Omwisi 6
Omo Yenga, 1 Omwisi 6
Tukendisyalaba omo maligho mangyi embere twingire omo Bwami bw’oMungu.—Emib. 14:22.
Yehova mwatsumula Abakristo b’oko karne k’erimbere kundi mubabeghera emibere yabo yabere yabibinduka. Ibakendereribawa kangyi-kangyi, nibya n’oko ndambi eyo batayilindirireko. Tulangire ekyahikira Barnaba n’omukwenda Paulo omughulu babya bakatulira omo kiharo kye Listra. Oko nzuko, abandu mubakokyabo ndeke n’eribahulikirira ndeke. Aliwe enyuma, esyonzighu syabo “mubatsotsya abandu,” n’abaghuma b’oko bandu abo mubahunza Paulo y’omo mabwe hakuhi ahole. (Emib. 14:19) Aliwe Barnaba na Paulo mubayatulira ehandi. Ekyo mukyalwiramo ebighuma byahi? Mubawatikya “abandu bangyi babye bigha.” Eky’erileberyako kyabo n’ebinywa byabo mubyawatya obwikirirya bw’Abakristo balikyabo. (Emib. 14:21, 22) Kundi Paulo na Barnaba mubataleka erilola embere eritulira nomo banendereribawa, ekyo mukyaletera abandu bangyi b’endundi. Twamatendileka erikola omubiiri ogho Yehova akatusaba erikola, itukendibana emiyisa. w23.04 16-17 enu. 13-14
Omo Kwanza, 2 Omwisi 6
Uwe [Yehova], uhulikirire erisaba lyage. Ngakulakira oko mugulu wʼobulige bwage, kusangwa ukasubiraya erisaba lyage.—Esy. 86:6, 7.
Omwami Daudi mwabya n’esyonzighu nyingyi omo ngebe yiwe, kandi inyakasaba kangyi-kangyi obuwatikya bwa Yehova. Daudi abya ikirirye ngoko Yehova akahulikirira n’erisubirya oko misabe yiwe. Naghu wanganikirirya ngoko Yehova akasubiraya oko misabe. EBiblia ikakanganaya ndeke-ndeke ngoko Yehova anganatuha amenge n’akaghala ako tulaghireko tutoke eriyiyinia. Kandi anganakolesya abaghala n’abali betu kutse abandu abatemukolera erituwatikya omo nzira nyilebe. Nomo Yehova syalisubiraya mughulu wosi oko misabe yetu ngoko twanzire, twikirirye ngoko akasubiraya kuyo. Akendituha ebyo tulaghireko oko mughulu owatolere. Kwesi ubye ukasaba ighunikirirye ngoko Yehova akendikuhulikirira. Uyiketere ngoko Yehova akendikuteya lino kandi ngoko akendisyaghutya “obwaga bwʼabosi” omo kihugho kihya-kihya ekikasa.—Esy. 145:16. w23.05 8 enu. 4; 13 enu. 17-18
Omo Pili, 3 Omwisi 6
[Yehova] nasyamuhaki . . . busana nʼebibuya byosi ebyo akamba kwehi?—Esy. 116:12.
Ni ky’omughaso eribya tukalengekania oko miyisa eyo twangabana twamabihikira emiradi yetu. Naghu wanganalengekania oko miyisa yahi? Emiradi yaghu yamabya iry’eryuwania obusomi bwaghu bw’eBiblia kutse emisabe yaghu, ulengekanaye ngoko emyatsi eyo yanguwania obwira bwaghu haghuma na Yehova. (Esy. 145:18, 19) Omuradi waghu amabya erikulya omubere mulebe w’Ekikristo, ulengekanaye ngoko ekyo kyangawatikya obwira bwaghu n’abandi. (Kol. 3:14) Wanganahandika emyatsi yosi eyikaleka iwasonda erihikira omuradi mulebe. Neryo, iwabya ukaghusa eliso oko karatasi ako kangyi-kangyi. Kandi ubye ukalabya endambi n’abangakukuna erihikira emiradi yaghu. (Misyo 13:20) Oko kwenene, kikanatuhikira itwe bosi ihabya ekiro itwabula omuhwa. Neryo ekyo kyamabya, ikyanamasonda eribugha kiti sitwendihikira omuradi wetu kwe? Iyehe. Netu twanganayikasa erihikira emiradi yetu nibya n’omughulu situli n’omuhwa ow’erikola ekyo. Oko kwenene, kyanganatukalako, aliwe itukenditsema erihikira emiradi yetu. w23.05 27-28 enu. 5-8
Omo Tatu, 4 Omwisi 6
Ekyo omundu akahera, ky’anemwendisyasoloma.—Gal. 6:7.
Eriminya ngoko litolere obuli mundu inyaheka omuheke wiwe kyanganatukuna erighungama amalolo wetu, erikokotya aho twakosera, n’eritendisubira amakosa ayo. Erikola emyatsi eyo kyanganatuwatikya erisighala omo matangwa w’engebe. Uminye ngoko siwangabindula ebyabirilaba. Isiwaheraya endambi yaghu n’akaghala kaghu erisonda eriyilwirako, kutse eriyitsweba kutsibu, kutse erihekya amakosa waghu w’abandi. Omo mwanya w’ekyo, litolere itwaminya amakosa wetu n’eriyikasa ngoko twangatoka erikola ebyuwene lino. Obunya-mutima bwaghu bwamabikukenderya busana n’erilolo eryo wakola, uyikehaye omw’iligha ekosa yaghu, ubwire Yehova omo musabe n’erimusaba obughanyiri. (Esy. 25:11; 51:3, 4) Usabe obughanyiri oko bandu abo ulyakosera, kandi kyamabitolera, usondaye obuwatikya bw’abasyakulu b’endeko. (Yak. 5:14, 15) Wighire oko makosa waghu, kandi uyikase eritendisubiragho. Wamabikola utya, iwanganayiketera ngoko Yehova akendikukangania olukogho lwiwe, n’erikuwatikya.—Esy. 103:8-13. w23.08 28-29 enu. 8-9
Omo Ine, 5 Omwisi 6
Yoasi mwakola ekyabya kibuya omo meso [wa Yehova] ebiro byosi biwe ebyo Yehoyada amukangiriraya.—2 Abam. 12:2.
