Junio

Jehová kintatiochiuij tokniuan itech yekinika siglo porin kichiujkej tein kuali maski kipanotoyaj ouijkayomej. Yejuan miakpa kintajyouiltiayaj uan kemansa nion no kichiayaj. Maj tikitakan tein kinpanok tatitanil Pablo uan Bernabé keman tanojnotstoyaj Listra. Keman ajsikej, akin ompa nemiaj kuali kinkakkej uan kuali kinselijkej. Sayoj ke satepan, sekin akin kintauelitayaj kichiujkej maj nochin kiixnamikikan Pablo, kitetenkej uan hasta kinemilijkej ke kimiktijkajya (Hech. 14:19). Sayoj ke Bernabé uan Pablo yajkej okseko uan kisentokakej tanojnotskej. ¿Keniuj tapaleuij tein kichiujkej? ‘Kinpaleuijkej miakej maj mochiuakan imomachtijkauan Jesús’ uan kinyolchikaujkej tokniuan ika tein kiniluijkej uan tein kichiujkej (Hech. 14:21). Bernabé uan Pablo amo mosenkaujkej maski kintajyouiltijkej, uan nejon kinpaleuij miakej. Komo tejuan amo no timosenkauaj uan tiksentokaj tikchiuaj tekit tein Jehová technauatia, yejuatsin semi techtatiochiuis. w23.04 16, 17 § 13, 14

Tekiuaj David miakej kixinamikiaj, sayoj ke nochipa kitemoj inepaleuil Jehová ika netataujtil. David kimatia ke Jehová kikakia uan kinankiliaya inetataujtiluan. Tejuatsin no uelis tiontakuaujtamatis ke ijkon kichiua. Biblia technextilia ke Jehová uelis techpaleuis maj timochiuakan titamatinij uan maj titaxikokan. No tikitakej ke Jehová ueli kichiua maj tokniuan techpaleuikan uan hasta akin amo kitekitiliaj. Maski xa Jehová amo nochipa technankilis kemej tiknekiskiaj, tikmatij ke kemaj technankilis. Techmakas tein monekis uan keman okachi monekis. Yejua ika maj tiksentokakan tiktataujtikan, maj titakuaujtamatikan ke Jehová techkaki uan technankilia, tikmatij ke yejuatsin techyekpias axkan, uan itech xochital ‘kinmakas tein kinekij nochin tein yoltokej’ (Sal. 145:16). w23.05 8 § 4; 13 § 17, 18

Semi kuali itech xiontanemili tein uelis tikonselis komo tikonchiua tein tikonixtalijtok.¿Toni tein uelis tikonselis moneki itech tiontanemilis? Komo tikonixtalij tikonixtajtoltis nochi Biblia oso okachi kuali tionmotataujtis, xikonnemili keniuj nejon mitsonpaleuis okachi kuali xionmouika iuan Jehová (Sal. 145:​18, 19). Komo tikonneki tikonnextis teisa tein kuali, xikonnemili keniuj mitsonpaleuis okachi kuali xionmouika iniuan oksekin (Col. 3:14). No xikonijkuilo keyej tikonneki tikonchiuas nejin uan nochipa xikonita. No, xionmouika iniuan akin mitsonyolchikauaskej (Prov. 13:20). Tein melauj, kemansa tinochin amo tiknekij tikchiuaskej teisa. ¿Kijtosneki nejin ke amo uelis tikchiuaskej tein tikixtaliaj? Amo. Tejuan no uelis tiksentokaskej timochikauaskej para tikchiuaskej tein tikixtaliaj maski kemansa amo semi tiknejnekiskej. Semi tiyolpakiskej keman tikchiuaskej maski monekis timochikauaskej. w23.05 27, 28 § 5-8

Tikmatij ke tejuan titajyouiskej komo amo kuali titaixpejpenaj, nejon techpaleuia maj tikijtokan tein amo kuali tein tikchiujkej, maj tikpatakan tein tikchiuaj uan maj timochikauakan amo oksepa tikchiuaskejok, sayoj ijkon uelis tiksentokaskej tiktekitiliskej Jehová para tinemiskej nochipaya. Xikonelnamiki ke amo uelisok tikonpatas tein tikonchiuakya. Amo xikontajtakolti oksekin tein tikonchiuak nion xionmotenpaleui. Ta xionmochikaua tikonyektalis kuejmol. Komo semi mitsonyolkokoua tein tikonchiuak, xikontataujti Jehová maj mitsonpaleui, xikonilui ke tionmopoloj uan xikontajtani maj mitsontapojpolui (Sal. 25:11; 51:​3, 4). Komo tikonyolkokoj aksa xikonilui maj mitsontapojpolui. Uan komo moneki, xikonilui tayekananij maj mitsonpaleuikan (Sant. 5:​14, 15). Xikonita tein panoua keman amo kuali tiontaixpejpena uan maj nejon mitsonpaleui amo oksepa xikonchiua. Xikonmati ke Jehová mitsonpaleuis uan mitsoniknelis (Sal. 103:​8-13). w23.08 28, 29 § 8, 9

