PERPUSTAKAAN ONLINE Manuriaigö
PERPUSTAKAAN ONLINE
Manuriaigö
Nias
ö
  • ö
  • Ö
  • ŵ
  • Ŵ
  • ʼ
  • SURA NI'AMONI'Ӧ
  • PUBLIKASI
  • ANGOWULOA
  • w16 Mbaŵa si Felezara nga’örö 21-26
  • Tekaoni moroi ba Zogömi-gömi

Lö nihenaigö video nifili

Bologö dödöu, so zi fasala irege tebai teboka video

  • Tekaoni moroi ba Zogömi-gömi
  • Manuriaigö Famatörö Yehowa—2016
  • Tuho sigide-ide
  • Tuho si Fagölö
  • FAʼAURI BA NAHIA WANIBOʼÖ
  • HADIA NO IRAI LAʼOHE NIHA KERISO BA MBABILONA?
  • HAMEGA LAʼOHE NONO MBANUA LOWALANGI BA MBABILONA?
  • SO DANI IREGE SO DÖTÖNAFÖ
  • Laʼefasi Ira moroi ba Agama Sofaya
    Manuriaigö Famatörö Yehowa—2016
  • ”Uʼosambuaʼö Ira”
    Tebohouni Wamosumange Satulö khö Yehowa!
Manuriaigö Famatörö Yehowa—2016
w16 Mbaŵa si Felezara nga’örö 21-26
Me labaso Zura Ni’amoni’ö ba mbanua niha Keriso me döfi si föföna, so darua ndra matua sango’aya

Tekaoni moroi ba Zogömi-gömi

”[Yehowa] zogaoni yaʼami, moroi ba zogömi-gömi, ba hagania andrö, sahöli-höli dödöda.”—I FETERO 2:9.

SINUNÖ: 43, 28

HADIA WANEMAU LI?

  • Hewisa wa tola laʼohe nono mbanua Lowalangi ba Mbabilona me no mate ndra sinenge?

  • Hadia zalua me döfi 1450 zanolo niha ba wangeheta famatörö agama sofaya ba waʼaurira?

  • Me döfi 1870, hadia nifalua niha nibayoini enaʼö sindruhu-ndruhu aboto ba dödöra Daromali Lowalangi?

1. Hadia zalua sagötö me adudu Yeruzalema?

ME DÖFI 607 SM, Razo Nebukaneza II hegöi ira saradadu Mbabilona sebua, lasuwö mbanua Yeruzalema. Itutunö Sura Niʼamoniʼö wa iʼogunaʼö wöda razo ba wamunu ono matua si bohou ebua. ”Lö ihakhösi tödö, he ono matua, ba he ono alawe, ba he satua, he si no tohare huwa.” Ba gafuriata, ”latunu gosali Yehowa, ba ladudugö göli Yeruzalema, awö gödo khöra fefu, ba latunu, tobali ahori akhozi gama-gamara sebua böli”.—II Ngaötö 36:17, 19.

2. Hadia wamangelama nibeʼe Yehowa, ba hadia zalua ba niha Yahudi?

2 Sindruhunia, lö moguna tokea niha Yahudi me ladudugö mbanua Yeruzalema. No ifatenge ndra sinengenia Lowalangi ba zi hauga fakhe ba wamangelamaisi yaʼira wa lasuwö ira niha Mbabilona na lö laböhöli ba wangosiwawöi goi-goinia. Ato niha Yahudi si mate ba wöda, ba niha sauri si tosai, laʼohe ira ba nahia waniboʼö ba Mbabilona. (Yeremia 15:2) Hewisa waʼauri ba nahia waniboʼö? Hadia no irai alua simane daʼa ba niha Keriso? Na noa, hamega alua daʼö?

