Febrero

Jiova kineki maj nochin itekitikauan yolpakikan. Yejuatsin touan yetok uan kiita keman timotayokoltiaj (Sal. 145:19). Maj tikitakan keniuj ika motekipachoj tanauatijkej Elías uan keniuj kipaleuij. Elías nemik itech seki tonalmej keman panotoya miak ouijkayomej itech xolal Israel. Taltikpakneminij akin kipiayaj ueyi tanauatil akin semi kiixnamikiaj Dios kintajyouiltiayaj itekitikauan uan kinekiaj kimiktiskej Elías (1 Rey. 19:1, 2). Elías kinemiliaya ke sayoj yejua mokauaya kemej itanauatijkauj Jiova uan nejon semi kitayokoltiaya (1 Rey. 19:10). Jiova niman kipaleuij Elías: kititanik se ángel maj kimatiltiti ke amo yetoya iselti uan ke miakej israelitas kiueyichiuayajok Jiova (1 Rey. 19:5, 18). Ika netasojtalis, Jesús kiniluij itatojtokakauan ke tokniuan mochiuaskiaj kemej ininchankauan (Mar. 10:29, 30). Uan toTajtsin Jiova kijtoua ke kinpaleuis akin kitekitiliaj (Sal. 9:10). w21.06 8, 9 § 3, 4

Miakej taltikpakneminij techixtopeuaj porin tein titamachtiaj ika Biblia kinextia ke tein kineltokaj amo melauak. Taixyekananij itech taneltokalismej kinmachtiaj taltikpakneminij ke Dios kintatsakuiltia akin amo yolkualmej keman nochipaya kinchichinojtok. Ika nejon tamachtilis kinmojmoujtiaj uan ika kichiuaj maj kintakamatikan. Akin tiktekitiliaj Jiova, se Dios akin tetasojta, tiknextiaj ke amo melauak nejon tamachtilis. Taneltokalismej no tamachtiaj ke se taltikpaknenkej kisentoka nemi satepan ke momikilia. Komo yekmelauj panoua nejon, amo monekiskia maj Dios oksepa kinmaka ininnemilis akin momikilijkejya. Sayoj ke tejuan tiknextiaj ke nejon tamachtilis amo moajsi itech Biblia. Uan no, miakej taneltokalismej tamachtiaj ke ixyetokya toni techpanos oso toni tikchiuaskej, sayoj ke tejuan titamachtiaj ke tinochin ueli tikixtaliaj toni tikchiuaskej uan ox tiktekitiliskej Dios. ¿Keniuj kiitaj taixyekananij itech taneltokalismej tein titamachtiaj? Miakpa semi kualanij. Komo tikonpatiuita tein Biblia tamachtia moneki tikonneltokas uan tikontakamatis tein Dios kijtoua (Juan 8:45, 46). Amo keman xikonixtopeua tein Biblia tamachtia ijkon kemej kichiuak Satanás, uan amo keman xikonchiua tein Biblia tamachtia ke amo kuali yetok (Juan 8:44). Dios kineki maj itekitikauan kichiuakan kemej Jesús, yejua ika kiniluia: “Xiktauelitstiyakan nochi tataman chiualisme den amokuali. Uan xiksentokakan xikchiutinemikan ne chiualisme ten kuali” (Rom. 12:9; Heb. 1:9). w21.05 10 § 10, 11

Uan komo tikitaj ke timoueyimatij oso ke tiknejnekij tikpiaskej okachi, ¿uelisok timopataskej? Kemaj, porin tatitanil Pablo kijtoj ke akin Satanás kinuetsiltijya uelisok kicholuiskej (2 Tim. 2:26). Maj nochipa tikelnamikikan ke Jiova kipia okachi chikaualis ke Satanás. Komo tikseliaj inepaleuil, uelis tikcholuiskej Satanás. Sayoj ke okachi kuali komo amo tikauaj maj Satanás techuetsilti, ta komo senkis tikixtopeuaj tein kitekitiltia. Uelis tikchiuaskej nejin sayoj komo Dios techpaleuia. Yejua ika maj mojmostaj tiktataujtikan Jiova maj techpaleui maj tikitakan ox timoueyimatij oso tiknejnekij tikpiaskej okachi (Sal. 139:23, 24). Maj amo keman tikauakan maj Satanás techuetsilti. Satanás miak xiujmejya kitemouani kinuetsiltis taltikpakneminij kemej yeskia se tatokakej. Sayoj ke amo uejkaua yejua kiuetsiltiskej, kiilpiskej uan satepan kiixpoloskej (Apoc. 20:1-3, 10). ¡Tiknekijya maj ejko nejon tonal! Sayoj ke hasta maj ejko, moneki tiksentokaskej timoyekpiaskej porin Satanás kisentokas kitemos techuetsiltis. Maj tikchiuakan tein techpaleuis maj amo timoueyimatikan nion maj tiknejnekikan tikpiaskej okachi. Yejua ika, maj tiktakamatikan nejin tayolmajxitilis: “Xikixtopeuakan in amokuali Satanás uan ijkon yejua namechtapatauilis”. w21.06 19 § 15-17