Yehoyada mwawatikya omwami Yoasi eribya mundu oyuwene. Busana n’ekyo omwami Yoasi iniakine mulwana, mwanza eritsemesya Yehova. Aliwe Yehoyada abere abihola, Yoasi mwowa amahano wabakulu abakayisamambula oko Yehova. (2 Emya. 24:4, 17, 18) Nomo Yehova mwatatsemera omwatsi oyo, “mwatumirabo abaminyereri erisubyabo, . . . nikwa mobatatega matwi.” Nibya mubaghana erihulikirira Zekaria, mughala wa Yehoyada. Zekaria abya muminyereri kandi muhereri aliwe kandi Yoasi abya mughala wa muyomba wiwe. Nibya Omwami Yoasi mwahika n’okw’itisya Zekaria. (2 Emya. 22:11; 24:19-22) Yoasi mwatalola embere eryubaha Yehova, neryo emyatsi muyamughendera muhanda. Yehova mwabugha ati: “Ngendisyapokya abakanipokaya.” (1 Sam. 2:30) Abasuda bake abe Suria mubasinga “endeko nene kutsibu” ey’abasuda ba Yoasi kandi “mobamusiga inialwere [iniahutere] kutsibu.” (2 Emya. 24:24, 25) Yoasi mwitibya n’abaghombe biwe kundi naye mwita Zekaria. w23.06 18-19 enu. 16-17
Omo Tano, 6 Omwisi 6
Kera mwabya mwirima, aliwe lino muli kyakakala.—Efe. 5:8.
Omukwenda Paulo mwalabya endambi nene e Efeso akahubirya n’erikangirirya engulu mbuya. (Emib. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Abya anzire kutsibu abaghala babo kandi inyanzire eriwatikyabo batoke erisighala bataleghula oko Yehova. Embere sy’erigha ekwenene n’eribya Bakristo, Abanya Efeso abo Paulo ahandikira, ibikirirye amakangirirya w’ebisomo eby’amabehi n’ebindi bihaniriro. Abanya Efeso ibasibwe ngoko bakakola emyatsi mibi kandi ibakayipipa busana n’ebibi byabo. Ibabeghere eribugha amakaku omo bitsange byabo, n’omo syofete esy’eriramya emiungu yabo. (Efe. 5:3) Abangyi ba kubo, ‘isibakyasi ekibuya n’ekibi.’ Kinywa kwa kinywa, ebinywa ebyo bikamaanisaya ngoko babya “isibakisyayowa muhanda” oko bibi byabo. (Efe. 4:17-19) Embere, isibalibigha esyokanuni sya Yehova esilebirye ekibi n’ekibuya, obunya-mutima bwabo isibulibakenderaya omughulu bamakola ekibi. Kandi isibalitsomana Yehova ng’akayowa ati busana n’emikolere yabo. Kyo kyaleka Paulo inyabugha kubo ati: “Obwenge bwabo bulimo mwirima. Kandi bali hali n’engebe ya kera na kera ey’oMungu akendisyatuha.” Abanya Efeso balebe mubatasighala omo mwirima. w24.03 20 enu. 2, 4; 21 enu. 5-6
Omo Poso, 7 Omwisi 6
Abakalindirira [Yehova] basyabana amaka mahya-mahya. . . . Sibendisyakwa bulundu.—Isa. 40:31.
Omubiiri wa Gideoni w’obutsweri inyakamusaba erikola kutsibu. Abamidiani babere babitibita omo malwa ayo aw’omo kiro, Gideoni mwakwamirirabo omo musya wosi owe Yezreeli eriyahika oko lusi lwe Yordani. (Abat. 7:22) Gideoni mwanatwirirya oko lusi lwe Yordani? Iyehe! Ibabiriluha, iye n’abalume biwe 300, mubasoka olusi lwe Yordani n’erikwamirira Abamidiani. Oko ndulya mubahika kubo n’erikindabo. (Abat. 8:4-12) Gideoni mwayiketera ngoko Yehova akendimuha akaghala, na Yehova mwamuhako. (Abat. 6:14, 34) Kiro kighuma Gideoni n’abalume biwe mubakwamirira omo bisando abami babiri Abamidiani kandi alinga abami abo ibanemughenda oko syongamia. (Abat. 8:12, 21) OMungu mwawatikya Abaisraeli abo erihamba abami abo n’erisingabo. Kutya n’abasyakulu b’endeko banganayiketera Yehova kundi “sialikwa bulundu, kutse eriluha.” Akendibaha akaghala omughulu balaghire kuko.—Isa. 40:28, 29. w23.06 6 enu. 14; 7 enu. 16
Omo Yenga, 8 Omwisi 6
[Yehova] siendisyakuleka, kutse erikusigania.—Ebih. 31:6.