FAʼAURI BA NAHIA WANIBOʼÖ

3. Hadia gamaehutania waʼauri tobali niha nitiboʼö ba Mbabilona moroi na tobali sawuyu ba Miserai?

3 Itutunö Yehowa ba niha Yahudi, wa ba ginötö laʼohe ira ba nahia waniboʼö, latemaʼö ngawalö zalua si bohou ba moguna lafalua zabölö sökhi ba waʼauri. Imane khöra Yeremia, ”Milau nomo ba miʼonahia, milau mokabu ba miʼa mbua zinanö bakha. Miʼalui wangorifi mbanua andrö, ba niʼoloiʼögu yaʼami, miʼangandrö khö Yehowa, salahira; fangorifi saʼae wangorifira!” (Yeremia 29:5, 7) Niha Yahudi soloʼö fanuturu lala moroi khö Yehowa lasöndra waʼauri si sökhi ba nahia waniboʼö. Latehegö khöra niha Mbabilona ba wohalöwögöigö ngawalö halöwöra samösa hegöi tola lafasui mbanua andrö somasi dödöra. Ba ginötö daʼö, Mbabilona nahia zogale sebua ba si tehöngö. Ba mbuku nisura meföna, iforomaʼö wa sagötö toröi ira ba daʼö, ato niha Yahudi zamahaʼö yaʼira hewisa lala wogale si sökhi ba so göi zi tobali tuka sonekhe. So ösa niha Yahudi zi kayo. Faʼauri ba nahia waniboʼö, lö abua simane nitaögö niha Gizaraʼeli ba wangosawuyu Miserai ngaotu fakhe fatua lö alua daʼa.—Baso II Moze 2:23-25.

4. Baero niha Yahudi si faröi, haniha nasa zi fao ba wanaögö famakao, ba hadia mbörö wa tebai lafalua fefu niʼoʼou Huku khöra?

4 So ösa niha Yahudi si lö faröi khö Lowalangi si fao ba waniboʼö. Hewaʼae lö lafalua zala, hizaʼi faʼo ira ba wanaögö famakao ba niha ba mbanua andrö. Lö faʼamböta zoguna ba niha Yahudi, hizaʼi hewisa wa tola lafosumange Yehowa? No ladudugö gosali hegöi nahia wameʼe sumange, ba lö toföfö wohalöwö ndra ere sebua saʼae. Hizaʼi, niha Yahudi si lö faröi lafalua zi tola lafalua ba woloʼö Huku Lowalangi. Duma-dumania, Danieli, Saderakhi, Mezakhi ba Abedonego, latimbagö wemanga gö si raʼiö ba niha Yahudi. Ba itutunö Sura Niʼamoniʼö wa lö aetu mangandrö Danieli khö Lowalangi. (Danieli 1:8; 6:11) Börö me lafatörö ira ba mbanua sanömba adu, niha Yahudi si lö faröi tebai lafalua fefu niʼoʼou Huku khöra.

Hasambalö alua nifabuʼu Lowalangi!

5. Hadia wanötöna nibeʼe Yehowa ba nono mbanuania, ba hadia mbörö wa amabuʼula li sahöli-höli dödö daʼö?

5 Hadia tola ifuli toföfö ndraono Gizaraʼeli ba wamosumange Lowalangi ba lala nitatugöinia? Ba ginötö daʼö, moroi ba wamaigi niha tebai lafalua daʼö, börö me niha Mbabilona, lö irai laʼefasi niha si no laʼohe ba mbanuara. Hizaʼi no fawuʼu li Yehowa Lowalangi wa hasambalö iʼefaʼö nono mbanuania, ba ba gafuriata alua daʼö. Hasambalö alua nifabuʼu Lowalangi!—Yesaya 55:11.

HADIA NO IRAI LAʼOHE NIHA KERISO BA MBABILONA?

6, 7. Hana wa moguna tafaudugö lala wangera-ngerada?

6 Hadia no irai larasoi niha Keriso simane salua ba niha niʼohe ba Mbabilona? Ba zi hauga fakhe, itutunö majalah The Watchtower wa niha Keriso si lö faröi laʼohe ira ba Mbabilona me döfi 1918 ba teʼefaʼö ira me döfi 1919. Hizaʼi, ba wamahaʼö daʼa hegöi ba migu fönada, tafahaʼö ita hadia mbörö wa moguna lafaudugö lala wangera-ngera simane daʼö.

