Mbela oonakusa otaya vulu okukwathela aantu mboka ye na omwenyo?

TAMBA, omulumentu omugundjuka ngoka a li a kala kUuninginino waAfrika, okwa li e li pokunyola ekonakono.a Yina okwa li e mu thiminike kutya okwa pumbwa ekwatho lyaakwanezimo mboka ya sa nale opo a pite ekonakono. MuPalermo muSisilia, aapashiyoni ohaya talele po omawendo gokohi yevi moka mu na omidhimba omathele ndhoka tadhi vulu okumonika. Aantu yamwe oyi itaala kutya omidhimba ndhika dha kukutikwa ohadhi etele aanamwenyo egameno lyopakalunga. Omumvo kehe, aantu ohaya talele po Lily Dale, oshilando shi li muuninginino waNew York muAmerika, shoka shi shiwike nawa omolwomwaalu ogundji noonkondo gwoompulile. Aatalelipo ohaye ya ye na etegameno kutya otaya vulu okukwatathana naakwanezimo nenge nookuume mboka ya sa yo ye ya kwathele.

Muuyuni auhe, elongo kutya oonakusa otaya vulu okukwathela aanamwenyo otali tsikile. Mbela ngoye oto dhiladhila shike? Otashi vulika wa longwa elongo ndyoka nenge ho kala pamwe naamboka haya simaneke edhiladhilo ndyoka. Oshi li paunshitwe okuyuulukwa aantu mboka tu hole ya sa. Oompulile ohadhi uvaneke kutya otadhi ka gwanitha po ompumbwe ndjoka. Moshifo sho-Time, ompulile yimwe oya li ya popi kutya iishitwa yopambepo “ohayi kala yi ilongekidha ngele oyi ithanwa yi ka kwathele.” Mbela shoka oshoshili? Mbela oonakusa otaya vulu ngaa shili okukwathela aanamwenyo? Otashi vulika to ka kala wa kumwa ngele wa mono omayamukulo ga yela gOmbiimbeli.

Mbela oonakusa oye li pehala lyontumba ye na omwenyo?

Ombiimbeli oya yelitha momukalo omupu nokuuviwa ko kutya oonakusa oye li monkalo ya tya ngiini. Ndhindhilika shoka Omuuvithi 9:5 a ti: “Aanamwenyo otaa tseya kutya oye na okusa, ihe aasi itaa tseya sha nando.” Mbela otashi wapa ngaa oonakusa ya kale ye na omaiyuvo? Ovelise 6 otayi yamukula tayi ti: “Ohole yawo, uutondwe wawo nuulaadhi wawo owa kana nale nokuli, nokaa na we sha mumbyoka tayi ningwa kohi yetango.” Ndhindhilika wo kutya ovelise 10 yontopolwa ndjoka oya ti kutya “kaku na iilonga, ompangela, uunongo nenge owino moshaasi, moka no ka ya mo.” Oshitya shOshihebeli “oshaasi” shoka sha longithwa mpaka, otashi ti “ombila yaantu ayehe.” Shihokitha, oshitya shika shOshigreka ashihe shimwe “noshaasi,” nohashi longithwa momanyolo okuulika kutya Jesus Kristus okwa yi peni okathimbo owala okafupi konima sho a si.—Iilonga 2:31.

Jesus okwa li a kwathele aantu oyendji manga a li e na omwenyo, ihe okwa li e shi shi kutya oku na okusa. Mbela okwa li ta dhiladhila kutya ota vulu okukwathela natango aantu pethimbo mpoka e li mombila? Aawe. Jesus okwa li a faathanitha eso lye ndyoka lya li pokuningwa nuusiku moka kaapu na ngoka ta vulu okulonga sha. (Johannes 9:4) Jesus okwa li e shi shi nawa kutya ngele omuntu okwa kala kee na we omwenyo, nena okwa sa ‘noita vulu okuninga sha.’—Jesaja 26:14, NW.

Jesus okwa li wo a faathanitha eso noshinima shoka sha li sha gandja edhiladhilo lya faathana kombinga yeso. Sho kuume ke Lasarus a si, Jesus okwa li a yeleke eso noomposi. (Johannes 11:11-13) Mbela ohatu kala twa tegelela omuntu a kotha e tu kwathele? Aawe. Ngoka a kotha ke na shoka e shi noiha vulu okulonga sha pehala lyagulwe.

Mbela opu na oshitopolwa shomuntu hashi hupu po peso?

Aantu oyendji oya longwa kutya omwenyo ohagu hupu po ngele omuntu a si. Ombiimbeli otayi longo oshinima sha yooloka ko kwaashoka. Embo lyotango lyOmbiimbeli, Genesis, olya yelitha kutya omwenyo oshike. Genesis 2:7 ota popi kutya sho omuntu gwotango a shitwa “okwa ningi omunamwenyo.” Omuntu ye mwene oye omwenyo niinamwenyo oyo oomwenyo. (Genesis 1:20-25) Onkee ano, ngele omuntu nenge oshinamwenyo sha si, osha yela kutya omwenyo ohagu si. Ombiimbeli otayi shi koleke.—Hesekiel 18:4, OB-1954.