Jehoiadá kipaleuij tekiuaj Jehoás keman katka telpoch maj kiyolpakti Jehová. Sayoj ke satepan ke Jehoiadá momikilij, Jehoás peuak kintajtolkaki uejueyi chiuanimej de Judá akin kitekitiliayaj tekiuaj uan kinekepilijkaj Jehová (2 Crón. 24:​4, 17, 18). Maski Jehová semi kiyolkokoj nejon, “kisentokaya kintitania tanauatianij para maj mokepanij iuan”. Sayoj ke “yejuan amo kinekiaj kinkakiskej”. Amo kikakkej nion iokichpil Jehoiadá, akin monotsaya Zacarías, akin katka tanauatijkej uan tiopixkat, uan no katka iprimo Jehoás. Hasta tanauatij maj kimiktikan Zacarías. ¡Tel amo motasojkamatia! (2 Crón. 22:11; 24:​19-22). Jehoás peuak amo kimojkatokaok Dios. Jehová kijtojka: “Akin nechixtopeuaj no nikinixtopeuas” (1 Sam. 2:30). Satepan, tateuianij sirios akin amo miakej katkaj kinteuijkej itateuijkauan Jehoás, uan kintankej maski yejuan katkaj tel miakej uan kitelkokojkej (2 Crón. 24:​24, 25). Itekitikauan Jehoás kimiktijkej porin kimiktijka Zacarías. w23.06 18, 19 § 16, 17

Tatitanil Pablo kitetapouito kuali tanauatilmej uan tamachtito (Hech. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21). Yejua semi kintasojtaya tokniuan uan kinekia kinpaleuis maj amo kikauakan Jehová. Achto ke momachtiskiaj uan mochiuaskiaj tokniuan, akin nemiaj Éfeso kineltokayaj miak taman tein amo melauak uan no naualot. Akin nemiaj Éfeso tel auilnemiaj uan amo ixpinauayaj kichiuaskej nejon. Kamanalouayaj ika auilnemilis keman mosentiliayaj uan keman iluichiuayaj (Efes. 5:3). Miakej akin ompa nemiaj ‘amo teyi ika mopinaujmatiajok’, nejin kijtosneki ke amo kinyolkokouayaok keman kichiuayaj tein amo kuali (Efes. 4:​17-19). Achto ke momachtiskiaj toni kiyolpaktia Jehová uan toni amo, nochipa kichiuayaj tein amo kuali. Pablo kijtoj ke “inintanemilil kemej yeskia moajsi kampa tayouayan uan amo kikauaj maj Dios kichiua maj nemikan”. Sayoj ke sekin akin nemiaj Éfeso amo kichiuayajok nejon. w24.03 20 § 2, 4; 21 § 5, 6

Kemej Gedeón katka juez de Israel, monekia chikauak tekitis. Keman nejon youak moteuijtoyaj uan madianitas cholojkej, Gedeón kisteuak de atauit Jezreel uan kintokatiajki hasta itech ueyiat Jordán (Juec. 7:22). ¿Motsakuilij Gedeón keman ompa ajsik? ¡Amo! Maski yejua uan 300 takamej akin iniuan yaya siujtoyajya, kipanauijkej ueyiat uan kisentokakej kintokatiajkej, kinajsitoj uan kintankej (Juec. 8:​4-12). Yejua nejon tein kineltokaya Gedeón, uan Jehová amo kisenkauak (Juec. 6:​14, 34). Se tonal, Gedeón uan isoldados tsikuintiajkej kintokatiajkej ome tekiuanij madianitas akin xa cholojtiayaj ika camellos (Juec. 8:​12, 21). Sayoj ke Jehová kinpaleuij nejon israelitas maj kinajsitij uan maj kintanikan. Axkan tayekananij no uelis takuaujtamatiskej iuan Jehová, Dios akin “amo keman sioui nion sotaui”. Yejuatsin kinchikauas nochipa keman monekis (Is. 40:​28, 29). w23.06 6 § 14, 16

Tejuan amo no keman tikauaskej Jehová maski tikpiaskej ouijkayomej. Yejuan ika maj iuan titakuaujtamatikan Jehová. Maj tiknemilikan keniuj juez Barac tatanik porin mokauak maj Jehová kiixyekana. Itech nejon tonalmej, israelitas amo kipiayaj toni ika moteuiskej. Maski ijkon, Jehová kiluij Barac maj kiteuiti Sísara uan itateuijkauan cananeos akin kipiayaj miak taman tein ika moteuiskej (Juec. 5:8). Siuatanauatijkej Débora kiluij Barac maj temo de tepet Tabor kampa tal tamanis uan maj kinteuiti Sísara uan 900 carros tein ika tateuiayaj. Barac tatakamatik maski israelitas ueliskiaj tapoloskej porin akin kinixnamikiaj kipiayaj carros tein ijsiujka motalouayaj. Keman tateuianij pantemotiayaj, Jehová kichiuak maj tel chikauak kioui, carros mosokitokkej, uan Jehová kichiuak maj tatani Barac (Juec. 4:​1-7, 10, 13-16). Jehová no uelis kichiuas maj titatanikan komo iuan titakuaujtamatij uan tikchiuaj tein technauatia inechikol. w23.07 19 § 17, 18