Jiova semi yolpaki keman se taltikpaknenkej kineltoka tein Biblia tamachtia uan kintapouia oksekin tein momachtia (Prov. 23:15, 16). Tikmatij ke semi yolpaki keman kiita tein mochiujtok axkan. Kemej neskayot, maski itech xiujtekit 2020 momoyauak itech nochi taltikpak kokolis COVID-19 motemakakej 7,705,765 nemachtilmej ika Biblia, uan 241,994 taltikpakneminij motemaktijkej iuan Jiova uan moauijkej. Uan nejin yankuik itekitikauan Jiova no kinmachtiskej oksekin ika Biblia uan kinpaleuiskej maj mochiuakan itatojtokakauan Cristo (Luc. 6:40). Keman tikinpaleuiaj oksekin maj mochiuakan itatojtokakauan Cristo tikyolpaktiaj Jiova. Se kinpaleuis oksekin maj mochiuakan itatojtokakauan Cristo se tekit tein ouij, sayoj ke ika inepaleuil toTajtsin Jiova uelis tikinpaleuiskej maj kitasojtakan. ¿Ueliskia tikixtaliskej tikpeualtiskej se nemachtil ika Biblia? Keman tikitaskej ke uelis, maj tikiniluikan akin iniuan titajtouaj ox kiuelitaskiaj momachtiskej Biblia, uan xa tikmoujkakakiskej tein technankiliskej. w21.07 6, 7 § 14-16

Tekiuaj David kitemakak miak tomin uan okseki taman porin satepan kichijchiuaskiaj templo uan kinekia tapaleuis (1 Crón. 22:11-16). Komo tionxiuejya uan amo ueli tiontapaleuiaok keman mochijchiuaj kalmej kampa tikueyichiuaj Jiova, uelis tikonsentokas tiontapaleuis ika tomin hasta kampa tejuatsin tionuelis. Uan xikonpaleui tokniuan akin ayamo xiuejkej ika nochi tein tionmomachtiani. Tatitanil Pablo no kiuelitaya kitemakas tein kipiaya. Kiyoleuak telpoch Timoteo maj iuan yani keman tanojnotsato itech okseki altepemej uan kimachtij keniuj kiteixmatiltis iTajtol Dios uan keniuj tamachtis (Hech. 16:1-3). Tein Pablo kimachtij kipaleuij maj kuali kiteixmatiltiani iTajtol Dios uan maj kuali tamachtiani (1 Cor. 4:17). Uan satepan Timoteo no kinmachtij oksekin tein Pablo kimachtijka. w21.09 12 § 14, 15

¿Toni techmachtiaj Apolos uan tatitanil Pablo. Yejuan kuali kiixmatiaj iTajtol Dios, semi kinixmatiaj uan kuali tamachtiayaj. Uan no, kinpaleuijkaj miakej maj mochiuanij itatojtokakauan Cristo. Sayoj ke nejon amo kichiuak maj monexikoluianij (Hech. 18:24). Tein melauj, tepitsin satepan ke Apolos yajki, Pablo kitataujtij maj mokepani Corinto (1 Cor. 16:12). Apolos kuali kitekitiltijtoya tein kimatia kichiuas, porin kuali kiteixmatiltiaya iTajtol Dios uan kinyolchikauaya tokniuan. Uan no tikmatij ke Apolos katka yolyemanik. Kemej neskayot, Biblia amo kijtoua ke kualanik keman Áquila uan Priscila “kachi ok kiyekajsikamatiltijke den ojtsin de Dios” (Hech. 18:24-28). Tatitanil Pablo kimatia ke Apolos kichiujtoya se kuali tekit. Sayoj ke amo kitekipachoj maj tokniuan kinemilianij ke Apolos okachi kuali tamachtiaya ke yejua. Keman tikixtajtoltiaj tein kinyolmajxitij tokniuan akin nemiaj Corinto, ueli tikitaj ke Pablo katka yolyemanik uan ke teajsikamatia (1 Cor. 3:4-6). w21.07 18, 19 § 15-17

