan iniuan tekitik porin yejuan kichijchiuayaj takenkalmej. Keman Pablo kijtoj ke tekitia youal uan tonal, amo kijtosnekik ke amo moseuiaya. Kemej neskayot, itech tonal sábado ika kinnojnotsaya Jesús akin katkaj judíos, akin amo no tekitiaj nejon tonal (Hech. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4). Pablo monekik tekitis, kitayekanaltij kiteixmatiltis iTajtol Dios (Rom. 15:16; 2 Cor. 11:23). Kinyolchikauak oksekin maj no ijkon kichiuanij. Yejua ika, Áquila uan Priscila okachi kipaleuijkej maj kiteixmatilti Cristo (Rom. 12:11; 16:3). Pablo kinyolmajxitij tokniuan akin nemiaj Corinto: “Xiksentokakan xitekititiyakan kachi ok tech ne tekitsin ten Totekotsin Cristo” (1 Cor. 15:58; 2 Cor. 9:8). Uan no kijtoj: “Nochi nekes ten amo kinekiske tekitiske, ma amo no takuakan” (2 Tes. 3:10). w19.12 5 § 12, 13

Jiova kichijchiuak Adán uan Eva maj kinejnekikan kinpiaskej konemej. Sayoj ke, ¿akoni moneki kiixejekos ox akin namikyejkej kinpiaskej konemej uan kemanian kinpiaskej? Sekin kinemiliaj ke akin monamiktiaj niman moneki kinpiaskej konemej. Hasta ininchankauan uan oksekin uelis semi kiniluiskej maj niman kinpiakan konemej. Jethro, se tokniuj akin nemi ompa Asia, kijtoua: “Itech nechikol, seki tokniuan akin kinpiaj konemej semi kiniluiaj akin amo kinpiaj maj kinpiakan”. Jeffrey, okse tokniuj ompa Asia no kijtoua: “Sekin kiniluiaj akin namikyejkej akin amo kinpiaj konemej ke amo akin kinyekpias keman yeskij xiuejkejya”. Sayoj ke akin kinnamiki kiixejekoskej ox kinpiaskej konemej oso amo yejuan akin namikyejkej (Gál. 6:5). Akin iniuan mouikaj uan ininchankauan kinekij maj yolpakikan, sayoj ke moneki kielnamikiskej ke yejuan akin namikyejkej kinnamiki kiixejekoskej ox kinpiaskej konemej (1 Tes. 4:11). w19.12 22 § 1-3

¿Techouijmaka tikitaskej Jiova kemej toTajtsin oso toPopaj? Xa sekin kinemiliaj ke amo kinnamiki motokiskej iuan Dios. Amo kineltokaj ke toka motekipachoua porin kipia nochi chikaualis. Sayoj ke toTajtsin akin semi techtasojta amo kineki maj ijkon timomachilikan. Techmakak tonemilis uan kineki maj kuali iuan timouikakan. Satepan ke tatitanil Pablo kijtoj nejin ompa Atenas, kiniluij akin kikaktoyaj ke Jiova “amo uejka yetika de cada senme de tejuan” (Hech. 17:24-29). Dios kineki maj tinochin iuan timotokikan ijkon kemej kichiua se konetsin iuan ipopaj. Oksekin no kinouijmaka kiitaskej Jiova kemej se tePopaj porin ininkalijtik ininpopaj amo kinnextilij ke kintasojtaya. Se tokniuj siuat kijtoj: “Nopopaj nechyolkokouaya ika itajtoluan. Keman peuak nimomachtia Biblia, nechouijmakaya nimotokis iuan toTajtsin akin moajsi iluikak. Sayoj ke satepan ke nikixmatik Jiova nejon mopatak”. ¿Ijkon techpanoua? Komo ijkon, maj amo timosenkauakan, tejuan no uelis tikitaskej Jiova kemej akin okachi kuali toPopaj. w20.02 3 § 4, 5

Jesús kijtoj ke maski amo ueliok tikchiuaj miak taman uan okachi tiueuentsintiaj, Jiova semi kipatiuita tein ueli tikchiuaj itech itekiyo (Sal. 92:12-15; Luc. 21:2-4). Yejua ika maj tikchiuakan tein tiueliskej. Kemej neskayot, uelis tikteixmatiltiskej Jiova, timotataujtiskej ininka tokniuan uan tikinyolchikauaskej. Jiova techita kemej yeskia iuan titekitij, amo porin tikchiuaj miak taman itech itekiyo, ta porin tiktakamatij (1 Cor. 3:5-9). Semi tiktasojkamatij tikueyichiuaskej Jiova, akin yekmelauj kinpatiuita akin kitekitiliaj. Yejuatsin techchijchiuak kemej uelis tikchiuaskej itanejnekilis, uan tikueyichiuaskej kichiua maj semi tiyolpakikan (Apoc. 4:11). Maski oksekin techitaskej ke amo teyi ika titapaleuiajok, Jiova amo ijkon techita (Heb. 11:16, 38). Keman semi timotekipachojtoskej porin timokokouaj, porin amo techajsi tomin oso porin tixiuejkejya, maj tikelnamikikan ke Jiova nochipa techtasojtas (Rom. 8:38, 39). w20.01 18 § 16; 19 § 18, 19