Komo tiknekij timakisaskej, moneki amo tiyolijsiuiskej. Ijkon kemej itekitikauan Dios ne uejkauj, tejuan no moneki amo tiyolijsiuiskej uan tikchiaskej maj Jehová kichiua tein motenkauak (Heb. 6:​11, 12). Biblia kijtoua ke tejuan tikchiuaj kemej aksa akin tatoka (Sant. 5:​7, 8). Akin tatoka semi kiyekpia uan kiatekia tatok. Sayoj ke amo kiyekmati kemanian takis. Yejua ika, amo yolijsiui uan takuaujtamati ke kitekis tein kitokak. No ijkon, akin kichiuaj kemej Cristo semi kitekitiliaj Jehová maski amo kimatij kemanian ualas ininTekotsin (Mat. 24:42). Amo tiyolijsiuij uan tikneltokaj ke Jehová kichiuas tein motenkaujtok keman kiixtalijtok. Komo tiyolijsiuiskiaj, amo tiknekiskiajok timochiaskej uan yolik tikauaskiaj Jehová. Uan no, xa tiknejnekiskiaj tikchiuaskej seki taman tein techyolpaktis maski sayoj se tiempo. Sayoj ke, komo amo tiyolijsiuij, uelis titaxikoskej hasta keman tamis nochi tein amo kuali uan timomakixtiskej (Miq. 7:7). w23.08 22 § 7

Keman tikitaj Daniel 2:​41-43 tein Biblia achto kijtojka ke mochiuaskia iuan okseki tein kijtoua amatajkuilol Daniel uan Apocalipsis, tikajsikamatij ke imetsuan nejon ueyi takat kinixnextia akin tekiuajtij Estados Unidos uan Reino Unido, nejin yejuan okachi uejueyi taixyekananij itech nejin tonalmej. Daniel kiluij Nabucodonosor toni kijtosnekia tein kikochitaka, kiluij keniuj yeskia: “Yeski tepitsin chikauak uan tepitsin amo”. ¿Keyej amo semi chikauak yeskia? Porin miakej akin kinixnextia sokit tein kuechauak amo mouikaj iniuan akin kinixnextia tepos. Tein Daniel kijtoj keman kimelauak toni kijtosnekia tein kikochitak Nabucodonosor, uan okachiok imetsuan nejon ueyi takat tamachijchiuj techmachtia miak taman tein moneki. Yekinika, akin taixyekanaj Reino Unido uan Estados Unidos kinextianij ke semi chikaujkej. Nejin ome altepemej yejuan akin tatankej itech Yekinika uan Ojpatika Ueyi Neteuilis. Sayoj ke kemej nochin amo kuali mouikaj uan sekin kiixnamikij tekiuaj, amo semi uelijok taixyekanaj uan kisentokaskej amo ueliskejok taixyekanaskej. Ojpatika, yejuan nejin altepemej taixyekantoskej keman iTaixyekanalis Dios kinixpolos nochin oksekin tekiuanij. w23.08 10, 11 § 12, 13

David kipanotoya miak ouijkayomej, yejua ika motekipachojtoya (Sal. 18:​4, 5). Sayoj ke moyolchikauak keman kiitak keniuj Jehová kitasojtaya uan kiyekpiaya. Kiitak ke itasojikniuj Jehová kemej yeskia kiuikak “kampa onkak miak sakat” uan maj moseuiti “kampa onkak miak at”. Yejua ika David moyolchikauak uan kisentokaya yolpakia keman kitekitiliaya Jehová (Sal. 18:​28-32; 23:2). No ijkon tejuan, kemej Jehová semi techtasojta ueli titaxikouaj keman tikpiaj kuejmolmej uan ouijkayomej (Lam. 3:22; Col. 1:11). Miakej kiixnamikiaj David uan miakpa kinekiaj kimiktiskej. Sayoj ke David amo mouia uan kuali momachiliaya porin kimatia ke Jehová kitasojtaya. Yejua kimachiliaya ke Jehová kemej yeskia nochipa iuan yetoya. Yejua ika mokuikatij: “Nechmakixtij itech nochi tein nechmoujtiaya” (Sal. 34:4). Maski David semi mouik, kiixtalij moyolchikauas porin kimatia ke Jehová kitasojtaya. w24.01 30 § 15-17