Kemej Adán uan Eva kiixtalijkej amo kitakamatiskej Dios, amo kinamikia maj kisentokanijok kemej ichankauan. ¿Uan toni kinpanoskia ininkoneuan? Kemej Jiova semi kintasojta, kichiuak tein kinpaleuiskia akin tatakamatiskiaj maj mochiuakan ichankauan. Kichiuak nejin keman iKonetsin, kitemakak inemilis (Juan 3:16). Kemej Jesús kitemakak inemilis, Dios uelik kinselij kemej iKoneuan 144,000 taltikpakneminij akin kitakamatij (Rom. 8:15-17; Apoc. 14:1). Uan no, moajsij millones taltikpakneminij akin kitakamatij Dios uan kichiujtokej tein yejuatsin kineki. Yejuan kichiaj senkis mochiuaskej ichankauan Jiova satepan ke tamis 1,000 xiujmej, keman senkis kinextiskejya ke kinekij kitekitiliskej (Sal. 25:14; Rom. 8:20, 21). Axkan kiluiajya “Toueyitajtsin” (Mat. 6:9). Uan akin oksepa nemiskej no uelis kiixmatiskej tein Jiova kineki maj kichiuakan. Akin kiixtaliskej kitakamatiskej, satepan no mochiuaskej ichankauan. w21.08 5 § 10, 11

Tatitanil Pablo kimakakej se tekit: kiteixmatiltis iTajtol Dios. Uan yejua nejon kitayekanaltij miak xiujmej. Yejua kiteixmatiltij iTajtol Dios senteixtenoj uan kajkalpan (Hech. 20:20). Yejua nochipa tanojnotsaya keman kiitaya ke uelia. Kemej neskayot, se tonal keman Pablo kinchixtoya seki tokniuan ompa Atenas, ika kinnojnotsak iTajtol Dios seki taltikpakneminij akin semi kinixmatiaj uan sekin kuali kikakkej (Hech. 17:16, 17, 34). Hasta keman tsaktoya ichan, kinnojnotsaya ika iTajtol Dios nochin akin kinitaya (Hech. 28:16-24; Filip. 1:13, 14). Pablo kuali kikuia itiempo porin nochipa kinyoleuaya oksekin maj iuan tanojnotsatij. Kemej neskayot, keman yekinika yajki tanojnotsato itech okseki altepemej, kiyoleuak Juan Marcos, uan keman ika ojpatika yajki, kiyoleuak Timoteo (Hech. 12:25; 16:1-4). Mochikauak kinmachtis nejin takamej keniuj tapaleuiskej maj kuali motekiti itech se nechikol, keniuj kuali taixyekanaskej uan keniuj kuali tamachtiskej (1 Cor. 4:17). w22.03 27 § 5, 6

Sekin amo kineltokaj ke moajsi se Tachijchiujkej porin kijtouaj ke sayoj kineltokaj tein ueli kiitaj. Sayoj ke tein melauj, kemaj kineltokaj tein amo ueli kiitaj. Kemej neskayot, kineltokaj ejekat porin moajsi tein kinextia ke kemaj onkak. Tejuan tikpiaj takuaujtamatilis tein ika motajtoua itech Biblia porin onkak tein kinextia ke “tein amo se kiita yekmelauj onkak” (Heb. 11:1, TNM). Sayoj ke moneki timochikauaskej timomachtiskej nejon tein kinextia ke yekmelauj onkak tein amo tikitaj. Sayoj ke miakej amo kinekij momachtiskej, yejua ika kijtouaj ke Dios amo nemi. Seki tamatinij kineltokakej ke Dios kichijchiuak nochi tein onkak satepan ke momachtijkej tein kinextia ke yejuatsin tachijchiuak. Sekin xa amo kineltokaj ke moajsi se Tachijchiujkej porin itech universidades amo tamachtiaj ke tein onkak kichijchiujkej. Sayoj ke yejuan kiixmatkej Jiova uan kitasojtaj. Axkan, tinochin moneki tikchikauaskej totakuaujtamatilis itech Dios maski tikselijkej miak tamachtilis oso amo. w21.08 14 § 1; 15, 16 § 6, 7

Jesús kijtoj se neskayot tein ika kinekia tamachtis ke Jiova semi kiuelita teiknelis. Telpoch akin ika tajtoj “kitamipojpoloto nochi nitomin tech in auilnemilis” (Luc. 15:13). Satepan moyolnonotsak, moyolyemanij uan mokepak ichan. ¿Toni kichiuak ipopaj keman kiitak ke mokepak? Jesús kijtoj: “Kuak ne telpokat ajsitiaya ichan itajtsin, ijkuakon itajtsin konitak uan kiueyiyoliknelij. Uan ne tetat motaloj kinamikito ikoneu uan kikekechnauato uan kitennamik”. Ipopaj amo kipijpinaujtij, ta niman kiiknelij, kitapojpoluij uan kikauak maj mokepani ichan. Maski nejin telpoch semi tajtakolchiujka, ipopaj kitapojpoluij porin moyolnonotsak. Tepopaj teiknelijkej akin Jesús ika tajtoj kiixnextia Jiova. Ika nejin neskayot, Jesús tamachtij ke iTajtsin kineki kintapojpoluis akin tajtakolchiuaj uan yekmelauj moyolnonotsaj (Luc. 15:17-24). w21.10 8 § 4; 9 § 6