Twanganabya n’omutima owasikire nomo tukalaba omo maligho awakalire ati. Neryo uyiketere Yehova. Tulebaye ngoko Baraka mwatoka kundi mwayiketera obusondoli bwa Yehova. Oko mughulu oyo Abaisraeli babya isibayiteghekire oko malwa. Nibya babya isibawite n’ebyamano by’amalwa. Yehova mwabwira Baraka ati ayalwe na Sisera, omukulu we Kanana n’abasuda biwe ababya n’ebyamano byamalwa ebikalakalire. (Abat. 5:8) Omuminyereri w’obukali ye Debora mwabwira Baraka ati andaghalire naye omo musya eriyalwa na Sisera oyuwabya n’esyogali 900. Ky’endikala kutsibu oko Baisraeli erikinda amalwa kundi esyogali sikatibika kutsibu omo lwerere. Nomo Baraka anabya inyanasi ekyo, mwaligha erighenda na Debora. Abasuda babere bakandaghala oko Kitwa kye Tabora, Yehova mwawisya embula nene kutsibu. Neryo esyogali sya Sisera musyahatira omo byondo, neryo Yehova kwawatikaya atya Baraka erikinda amalwa. (Abat. 4:1-7, 10, 13-16) Netu, Yehova anganatuwatikya erikinda twamabiyiketer’iye n’obusondoli obo akatuha erilabira endondeka yiwe. w23.07 19 enu. 17-18
Omo Kwanza, 9 Omwisi 6
Oyukendisyayiyinia erihika oko nduli yukendisyalamibwa.—Mat. 24:13.
Tutolere eribya n’omubere w’erilindirira tutoke erisyasabuka. Nga baghombe ba Yehova ba kera, netu litolere itwayiyinia omw’ilindirira oMungu aberereraye esyondaghane esyo abiritulagha. (Ebr. 6:11, 12) EBiblia ikatusosekanaya n’omulimi. (Yak. 5:7, 8) Omulimi akakola kutsibu erihera embuto n’eryutulira kuyo kw’amaghetse; aliwe syaliminya oko kwenene nga yikendisyera mughulu wahi. Neryo omulimi akalindirira inyanatulere inyanayiketere ngoko akendisyahulula. Ng’omulimi, tukabya n’ebingyi by’erikola bunya-kirimu nomo ‘sitwasi ekiro kyahi Omukama wetu asyasa.’ (Mat. 24:42) Tukalindirira butsir’iluha itunasi ngoko oko ndambi eyitolere, Yehova akendisyaberererya esyondaghane siwe. Twamabiherya omubere w’erilindirira, itwanganaluha n’eritsuka erisigha Yehova yo lyolo-lyolo. Kandi twanganatsuka erikwamirira emyatsi eyo tukalengekanaya tuti yikenditutsemesya. Aliwe twamabibya n’omubere ow’erilindirira, itukendiyiyinia erihika oko nduli n’erisyasabuka.—Mika 7:7. w23.08 22 enu. 7
Omo Pili, 10 Omwisi 6
Amano wʼebisando abya ekitswe kyʼekyuma nʼekitswe kyʼeribumba.—Dan. 2:42.
Omw’ilingirirania obuminyereri obuli omo Danieli 2:41-43 n’awandi maminyereri awali omo kitabu kya Danieli n’eky’Eribisulirwa, tukalangira ngoko ebisando bikasosekanaya e Amerika n’Obungereza abakakola kughuma kandi bo butabali bw’amaka munabwire. Oko butali bw’ekihugho obu, Danieli mwabugha ati: “Obwami obo ko bwasyabya butya ekitswe kyʼamaka nʼekindi kitswe kyasyabya kyolo.” Busanaki ekitswe kighuma kyasyabya kyolo? Kundi abandu abasosekanibwe n’ekitswe kyolo, bakolobereraya amaka w’obutabali obo, neryo ibwatatoka erikola n’amaka ng’ekyuma. Ekisanamu ekyo Danieli alangira kikatwighisaya esyosomo sy’omughaso. Ey’erimbere, obutabali b’omo kihugho kyosi obwe Amerika n’Obungereza bwabirikangania akaghala kabo omo syonzira nyilebe. Ng’eky’erileberyako, Obungereza ne Amerika ni bighuma by’oko bihugho ebyasinga Amalwa w’erimbere n’aw’akabiri w’ekihugho kyosi. Aliwe obutabali bw’ekihugho kyosi obo, bwabirikangania ngoko ni bolo, kandi bukendisyalola embere eribya bolo kundi abakalani babo bakalwa ibo kw’ibo n’erilwa n’obutabali bwabo. Ey’akabiri, obutabali b’Obungereza ne Amerika bukendisyabya butabali b’omwiso bw’ekihugho kyosi eritabala embere sy’Obwami bw’oMungu eribughaho amatabali wosi w’abandu. w23.08 10-11 enu. 12-13
Omo Tatu, 11 Omwisi 6
Omo bulige bwage, monalakira [Yehova;] monalakira [oMungu] wage erinyiwatikya, omo hekalu yiwe mowa omulenge wage.—Esy. 18:6.
Ihakanabya endambi Daudi inyayowa muhanda busana n’amaligho n’emyatsi eyikalire eyo abya akalabamo. (Esy. 18:4, 5) Nikwa, Daudi inyakatulera busana n’erilangira ngoko Yehova amwanzire kandi amutsomene. Yehova mwasondola omwira wiwe mwanzwa oywabya aluhire oyo n’erimutwala “omo lulisiryo lw’ebiti bibisi” n’“ahali amagetse awatekire.” Ekyo mukyawatikya Daudi eritasyabana akaghala n’erilola embere erikolera Yehova inyanatsemire. (Esy. 18:28-32; 23:2) Kutya, na munabwire amaligho n’eyindi myatsi eyikalire bikatuhikako, aliwe ‘ebibuya bya [Yehova] byo byabirileka itutaheribwa.’ (Eki. 3:22; Kol. 1:11) Kangyi-kangyi engebe ya Daudi iyikabya omo bwiko, kandi abya awite esyonzighu nyingyi esikalire. Aliwe, eriminya ngoko Yehova amwanzire ikikaleka Daudi inyayowa mbolere. Daudi inyakalangira Yehova ng’ane haghuma naye omo buli mwatsi, n’ekyo ikikamusikaya mutima. Busana ekyo, mwimba ati: “[Yehova] . . . mwanilamya oko buba bwage bosi.” (Esy. 34:4) Oko kwenene, habya ihane emyatsi eyabya ikaleka Daudi inyubaha, aliwe, eriminya ngoko Yehova amwanzire mukyamuwatikya erikinda obuba obo. w24.01 30 enu. 15-17
Omo Ine, 12 Omwisi 6
Abakola-nabi bamakuhana eritobo, isiwaliga.—Misyo 1:10.