Maj teisa mitsmachti keman Jehoás amo kuali taixpejpenak. Satepan ke ueyi tiopixkat Jehoiadá momikilij, Jehoás peuak kichiua tein amo kuali porin mouikaya iniuan akin amo kipaleuiayaj (2 Crón. 24:​17, 18). Kiixtalij kikakis tein kiyolmajxitiayaj uejueyi chiuanimej de Judá akin amo kitasojtayaj Jehová. ¿Melauj ke amo monekia kinkakis? Kichiuak tein amo kuali porin kikakik tein kiyolmajxitiayaj. Uan keman iprimo Zacarías kinekia kiyolmajxitis, Jehoás tanauatij maj kimiktikan (2 Crón. 24:​20, 21; Mat. 23:35). ¡Jehoás tel amo tamatia! Yejua katka yolkuali keman peuak taixyekana, sayoj ke satepan kiixnamikik Jehová uan temiktij. Uan ika tamik, itekitikauan kimiktijkej (2 Crón. 24:​22-25). ¡Semi taman kemej nemiskia komo kisentokaskia kikakiskia Jehová uan mouikaskia iniuan akin kitasojtaj! w23.09 9 § 6

Jesús kimatia ke Pedro mouia, xa porin kimachiliaya ke amo uelia kichiuaya nion teyi. Sayoj ke no kimatia ke Pedro ueliskia amo kikauas Dios. Yejua ika para kiyolchikauas kiluij: “Amo ximouiok”. Kemej Pedro kiitak ke Jesús iuan takuaujtamatia, semi kipaleuij. Satepan, yejua uan iikniuj Andrés amo kinkitskiayajok pescados uan motemakakej iuan tanojnotsaskej Mesías. Kemej yejuan kiixtalijkej kichiuaskej nejin, Jehová semi kintatiochiuij (Mar. 1:​16-18). Pedro katka imomachtijkauj Jesús, yejua ika kipanok miak taman tein tel kuali. Kiitak keman Jesús kinpajtij akin mokokouayaj, akin kinkixtiliaya amo kuali ejekamej uan hasta keman kichiuak maj sekin oksepa nemikan (Mat. 8:​14-17; Mar. 5:​37, 41, 42). No kiitak toni kichiuaskia Jesús keman tekiuajtiskia itech iTaixyekanalis Dios. Pedro amo keman kielkauak nejon (Mar. 9:​1-8; 2 Ped. 1:​16-18). Yejua kiitak seki taman tein amo keman kinemilij ke kiitaskia. Xa semi yolpakik porin amo mosenkauak keman kimachiliaya ke amo ueliskia kichiuas nion teyi, uan yejua ika Jehová semi kitatiochiuij. w23.09 21 § 4, 5

Itech yekinika carta tein tatitanil Pedro kijkuiloj, kijtoj “semi ximotasojtakan”. Keman ijkon titetasojtaj amo kijtosneki ke sayoj kemansa titetapojpoluiaj, ta ke ‘nochipa titetapojpoluiaj’ (1 Ped. 4:8). Keman Pedro kijkuiloj nejin, xa kielnamikik keman seki xiujmej achto Jesús kimachtijka ke monekia tetapojpoluis. Keman Pedro kiluij ke tetapojpoluiskia “hasta chikome viaje”, xa kinemiliaya ke semi yolkuali katka. Sayoj ke Jesús kimachtij ke monekia tetapojpoluis “hasta 77” oso ke amo ixyetoya kanachpa monekia kichiuas, uan nejin no uelis techmachtis tejuan (Mat. 18:21). ¿Ouij mitsonkisa tikonchiuas nejin? Amo xionmosenkaua. Kemej titajtakolejkej, tinochin akin tiktekitiliaj Jehová kemansa ouij techkisa titetapojpoluiskej. Komo ijkon, ¿toni uelis tikonchiuas? Semi xionmochikaua tikontapojpoluis tokniuj uan xikontemo oksepa kuali iuan tionmouikas. w23.09 29 § 12

Keman yetoya iselti iijtik ueyi pescado, Jonás moyolpatak uan takuaujtamatik ke yejuatsin kikakiskia uan takuaujtamatik ke Jehová kipaleuiskia keman kipanok tein amo kuali. Jehová kimakixtij Jonás uan satepan kichiuak tein yejuatsin kinauatijka (Jon. 2:10–3:4). Keman tikonpia se ouijkayot, ¿semi tionmotekipachoua uan ouij mitsonkisa tionmotataujtis? ¿Oso amo tiontaxikoua para tionmomachtis? Xikonelnamiki ke Jehová kiajsikamati tein mitsonpanotok. Yejua ika maski amo miak taman tikoniluis keman tikontataujtis, xikonmati ke yejuatsin mitsonpaleuis (Efes. 3:20). Komo semi tionmokokoua oso tionmotekipachoua uan amo ueli tionmomachtia oso tiontaixtajtoltia, xa uelis tikonkakis grabaciones den Biblia oso de toamaixuan. Okse taman tein no uelis mitsonpaleuis yejua komo tikonkaki nekuikatilmej oso tikonita se video itech jw.org. Keman tiktataujtiaj Jehová uan keman tiktemouaj keniuj technankilia itech Biblia, amaixmej uan okseki taman, kemej yeskia tikiluiskiaj “Nimitstataujtia, xinechchikaua”. w23.10 13 § 6; 14 § 9