Nonando ongawo, yamwe otashi vulika ya pule taya ti: ‘Ongiini kombinga yomahokololo ogendji gaantu mboka haya kwatathana noonakusa, haya uvu omawi gawo, nenge nokuli haye ya mono?’ Omahokololo ga tya ngawo oge li apuhe miitopolwa oyindji yuuyuni. Omahokololo ngaka ohaga pe anuwa mboka ya thigwa po kaakwanezimo yawo nenge kookuume kopothingo etegameno, nohashi ningitha oyendji ya ka konge oompulile ndhoka hadhi ti kutya ohadhi vulu okukwatathana noonakusa.

Mbela omahokololo ga tya ngaaka ogoshili? Ngele osho, mbela shino itashi ka kondjithathana nomanyolo gOmbiimbeli ngoka ga popiwa metetekelo? Kristus Jesus okwa li a hokolola oohapu dhaKalunga dhi li dhoshili. (Johannes 17:17) Oshili ihayi kondjithathana. Dhoshili mOmbiimbeli omu na ewiliko lya yela nkene tu na okutala ko omapopyo ngoka taga ti kutya oonakusa otaya vulu okukwathela aanamwenyo. Ombiimbeli otayi tu lombwele kombinga yagumwe ngoka a li ta kambadhala okumona ekwatho koonakusa. Okulesha nuukeka ehokololo ndyoka otashi ke eta oshili puuyelele.

Omukwaniilwa ta pula ekwatho koonakusa

Kuumbangalantu waIsraeli okwa li ku na olugodhi. Omukwaniilwa Saul nomatanga ge oya li ya taalelwa ketangakwiita etilithi lyAafilisti. Sho Saul a mono oontanda yAafilisti, “okwa haluka.” Saul pethimbo lyokupangela kwe, okwa li e etha elongelokalunga lyashili. Shi li oshizemo shaashoka, Jehova ina yamukula omaindilo ge. Mbela Saul okwa li ta ka konga ekwatho peni? Omupolofeti gwaKalunga Samuel okwa adhika a sa nale.—1 Samuel 28:3, 5, 6, yelekanitha OB-1954.

Saul okwa li a ka konga ewiliko kompulile muEn-Dor. Okwi indile ompulile yi mu ‘ithanene Samuel’ muusi. Ompulile oya li yi ithana ombepo. Ombepo ndjika taku tiwa anuwa oSamuel oya li ya lombwele Saul kutya Aafilisti otaya ka sindana naSaul noyanamati otaya ka sila molugodhi. (1 Samuel 28:7-19) Mbela ngoka okwa li ngaa shili Samuel a galuka kuusi?

Dhiladhila kombinga yaashoka. Ombiimbeli oya popya kutya peso omuntu oha ‘shuna montsi moka a zile’ nosho wo kutya ‘oompangela dhe ohadhi hulu po.’ (Episalomi 146:4) Saul naSamuel ayehe oya li ye shi shi kutya Kalunga okwa pangula okukala nekwatathano noompulile. Osho molwaashoka, Saul oye a li nale a kwatele komeho iilonga yokutidha mo oonganga noompulile adhihe moshilongo.—Levitikus 19:31.

Dhiladhila nawa kombinga yoshinima shoka. Ando Samuel omudhiginini oko a li natango ihe molupe lwombepo, mbela ita ka yona ompango yaKalunga nokulongela kumwe noompulile opo a ka tsakaneke Saul? Jehova okwa li a tindi okupopya naSaul. Mbela ompulile ndjoka oya li ya kondjitha Kalunga Omunankondoadhihe a kwatathane naSaul okupitila muSamuel ngoka a sa nale? Aawe. Osha yela kutya omuntu ngoka kwa li taku tiwa kutya anuwa oSamuel ka li nando omupolofeti omudhiginini gwaKalunga. Okwa li ombepo ombwiinayi yoompwidhuli, ndjoka ya li tayi iningitha ya fa Samuel ngoka a li a sa.

Oompwidhuli odho aayengeli mboka ya li ya tukulile uunamapangelo waKalunga oshipotha petameko lyondjokonona yaantu. (Genesis 6:1-4; Judas 6) Oompwidhuli ndhika ohadhi vulu okukoneka aantu manga ye na omwenyo, odhi shi shi nkene kehe gumwe ha popi, ha monika nosho wo ha longo. Odha halelela okuhumitha komeho omadhiladhilo ngoka kutya shoka Ombiimbeli tayi popi kashi shi shoshili. Itashi kumitha sho Ombiimbeli ya londodha shi na ko nasha nekwatathano kehe noombepo dha tya ngawo. (Deuteronomium 18:10-12) Oombepo ndhika dhuuwinayi oko dhi li dhi ipyakidhila sigo okunena.