Wighire okw’iyisogha erituwene lya Yoasi. Omuhereri Mukulu ye Yehoyada abere abihola, Yoasi mwasombola abira abatuwene. (2 Emya. 24:17, 18) Mwayisogha erihulikirira abakulu b’omo butabali bwe Yuda, abatabya banzire Yehova. Ahate eritika-tika ulighire ngoko lyabya litolere Yoasi inyayihighula kubo, kundi si babya bakakola ebyuwene. Omo mwanya w’erikola atya, Yoasi mwahulikirira erihano ly’abira biwe babi abo. Omughulu mughala wabo ye Zekaria asonda erimukunga, Yoasi mwamwitisya. (2 Emya. 24:20, 21; Mat. 23:35) Oyo abya mwatsi owakita obulighe kandi ow’obukiru! Yoasi mwatsuka ndeke; aliwe eky’obulighe, hano mwabya mundu oyukayisamambula oko Yehova kandi mwiti. Oko nduli, abaghombe biwe mubamwita. (2 Emya. 24:22-25) Yoasi kw’alola embere erihulikirira Yehova n’abandu ababya banzire Yehova, angabere n’engebe eyuwene! w23.09 9 enu. 6
Omo Tano, 13 Omwisi 6
Sighubahe.—Luka 5:10.
Yesu mwalangira ngoko Petro akendisyabya mutaleghula. Neryo Yesu mwabwira Petro ati “sighubahe.” Kundi Yesu mwayiketera Petro, ekyo mukyaleka engebe ya Petro iyabinduka. Enyuma w’aho, Petro na mughala wabo ye Andrea mubasigha omubiiri wabo w’erisoha esyosamaki, neryo bamabya bakakwama Yesu mughulu wosi. Ekyo mukyaleka ibabana emiyisa mingyi kutsibu. (Mar. 1:16-18) Busana n’erikwama Kristo omo mubiiri wiwe, Petro mwayilangirira emyatsi mingyi eyuwene. Mwayilangirira Yesu akalamya abakoni, akahigha esyombinga nibya n’erilubukya abaholi. (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Kandi, Petro mwayilangirira enzoli y’olukengengerwa lw’Obwami bwa Yesu b’omo biro ebikasa. Omwatsi oyo mwatula oko ngebe yiwe ko kutsibu! (Mar. 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Petro kw’atakwama Yesu, syendiyilangirira emyatsi yosi eyo. Ahate eritika-tika, Petro mwatsema kutsibu kundi mwatabunika mutima busana n’amalengekania mabi awabya nagho okw’iyuwene-wene, kandi mwatsema akayilangirira emiyisa yosi eyi! w23.09 21 enu. 4-5
Omo Poso, 14 Omwisi 6
Yesu mwamubwira ati: “Ngakubwira butsira ngendo irinda (7) nyisa, aliwe ngendo 77.”—Mat. 18:22.
Omo baruha yiwe y’erimbere, omukwenda Petro mwakolesya ekinywa “mwanzane kutsibu.” Olwanzo oluli ng’olo, silulikuningira amakosa make masa, aliwe “lukaswika amalolo mangyi.” (1 Pet. 4:8) Alinga Petro mwibuka omwatsi w’eribya mughanyiri ogho Yesu amukangiriraya emyaka mingyi embere. Oko mughulu oyo, kitokekene Petro abya ikirirye ngoko omw’ibugha ati anganaghanyira mulikyabo “ngendo irinda (7)” aho inyamabya mundu mubuya kutsibu. Aliwe Yesu mwakangirirya Petro netu kutya ati litolere itwaghanyira “ngendo 77,” ni bugha ambu butsir’ighanza. (Mat. 18:21) Kyamabya ikikanakukalako erikwama erihano rino, isiwabunika mutima! Ndambi silebe, erighanyira likanakala oko baghombe bosi ba Yehova abatahika-hikene. Eky’omughaso munene lino, ry’erikola ekyosi-kyosi ekyo wangatoka utoke erighanyira mulikyenyu n’erikola obuholo haghuma naye. w23.09 29 enu. 12
Omo Yenga, 15 Omwisi 6
Monalakira [Yehova] omo bulige bwage, naye mwanyisubirya.—Yona 2:2.
