के पृथ्वी रहिरहला?
हावा
हामीलाई सास फेर्नको लागि हावा चाहिन्छ। तर त्यति मात्र होइन, हावाले सूर्यबाट निस्कने धेरैजसो हानिकारक विकिरणलाई पृथ्वीसम्म आइपुग्नदेखि रोक्छ। हावा नभएको भए पृथ्वी जमेर बरफको ढिक्का बन्ने थियो।
वायु प्रदूषणका खतराहरू
वायु प्रदूषणले गर्दा पृथ्वीका जीवित प्राणीहरू सखाप हुन सक्छन्। विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले स्वच्छ हावाको मापदण्ड तोकेको छ। विश्व जनसङ्ख्याको एक प्रतिशत मानिसहरूले मात्र त्यस्तो हावामा सास फेरिरहेका छन्।
वायु प्रदूषणले गर्दा फोक्सोको क्यान्सर अनि श्वासप्रश्वास तथा मुटुसम्बन्धी रोग लाग्न सक्छ। प्रत्येक वर्ष वायु प्रदूषणले गर्दा लगभग ७० लाख मानिसको अकालमै मृत्यु भइरहेको छ।
कहिल्यै नाश नहुनेगरि बनाइएको ग्रह—पृथ्वी
पृथ्वीसित सबै जीवित प्राणीका लागि पर्याप्त मात्रामा स्वच्छ हावा उत्पादन गर्न सक्ने क्षमता छ। मानिसहरूले अत्यधिक रूपमा वातावरण प्रदूषण गरेनन् भने मात्र यस प्राकृतिक चक्रले राम्ररी काम गर्न पाउँछ। केही उदाहरण विचार गरौँ:
वनजङ्गलले हावामा भएको कार्बन डाइअक्साइड सोस्छ भनेर प्रायः सबैलाई थाह छ। तर वनजङ्गलले भन्दा तटीय सिमसारहरूमा पाइने म्यानग्रुभ भन्ने रूखहरूले अझ धेरै कार्बन डाइअक्साइड सोस्छन् भनेर कमैलाई मात्र थाह छ। म्यानग्रुभ रूखहरूले उष्ण प्रदेशीय क्षेत्रमा पाइने रूखहरूले भन्दा पाँच गुणा धेरै कार्बन डाइअक्साइड सोस्छन्।
हालैका अध्ययनहरूले देखाएअनुसार केल्पजस्ता लामा-लामा लेउहरूले हावामा भएको कार्बन डाइअक्साइड सोस्छन्। त्यति मात्र होइन, त्यसलाई समुद्रको पिँधमा दबाएर राख्छन्। केल्पका पातहरूमा हावाले भरिएका थैलीहरू हुन्छन्, जसले गर्दा ती तैरिएर टाढा-टाढासम्म पुग्न सक्छन्। समुद्री तटबाट टाढा पुगेपछि ती थैलीहरू फुट्छन् र कार्बन डाइअक्साइडयुक्त केल्प डुबेर समुद्रको पिँधमा पुग्छ। अनि त्यहाँ ती केल्पहरू सयौँ वर्षसम्म दबिएर रहन्छन्।
हाम्रो वातावरणसित प्रदूषित हावालाई फेरि स्वच्छ पार्ने क्षमता छ भनेर कोभिड-१९ महामारीको बेला भएको लकडाउनमा स्पष्ट भयो। सन् २०२० मा विश्वभरिका कलकारखानाहरू र सवारीसाधनहरू लगभग ठप्पै भए, जसले गर्दा हावामा प्रदूषण फैलिन पाएन र हावाको गुणस्तर केही समयमै राम्रो भयो। “विश्व वायु गुणस्तर प्रतिवेदन २०२०”-अनुसार वायुको गुणस्तर चेकजाँचमा भाग लिएका देशहरूमध्ये ८० % भन्दा धेरै देशले लकडाउन सुरु भएको छोटो समयमै हावाको गुणस्तर राम्रो भएको रिपोर्ट गरे।
सुधारका प्रयासहरू
साइकल चढेर काम गर्ने ठाउँ र स्कुल जाँदा वायु प्रदूषण कम गर्न मदत पुग्छ
सरकारहरूले उद्योग, कलकारखाना चलाउने व्यवसायीहरूलाई वायु प्रदूषण न्यूनीकरण गर्न दबाब दिँदै आएका छन्। साथै वैज्ञानिकहरूले प्रदूषण हटाउन नयाँ-नयाँ तरिका आविष्कार गरिरहेका छन्। जस्तै: एउटा तरिका भनेको प्रदूषण फैलाउने तत्त्वहरूलाई अविषाक्त तत्त्वहरूमा परिणत गर्न सूक्ष्मजीवहरू प्रयोग गर्नु हो। साथै विशेषज्ञहरूले मानिसहरूलाई प्रदूषण फैलाउने सवारीसाधन चलाउनुको साटो पैदल हिँड्न वा साइकल चलाउन र घरमा ऊर्जाको खपत कम गर्ने उपायहरू खोज्न सुझाव दिएका छन्।
केही ठाउँमा सरकारहरूले वायु प्रदूषण कम होस् भनेर आफ्ना नागरिकहरूलाई आधुनिक चुलो वितरण गरेका छन् तर थुप्रै मानिसले अझै त्यस्तो चुलो पाएका छैनन्
तर यति प्रयास पर्याप्त छैन भन्ने कुरा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र विश्व बैँकलगायत अन्य अन्तरराष्ट्रिय सङ्घसंस्थाहरूले २०२२ मा निकालेको रिपोर्टले पनि देखाएको छ।
त्यस रिपोर्टअनुसार २०२० मा विश्व जनसङ्ख्याको लगभग एकतिहाइ मानिसले खाना पकाउनको लागि प्रयोग गर्ने इन्धन हावालाई प्रदूषित पार्ने खालको थियो। थुप्रै ठाउँका सीमित मानिसले मात्र वातावरणलाई प्रदूषित नबनाउने स्टोभ किन्न वा वैकल्पिक इन्धन प्रयोग गर्न सक्छन्।
बाइबलमा कस्तो आशा पाउँछौँ?
“यहोवा साँचो परमेश्वर हुनुहुन्छ; आकाश बनाउने पनि उहाँ नै हुनुहुन्छ। . . . उहाँले पृथ्वी र यसमा भएका सबै थोक बनाउनुभयो। उहाँले नै पृथ्वीका मानिसहरूलाई . . . सास दिनुभयो।”—यसैया ४२:५.
मानिसहरूले सास फेर्न सकून् भनेर परमेश्वरले हावा बनाउनुभयो र त्यसलाई स्वच्छ राख्न विभिन्न प्राकृतिक चक्र पनि बनाउनुभयो। साथै उहाँसित अथाह शक्ति छ र उहाँ मानिसहरूलाई प्रेम गर्नुहुन्छ। त्यसोभए के उहाँले वायु प्रदूषण हटाउन कुनै कदम चाल्नुहुन्न होला र? “परमेश्वरले पृथ्वी सधैँभरि रहिरहने प्रतिज्ञा गर्नुभएको छ” भन्ने लेख हेर्नुहोस्।