Itech nejin tonalmej, miakej taixyekananij itech taneltokalismej kichiuanij miak taman porin amo kinekij maj taltikpakneminij kimatikan ke Dios kipia itokay. Kikixtilianij ininBiblias itokay Dios uan kemansa amo kinkauanij akin mosentiliaj itech inintiopan maj kikuikan. Sayoj ke nochin kimatij ke sayoj itaixpantijkauan Jiova kipoujkaitaj itokay Dios kemej kinamiki. Nion se taneltokalis kiteixmatiltia itokay Dios kemej tejuan tikchiuaj. Tiitaixpantijkauan Jiova, uan timochikauaj tikchiuaskej tein totokay kijtosneki (Is. 43:10-12). Biblia Traducción del Nuevo Mundo tikamakixtianij panoua 240 millones. Nejin Biblia kipia itokay Jiova itech versículos kampa oksekin akin kitajtolkepkej Biblia kikixtilijkej. Uan tikchijchiuaj amaixmej kampa mokui itokay Jiova itech panoua 1,000 tataman tajtolmej. w21.10 20, 21 § 9, 10

Tikueyichiuaj Jiova keman tikinpaleuiaj tokniuan akin kipanouaj tatasojtilis. Jiova kijtoj ke kintatiochiuiskia israelitas akin kinpaleuiayaj akin kipanouayaj tatasojtilis (Deut. 15:10). Nochipa keman tikpaleuiaj se tokniuj akin kipanoua tatasojtilis, Jiova kiita kemej yeskia tiktayokoliaj teisa yejuatsin (Prov. 19:17). Kemej neskayot, tokniuan akin nemiaj Filipos kititanilijkej Pablo se netetayokolil keman tsaktoya, uan Pablo kijtoj ke nejon netetayokolil katka “se nemaktil ten kiyolpaktia Dios” (Filip. 4:18). Maj itech titanemilikan tokniuan itech tonechikol uan maj timotajtanikan: “¿Moajsi aksa akin uelis nikpaleuis?”. Jiova kiyolpaktia kiitas ke tikuij totiempo, tochikaualis, tein ueli tikchiuaj uan tein tikpiaj para tikinpaleuiskej akin kinpoloua. Yejuatsin kiita ke no ika tikueyichiuaj (Sant. 1:27). Moneki tiempo uan chikaualis para tikueyichiuaskej Jiova kemej yejuatsin kiyolpaktia. Sayoj ke nejon amo ouij (1 Juan 5:3). ¿Keyej amo tikitaj ke ouij? Porin tiktasojtaj Jiova uan tokniuan. w22.03 24 § 14, 15

Komo tiknekij tikinnextiliskej tokniuan ke ininka timotekipachouaj uan ke tikinikneliaj, moneki itech titanemiliskej toni ouijkayomej kipanotokej. Kemej neskayot, maj tiknemilikan ke se tokniuj siuat mokokoua. Maski xa amo keman kijtoua ke kipia se ouijkayot, xa kitasojkamatis komo tikpaleuiaj. ¿Ueliskia tiktakualchiuiskej oso titachipauaskej ichan? Oso maj tiknemilikan ke se tokniuj takat amo kipiaok tekit. ¿Ueliskia tikpaleuiskej ika tepitsin tomin hasta maj oksepa kiajsi se tekit, xa kemej amo kimatis akoni kimakak nejon tomin? Komo tiknekij tikinnextiliskej tokniuan ke tikinikneliaj, amo monekiskia tikchiaskej maj yejuan techtajtanikan maj tikinpaleuikan, ta tejuan uelis tiktemoskej keniuj uelis tikinpaleuiskej, ijkon kemej kichiua Jiova. Yejuatsin kichiua maj mojmostaj kisa Tonaltsin maski amo tiktajtaniaj. Uan Tonaltsin nochin kinpaleuia, amo sayoj akin motasojkamatij. ¿Melauj ke Jiova technextilia ke techtasojta keman techmaka tein techpaleuia? ¡Jiova semi yolkuali uan kiuelita tepaleuis, uan yejua ika semi tiktasojtaj! w21.09 22, 23 § 12, 13