Inyane omo nda y’esamaki, Yona abya ikirirye ngoko Yehova akendyowa omusabe wiwe kandi abya inyikirirya ngoko Yehova syendibula erimuwatikya. Enyuma syaho, Yona mwasubibwa oko kitaka ekyumire. Lero hano, mwaligha omubiiri ogho ahabawa kandi mwaberereryagho. (Yona 2:10–3:4) Omughulu uli omo maligho, kyanabirikukalako erisaba busana n’erihangya-hangya? Kutse wanabiritaluka erisoma busana n’eriluha? Uminye ngoko Yehova anasi ndeke ebyo ukalabamo. Neryo omughulu ukamusaba, wikiriraye ngoko akendikuha ebyo ulaghireko kwenene-kwenene. (Efe. 3:20) Lyamabikukalako erisoma busana n’eriluha kinya-mubiri kutse omo mutima, wanganahulikirira obusomi obwabirihambwa obw’eBiblia kutse obw’ebindi bitsapo. N’ekindi, wanganahulikirira olughuma l’oko syonyimbo syetu kutse iwakwama evideo nyilebe oko jw.org. Wamabya ukasaba Yehova n’erisondya ebisubiryo by’oko misabe yaghu omo Biblia n’omo bindi bindu ebyo abirihiraho, inyakendikuha amaka. w23.10 13 enu. 6; 14 enu. 9
Omo Kwanza, 16 Omwisi 6
Ekirimu kibuyirire kikakanganaya ngoko enzira eyikatwala ahabuyirire yabya isiyiriyakanganibwa, kundi ehema y’ekwanza yabya iyikineho.—Ebr. 9:8.
Etabernakulo n’ehekalu eyahimbawa omo Yerusalema enyuma syaho, byabya bisosene emwisi. Emwisi wabyo, mwabya ebyumba bibiri, ni bugha ambu “Ahabuyirire” na “Ahabuyirire Kutsibu.” Omo kati-kati k’ebyumba ebyo, habya erido erikaghababyo. (Ebr. 9:2-5; Eril. 26:31-33) Omo Ahabuyirire mwabya kindu ky’erihirako esyotala eky’ehoro, n’ekiherero ky’erihisiryako obukwa, n’emesa y’emikati y’erikangania. “Abahereri abahirawako amaghuta” bo babya bahamulirwe eryingira omo Ahabuyiyire erikola emibiiri yabo y’obuhereri. (Emig. 3:3, 7, 10) Omo Ahabuyirire Kutsibu mwabya erisanduku ry’endaghano erihakirweko ehoro eryabya rikasosekania eribyaho rya Yehova. (Eril. 25:21, 22) Omuhereri Mukulu musa yo wabya ahamulirwe erilaba oko rido n’eryingira omo Ahabuyirire Kutsibu kaghuma oko mwaka oko Kiro ky’Embanulo. (Law. 16:2, 17) Omuhereri Mukulu inyakingira n’omusasi w’esyonyama eriliha embanulo busana n’amalolo wiwe n’aw’ekihanda kyosi. Oko nduli, Yehova mwakangania burora-rora ebindu ebyabya omo hema y’erihindanamo nga byabya bikasosekaniaki.—Ebr. 9:6, 7. w23.10 27 enu. 12
Omo Pili, 17 Omwisi 6
Mwanzane.—Yoh. 15:17.
Ekyalayiro ekikabugha kiti “mwanzane” kikabanika kangyi-kangyi omo Kinywa ky’oMungu. (Yoh. 15:12; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Aliwe, olwanzo lukabya omo mutima, kandi sihali oyo wangalangira ebiri omo mutima wetu. Neryo, abandi bangaminya bati ngoko twanzene? Erilabira ebinywa n’emikolere yetu. Hali esyonzira nyingyi esyo twangakanganiamo abaghala n’abali betu ngoko twanzirebo. Eby’erileberyako bya bino: “Obuli mundu abughe eby’ekwenene oko mulikyabo.” (Zek. 8:16) “Mubye n’obuholo omo kati-kati kenyu.” (Mar. 9:50) “Mubye b’erimbere erisikya abandi.” (Rom. 12:10) “Mubye mukakokya abandi.” (Rom. 15:7) “Mubye . . . mukaghanyirana.” (Kol. 3:13) “Mubye mukawatikania omo myatsi eyikabalitohera.” (Gal. 6:2) “Mubye mukasikania mutima.” (1 Tes. 4:18) “Mubye . . . mukahimbana.” (1 Tes. 5:11) “Mubye mukasabirana.”—Yak. 5:16. w23.11 9 enu. 7-8
Omo Tatu, 18 Omwisi 6
Mutseme busana n’amaha.—Rom. 12:12.
Obuli kiro tukayisogha myatsi mingyi. Hakanabya eriyisogha erikasaba eribya n’obwikirirya obuwatire. Tukayisogha erisombola abakendibya bira betu, emyatsi y’eriyitsemesyamo, akalasi ako tukendisoma, nga tukendilunga, nga tukendibuta abana, kutse nga tukendikola mubiiri wahi. Litolere eriyibulya kino, ‘Ebyo ngayisogha bikanakanganaya ngoko nilighire ndeke-ndeke ngoko ekihugho kibi kino kikasonda erihwaho n’erisighira akanya ekihugho kihya-kihya ky’oMungu ekikasa? Kutse ebyo ngasombola erikola bikanakanganaya nga niri n’amalengekania w’abandu abalighire bati erihola w’omwiso w’ebyosi?’ (Mat. 6:19, 20; Luka 12:16-21) Twamabikirirya kwenene-kwenene ngoko ekihugho kihya-kihya kiri hakuhi, itukendibya tukayisogha ndeke. Kandi tukanahikirawa n’amaligho aw’akasaba eribya n’obwikirirya obuwatire. Twanganendereribwa kutse itwahambwa n’obukoni obukalire, n’eyindi myatsi eyanganaleka itwabunika mutima. Oko mwanzo, twanganalangira nga tukenditoka eriyiyinia omo maligho ayo. Aliwe amaligho awali ng’ayo, kangyi-kangyi syalihwa luba; neryo ekyo kikatusaba eribya n’obwikirirya obuwatire tutoke erilola embere erikolera Yehova itune n’obutseme.—1 Pet. 1:6, 7. w23.04 27 enu. 4-5
Omo Ine, 19 Omwisi 6
Mubye mukasaba mughulu wosi.—1 Tes. 5:17.