Ara fatua lö alua Wasuwöta Gulidanö I, sindruhunia ira enoni Lowalangi nibayoini no laheta ira moroi ba agama sofaya

7 Angeraigö daʼa: Mbabilona Sebua yaʼia daʼö angorudua agama-agama sofaya ba zi sagörö ulidanö. Lö tobali sawuyu agama sofaya ono mbanua Lowalangi me döfi 1918. Atulö sa wa me götö daʼö, göna folohi niha nibayoini. Hizaʼi, folohi zi göna ira abölö oya moroi khö ndra samatörö, tenga moroi ba agama sofaya. Ara fatua lö alua Wasuwöta Gulidanö I, sindruhunia ira enoni Lowalangi nibayoini no laheta ira moroi ba agama sofaya. Andrö, oroma moroi ba daʼö wa lö laʼohe nono mbanua Yehowa ba Mbabilona Sebua me döfi 1918.

HAMEGA LAʼOHE NONO MBANUA LOWALANGI BA MBABILONA?

8. Hadia zalua me no mate ndra sinenge? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.)

8 Me Fendrakose 33 M, ngahönö niha Keriso si bohou labayoini eheha niʼamoniʼö. Tobali ira ”mado nituyu, ere salaŵa, soi niʼamoniʼö, banua tana khö Lowalangi”. (Baso I Fetero 2:9, 10.) Ira sinenge, lahaogö larorogö mbanua niha Keriso sagötö faʼaurira. Hizaʼi, me no mate ndra sinenge andre, so ösa ndra matua ba mbanua niha Keriso lafahaʼö mbua gera-era sofaya ba laʼaröuʼö niha nifahaʼö moroi ba zindruhu. Ira matua andre, laʼomasiʼö wamahaʼö Aristoteles hegöi Plato ba labörögö lafahaʼö mbua gera-erara moroi na laʼogunaʼö zindruhu ba Daromali Lowalangi. (Halöwö Zinenge 20:30; II Tesalonika 2:6-8) Ato moroi ba gotaluara niha si tohude hegöi ira satua ba mbanua niha Keriso. Andrö, lafazökhi sambua ngawawa satua niha Keriso, hewaʼae iwaʼö khö ndra nifahaʼönia Yesu, ”Si fatalifusö ami fefu.”—Mataiʼo 23:8.

Niha Keriso nibayoini si lö faröi hulö simane gandru ba huhuo Yesu ba laforege enaʼö lö aetu lafosumange Lowalangi

9. Tutunö hewisa agama Keriso selungu falulu fohalöwö khö ndra samatörö Romawi. Hadia lua-luania?

9 Me döfi 313 M, mamatörö Kaisar Konstantin ba Imperium Romawi sanömba adu ba latehegö ba huku niha Keriso selungu tobali sambua agama. Aefa daʼö, ibörögö falulu fohalöwö Gereja ba wamatörö Romawi. Duma-dumania, ifazökhi rafe Konstantin ba zondröniaʼö agama, nifotöi Konsili Nicea. Me no aefa rafe, ibeʼe ba nahia waniboʼö ere Arius börö me lö faduhu dödönia wa Yesu andrö Lowalangi. Ba gafuriata, Theodosius tobali Kaisar Romawi, ba Gereja Katolik tobali agama nitehegö ba Imperium Romawi. Itutunö ahli sejarah wa sanömba adu ba Romawi tobali ”niha Keriso” ba ginötö wamatörö Kaisar Theodosius. Hizaʼi, sindruhunia me götö daʼö, niha Keriso selungu faduhu dödöra ba wamahaʼö fanömba adu, andrö wa no fao ira ba Mbabilona Sebua. Hewaʼae simanö, so niha Keriso nibayoini si lö faröi. Yaʼira hulö simane gandru ba huhuo Yesu. Niha si lö faröi andre laforege enaʼö lö aetu lafosumange Lowalangi, hizaʼi lö ato zamondro-ndrongo hadia nifaʼemara. (Baso Mataiʼo 13:24, 25, 37-39.) Sindruhu-ndruhu no laʼohe ira ba Mbabilona!

10. Hadia mbörö wa ibörötaigö fatimba ba dödö niha wamahaʼö ba gereja?

10 Ngaotu fakhe me no aefa götö Keriso, ato nasa zi tola mombaso Sura Niʼamoniʼö ba li Yunani hegöi Latin. Tola lafagölösi wamahaʼö Daromali Lowalangi ba wamahaʼö gereja. Ba ginötö laʼila wa faya wamahaʼö ba gereja, latimbagö daʼö. Hizaʼi, tobali deʼala khöra na latutunö ba niha mbua gera-erara ba tola manö labunu ira na lafalua daʼö.