Ngashingeyi otatu vulu okumona kutya omolwashike oyendji haya popi kutya oyu “uva” nenge ya “mona” oonakusa yawo aaholike. Nonando omathimbo gamwe oombepo dha tya ngawo ohadhi monika dha fa hadhi kwathele, oombepo dhuuwinayi odha tokola toko okupukitha aantu.b (Aaefeso 6:12) Dhiladhila wo kombinga yaashika: Jehova oye Kalunga omunahole ngoka he tu sile oshimpwiyu. Ando oonakusa oya li ye na omwenyo pehala lyontumba nohaya vulu okukwathela ookuume kawo nosho wo aakwanezimo, mbela ando Omushiti gwetu omuholike ota ka keelela ekwatathano lya tya ngawo noku li popya kutya oli li oshinima ‘oshinyanyalithi’? Aawe, ite ke shi ninga nando! (1 Petrus 5:7) Mbela opu na nduno onzo yekwatho yi shi okwiinekelwa?

Ekwatho lyashili kaanamwenyo nokwaamboka ya sa

Otu uvu metetekelo kutya oonakusa kaye na oonkondo dhokukwathela aanamwenyo. Onkambadhala yokukonga ekwatho koonakusa itayi pondola sha, ihe kakele kaashono oya nika wo unene oshiponga, oshoka ohayi yono ompango yaKalunga nohayi tu tula moshiponga shokunwethwa mo koompwidhuli.

Ombiimbeli otayi tu ulukile kOnzo ya dhenga mbanda yekwatho, sha hala okutya, Omushiti gwetu Jehova. Ota vulu oku tu hupitha meso. (Episalomi 33:19, 20) Opo e li i ilongekidha oku tu kwathela. Ota gandja etegameno lyashili, inaali fa lyiifundja ndyoka hali zi koompulile.

Tamba, ngoka a li a tumbulwa mefalomo, okwa li i ilongo eyooloko pokati ketegameno lyiifundja ndyoka oompulile hadhi gandja nosho wo oshili ndjoka Jehova e tu nine. Oompulile odha ti kutya ngele ina ninga eyambo kaakulu yonale ye mboka ya sa, ota ka ndopa ekonakono lyosikola. Tamba okwa li a tameke okukonakona Ombiimbeli pamwe nOonzapo dhaJehova. Okwi ilongo onkalo yolela yoonakusa nosho wo kutya olye onzo yuuwinayi waamboka hayi iningitha ya fa aakulu yonale mboka ya sa. Kakele komathiminiko ngoka a li ta mono okuza kuyina opo a konge ekwatho koompulile, Tamba okwa tindi e te mu lombwele ta ti: “Ngele onda ndopa, otandi ka kambadhala nda mana mo omumvo tagu ya.”

Oshizemo osha li shike? Oye a li a piti omutango. Yina okwa li a kumwa e ta kanitha einekelo moompulile noka li we ha popi omayambo ga tya ngaaka. Tamba okwa li i longo kutya Jehova okwe tu londodha tu yande ‘okupula elaka kaathithi.’ (Jesaja 8:19) Ekonakonombiimbeli olya li lya pe Tamba einekelo kutya ngele okwa dhiginine oompango dhaKalunga ota ka pondola monkalamwenyo ye.—Episalomi 1:1-3.

Mbela ongiini nduno kombinga yaaholike yetu mboka ya sa? Mbela kapu na etegameno lyoku ya mona? Kakele koku tu kwathela tse mboka tu na omwenyo, Jehova oku uvaneka kutya ota ka kwathela wo mboka ye li moombila. Konima yokuhokolola nkene oonakusa ye li kaaye na oonkondo dhasha, ndhindhilika shoka omupolofeti Jesaja a popi montopolwa 26 ovelise 19: “Oonakusa yoye otaa ka ninga omwenyo ishewe! . . . Otaa ka penduka nokwiimba ekandanga.” Omupolofeti okwa tsikile ko ta ti kutya “mboka ya sa nale” otaya ka kala nomwenyo ishewe.

Dhiladhila kombinga yoshinima shika! Aantu omabiliyona mboka itaaya vulu okwiikwatha mboka ya kotha moombila otaya ka galulilwa ishewe momwenyo! Dhoshili, Ombiimbeli oyu ulike kutya Jehova okwa “yuulukwa” okuyumudha oonakusa. (Job 14:14, 15) Mbela omauvaneko ngoka otaga monika ga fa omawanawa unene nokugwanithwa po? Jesus Kristus okwa li e na uushili kombinga yetegameno ndika, osho molwaashoka a li a ti kutya oonakusa oya fa ye na omwenyo momeho gaJehova.—Lukas 20:37, 38.

Mbela owa hala okukala wu na etegameno ndika?c Tsikila okwiilonga ontseyo yashili mOmbiimbeli. Mokukonakona kwoye Ombiimbeli oto ka tompwa wu itaale kutya Jehova ota vulu okukwathela aanamwenyo noonakusa nosho wo kutya omauvaneko ge ‘ogoshili noge shi okwiinekelwa.’—Ehololo 21:4, 5.

[Omanyolo gopevi]

[Ooohapu dha simana pepandja 11]

Oshi li paunshitwe okuyuulukwa aantu mboka tu hole ya sa

[Ethano pepandja 12]

Mbela omupolofeti Samuel okwa li a galuka kuusi nokupopya nomukwaniilwa Saul?