Yehova akanza itwakola erikwamana n’emisabe yetu. Ng’eky’erileberyako, mughala wetu oyuwite omubiiri anganasaba Yehova ati amuwatikaye eribana akanya k’erisyaya oko Muhindano Munene w’Ekiharo. Yehova anganasubirya ati oko musabe oyo? Anganaha omughala wetu oyo y’obutubaha obo alaghireko atoke erikania n’omukulu wiwe w’omubiiri. Aliwe kikendibya ikikinatolere mughala wetu oyo inyahikira omukulu wiwe w’omubiiri n’erisaba ati amulighire erisyaya oko Muhindano Munene. Lyanganatolera inyamusaba ngendo nyingyi. Nibya anganabwira oghundi mukoli mulikyabo ati akendikola omo biro biwe. Kandi kyamabibya ini ky’omughaso, inyanganaligha erikola omo syondambi esitendilihwa. Yehova akanza itwasaba kangyi-kangyi busana n’emyatsi eyikatuhanga-hangaya. Yesu mwakangania ngoko hane emisabe yetu milebe eyo oMungu ate angasubiryako aho n’aho. (Luka 11:9) Neryo isiwalwika! Usabe kangyi-kangyi kandi erilua oko mutima. (Luka 18:1-7) Omughulu tukakola tutya, tukakanganaya Yehova ngoko omwatsi ogho tukasabira oyo ni w’omughaso okw’itwe. Kandi tukakanganaya ngoko twikirirye kw’anganatuwatikya. w23.11 22-23 enu. 10-11
Omo Tano, 20 Omwisi 6
Amaha wetu syangaleka itwahemuka.—Rom. 5:5.
Yehova mwalagha omwira wiwe ye Abrahamu ati ebihanda byosi byasyatsumulwa erilabira olubuto lwiwe. (Enz. 15:5; 22:18) Kundi Abrahamu abya n’obwikirirya obuwatire oko Mungu, abya ikirirye ngoko endaghane eyo yasyabererera. Nibya n’omughulu Abrahamu abya n’emyaka 100, n’amukali wiwe hakuhi myaka 90, abatahenie bataleghula abo babya isibalibayira oko mwana. (Enz. 21:1-7) Aliwe eBiblia ikabugha yiti: “Eribya n’amaha moryaleka inyikirirya ngoko akendisyabya tata w’ebihanda bingyi erikwamana n’ebyo oMungu amubwira.” (Rom. 4:18) Unasi ngoko amaha wa Abrahamu mwabererera. Mwabya tata w’omwana oyo abya alindirire kutsibu, ye Isaka. Busanaki Abrahamu mwayiketera ngoko endaghane ya Yehova eyo yasyabererera? Kundi Abrahamu abya n’obwira obuwatire haghuma na Yehova, abya “inyikirirye kundu ngoko [ebyo] oMungu amulagha” byasyabererera. (Rom. 4:21) Busana n’obwikirirya bwiwe Yehova mwaligha Abrahamu n’erimughanza mo mutunganene.—Yak. 2:23. w23.12 8 enu. 1-2
Omo Poso, 21 Omwisi 6
Oyuteleghula omo myatsi mike-mike syalileghula n’omo myatsi minene-minene; n’oyutatunganene omo myatsi mike-mike, syalitunganana n’omo myatsi minene-minene.—Luka 16:10.
Omulwana w’eriyiketerwa, akayikasa erikola n’omuhwa emibiiri yosi eyo bakamuha. Tukanaye oko ky’erileberyako kya Yesu ekihika-hikene. Yesu syabya sinzomene. Omo mwanya w’ekyo, mwaberererya emibiiri eyo Yehova amuha; nibya n’omughulu kyabya kikamukalako erikola atya. Abya anzire abandu, kutsibu-tsibu abigha biwe; neryo mwaherera engebe yiwe busana nabo. (Yoh. 13:1) Wighe Yesu, ubye ukakola n’omuhwa obuli mubiiri ogho ukahabawa. Wamalangira isiwangatoka erikola omubiiri mulebe, iwayikehya, neryo iwasaba abaghala betu abakulire bunya-kirimu b’obuwatikya. Isiwatsemera lisa obutoki buke obo uli nabo oko omubiiri oyo. (Rom. 12:11) Omo mwanya w’ekyo, uyikase erikola omubiiri waghu wo ndeke, ubye ‘nga ukakoleragho Yehova, butsira abandu.’ (Kol. 3:23) Oko kwenene, sighuhika-hikene, neryo uyiminye lulengo n’eribya ukaligha amakosa waghu.—Misyo 11:2. w23.12 26 enu. 8
Omo Yenga, 22 Omwisi 6
Obutseme buli oko mundu oyukayiketera [Yehova].—Yer. 17:7.
Kikatsemesaya eribatisibwa n’eribya mughuma w’omo kihanda ky’Abimiri ba Yehova. Ni lusunzo lunene eribya n’obwira obunokire haghuma na Yehova. Tukalighirana n’ebinywa bya Daudi oyo wabugha ati: ‘Obutseme buli okwʼabo [Yehova] akayisoga, abo akaleta erikala aho wiwe habuyirire.” (Esy. 65:4) Yehova akaleta omo kihanda kiwe mw’abandu ba muhanda wahi? Yehova akasonda eriyitunda hakuhi n’abandu abakakanganaya ndeke-ndeke ngoko banzire eribya bira biwe. (Yak. 4:8) Omughulu ukayisogha eriherera engebe yaghu oko Yehova n’eribatisibwa wikiriraye ngoko enyuma w’olubatiso lwaghu Yehova akendisyakukingulira ‘amadirisa wʼelubula nʼerikutulirako omuyisa, isihangabanika obwaga.” (Mal. 3:10; Yer. 17:8) Olubatiso lukakukingulira omulango ow’eringira omo mubiiri wa Yehova. Wangananza eriyikasa erisikya eriyilagha lyaghu oko Yehova n’erisighala mutaleghula okw’iye, nibya n’omughulu wamalengwako kutse n’omughulu unemulaba omo myatsi eyikalire. (Omug. 5:4, 5) Ng’omwigha wa Yesu, ukendikwama eky’erileberyako kiwe n’erisikya ebyalayiro biwe ngoko wangatoka.—Mat. 28:19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 8 enu. 1-3
Omo Kwanza, 23 Omwisi 6
Omulume akendisyasigha baba wiwe na mama wiwe, naye akendisyamatana na mukali wiwe.—Enz. 2:24.
