FAZA FELEWITU
’Hiza, Enoni Yehowa Ndraʼo!’
1, 2. (a) Hadia wehede nitema Maria moroi khö zi samösa tome? (b) Hana wa hulö amaedola ba wabaliwa lala so Maria?
IFAIGI domenia Maria si fao faʼahöli dödö. Tome daʼö, lö isofu nama faoma inania, hizaʼi Maria nifalukhaisinia! Iʼila Maria wa tenga niha Nazareta dome daʼa. Börö me ide-ide mbanua daʼö, na so dome si tohare lö tobini ba niha sato. Adöni dödö niha gofu hezo möi ia. Iʼowai Maria faoma fehede si lö irai irongo ba waʼaurinia imane, ”Yaʼugö, si no falukha faʼebua dödö! Yamutoloʼö Soʼaya!”—Baso Luka 1:26-28.
2 Simanö wamatunö Sura Niʼamoniʼö Maria andrö, ono Heli, moroi ba mbanua Nazareta ba Galilaia. Me luo daʼö hulö ba wabaliwa lala so ia. No famatua ia khö duka geu sotöi Yosefo, tenga niha si kayo hizaʼi niha samati. Börö daʼö, iʼangeraigö waʼaurinia Maria ba zi so föna—faʼauri si ero maʼökhö na no möi ia nihalö ba falulu fohalöwö khö woʼomonia Yosefo hegöi ba wangebua iraono. Hizaʼi, ba zi lö mudöna-döna, falukha ia dome samaʼema halöwönia moroi khö Lowalangi, halöwö samaböʼöni faʼaurinia.
3, 4. Enaʼö taʼila haniha Maria, hadia zinangea tatimbagö ba hadia niʼosisiʼöda?
3 Te ahöli dödöu börö me lö oya nitutunö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa khö Maria andre. Ha maʼifu ifatunö hewisa gamuata hegöi faʼaurinia ba zilalö, ba lö itötöi hewisa waʼasökhi mbawania. Hizaʼi, hadia niwaʼö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa khönia, moguna ia khöda.
4 Enaʼö aboto ba dödöda haniha Maria, böi tafaduhusi tödö niwaʼö ngawalö agama sanandrösa khönia. Datatimbagö niwaʼö-waʼö niha simane nifazökhi ba gambara, ba gara, mazui adu. Tatimbagö göi wamahaʼö agama salangu dödöda niwaʼö niha sanandrösa khö Maria, simane ”Ina Lowalangi” ba ”Ratu Zorugo”. Hizaʼi, taʼosisiʼö zindruhunia nifahaʼö Zura Niʼamoniʼö. Daʼa zameʼe khöda faʼaboto ba dödö sanandrösa ba wamatinia ba hewisa enaʼö taʼoʼö.
Faʼatohare Malaʼika
5. (a) Hadia wamahaʼö khöda moroi khö Maria me muhede khönia Gaberieli? (b) Hadia wamahaʼö sabölö moguna khöda moroi ba duma-duma Maria?
5 Tome sangondrasi Maria tenga niha si toʼölö. Yaʼia andrö malaʼika Gaberieli. Me ikaoni faoma fehede ”si no falukha faʼebua dödö”, ’tokea dödö’ Maria ba manofu-nofu ia hadia geluaha wehede daʼö. (Luk. 1:29) Haniha zi falukha ia faʼebua dödö? Tenga faʼebua dödö niha nidöna-döna Maria. Hizaʼi, faʼebua dödö Lowalangi Yehowa, daʼö niwaʼö malaʼika. Moguna khö Maria daʼö. Hewaʼae simanö, lö asiliawa ia hulö no itema waʼebua dödö Lowalangi ba wangumaʼönia. Na taʼodödögö wanema faʼebua dödö Lowalangi, lö asiliawa ita wangumaʼö no tatema waʼebua dödönia, tafahaʼö ita ba zabölö moguna salio aboto ba dödö Maria. Itimba Lowalangi zi fayawa ba iʼebuaʼö dödönia ba zangide-ngideʼö yaʼia.—Yak. 4:6.
