रहस्यमय आँसु
जन्मिने बित्तिकै हामी रुन्छौं। एक जना अनुसन्धानकर्ताले बच्चाको रुवाइ, उसलाई केही कुराको आवश्यकता छ भनेर “सङ्केत दिने ध्वनि” हो भनेर बताए। बच्चाहरू आफ्नो भावनात्मक र शारीरिक आवश्यकता पूरा गरिदियोस् भनेर रुन्छन्। तर हामी ठूलो भइसकेपछि पनि रुन्छौं। त्यतिखेरसम्म त हाम्रो बोल्ने क्षमता पनि विकास भइसकेको हुन्छ। तैपनि किन रुन्छौं?
हो, विभिन्न भावनात्मक उतारचढावको कारणले हाम्रो आँखाबाट आँसु झर्छ। दुःखी हुँदा, पीर पर्दा, चिन्ता लाग्दा वा शारीरिक पीडाको कारण हामी रुन्छौं। त्यति मात्र होइन, हाम्रो आँखाबाट खुसीको आँसु पनि झर्छ। राम्रो समाचार सुन्दा, चिन्ताबाट मुक्त हुँदा र सफलता पाउँदा हामी रुन्छौं। हाम्रो आँसु अरूको भावनासित पनि गाँसिएको हुन्छ। मारिया भन्छिन्, “अरू मान्छे रुनुको कारण नबुझे पनि उनीहरू रोएको देख्दा म आँसु थाम्नै सक्दिनँ।” फिल्म हेरेर वा किताब पढेर पनि तपाईं रुनु भएको होला।
रुनुको कारण जेसुकै भए पनि आँसु शब्दबिना बोल्छ। “रोएर हामी छोटो समयमा नै धेरै कुरा व्यक्त गर्न सक्छौं” भनेर वयस्कको रुवाइ (अङ्ग्रेजी) भन्ने किताब बताउँछ। आँसुले हामीलाई केही गर्न झकझक्याउँछ। उदाहरणको लागि, कोही दुःखी भएर रोइरहेको देखेका छौं भने हामी हात बाँधेर बसिरहन सक्दैनौं; तुरुन्तै उसको आँसु पुछ्न अघि सर्छौं।
आँसु बगाउँदा हाम्रो भित्री भावना बाहिर निस्कन्छ अनि त्यसको ठ्याक्कै उल्टो आँसु दबाउने हाम्रो बानीले स्वास्थ्यमा नराम्रो असर पार्छ भनेर केही अनुसन्धानकर्ता विश्वास गर्छन्। अर्कोतर्फ रुवाइले शारीरिक वा मानसिक फाइदा गर्छ भनेर वैज्ञानिक रूपमा प्रमाणित भएको छैन भन्ने मानिसहरू पनि छन्। त्यसो भने तापनि सर्वेक्षणहरू लिइँदा ८५ प्रतिशत केटीमान्छे र ७३ प्रतिशत केटामान्छेले रोएपछि मन हल्का भएको बताएका छन्। नोइमी भन्छिन्, “कहिलेकाहीं मलाई त्यतिकै रुन मन लाग्छ। रोएपछि बल्ल मन सन्चो हुन्छ। त्यसपछि लामो सास फेर्छु अनि मात्र दिमागले राम्ररी काम गर्छ।”
सर्वेक्षणहरू लिइँदा ८५ प्रतिशत केटीमान्छे र ७३ प्रतिशत केटामान्छेले रोएपछि मन हल्का भएको बताएका छन्
तर रोएर मात्र सन्चो महसुस हुने त होइन। रुँदा अरूले कस्तो प्रतिक्रिया देखाउँछन्, त्यसमा पनि धेरै कुरा भर पर्छ। जस्तै, हामी रोएको देखेर अरूले सान्त्वना दिन आउँदा हामीलाई खुसी लाग्छ। तर यस्तोबेला अरूले गिज्याउँदा चाहिं हामीलाई लाज लाग्छ वा माया नगरेको महसुस हुन्छ।
स्पष्ट छ, आँसुको रहस्य अहिलेसम्म खुल्न सकेको छैन। तर आँसु झार्नु भनेको भगवान्ले दिनुभएको भावना व्यक्त गर्ने एउटा रोचक तरिका हो भनेर चाहिं हामीलाई थाह छ। (g14-E 03)