De rivier die uit de lucht valt

Door Ontwaakt!-correspondent in Venezuela

VER ten zuiden van Venezuela’s flonkerende hoofdstad Caracas ligt een vreemde landstreek, het Hoogland van Guyana. In dit mysterieuze gebied situeerde Sir Arthur Conan Doyle zijn science-fictionroman The Lost World, waarin hij een geïsoleerd tafelland beschreef waar nog steeds dinosauriërs rondzwierven.

Neen, er zijn daar geen dinosauriërs. Maar hoog boven de zachtgroene plateaus torenen sombere bergen met platte toppen die wat op massieve burchten lijken. Deze steilwandige tafelbergen worden tepuís genoemd.

De grootste en een van de hoogste van de tepuís, die zo’n 2400 meter oprijst, werd lang geleden door de plaatselijke Indianen ontdekt. Zij noemden hem Auyán Tepuí, wat „Duivelsberg” betekent. De Indianen meenden dat de berg het domein van de Duivel moest zijn, vanwege de barre weersomstandigheden, de met orkaankracht waaiende winden en stormen en de dikke wolken waarin de top van de tepuí gewoonlijk schuilgaat.

Uit de harde steile rotsen van de Duivelsberg stort zich het water van een ondergrondse rivier, de Churún, de diepte in met een sprong die het tot de hoogste waterval maakt die men kent, en stellig tot een van de mooiste. Deze majestueuze waterval staat bekend als Churún-Merú onder de Kamaracotos Indianen, Salto Angel bij de Venezolanen en Angel Falls in de Engels-sprekende wereld.

„Ik heb een waterval ontdekt”

In het begin van deze eeuw, in 1910, trok Ernesto Sánchez La Cruz, een Venezolaanse ontdekkingsreiziger op zoek naar rubber en goud, stroomopwaarts door het slingerende ravijn van de Churún en vond de spectaculaire waterval. Hij verkondigde dat hij een rivier had gezien die naar het scheen ’uit de lucht kwam vallen!’

Later werd de waterval Angel Falls genoemd, naar Jimmy Angel, een Amerikaanse avonturier, vlieger en goudzoeker. Toen Angel voor de eerste maal over de waterval vloog, schreef hij in zijn logboek (de datum was 16 november 1933) „Ik heb een waterval ontdekt!” Toen hij in 1937 terugkeerde en zijn eendekker op Auyán Tepuí trachtte neer te zetten, raakte het toestel tijdens de landing op het tafelland beschadigd. Elf dagen later kwamen hij en zijn passagiers, onder wie zijn vrouw, met heel veel moeite van de top van het plateau weer beneden aan. De publiciteit die er het resultaat van was, richtte de aandacht op het ontzagwekkende schouwspel dat hij had gezien. Bij latere metingen bleek de waterval 979 meter hoog te zijn — een ononderbroken val van bijna een kilometer!

Het is natuurlijk niet moeilijk te zeggen dat iets 979 meter hoog is, maar stel het u eens voor — dat is meer dan tweemaal zo hoog als het Empire State Building in New York, tweemaal zo hoog als de Ribbon Falls in het Californische Yosemite National Park, of ruim driemaal zo hoog als de Skykje waterval in Noorwegen, de Staubbach waterval in Zwitserland, of de Candelas waterval in Colombia!

Eigenaardig genoeg is er geen meer op het tafelland. In het regenseizoen valt het water in zware regenbuien bij bakken uit de hemel en verzamelt zich in diepe spleten, scheuren en ravijnen, waaruit het afvloeit in de grotendeels ondergronds stromende rivier de Churún.

Is Angel Falls nog steeds verborgen?

Zou ook u dit verborgen wonder der schepping kunnen bezoeken? Ja, op twee manieren, en beide niet eenvoudig. Vertrekkend uit Puerto Ordaz kunt u een twee weken durende tocht per kano maken.

U kunt ook vanuit Caracas of Puerto Ordaz langs Angel Falls vliegen. Met een klein vliegtuig gaat u dan door het slingerende ravijn van de Churún met hoog oprijzende bergen aan weerszijden terwijl u onder de bergtoppen vliegt. Er zijn zo veel watervallen dat men ervan in de war raakt. Maar wanneer u ten slotte bij de Angel Falls het water uit de steile rotswand naar beneden ziet storten, verdwijnt alle twijfel. Daar de waterval in een glimp voorbijschiet, zal de piloot onder goede omstandigheden ten gerieve van de reiziger er tweemaal langs vliegen.

Er bestaat geen garantie dat u Angel Falls zult zien of fotograferen, aangezien de weersomstandigheden zo onvoorspelbaar zijn. Heel vaak kan men de waterval niet zien omdat hij volkomen door regen, mist of zware bewolking is verhuld. Dit is teleurstellend als u tijd en geld hebt besteed in de verwachting het majestueuze schouwspel te zien. Maar de sensatie van de vlucht door het steeds nauwer wordende, doodlopende ravijn is op zichzelf voor velen de kosten en de moeite waard.

Niettemin rest u nog één kans. Uw vlucht vervolgend bereikt u niet lang daarna het roodachtige zand van Canaima. Hier kunt u regelingen treffen om met een gids een excursie te maken naar de voet van Angel Falls. De weg daarheen neemt twee of drie dagen in beslag, eerst per kano over de rivieren Carrao en Churún en op het eind een klim door de jungle naar een uitkijkpunt. Daar moet u wellicht wachten tot de wolken hun medewerking verlenen en openbreken en optrekken. Dan wordt Angel Falls zichtbaar, in zijn sprankelende, spectaculaire val van onder de top van Auyán Tepuí.

’Wat is er boven op het tafelland?’ vraagt u zich af. De weinigen die de top hebben verkend, hebben daarboven de vochtige koude moeten trotseren; de temperatuur kan ’s nachts tot bijna nul graden Celsius dalen. Het oppervlak is doorsneden met scheuren en spleten en vertoont vreemdgevormde rotsen ter grootte van wolkenkrabbers.

Terwijl wij een laatste blik werpen op de mistige, zilverachtige waterval, overdenken wij dat Angel Falls echt niets met het domein van de Duivel te maken heeft, maar veeleer een schitterende uiting is van het werk van Degene die de prachtige watervallen heeft geschapen, zowel tot zijn eigen genoegen als ter verrukking van de mens.

[Illustratie op blz. 13]

Vaak zijn de watervallen door mist of bewolking aan het oog onttrokken