11. Hadia nifalua gereja irege abua ba niha wombaso Sura Niʼamoniʼö?

11 Itugu ara, lö ato niha sangogunaʼö li Yunani mazui Latin. Ira sondröniaʼö ba gereja, lö latehe lafoʼeluaha Daromali Lowalangi ba li sasese laʼogunaʼö niha ba ginötö daʼö. Lua-luania, ha ira sondröniaʼö hegöi niha satua-tua si tola mombaso Sura Niʼamoniʼö, ba so ösa moroi ba gotalua ndra fandrita lö laʼila sibai mombaso mazui manura ba li daʼö. Haniha manö zi lö fao dödö ba wamahaʼö gereja tola manö abölö-bölö lahuku ira. Andrö, owulo niha Keriso nibayoini si lö faröi ba ngawawa side-ide ba nahia si lö laʼila niha ba so moroi ba gotaluara si tebai fao na owulo ira. Fagölö simane niha Yahudi niʼohe ba Mbabilona, lö toföfö wohalöwö niha nibayoini yaʼia daʼö ”ere salawa” moloʼö zi no latatugöi. Sindruhu-ndruhu lafaigi-faigi fefu nifaluara niha Mbabilona Sebua!

SO DANI IREGE SO DÖTÖNAFÖ

12, 13. Hadia dombua dani zameʼe dötönafö fangefa ba niha Keriso sindruhu? Tutunö.

12 Hadia tola lö labini-biniʼö lafosumange Lowalangi ira niha Keriso ba lala nitatugöi Lowalangi? Tola! So dombua dani si tohude irege so dötönafö. Si föföna, lasöndra mesin si bohou si tola lagati-gati hurufonia. Fatua lö musöndra mesin daʼa te me döfi 1450, lasura tanga Zura Niʼamoniʼö, ba lö aoha wamalua daʼa. Samösa sanura satua-tua, ifuli isura sambua Zura Niʼamoniʼö, fulu waŵa waʼara! Lasura ia ba perkamen mazui ba garate moroi ba guli gurifö. Lua-luania, lö oya tefazökhi Zura Niʼamoniʼö ba ebua sibai mbölinia. Hizaʼi, börö me so mesin cetak hegöi garate, samösa niha satua-tua tola ifazökhi töra 1.300 ngaʼörö ero maʼökhö!

Samösa samo’eluaha Sura Ni’amoni’ö hegöi mesin cetak si oföna

Mesin cetak nisöndra ba ira samoʼeluaha Sura Niʼamoniʼö si lö faʼataʼu mameʼe dötönafö wa teʼefaʼö moroi ba Mbabilona (Faigi ngenoli si-12, 13)

13 Si dua yaʼia daʼö famoʼeluaha Zura Niʼamoniʼö. Te me döfi 1500, so ösa ndra matua si lö faʼataʼu, lafoʼeluaha Daromali Lowalangi ba li sasese laʼogunaʼö niha. Lafalua halöwö daʼa hewaʼae laʼila wa tola manö labunu ira. Ataʼu ndra sondröniaʼö ba gereja. Hadia mbörö? Ataʼu ira na so niha satulö tödö sombaso Zura Niʼamoniʼö ba lira samösa, ba lasofu-sofu, ’Hezoso wamahaʼö api penyucian ba Zura Niʼamoniʼö? Hezoso lasura ba Zura Niʼamoniʼö wa lö tola löʼö labeʼe gefe khö ndra fandrita ba wogoʼo zi mate? Hezoso ba Zura Niʼamoniʼö zangumaʼö sanandrösa khö paus mazui kardinal?’ Oya wamahaʼö sofaya ba gereja teʼodane-dane ba wamahaʼö Aristoteles hegöi Plato, sauri ngaotu fakhe fatua lö Keriso. Mofönu sibai ndra sondröniaʼö gereja na so zanofu-nofu khöra daʼö. Labunu niha si lö manemaʼö wamahaʼöra. Edöna ndra sondröniaʼö ba gereja ba wombatogö niha ba wombaso Sura Niʼamoniʼö hegöi fanofu-nofura, ba mofozu nifaluara. Hizaʼi, so ösa niha si lö faʼataʼu, latimbagö wamatörö Mbabilona Sebua andre. Lasöndra zindruhu moroi ba Daromali Lowalangi, ba omasi ira na itugu oya nasa niʼilara! No ahatö wangefaʼö moroi ba agama sofaya!