Inetasojtalis Dios tein amo tami kiolinia maj tetapojpolui. Keman Jiova kiita ke akin tajtakolchiuak moyolnonotsa uan mochikaua mopatas, inetasojtalis tein amo tami kiolinia maj kitapojpolui. Keman David ika tajtoj Jiova itech se salmo, kijtoj: “Amo techchiuiliani tein technamiki ika totajtakoluan, nion techualkuiliani tein technamiki ika tonepololuan” (Sal. 103:8-11). Kemej David tajtakolchiujka, kimatia ke se taltikpaknenkej akin kikuejmoloua itanemilil semi amo kuali momachilia. Sayoj ke no kimatia ke Jiova ‘kineki tetapojpoluis’. Itech se netataujtil, David kijtoj toni kiolinia Jiova maj tetapojpolui kemej tikitaj itech tajkuilol tein axkan timomachtiaj. Kemaj, Jiova tetapojpoluia porin inetasojtalis tein amo tami semi ueyi. Komo amo kuali timomachiliaj porin titajtakolchiujkej, semi kuali, porin nejon uelis kichiuas maj timoyolnonotsakan uan maj timopatakan. Sayoj ke seki itekitikauan Dios kisentokaj amo kuali momachiliaj porin achto tajtakolchiujkaj. w21.11 5 § 11, 12

Jiova kitasojta itokay uan kineki maj nochin kipoujkaitakan (Is. 42:8). Sayoj ke itokay kipitsotilianij kemej 6,000 xiujmejya (Sal. 74:10, 18, 23). Nejin peuak keman Amokuali kitakajkayauilij Jiova uan kijtoj ke amo kinekia kinmakas Adán uan Eva se taman (Gén. 3:1-5). Yejuatsin kisentokanij kipantianij ke amo kinkaua taltikpakneminij maj kipiakan tein yekmelauj kichiuas maj yolpakikan. Jesús kitekipachouaya maj okachi kipitsotilianij itokay iTajtsin. Sayoj Jiova kinamiki taixyekanas iluikak uan taltikpak, uan sayoj yejuatsin okachi kuali taixyekankej (Apoc. 4:11). Sayoj ke Amokuali kitemouani maj ángeles uan taltikpakneminij kinemilikan ke Dios amo kinamiki taixyekanas. Amo uejkaua, Jiova nochi tayektalis. Sayoj ika iTekiuajyo uelis kichiuas maj onka yolseuilis uan maj kuali tinemikan nikan taltikpak. w21.07 9 § 5, 6

Se tepopaj kineki maj ichankauan kipiakan toni kikuaskej, toni motaliliskej uan kani nemiskej. Maski xa amo mitsonajsi tomin tein uelis ika tionmoixpanoltis, itech nejon ouijkayot uelis tikonchiuas tein mitsonpaleuis maj mochikaua motakuaujtamatilis. Xikontataujti Jiova, xikonixtajtolti uan itech xiontanemili tein Jesús kijtoj itech Mateo 6:25-34. No itech xiontanemili keniuj itech nejin tonalmej Jiova kinyekpiani tokniuan akin kisentokaj kitekitiliaj maski kipanouaj ouijkayomej (1 Cor. 15:58). Nejon kichiuas okachi xiontakuaujtamati ke Jiova mitsonpaleuis, ijkon kemej kinpaleuiani oksekin akin kipanouanij ouijkayomej kemej tein tejuatsin tikonpanotok. Kimati toni ouijkayot tikonpia uan kimati keniuj mitsonpaleuis. Keman tikonitas keniuj mitsonpaleuia Jiova, okachi tiontakuaujtamatis uan uelis tiontaxikos keman tikonpanos okachi uejueyi ouijkayomej. w21.11 20 § 3; 21 § 6

Miakej itekitikauan Dios kinixnamikinij uan kipanouanij tataman ouijkayomej. Sayoj ke taxikouanij uan kisentokanij tanojnotsanij porin takuaujtamatij itech inemilis Jesús tein kitemakak. Maj tikitakan ineskayo tatitanil Juan. Kiteixmatiltij Cristo uan ke toka momikilij xa panoua 60 xiujmej. Kiajxitijtoyaya 100 xiujmej keman tekiuanij romanos kiuikakej Patmos, tein “kiyeualojtok in at den mar”, porin kipantijkej ke kichiujka tein amo kuali. ¿Toni kichiujka? Yejua kijtoj: “Porin nitanojnotstinemik ika in Tajtoltsin Dios, uan no porin nitetapouijtinemik nochi ten Cristo Jesús kichiutinemia” (Apoc. 1:9). ¡Juan techkauilij se kuali neskayot porin semi takuaujtamatik uan taxikoj! Itech amatajkuilolmej tein tatitanil Juan kijkuiloj, kinextij ke semi kitasojtaya Jesús uan ke semi kitasojkamatia inemilis tein kitemakak. Itech nejon amatajkuilolmej, miakpa ika tajtoj inemilis Jesús tein kitemakak oso keniuj techpaleuia. Panoua 100 ika tajtoj nejon (1 Juan 2:2). Nejin kinextia ke Juan semi kitasojkamatia inemilis Jesús tein kitemakak. w21.04 17 § 9, 10