Takenkal uan templos tein satepan kinchijchiujkaj ompa Jerusalén sayoj se taman kemej chijchiujtoyaj. Ojkan xeliujtoya: kampa “Yektik” uan “kampa Okachi Yektik”, kixelouaya se ueyi tasal (Heb. 9:​2-5; Éx. 26:​31-33). Kampa Yektik moajsia se tauilketsaloni tachijchiuj ika oro, se altar kampa kichichinouayaj kopal uan se mesa tein kipiaya pantsin tein kimaktiliayaj Dios. Sayoj “akin kinixtalijkaj kemej tiopixkamej” ueliaj kalakiaj kampa Yektik para kichiuaskej tein Jehová kinnauatijka (Núm. 3:​3, 7, 10). Kampa Okachi Yektik yetoya tatiochiualkaxon, tein chijchiujtoya ika oro uan kiixnextiaya ke Jehová ompa yetoya (Éx. 25:​21, 22). Sayoj tayekankatiopixkat uelia kipanauiaya ueyi tasal uan kalakia kampa Okachi Yektik. Yejua kalakia ompa, kiuikaya iesyo tapialmej para maj kintapojpoluikan inintajtakoluan nochin uan no itajtakoluan yejua (Lev. 16:​2, 17). Satepan Jehová kitematiltij toni kiixnextiaya tein yetoya itech takenkal (Heb. 9:​6, 7). w23.10 27 § 12

Itech Biblia miakpa tikajsij nejin tanauatil: “Ximotasojtakan se iuan okse” (Juan 15:12; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Ped. 1:22; 1 Juan 4:11). Keman titetasojtaj amo akin ueli kiita porin sayoj tikmachiliaj itech toyolo. Komo ijkon, ¿keniuj tokniuan uelis kimatiskej ke tikintasojtaj? Ika tein tikijtouaj uan tein tikchiuaj. Uelis tikchiuaskej miak taman para tikinnextiliskej tokniuan ke tikintasojtaj. Biblia kijtoua seki taman kemej nejin: “Amo xikajkayauakan namokniuj” (Zac. 8:16). “Kuali ximouikakan iniuan oksekin” (Mar. 9:50). “Namejuan achto xiknextikan ke nantetakachiuaj” (Rom. 12:10). “Kuali ximoselikan” (Rom. 15:7). “Xiksentokakan […] ximotapojpoluijtokan” (Col. 3:13). “Xiksentokakan ximosenpaleuijtokan keman nankipiaskej ouijkayomej” (Gál. 6:2). “Xiksentokakan ximoyolseuijtokan” (1 Tes. 4:18). “Xiksentokakan […] ximopaleuijtiakan” (1 Tes. 5:11). “Ininka ximotataujtikan oksekin” (Sant. 5:16). w23.11 9 § 7, 8

Mojmostaj moneki tikixpejpenaskej teisa tein kinextis ke semi titakuaujtamatij. Moneki tikixpejpenaskej akonimej iniuan timouikaskej, toni ika timoixpetaniskej, toni timomachtiskej, akoni iuan timonamiktiskej, ox tikinpiaskej konemej uan toni ika titekitiskej. Uelis timotajtaniskej: “¿Toni kinextia tein nikixpejpena? ¿Niknextia ke nikneltoka ke amo uejkaua tamis tein mochiujtok, uan ke amo uejkaua Dios kichiuas xochital? ¿Oso niknextia ke no nitanemilia kemej akin kijtouaj ke amo tinemiskej nochipaya?” (Mat. 6:​19, 20; Luc. 12:​16-21). Komo okachi titakuaujtamatij ke amo uejkaua mochiuas xochital, techpaleuis maj kuali titaixpejpenakan. No tikixnamikij ouijkayomej kampa moneki tiknextiskej ke titakuaujtamatij, xa keman techtajyouiltiaj, keman tikpiaj se kokolis tein amo pajti oso okseki taman tein uelis kichiuas maj timosenkauakan. Xa yekinika kuali tikixnamikiskej ouijkayot, sayoj ke kemej miakpa okachi uejkaua, moneki semi titakuaujtamatiskej para titaxikoskej uan tiksentokaskej tiyolpakiskej keman tiktekitiliskej Jehová (1 Ped. 1:​6, 7). w23.04 27 § 4, 5