Iwe n’omukali waghu mwamabya isimulitsemera erilabya endambi yo kughuma, mwangakolaki? Tukanaye oko eky’erileberyako eky’omuliro. Omuliro syangalola embere eriaka amatendihirwamo esyongwe. Litolere omundu inyalola embere erihiramo ebitika binene-binene. Nenyu kutya, mwanganatsuka erilabya endambi nge kughuma obuli kiro. Muyikase eritsuka oko mwatsi ow’akabatsemesaya inywe bosi. (Yak. 3:18) Mwamabitsuka erikola ekyo, mwanganalangira olwanzo lwenyu ilwatasyatsuka erikanya. Erisikania ni ly’omughaso munene omo ndwa. Erisikania liri ng’omuka ow’akaleka omuliro inyalola embere eriaka. Omuliro amabibula omuka, akalunialima. Ko bine bitya n’oko abatahenie. Bamatendisikania, olwanzo lwabo lukalulwapola. Oko lundi luhande, omulume n’omukali abakayikasa erisikania olwanzo lwabo lukalola embere erikanya. Aliwe eky’eriminya kya kino, wanganalengekania uti unasikirye ogho mwaghu, aliwe kumbe iye yuwabugha nga unamusikirye. w23.05 22 enu. 9; 24 enu. 14-15
Omo Pili, 24 Omwisi 6
Omugulu ngahandabuka nʼerikwa engitsi, ukanyisibikaya, nʼerinyitsemesya.—Esy. 94:19.
Omo Biblia mune abaghombe bataleghula b’oMungu abakanaya oko mighulu eyo babya n’engitsi nene, n’erititimana busana n’esyonzighu syabo n’eyindi myatsi eyikahanga-hangaya. (Esy. 18:4; 55:1, 5) Netu twanganabya itunemwendereribwa ekalasi, oko mubiiri kutse twanganabya itunemulaba omwendereribwa erikalua oko batunga betu kutse oko batabali. Kutse nibya, twanganabya n’obuba tuti alinga obukoni bulebe bukenditwita. Omo mibere eyiri ng’eyo, twangayowa ng’omwana mulere oyutawite omundu w’erimuwatikya. Omo mighulu eyiri ng’eyo Yehova akatuwatikaya ati? Akatukiranaya n’eritutulerya. Kwesi, ubye ukalabya kangyi-kangyi endambi haghuma na Yehova omw’imusaba n’erisoma Ekinywa kiwe. (Esy. 77:1, 12-14) Wamabikola ghutya, erilakira Tata waghu w’elubula iwakendibya akabya mwatsi w’erimbere ogho ukendibya ukatibitira omughulu wamahangya-hangya. Neryo ubwire Yehova y’ebyosi ebikakuhanga-hangaya n’ebikakwita obuba. Wabikola ghutya iwaleka Yehova akukiranaye erilabira Amasako.—Esy. 119:28. w24.01 24-25 enu. 14-16
Omo Tatu, 25 Omwisi 6
OMungu yukabaha akaghala mutoke erimutsemesya ndeke-ndeke, kandi yukabahira m’omuhwa, n’eribaha obutoki bw’erikola mutya.—Filip. 2:13.
Eritoka erihikira emiradi milebe, kikasaba eryanzayo. Wamanza kutsibu erihikira emiradi yaghu, ukakola kutsibu utoke erihikirayo. Netu kutya, twamabyanza kutsibu erihikira emiradi yetu, itukendihikirayo. Neryo, ekyangakuwatikya eribya n’omuhwa w’erihikira emiradi yaghu niki? Ubye ukasaba Yehova akuhe omuhwa munene. Yehova anganakuha ekirimu kiwe kikuwatikaye erihikira emiradi yaghu. Hakanabya endambi itwayihiriraho omuradi mulebe kundi itunasi ngoko litolere itwakola tutya, kutse kundi itunasi ngoko kyuwene. Aliwe, twanganabya isitwanzire erihikiragho. Ubye ukalengekania oko ebyo Yehova abirikukolera. (Esy. 143:5) Omukwenda Paulo mwalengekania kutsibu oko lukogho lwa Yehova, n’ekyo mukyamuwatikya eribya n’omuhwa ow’erikolera Yehova yo kutsibu. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Netu kutya, twamabya tukalengekania oko ebyo Yehova abiritukolera, ekyo ikikendileka itwabya n’omuhwa ow’erihikira omuradi wetu.—Esy. 116:12. w23.05 27 enu. 3-5
Omo Ine, 26 Omwisi 6
Mupipe erina lya [Yehova].—Esy. 113:1.