Komo amo timoueyimatij uan tiyolpakij ika tein tikpiaj amo titanexikoluiskej. Ijkon amo tikauaskej maj nexikolot monaluayoti itech toyolo. Komo amo timoueyimatij, amo tiknemiliskej ke okachi tiueyichiuanimej ke oksekin nion ke technamiki tikpiaskej okachi taman (Gál. 6:3, 4). Akin yolpaki ika tein kipia amo kinemilia ke no monekiskia kipias tein oksekin kipiaj (1 Tim. 6:7, 8). Akin amo moueyimati uan yolpaki ika tein kipia, amo kinexikoluia akin kiselia se taman tein kuali, ta yolpaki. Moneki maj iespíritu Jiova techpaleui maj amo titanexikoluikan, maj amo timoueyimatikan uan maj tiyolpakikan ika tein tikpiaj (Gál. 5:16; Filip. 2:3, 4). Iespíritu Jiova techpaleuia maj tikitakan ox kuali tein tiknemiliaj uan keyej tikchiuaj teisa. Ika inepaleuil Jiova, uelis tikpataskej tein amo kuali tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj ika tein tapaleuis (Sal. 26:2). w20.02 15 § 8, 9

Jiova tikoniluij ke tikontayekanaltis tikontekitilis, uan Jiova kichia xikonchiua tein tikoniluij. Yejua ika amo xionmouejkatili iniuan tokniuan. Tokniuan itech nechikol yeskij kemej mochankauan. Komo nochipa tionyoui nechikolmej okachi kuali tionmouikas iniuan. Mojmostaj xikonixtajtolti Biblia uan itech xiontanemili (Sal. 1:1, 2). Nejin kijtosneki ke moneki itech tiontanemilis uan ijkon okachi mitsonpaleuis. No moneki tikonchiuas nejin: “Ximotatatautilikan iuan Dios youalitonal” (1 Tes. 5:17). Komo nochipa tikontataujtia Jiova okachi tionmotokis iuan. Uan xikonsentoka xikontemo achto iTekiuajyo Dios (Mat. 6:33, TNM). ¿Keniuj? Nochipa xikontayekanalti tanojnotsalis. Komo nochipa tiontanojnotsa, motakuaujtamatilis kisentokas chikauak. Ouijkayomej tein tikonpias itech nejin tonalmej “niman panotikisas” (2 Cor. 4:17). Uan no, komo tionmoauia, axkan okachi tionyolpakis uan satepan okachi kuali tionnemis nochipaya (1 Tim. 6:19). w20.03 13 § 19-21

Komo akin tikmachtiaj amo kichiua tein momachtia, ejkos tonal keman monekis timotajtaniskej: “¿Amo monekiok nikmachtis?”. Achto ke tikixtaliskej tein tikchiuaskej, maj timotajtanikan: “¿Mochikaujtok kichiuas tein Jiova kiyolpaktia? Niman ke kiajsikamati teisa, ¿mochikaua ijkon kichiuas?” (Mat. 28:20). Tetayokoltij tikijtoskej ke sekin akin tikinmachtiaj Biblia kichiuaj kemej israelitas itech itonaluan Ezequiel. Keman Jiova kijtoj tein kichiuayaj, kiluij Ezequiel: “Yejuan mitsitaj kemej akin kualtsin mokuikatia iixpan akin kitasojta uan kemej akin semi kualtsin tatsotsona. Kikakiskej tein tikiniluis, sayoj ke amo kichiuaskej” (Ezeq. 33:32). Uelis techouijmakas tikiluiskej akin tikmachtiaj ke amo tikmachtiskejok, sayoj ke tikmatij ke “amo uejkauas ok uan moualuikas Cristo”. Yejua ika amo moneki tikmachtiskejok akin amo kinextia ke kineki kitekitilis Dios, ta okachi kuali maj tikintemokan akin kinextiaj ke kinekij kiseliskej “nemilis nochipaya” (Hech. 13:48, TNM). w20.01 6 § 17; 7 § 20

Itech miak taneltokalismej amo tamachtiaj ke Biblia kijtoua ke akin tatakamatij nemiskej nochipaya nikan taltikpak (2 Cor. 4:3, 4). Axkan, tel miak taneltokalismej tamachtiaj ke nochin akin yolkualmej youij iluikak keman momikiliaj. Sayoj ke itech itamian siglo diecinueve semi taman tein kineltokayaj sekin Momachtianij ika Biblia akin kichijchiuayaj amaix Tanejmachtijkej. Kiajsikamatkej ke Dios kichiuas se xochital uan ke tel miakej akin tatakamatiskej nemiskej nikan taltikpak, amo iluikak. Maski ijkon, amo niman kiajsikamatkej akonimej yeskiaj nejon akin tatakamatiskej. Momachtianij ika Biblia no kiajsikamatkej ke iTajtol Dios tamachtia ke sekin taltikpakneminij yeskiaj “takoualme” uan yaskiaj iluikak kampa tekiuajtiskiaj iuan Jesús (Apoc. 14:3). Nejin oloch yeskiaj 144,000 akin motemaktijkajya iuan Dios uan kitekitilijkaj keman nemiaj nikan taltikpak. w19.09 27 § 4, 5