Jehová kineki maj no tikchiuakan teisa satepan ke tiktataujtiaj. Maj tiknemilikan ke se tokniuj kineki yas se ueyi nechikol tein uejkaua eyi tonal, uan kitajtania Jehová maj kipaleui maj ueli kinojnotsa akin kitekitilia para maj kikaua maj youi. ¿Keniuj Jehová uelis kinankilis inetataujtil? Xa kiyolchikauas para maj iuan tajto akin kitekitilia. Sayoj ke yejua tokniuj akin moneki yas uan iuan tajtos uan xa miakpa monekis kinojnotsas. Xa hasta ueliskia kiluis ke uelis tekitis okse tonal uan ke amo moneki maj kitaxtauikan tonalmej keman amo tekitis. Jehová kineki maj miakpa tikiluikan tein techtekipachoua. Jesús kiteajsikamatiltij ke seki taman tein tiktajtaniskej Jehová amo niman techmakas (Luc. 11:9). Yejua ika maj amo timosenkauakan uan maj semi timotataujtikan (Luc. 18:​1-7). Keman tikchiuaj, tiknextiaj ke yekmelauj tiknekij maj mochiua uan ke tikneltokaj ke yejuatsin techpaleuis. w23.11 22 § 10, 11

Jehová motenkauak iuan itasojikniuj Abrahán ke inintechkopa ikoneuan, kintatiochiuiskia akin nemij itech nochi altepemej (Gén. 15:5; 22:18). Kemej Abrahán semi takuaujtamatia iuan Jehová, senkis kimatia ke mochiuaskia tein motenkaujka. Sayoj ke keman Abrahán kipiaya 100 xiujmej uan isiuatsin 90, ayamo kipiayaj nion se konetsin (Gén. 21:​1-7). Biblia kijtoua ke Abrahán “kichiaya uan takuaujtamatia ke yeskia ininuejkaujtat akin nemiskej itech miak altepemej, maski nejin moitaya ke amo ueliskia mochiuas. Yejua kineltokak tein kiluijkaj” (Rom. 4:18). Uan kemej tikmatij, mochiuak tein kichiaya: Abrahán mochiuako ipopaj de Isaac, konetsin akin kichiak miak xiujmej. ¿Keyej Abrahán kimatia ke Jehová kichiuaskia tein motenkaujka? Kemej Abrahán kuali kiixmatia Jehová, “senkis kineltokaya” ke kichiuaskia tein motenkaujka (Rom. 4:21). Abrahán semi takuaujtamatia, yejua ika kiyolpaktij Jehová uan kiitak ke katka yolmelauak (Sant. 2:23). w23.12 8 § 1, 2

Nejon kijtosneki kuali tikchiuas nochi tekit tein tikpia. Itech xitanemili tein kichiuak Jesús uan tein uelis mitsmachtis. Yejua nochipa kuali tekitia uan kichiuak tekit tein kipiaya. Kichiuak nochi tein Jehová kinauatijka maski kemansa katka ouij. Kintasojtak oksekin uan okachiok imomachtijkauan uan motemakak ininka momikilis (Juan 13:1). Ximochikaua tikchiuas nochi taman tein mitsnauatiaj ijkon kemej Jesús. Komo amo tikmati keniuj tikchiuas teisa, xiyolyemanik uan xiktajtani se tokniuj maj mitspaleui. Amo xikchiua sayoj tein tiueli (Rom. 12:11). Xiktamichiua tein mitsnauatiaj ‘kemej yeskia tiktekitilijtoskia Jehová uan amo oksekin’ (Col. 3:23). Kemej titajtakolej, moneki tikajsimatis ke amo nochi ueli tikchiua uan tikijtos keman timopolos (Prov. 11:2). w23.12 26 § 8

Semi tiyolpakij keman timoauiaj uan timochiuaj ichankauan Jehová. Akin kichiuaj nejin porin kuali mouikaj iuan Jehová kiitaj ke yekmelauj tein kijtoj David. Yejua kijtoj: “Yolpaki akin tikixpejpena uan tikchiua maj mouan motoki para maj nemi mokalixpan” (Sal. 65:4). Jehová amo kikaua maj nemi ikalixpan akin yeski. ToTajtsin kiixtalia motokis iniuan akin kinekij yeskij itasojikniuan (Sant. 4:8). Keman motemaktiaj iuan Jehová uan moauiaj, yejuatsin kiniluia: ‘Nankiitaskej ke namechxinilia tatiochiualismej hasta maj amo teyi namechpolo’ (Mal. 3:10; Jer. 17:8). Keman aksa moauia, ijkuak peua kitekitilia Jehová. Tinochin tiknekij tikchiuaskej tein timotenkaujkej iuan Jehová uan amo tikauaskej maski tiknekiskej titajtakolchiuaskej oso tikpiaskej ouijkayomej (Ecl. 5:​4, 5). No moneki tikchiuaskej kemej Jesús uan tikchiuaskej tein tanauatij (Mat. 28:​19, 20; 1 Ped. 2:21). w24.03 8 § 1-3