Jiova kinekia maj itekitikauan kiniknelianij akin mokokouayaj. Kemej neskayot, kiniluij israelitas maj amo kiuijuikaltianij akin amo uelia takakia, tein kijtosneki ke amo monekia kimojmoujtiskej nion kiluiskej maj kipano tein amo kuali. Semi amo kuali katka komo kichiuayaj nejon, porin kemej amo kikakia tein kiluiayaj, amo uelia mopaleuiaya. Uan no, itech Levítico 19:14 tikitaj ke Dios kiniluij israelitas maj amo kitalianij “teisa tein kitsakuilis akin amo tachia”. Se amatajkuilol kijtoua keniuj kinitayaj akin mokokouayaj itech inintonaluan israelitas. Kijtoua ke ininka mauiltiayaj uan kintajyouiltiayaj. Xa aksa kitaliaya teisa iixpan akin amo tachiaya porin kinekia maj mokoko oso porin kinekia kipijpinaujtis. ¡Semi amo kuali tein kichiuayaj! Ika tanauatil tein moajsi itech Levítico 19:14, Jiova kinpaleuij israelitas maj kiitanij ke monekia kinikneliskej akin mokokouayaj. w21.12 8, 9 § 3, 4

Jacob kitekipachouaya maj iikniuj kitauelitaniok. Yejua ika kitataujtij Jiova. Ojpatika, kititanilij se ueyi netetayokolil (Gén. 32:9-15). Uan expatika, keman moajsik iuan Esaú kinextilij poujkaitalis, motankuaketsak uan moixpiloj iixpan amo sayoj sepa, nion ojpa, ta chikojpa. Jacob kinextij yolyemanilis uan poujkaitalis keman kiyektalij kuejmol iuan iikniuj (Gén. 33:3, 4). Maj tikitakan toni techmachtia tein Jacob kichiuak achto ke moajsiskia iuan iikniuj uan toni techmachtia kemej kinojnotsak. Yekinika kitajtanij Jiova ika yolyemanilis maj kipaleuiani. Satepan kinextij ke kinekia maj mochiua tein kitajtanijka Jiova keman kichiuak tein tapaleuiskia maj amo ouij kikisani kiyektalis kuejmol tein kipiaya iuan iikniuj. Uan keman iuan tajtoj, amo kitemoj kinextis akoni mopolojka, ta yejua kinekia maj moyektaliani kuejmol tein kipiayaj. ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jacob? (Mat. 5:23, 24). w21.12 25 § 11, 12

Kemej titajtakolejkej, kemansa uelis tiknemiliskej ke nion tepitsin titapaleuiaj oso ke amo technamiki maj techtasojtakan (1 Juan 3:19). Yejua ika uelis tiknemiliskej ke inemilis Jesús amo uelis techpaleuis. Keman ijkon titanemiliskej, maj tikelnamikikan ke “Totajtsin Dios ojkachi ok ueyi uan ke ne teluililis den toyolo”. Maski tiknemiliskej ke toTajtsin Dios amo techtasojta nion techtapojpoluia, tein melauj kemaj techtasojta uan kemaj techtapojpoluia. Moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj tikneltokakan nejin. Yejua ika, moneki mojmostaj timomachtiskej Biblia, moneki nochipa tiktataujtiskej Jiova uan moneki timosentiliskej iniuan tokniuan. Maj tikitakan keyej moneki tikchiuaskej nejin eyi taman. Komo tikchiuaj, okachi tikixmatiskej ikualneskayouan Jiova uan tikajsikamatiskej ke semi techtasojta. Komo mojmostaj itech titanemiliaj tein timomachtiaj itech Biblia, timoajchiuiliskej amo kuali tanemililmej tein tikpiaj uan okachi kuali titanemiliskej (2 Tim. 3:16). w21.04 23, 24 § 12, 13

Komo tiknekij maj totakuaujtamatilis mochikaua, amo sayoj moneki tikmatiskej miak taman. Moneki itech titanemiliskej tein timomachtijtokej. Maj itech titanemilikan akin kijkuiloj Salmo capítulo 77. Yejua semi motekipachojtoya porin kinemiliaya ke Jiova amo kiyolpaktiayaok tein kichiujtoyaj yejua uan okseki israelitas. Yejua ika nion uelia kochia (versículos 2-8). ¿Toni kichiuak? Kiluij Jiova: “Itech nitanemilis nochi tein tikchiuani uan itech nitanemilis kemej tikchiua teisa” (versículo 12). Maski yejua kimatia keniuj Jiova kinpaleuijka itekitikauan, motajtaniaya: “¿Kielkauak Dios techpaleuis, oso semi kualantok uan yejua ika amo techikneliaok?” (versículo 9). Akin kijkuiloj nejin salmo itech tanemilij tein Jiova kichiujka achto uan itech teiknelilis tein kinextijka (versículo 11). Nejon kipaleuij maj takuaujtamatini ke Jiova amo kinkauaskia itekitikauan (versículo 15). w22.01 30, 31 § 17, 18