Lö asiliawa Maria hulö no itema waʼebua dödö Lowalangi ba wangumaʼönia
6. Hadia halöwö si sökhi nifaʼema malaʼika khö Maria?
6 Moguna khö Maria wangide-ngideʼö simane daʼö börö me malaʼika zamaʼema khönia halöwö si sökhi andrö si lö irai ikhalaigö. Itutunö khö Maria wa iʼadonogö dania nono wondrege zalawa ba gotalua niha. Imane Gaberieli, ”Ba ibeʼe khönia Lowalangi Soʼaya dadaoma duania Dawido, ba samatörö maʼuwu Yakobo ia, ba si lö aetu waʼasalawania andrö.” (Luk. 1:32, 33) Tatu manö aboto ba dödö Maria nifabuʼu Lowalangi khö Dawido töra saribu fakhe silalö—wa samösa ngaʼötönia tobali samatörö götö-götö waʼara. (II Zam. 7:12, 13) Börö daʼö, tobali Mesia nononia andrö nidöna-döna nono mbanua Lowalangi barö zi hauga abad!
Malaʼika Gaberieli zamaʼema khö Maria halöwö si sökhi si lö irai ikhalaigö
7. (a) Ba wanofu Maria, hadia zoroma sanandrösa khönia? (b) Hadia wamahaʼö khö ndra si bohou ebua moroi khö Maria?
7 Sabölö moguna nasa, iʼombakhaʼö khönia malaʼika andrö wa ononia ”lafotöi Ono Wondrege Zalawa”. Hewisa wa tola iʼadonogö Nono Lowalangi si samösa niha? Sindruhunia, hewisa wa tola moʼono Maria? No famatua ia khö Yosefo ba lö sangowalu ira. Daʼa wanofu Maria ba lö ibiniʼö wangumaʼö, ”Hewisa lala daʼö, me lö uʼila ndra matua?” (Luk. 1:34) Faigi atö, maʼifu na aila Maria wangombakha wa lö sangowalu ia. Iʼandrö saohagölö me ono alawe ia nasa. Iadaʼa, ato zi bohou ebua lö fakhamö laʼangeraigö ba wamalua horö ba laʼoʼaya niha si lö mamalua daʼö. Sindruhu wa no faböʼö gulidanö. Hizaʼi, lö si faböʼö Yehowa. (Mal. 3:6) Simane ba götö Maria, ebua dödönia ba niha sangomasiʼö goi-goinia.—Baso Heberaiʼo 13:4.
8. Hewaʼae niha si lö moʼahonoa Maria, hewisa wa tola iʼadonogö ngaʼötö soʼahonoa?
8 Hewaʼae enoni Lowalangi si lö faröi Maria, yaʼia niha si lö moʼahonoa. Hewisa wa tola iʼadonogö nono soʼahonoa, yaʼia daʼö Ono Lowalangi? Ifatunö Gaberieli, ”So dania geheha niʼamoniʼö, ba ilumöʼö ndraʼugö faʼabölö Fondrege Zalawa; andrö göi labeʼe töi niʼamoniʼö andrö, si tumbu dania, Nono Lowalangi.” (Luk. 1:35) Niʼamoniʼö eluahania ”lö taʼunö”, ”lö sinegu”, ”ohau-hau”. Si toʼölönia niha, itohugö wa lö moʼahonoa ba ngaʼötönia. Hizaʼi ba daʼa, ifalua dandra sahöli-höli dödö Yehowa. Ifawuʼa waʼauri Nononia moroi ba zorugo ba dalu Maria si fao eheha niʼamoniö, mazui faʼabölönia, ba ”wolumöʼö” Maria, ilumöʼö nono andrö moroi ba ngawalö horö. Hadia faduhu dödö Maria ba nifabuʼu malaʼika andrö? Hewisa gera-erania?
Fanema Li Maria khö Gaberieli
9. (a) Hana wa fasala niha si lö faduhu tödö ba waö-waö Maria? (b) Hewisa Gaberieli wangaʼaroʼö famati Maria?