Uan, ¿komo amo nankiuelitaj nansenyetoskej?¿Toni uelis nankichiuaskej komo ijkon namechpanoua? Itech xiontanemili nejin. Keman peua xota, yolik xotatiuj. Uan moneki se kitatokilijtias para okachi xotas. ¿Keyej amo no ijkon nankichiuaj? Mojmostaj xikixtalikan tepitsin nansenyetoskej. Xiktemokan nankisenchiuaskej teisa tein nochin nanomen nankiuelitaj (Sant. 3:18). Komo nankisenchiuaj teisa tejtepitsitsin, oksepa yolik peuas namotasojtaskej. Takat uan isiuatsin semi moneki mopoujkaitaskej, nejin tamati kemej ejekat tein kichiua maj tit xota. Komo amo onkak ejekat, tit uelis niman seuis. No ijkon, takat uan isiuatsin amo motasojtaskejok komo amo mopoujkaitaj. Sayoj ke komo kichiuaj, kisentokaskej motasojtaskej. Sayoj ke nejin amo kijtosneki ke tiontapoujkaita porin tejuatsin ijkon tikonnemilia, ta nejin kijtosneki ke komo motakatsin oso mosiuatsin kimachilia ke tikonpoujkaita. w23.05 22 § 9; 24 § 14, 15

Itech Biblia ininka tajtoua seki itekitikauan Dios akin kijtojkej ke kinmouiliayaj akin kintauelitayaj uan oksekin mouiaj porin kipiayaj okseki ouijkayomej (Sal. 18:4; 55:​1, 5). ¿Uan tejuan? ¿Techixnamikij kampa timomachtiaj, kampa titekitij, tochankauan oso tekiuanij? ¿Timouij timikiskej porin semi timokokouaj? Keman techpanoua nejin, uelis timomachiliskej kemej se konetsin akin amo ueli mopaleuia. ¿Toni kichiua Jehová para techpaleuis? Yejuatsin techyolseuia uan kichiua maj kuali timomachilikan. Semi moneki maj tikxelokan tiempo para tiktataujtiskej Jehová uan tikixtajtoltiskej Biblia (Sal. 77:​1, 12-14). Ijkon keman tikpiaskej se ouijkayot, xa niman tiktemoskej maj toTajtsin techpaleui. Maj tikiluikan Jehová tein techtekipachoua uan tein techmoujtia, uan maj tikauakan maj yejuatsin technankili uan maj techyolseui ika iTajtol (Sal. 119:28). w24.01 24, 25 § 14-16

Para tiktekitiliskej Dios ijkon kemej tikixtalijkej, moneki semi tiknejnekiskej tikchiuaskej ¿Keyej? Porin komo tiknejnekij, timochikauaskej ijkon tikchiuaskej. Uan keman okachi tiknejnekij tikchiuaskej tein tikixtalijkej, xa okachi ijsiujka tikchiuaskej.¿Toni mitsonpaleuis xikonnejneki tikonchiuas tein tikonixtalijtok? Xionmotataujti para tikonnejnekis tikonchiuas tein tikonixtalijtok. Ichikaualis Jehová uelis mitsonpaleuis xikonnejneki xikonchiua tein tikonixtalijtok. Kemansa, tikixtaliaj tikchiuaskej teisa porin tikmatij ke ijkon moneki tikchiuaskej, uan nejon kuali yetok. Sayoj ke, xa amo yekmelauj tiknejnekij. Itech xiontanemili tein Jehová moka kichiuani (Sal. 143:5). Tatitanil Pablo itech tanemilij keniuj kitatiochiuijka Jehová, uan nejon kipaleuij maj semi kinejneki kitekitilis (1 Cor. 15:​9, 10; 1 Tim. 1:​12-14). No ijkon, keman okachi itech tiontanemilis tein Jehová moka kichiuani, okachi tikonnejnekis tikonchiuas tein tikonixtalijtok (Sal. 116:12). w23.05 27 § 3-5

Jehová yejua toTajtsin uan kiuelita maj tikueyitalikan itokay (Sal. 119:108). ¿Kijtosneki ke Dios tamati kemej tejuan uan kitemoua maj kiueyitalikan oksekin para maj kuali momachili? Amo. Satanás no techijtouilij se xolopijyot. Kijtoj ke tinochin tikauaskej Dios keman tikpiaskej se ouijkayot, uan ke amo tiktekitiliskejok komo tikitaj ke techpanoti tein amo kuali (Job 1:​9-11; 2:4). Sayoj ke Job akin amo kikauak Jehová kinextij ke Satanás xolopij. ¿Uan tejuan? Keman tikueyitaliaj Jehová, no tiknextiaj ke Satanás amo kijtoua tein melauak. Tisejsemej uelis tikixtaliskej amo tikauaskej Jehová uan tikyolpaktiskej keman nochipa tiktekitiliskej (Prov. 27:11). w24.02 8, 9 § 3-5