¿Keniuj momachilia Jiova keman kinelnamiki takamej uan siuamej akin momikilijkejya uan amo keman kikaujkej? Kineki oksepa kinitas (Job 14:15). Yejuatsin xa semi kitemoua itasojikniuj Abrahán (Sant. 2:23). Oso xa semi kitemoua Moisés, akin semi kuali iuan mouikak (Éx. 33:11). ¡Uan xa semi kiuelitaskia oksepa kikakis ininnekuikatiluan David uan okseki salmistas tein ika kiueyichiuayaj! (Sal. 104:33). Maski nejin takamej akin kuali iuan mouikayaj momikilijkejya, yejuatsin amo kinelkaua (Is. 49:15). Jiova kielnamiki keniuj katkaj. Se tonal, yejuatsin kichiuas maj oksepa nemikan uan oksepa kinkakis keman kitataujtiskej ika nochi ininyolo uan kiselis inintaueyichiualis. Nejin semi techyolseuia komo momikilij se tochankauj oso se akin kuali iuan timouikayaj. Keman kiixnamikkej Jiova itech xochital tein moajsia Edén, yejuatsin kimatia ke satepan okachi mochiuaskia tein amo kuali. Jiova amo kiyolpaktia maj taltikpakneminij kichiuakan tein amo kuali, tein amo melauak uan maj kintajyouiltikan oksekin. w21.07 10 § 11; 12 § 12

Keman ijkon tikchiuaj no tiknextiaj ke tiktasojkamatij inemilis Jesús tein kitemakak, porin amo sayoj toka momikilij, ta no ininka tokniuan. Jesús semi kintasojta, yejua ika ininka momikilij (1 Juan 3:16, 17). Tiknextiaj ke tikintasojtaj ika tein tikchiuaj (Efes. 4:29, 31-5:2). Tikinpaleuiaj keman mokokouaj oso keman kipanouaj uejueyi ouijkayomej, kemej neskayot, keman mochiua se tetsauit kampa nemij. Sayoj ke, ¿toni moneki tikchiuaskej keman se tokniuj kijtoua oso kichiua teisa tein techyolkokoua? ¿Ouij techkisa titetapojpoluiskej? (Lev. 19:18). Komo kemaj, maj tikchiuakan nejin tein Biblia tayolmajxitia: “Ximopaleuikan ika tetasojtalis se uan okse. Uan xikiniknelikan se uan okse. Uan no ximotapojpoluikan se uan okse ijkon keme Totajtsin Dios namechtapojpoluilij ya namotajtakoluan” (Efes. 4:32). Nochipa keman tiktapojpoluiaj se tokniuj, tiknextiliaj toTajtsin Jiova ke tiktasojkamatij inemilis Jesús tein kitemakak. w21.04 18 § 12, 13

Ke komo tikchiuaj miak taman itech itekiyo Jiova uan komo tikinpaleuiaj miakej maj moauikan, sayoj ueli tikchiuaj porin Jiova techpaleuia. No techmachtia ke keman tikpiaj tekimej itech nechikol uelis okachi titapaleuiskej maj onka yolseuilis uan maj tinochin kuali timouikakan. Semi tiktasojkamatij maj tokniuan tayekananij uan tapaleuianij kichiuakan nejin keman tayolmajxitiaj ika tein kijtoua iTajtol Dios. Yejuan amo kitemouaj maj kinueyitalikan, ta kinpaleuiaj nochin tokniuan maj kitakamatikan Jesús uan maj kichiuakan kemej yejua (1 Cor. 4:6, 7). Dios techpaleuiani tinochin maj ueli tikchiuakan seki taman. Xa tiknemiliaj ke tein tikchiuaj amo semi tapaleuia. Sayoj ke nejon tein ika tiktemouaj titapaleuiskej maj tinochin kuali timouikakan kemej yeskia hilo tein ika kijtsomaj se taken tein tapaleuia maj nejon taken ajsito. Yejua ika, maj timochikauakan amo keman tiktemoskej tiknextiskej ke okachi tiuelij oso ke okachi titamatinij, uan maj tikixtalikan titapaleuiskej maj onka yolseuilis itech nechikol uan maj tinochin kuali timouikakan (Efes. 4:3). w21.07 19 § 18, 19