9 Niha si lö faduhu tödö ba so ösa ndra teolog, abua khöra wamaduhusi tödö wa tola moʼono nono alawe si lö sangowalu. Hewaʼae alawa sekolara, lö aboto ba dödöra zindruhu. Simane niwaʼö Gaberieli, ”löʼö sa hadia ia zi tebai ba Lowalangi”. (Luk. 1:37) Faduhu dödö Maria wa sindruhu niwaʼö Gaberieli börö me ira alawe samati ia. Hizaʼi, famati daʼö tenga famati sauʼa. Simane niwaʼö niha sasese mangera-ngera, moguna khö Maria dandra si tobali dane-dane wamatinia. No ihenaigö dandra böʼö nasa Gaberieli. Ifatunö khö Maria zalua khö Gelizabe si tenga böʼönia si no atua ba no ara laʼila wa lö moʼono. No ifalua dandra sahöli-höli dödö Lowalangi irege tola manabina ia!
10. Hana wa böi tawaʼö, halöwö nitema Maria andre lö faʼaombö dödö mazui aoha?
10 Hadia nifalua Maria? Halöwö sebua andre no so ba duduma hörönia ba so dandra khönia wa lö aratö ifalua Lowalangi niwaʼö Gaberieli. Böi tawaʼö wa lö hadöi faʼaombö dödö mazui aoha halöwö daʼa. Duma-dumania, iʼangeraigö Maria wa no famatua ia khö Yosefo. Hadia aʼozu mangowalu ira na iʼila Yosefo no manabina ia? Tanö böʼö nasa, halöwö daʼö natafaigi, no sambua halöwö sabua. Hasambalö iʼadonogö nono wondrege zalawa moroi ba gotalua niwöwöi Lowalangi—Ono niʼomasiʼönia! Irorogö ia Maria iʼotarai me ono sawuyu, ba ilumöʼö moroi ba waʼalösökhi niha gulidanö. Sindruhu-ndruhu wa halöwö sabua!
11, 12. (a) Itaria, hewisa ndra matua sabölö ba samati ba halöwö sabua nibeʼe Lowalangi khöra? (b) Hadia nifatunö Maria sanandrösa khönia me itema li Gaberieli?
11 Sura Niʼamoniʼö zangombakha wa ira matua sabölö ba samati, itaria abua khöra wanemaʼö halöwö moroi khö Lowalangi. Abua khö Moze börö me ambö onekhe ia fahuo-huo tobali salahi Lowalangi. (II Moz. 4:10) Lö omasi Yeremia börö me ’iraono nasa ia’, talafo awuyu ndröfinia ba wanemaʼö halöwö nibeʼe Lowalangi. (Yer. 1:6) Ba moloi Yona moroi ba halöwönia! (Yo. 1:3) Hewisa göi Maria?
12 Laʼila niha sato wangide-ngideʼö hegöi foloʼö Maria moroi ba wehedenia. Imane khö Gaberieli, ’Hiza, enoni Yehowa ndraʼo! Yaʼitörö khögu niwaʼöu.’ (Luk. 1:38) Fondrege zide-ide na so samösa zawuyu ira alawe; fefu waʼaurinia ba danga zamatörö yaʼia so. Hulö simane daʼö dödö Maria khö Yehowa, Samatörö yaʼia. Aboto ba dödönia wa ilumöʼö ia tanga Lowalangi, ba lö faröi Yehowa ba niha si lö faröi khönia, ba ifahowuʼö fefu waʼerege dödö nifaluania ba halöwö sabua andre.—Zin. 18:25.
Aboto ba dödö Maria wa telumöʼö ia ba danga Lowalanginia Yehowa, si lö faröi
13. Na abua khöda mazui tebai tafalua niwaʼö Lowalangi, hewisa wa möi fanoloda duma-duma Maria?
13 Itaria iʼandrö khöda Lowalangi wamalua sabua mazui si tebai tafalua ba wamaigida. Hizaʼi, ba Daromalinia, oya zi no ihenaigö enaʼö faduhu dödöda khönia, enaʼö tatouʼö ita ba dangania, simane nifalua Maria. (Gamd. 3:5, 6) Hadia omasi ita? Na omasi, hasambalö ifahowuʼö ba ibeʼe khöda zi tobali dane-dane waʼaro dödö khönia.
Ifalukhaisi Gelizabe
14, 15. (a) Hewisa Yehowa wamahowuʼö Maria me ifalukhaisi Gelizabe faoma Zakharia? (b) Hadia zoroma ba wehede Maria nisura ba Luka 1:46-55 sanandrösa khönia?