So ösa ndra matua si lö faʼataʼu, lafoʼeluaha Daromali Lowalangi ba li sasese laʼogunaʼö niha

14. (a) Hadia nifalua niha somasi mamahaʼö yaʼia ba Zura Niʼamoniʼö? (b) Tutunö wamorege nifalua dalifusöda Russell ba wangalui zindruhu.

14 Ato niha somasi mombaso, lafahaʼö ira ba Zura Niʼamoniʼö, ba lafatunö ba niha hadia zi no lafahaʼö ira. Lö omasi ira na sondröniaʼö ba gereja zanutunö khöra hadia zinangea lafaduhusi tödö. Andrö, fatewu ira ba mbanua böʼö enaʼö tola lafahaʼö ira ba Zura Niʼamoniʼö. Duma-dumania ba Amerika Serikat. Me döfi 1870, Charles Taze Russell ba ira awönia si lö atoto labörögö laʼabakhaiʼö wamahaʼö ba Zura Niʼamoniʼö. Si föföna, iʼalui Russell agama samahaʼö zindruhu. Ihaogö ifagölösi wamahaʼö Zura Niʼamoniʼö ba wamahaʼö agama Keriso soya hegöi agama böʼö. Iʼila wa lö hadöi sambua moroi ba agama andrö soloʼö Daromali Lowalangi. Samuza maʼökhö, fahuhuo ia khö sondröniaʼö gereja ba mbanua andrö. Idöna-döna talifusöda Russell enaʼö fao göi dödö ndra sondröniaʼö andrö ba zindruhu nisöndrania hegöi ira awönia, ba lafahaʼö zindruhu andrö ba gerejara. Hizaʼi, lö edöna dödö ndra sondröniaʼö agama andrö. Lö ara aefa daʼö, laʼila Ono Zekola ba Zura Niʼamoniʼö wa tebai fao ira ba agama sofaya ba wamosumange Lowalangi.—Baso II Korindro 6:14.

15. (a) Hamega laʼohe niha Keriso ba Mbabilona? (b) Hadia manö wanofu-nofu nitutunöda ba wamahaʼö ba migu fönada?

15 Ba wamahaʼö andre, tafahaʼö ita wa niha Keriso sindruhu laʼohe ira ba Mbabilona lö ara me no mate ndra sinenge. Hewaʼae simanö, moguna taʼila wanema li ba wanofu-nofu andre: Hewisa tola taʼila wa sindruhunia laforege ira niha nibayoini enaʼö aheta ira moroi ba Mbabilona Sebua fatua lö döfi 1914? Hadia atulö wa lö omasi Yehowa khö nono mbanuania börö me ahou ira ba wanuriaigö sagötö alua Wasuwöta Gulidanö I? Hadia so ndra talifusöda niha Keriso ba götö daʼö si fao ba politik ba lö omuso dödö Yehowa khöra? Safuria, na no laʼohe niha Keriso ba agama sofaya me no mate ndra sinenge, hamega teʼefaʼö ira? Fanofu si sökhi andre tebeʼe wanema linia ba wamahaʼö ba migu fönada.

ELUAHA NGAWUA WEHEDE

  • Niha Keriso niʼohe ba Mbabilona tenga sindruhu-ndruhu daʼö geluahania. Hizaʼi, muʼamaedolagö daʼö me laʼohe nono mbanua Lowalangi ba agama sofaya

  • Ere salawa ba Gizaraʼeli yaʼia daʼö sambua ngawawa ndra matua nifatenge Yehowa ba wondröniaʼö ono mbanuania ba lala wamosumange sindruhu

    Publikasi ba Li Nias (2013-2025)
    Log Out
    Log In
    • Nias
    • Fa'ema Misa
    • Pengaturan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Lala Wangoguna'ö
    • Si Tebai La'ila Niha Bö'ö
    • Pengaturan si Tebai La'ila Niha Bö'ö
    • JW.ORG
    • Log In
    Fa'ema Misa