Tejuatsin uelis tiontakuaujtamatis ke oksepa tikonitas mochankauan uan akin kuali iniuan tionmouikaya akin momikilijkej. Keman Jesús chokak keman kinyolseuij akin kuali iniuan mouikaya, techmachtia ke kineki kichiuas maj oksepa nemikan akin momikilijkej (Juan 11:35). Tejuatsin uelis tikonpaleuis akin tayokoxtokej. Jesús amo sayoj chokak iniuan Marta uan María, ta no kinkakik uan kinyolseuij (Juan 11:25-27). Tejuan no uelis ijkon tikinpaleuiskej akin tayokoxtokej porin momikilij aksa akin semi kitasojtayaj. Dan, se tokniuj tayekankej akin nemi Australia, kijtoua: “Satepan ke nonamik momikilij, monekia nikselis nepaleuil. Miakej tokniuan takamej uan ininnamik nechiluijkej ke ueliskia iniuan nitajtos keman monekiskia. Nechkakiaj keman nikintapouiaya keniuj nimomachiliaya uan amo mopinaujmatiaj keman nichokaya. Uan keman nikmachiliaya ke amo nikpiaya chikaualis, nechiluijkej ke no ueliskia nechpaleuiskej ika seki taman, kemej kipakaskej nocarro, takouatiuij uan takualchiuaskej. Uan miakpa nouan kichiuayaj netataujtil. Kinextijkej ke yekmelauj katkaj notasojikniuan uan nokniuan ‘keman se kipanoua tajyouilis’” (Prov. 17:17). w22.01 16 § 8, 9

Jiova kineki maj kuali tietokan (Prov. 4:20-22). Keman yejuatsin techyolmajxitia ika teisa tein tikixtajtoltiaj itech Biblia, itech se amaix oso ika tein techiluia se tokniuj, kinextia ke techtasojta (Heb. 12:9, 10). Maj itech titanemilikan tein techiluiaj, amo keniuj techiluiaj. Kemansa xa tiknemiliskej ke amo technojnotsak kemej kinamikia. Melauj ke akin tayolmajxitia moneki mochikauas tayolmajxitis kemej oksekin amo ouij kinkisas kikakiskej (Gál. 6:1). Sayoj ke komo tejuan techyolmajxitijkej moneki itech titanemiliskej tein techiluijkej, maski xa tiknemiliaj ke amo technojnotskej kemej kinamikia. Uelis timotajtaniskej: “Maski amo nikuelita kemej nechyolmajxitij, ¿melauj tein nechiluij? ¿Uelis nikitas keniuj nechpaleuia tein nechiluij uan amo nikitas inepololuan?”. Kuali yeskia maj nochipa tikitakan keniuj uelis techpaleuis tein techyolmajxitiaj. w22.02 12 § 13, 14

Jiova kiajsikamati ke amo ijsiujka uelis tikpataskej kemej titanemiliaj uan tein tikchiuaj uan ke moneki timochikauaskej (Sal. 103:13, 14). Sayoj ke yejuatsin techmaka tamatilis, chikaualis uan nochi tein techpaleuis maj timopatakan ika iTajtol, iespíritu uan inechikol. Ika Biblia xikonita toni moneki tikonpatas. ITajtol Dios kemej yeskia se espejo, yejua ika uelis mitsonpaleuis xikonita keniuj tiontanemilia, keniuj tiontajtoua uan tein tikonchiua (Sant. 1:22-25). Jiova kineki nochipa mitsonpaleuis uan yejuatsin uelis okachi kuali kichiuas porin kuali mitsonixmati (Prov. 14:10; 15:11). Yejua ika, nochipa xionmotataujti uan xionmomachti Biblia mojmostaj. Xikonneltoka ke itanauatiluan Jiova semi techpaleuiaj. Nochi tein Jiova technauatia techpaleuia. Akin kitakamatij itanauatiluan kuali momachiliaj uan yekmelauj yolpakij (Sal. 19:8-11). w22.03 4 § 8-10

Tikueyichiuaj Jiova keman titapaleuiaj maj mochijchiuakan uan maj moyektalikan kalmej kampa titaueyichiuaj. Biblia kijtoua ke keman israelitas kichijchiujkej tabernáculo uan nochi tein kipiaya ika kiueyichiujkej Jiova (Éx. 36:1, 4). Axkan, Jiova no kiita ke tikueyichiuaj keman tikinchijchiuaj Kalmej kampa tiMosentiliaj uan okseki kalmej kampa titaueyichiuaj. Seki tokniuan miak tonalmej tapaleuiaj itech nejon tekit. Semi tiktasojkamatij tein kichiuaj porin semi tapaleuiaj itech iTekiyo Dios. Nejin tokniuan no kixelouaj tiempo tanojnotsaskej uan sekin hasta kinekij yeskij precursores. Tokniuan tayekananij kinextiaj ke tapaleuiaj itech kalchiualis keman kinkauaj maj nejin tokniuan akin semi tekitij mochiuakan precursores komo kiitaj ke uelij. Komo tiuelij tikalchiuaj oso maski amo, tinochin uelis titapaleuiskej maj tachipaujkan uan maj kuali moajsikan nejin kalmej kampa titaueyichiuaj. w22.03 22 § 11, 12