14 Fehede Gaberieli khö Gelizabe moʼeluaha ba dödö Maria. Ba gotalua ndra alawe ba zi sagörö ulidanö, haniha zabölö mangila salua khönia baero Gelizabe? Ba möi Maria ba hili, isawa mbanua Yehuda, te mato tölu mazui öfa hari ba lala. Me irugi nomo Gelizabe faoma Zakharia, ere andrö, ifahowuʼö Maria Yehowa faoma tandra niʼila hörö ba wangaroʼö famatinia. Me irongo Elizabe wangowai Maria, iʼanemai manara nono si so ba dalunia börö waʼomuso dödö. Fahöna khönia geheha niʼamoniʼö ba humede ia khö Maria imane ’ina Zoʼaya yaʼo’. No ifaʼeleʼö Lowalangi khö Gelizabe wa ono Maria zi tobali Soʼayania, Mesia. Aefa daʼö, tebeʼe khönia geheha ba wanuno Maria börö wamati awö woloʼönia imane, ”Ba yaʼahowu zi no faduhu tödö.” (Luk. 1:39-45) Atulö, fefu nifabuʼu Yehowa khö Maria ahori itörö!
Fahuwusa Maria faoma Elizabe tobali howu-howu khöra maʼadarua
15 Aefa daʼö, fahuhuo Maria. No tefaʼanö wehedenia ba Zura Niʼamoniʼö. (Baso Luka 1:46-55.) Daʼö ngawua wehedenia fondrege zanau ba Zura Niʼamoniʼö, ba oya itutunö sanandrösa ba waʼaurinia. Oroma wangandrönia saohagölö me isuno Yehowa börö halöwönia si sökhi me tobali ia ina Mesia. Oroma göi wa ebua wamatinia me ifatunö sanandrösa khö Yehowa sangöhöndrögö niha sasiliawa ba samatörö hegöi sanolo niha si tosasa ba si so fangide-ngideʼö sangodödögö wamosumange yaʼia. Fehedenia göi zangoromaʼö wa oya zaboto ba dödö Maria. Moloʼö si no latahö, töra 20 kali itötöi Mbuku Niʼamoniʼö Heberaiʼo!a
16, 17. (a) Hewisa Maria faoma ononia wangoromaʼö amuata si sökhi sinangea taʼoʼö? (b) Hadia howu-howu zi tefasugi ba dödöda me möi Maria ba nomo Gelizabe?
16 Sindruhu wa no iʼangerönusi Maria Daromali Lowalangi. Hizaʼi, mangide-ngideʼö ia, abölö omasi ia na Sura Niʼamoniʼö zanutunö salua khönia moroi na yaʼia samösa. Ifalua göi gamuata simane daʼö ono niʼadonogönia, yaʼia me iwaʼö, ”Tenga khögu wamahaögu andrö, khö zamatenge yaʼo.” (Yoh. 7:16) Sökhi na tasofu khöda samösa, ’Hadia uʼosinangegö ba uʼameʼegö tödö Daromali Lowalangi? Mazui abölö omasido mbua gera-eragu samösa hegöi famahaʼögu?’ No aboto ba dödöda gamuata Maria.
17 Kira-kira tölu waŵa toröi Maria ba nomo Gelizabe, tatu manö oya itema ba ibeʼe göi wamarou dödö. (Luk. 1:56) Waö-waö Zura Niʼamoniʼö daʼa zangokafui ba samasugi ba dödöda wa moguna sibai nifotöi fahuwusa. Na fariawö ita ba niha sangomasiʼö Lowalangida Yehowa soroi ba dödö, möi fondrouʼö wamatida ba ahatö ita khönia. (Gamd. 13:20) Iadaʼa, irugi inötö wangawuli Maria. Hadia niwaʼö Yosefo me no iʼila zalua khö Maria?