Satepan keman Moisés uan Josué momikilijkej, Jehová kinixtalij jueces para maj yejuan kiixyekanakan ixolal. Keman nemiaj tekiuanij, kinixtalij tanauatianij para maj kichiuakan nejin tekit. Tekiuanij akin amo keman kikaujkej Dios kintakamatkej tanauatianij. Kemej tekiuaj David, yejua kikakik uan kitakamatik tein kiluij tanauatijkej Natán keman kimelauak (2 Sam. 12:​7, 13; 1 Crón. 17:​3, 4). Tekiuaj Jehosafat kikakik tein kiluij tanauatijkej Jahaziel uan kinyolchikauak akin nemiaj Judá maj takuaujtamatinij iniuan itanauatijkauan Dios (2 Crón. 20:​14, 15). Uan keman israelitas semi motekipachojtoyaj, tekiuaj Ezequías kiluij tanauatijkej Isaías maj kinpaleui (Is. 37:​1-6). Nochipa keman tekiuanij mokauayaj maj Jehová kinixyekana, yejuatsin kintatiochiuiaya uan kinpaleuiaya israelitas (2 Crón. 20:​29, 30; 32:22). Senkis moitaya ke Jehová kinkuia tanauatianij para kiixyekanas ixolal. w24.02 21 § 8

Satanás kineki maj iniuan timouikakan akin amo techpaleuiaj maj tiktakamatikan tein Jehová technauatia. Tejuan moneki okachi timoyekpiaskej ke nejon tokniuan. ¿Keyej? Porin axkan amo sayoj ueli iniuan tietokej oksekin keman tikinitaj ta no itech redes sociales. Maski miakej kijtoskej ke kuali yetok maj se auilnemi, moneki amo tikneltokaskej porin tikmatij ke amo melauak (Efes. 4:​19, 20). Maj timotajtanikan: “Nimochikaua amo semi nikinnojnotsas akin iniuan nitekiti oso akin iniuan nimomachtia oso iniuan oksekin akin amo kitakamatij Jehová? ¿Niyolchikauak uan nikchiua tein Jehová kijtoua ke kuali yetok maski oksekin kijtoskej ke amo teyi nikuelita?”. Uan kemej kijtoua 2 Timoteo 2:​20-22, no moneki kuali tikinixpejpenaskej akonimej iniuan timouikaskej itech nechikol. Maj tikelnamikikan ke amo nochin techpaleuiskej maj tiksentokakan tiktekitilikan Jehová. w24.03 22, 23 § 11, 12

¿Kemansa tikonnemiliani keniuj tamati Jehová? Maski Jehová amo ueli tikitaj, itech Biblia tataman kemej moteixmatiltia. Kijtoua ke yejua kemej yeskia “tonaltsin uan escudo”, uan kemej “se tit tein nochi kiixpoloua” (Sal. 84:11; Heb. 12:29). Keman Jehová kichiuak maj tanauatijkej Ezequiel kiita seki taman kijtoj ke yejuatsin tamati kemej se tetsin tein monotsa zafiro, kemej se tepos tein milini uan kemej se arcoíris tein petani (Ezeq. 1:​26-28). Kemej Jehová amo ueli tikitaj, xa hasta amo tikneltokaskej ke yejuatsin techtasojta. Oso xa amo tikneltokaj ke Jehová techtasojta porin techpanouani miak taman tein amo kuali. Jehová kiajsikamati keniuj timomachiliaj uan kimati keyej ouij techkisa iuan timotokiskej. Itech Biblia techiluia keniuj tamati yejuatsin porin kineki maj tikmatikan ke techtasojta. Jehová tetasojta, yejua ika Biblia kijtoua ke Dios yejua tetasojtalis (1 Juan 4:8). Nochi tein kichiua, kichiua porin semi tetasojta. Uan Jehová no kinnextilia hasta akin amo kitasojtaj (Mat. 5:​44, 45). w24.01 26 § 1-3

Jehová kiixtalij Moisés para maj kinkixtiani israelitas de Egipto uan yejuatsin kinyekantiaya tonayan ika se mixti uan youak kinyekantiaya ika se tit, kinnextilij ke yejua Moisés akin kiixpejpenka (Éx. 13:21). Moisés kitojtokak nejon mixti uan nejon tit uan yejua ika israelitas uan yejua ajsikej itech mar Rojo. Israelitas peuak motelmoujtiaj keman kinemilijkej ke amo ueliskiaj choloskiajok porin kintsakuiliaya ueyiat uan tateuianij egipcios kintojtokayaj. Sayoj ke yejua amo mopoloj, porin yejua Jehová akin kichiuak maj Moisés kinuikani ompakauin (Éx. 14:2). Satepan Jehová kinmakixtij ika se ueyi milagro (Éx. 14:​26-28). Moisés 40 xiujmej kitojtokak nejon mixti para kiixyekanas ixolal Dios itech taluakyan (Éx. 33:​7, 9, 10). Desde ompa Jehová kinojnotsaya Moisés, uan yejua kiniluiaya israelitas toni kinauatijka Jehová maj kichiuakan. Yejua ika israelitas kiitayaj miak taman tein kinpaleuiaya maj kineltokakan ke Jehová kinixyekantoya itechkopa Moisés. w24.02 21 § 4, 5