Maria Faoma Yosefo
18. Hadia nifatunö Maria khö Yosefo, ba hewisa dödö Yosefo?
18 Lö ibaloi Maria irege laʼila niha wa no manabina ia. Gofu hewisa hasambalö ifatunö khö Yosefo. Tatu manofu-nofu ia hewisa dania dödö ndra matua sangataʼufi Lowalangi andrö ba si sökhi amuata ba nifatunönia. Hewaʼae simanö, ifalukhaisi Yosefo ba ifatunö fefu hadia zalua khönia. Simane si no ökhalaigö, abu dödö Yosefo. Faduhu dödönia khö nono alawe niʼomasiʼönia andre. Hizaʼi ba waʼaniha, hulö no falimo Maria khö Yosefo. Lö ifatunö Sura Niʼamoniʼö hadia zi so ba dödö Yosefo. Hizaʼi, itutunö wa ihalö gangetula Yosefo fabali ia khö Maria börö me luo daʼö hulö zi no mangowalu niha si no famatua. Lö omasi ia na teʼailasi Maria föna niha sato mazui lahuku ia, andrö ihalö gangetula, ifabalisi ilau zi lö hede-hede. (Mat. 1:18, 19) Tatu abu dödö Maria me iʼila akao gera-era Yosefo. Hizaʼi, lö fatahi ia börö me lö faduhu dödö Yosefo khönia.
19. Hewisa Yehowa wanolonia Yosefo ba wamalua satulö?
19 Si fao faʼasökhi dödö, Yehowa zanolo Yosefo ba wamalua satulö. Ba wangifi, ifatunö khönia malaʼika Lowalangi wa tabina Maria sindruhu tandra sahöli-höli dödö. Möi fangomuso dödönia daʼö! Awena ifalua Yosefo hadia nifalua Maria ba wamobörö—igoʼö simane niwaʼö Yehowa. Ihalö foʼomonia Maria ba ihenaigö ifaʼanö ia ba wangebua Ono Yehowa.—Mat. 1:20-24.
20, 21. Ba niha si no mangowalu ba sedöna mangowalu, hadia wamahaʼö si tola lahalö moroi khö Maria faoma Yosefo?
20 Niha si no mangowalu—ba sedöna mangowalu—sökhi na lafahaʼö ira khö ngambatö si bohou daʼa sauri me 2.000 fakhe silalö. Me iʼila woʼomonia ifalua fefu halöwönia me no tobali ia ina, omuso dödö Yosefo me no itema wanuturu lala moroi khö malaʼika Yehowa. Aboto ba dödö Yosefo wa moguna mubalazigö Yehowa na muhalö gangetula si tefaudu. (Zin. 37:5; Gamd. 18:13) Lö aombö dödöda, ihaogö-haogö wangai angetula börö me yaʼia zi tobali högö ba nomo.
21 Baero daʼö, hadia zi tobali rahu-rahu me omasi Maria mangowalu khö Yosefo? Hewaʼae lö aboto ba dödö Yosefo fefu nifatunö khönia ba wamobörö, ibaloi Maria hadia gangetula Yosefo, börö me yaʼia zi tobali högö ba nomo. Daʼö zi tobali famahaʼö si sökhi khö Maria, simanö göi khö ndra alawe niha Keriso iadaʼa. Ba gafuriata, salua andre zi tobali famahaʼö khö Yosefo hegöi Maria wa moguna sibai wahuhuosa si sökhi ba si lö fawini tödö.—Baso Gamaedola 15:22.
22. Hadia dane-dane wangowalu Yosefo faoma Maria, ba hadia ginötö nibeʼe khöra ba zi so föna?
22 Songambatö si bohou andre no labörögö wangowalura ba dane-dane saro. Laʼomasiʼö Yehowa yaʼira si darua ba laʼomusoiʼö dödönia me tobali ira satua si sökhi ba laʼameʼegö tödö halöwöra. Tatu manö, no ibalo-baloi ira howu-howu sebua—ba fanandraigö sebua göi. No so fönara ginötö ba wangebua Yesu, si tedou tobali niha si tehöngö si no irai auri ba gulidanö.
a Moroi ba wehede Maria si no tesura, hulö no ihalö ngawua wehede Khana, ira alawe samati si no manema howu-howu Yehowa yaʼia daʼö me tumbu khönia nono. Faigi kotak ”Dombua Wangandrö si Toröi-röi ba Dödö” ba Faza 6.