Tukatsemesaya Tata wetu w’elubula omughulu tukapipa erina liwe. (Esy. 119:108) Ekyo kinasondire eribugha kiti oMungu ali ng’abandu abatahikene abakanza bati abandi bapipebo kundi balaghire okw’isikibwa? Iyehe. Omughulu tukapipa Tata wetu w’elubula, ekyo kikawatikaya erikangania ngoko ebindi ebyo Sitani abugha ok’obuli mughuma w’okw’itwe ni mabehi. Sitani mwabugha ati sihali omundu n’omughuma oyo wangasighala mutaleghula oko Mungu omughulu amalengwako. Sitani mwabugha ati obuli mughuma w’okw’itwe amabilangira isyendibana endundi omw’ikolera Yehova inyakendileka erimukolera. (Yobu 1:9-11; 2:4) Aliwe, omutaleghula Yobu mwakangania ngoko Sitani ni mubehi. Naghu ukendisighala mutaleghula oko Mungu? Obuli mughuma w’okw’itwe anganasombola eribya oko luhande lwa Tata wetu w’elubula n’erimutsemesya omwi’mukolera butaleghula. (Misyo 27:11) Olo ni lusunzo lunene! w24.02 8-9 enu. 3-5
Omo Tano, 27 Omwisi 6
Mwikiriraye abaminyereri buwe neryo, mwasyabana erisingana.—2 Emya. 20:20.
Enyuma sy’ebiro bya Musa na Yoshua, Yehova mwasombola abatsweri erisondola abandu biwe. N’oko mughulu w’abami, Yehova mwasombola abaminyereri erisondola abandu biwe. Abami bataleghula ibakakwama amahano w’abaminyereri. Ng’eky’erileberyako, omw’iyikehya Omwami Daudi mwaligha erikungwa n’omuminyereri Natani. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Emya. 17:3, 4) Omwami Yosafati mwakwama obusondoli b’omuminyereri Yahazieli, neryo amahira omo bandu be Yuda m’omuhwa w’erikirirya “abaminyereri [b’oMungu.]” (2 Emya. 20:14, 15) Omughulu abya omo mibere eyikalire, Omwami Hezekia mwasaba omuminyereri Isaya y’obuwatikya. (Isa. 37:1-6) Omughulu Abami babya bakakwama obusondoli bwa Yehova, inyakatsumulabo n’eriteya abandu babo. (2 Emya. 20:29, 30; 32:22) Obuli mundu inyakayilangirira ndeke-ndeke ngoko Yehova yukakolesaya abaminyereri erisondola abandu biwe. w24.02 21 enu. 8
Omo Poso, 28 Omwisi 6
Simubye mukakola ng’abo.—Efe. 5:7.
Sitani anzire itwabya tukalabya endambi n’abandu abakaleka ikyatukalako erikwama esyokanuni sya Yehova. Litolere itwaminya ngoko abo tukalabaya nabo endambi sibo tukasiba nabo kibiri-biri basa. Abo tukalabaya nabo endambi, bahiriremo n’abo tukakanaya nabo oko Enternete. Litolere itwalwa n’amalengekania w’ekihugho awakabugha ati si kibi eriyighendya muhanda. Tunasi ngoko ekyo ni mabehi. (Efe. 4:19, 20) Aliwe, litolere itwabya tukayibulya tuti: ‘Kyamabya isiky’omughaso munene, nganayikasa eritendilabya endambi haghuma nabo ngakola nabo omubiiri, abo ngasoma nabo kutse abandi bandu abatesikaya esyokanuni sya Yehova esy’emighendere? Omo butubaha nganasighika esyokanuni sya Yehova esy’emighendere nomo erikola nitya kyanganaleka abandi ibalangira nga nili mubi?’ Ngoko kikangabibwe omo 2 Timoteo 2:20-22, litolere itwayiteya kutsibu omughulu tukasombola abakendibya bira betu, nibya nomo ni Bakristo balikyetu. Tunasi ngoko hanganabya Abakristo balikyetu balebe abatebangatuwatikya erisighala bataleghula omo mubiiri ogho tukakolera Yehova. w24.03 22-23 enu. 11-12
Omo Yenga, 29 Omwisi 6
Yehova ali n’olwanzo lunene.—Yak. 5:11.
Wanabirilengakania Yehova ng’ali ati? Omughulu ukakanaya naye omo musabe, ekikasa omo bwenge bwaghu niki? Yehova syalilangirika. Nomo bine bitya, eBiblia ikamukanayako omo nzira nyingyi. EBiblia ikabugha yiti Yehova ni ryuba kandi ni ngabo, kandi iyabugha yiti ni “muliro owakatoghotaya.” (Esy. 84:11; Ebr. 12:29) Akasosekanibawa n’eribwe ry’esafiro, n’ekyuma ekikaka, n’ekima ekikangabasenie. (Ezek. 1:26-28) Kundi situlilangira Yehova, kyanganatukalako erikirirya ngoko atwanzire. Busana n’emyatsi mingyi mibi eyabiribahikira omo ngebe, abandu balebe banganalengekania bati Yehova syangabanza n’ahake. Yehova anasi emyatsi eyo nga yikaleka itwayowa tuti, kandi anasi ngoko yikaleka ikyatukalako kutsibu eriyitunda hakuhi naye. Erituwatikya, Yehova akatukanganaya obubuya bwiwe omo Kinywa kiwe. Ekinywa kighuma ekikakanganaya Yehova yo ndeke-ndeke, lo lwanzo. (1 Yoh. 4:8) Yehova ni lwanzo. Olwanzo lo lukamukuna erikola emyatsi yosi eyo akakola. Olwanzo lw’oMungu silulimo obuhemu, kandi luwite akaghala kanene kutsibu kundi akakanganayalo nibya n’oko abatamwanzire.—Mat. 5:44, 45. w24.01 26 enu. 1-3
Omo Kwanza, 30 Omwisi 6
[Yehova] mwabuga nabo omo nduyi y’ekitu.—Esy. 99:7.
Yehova mwasombola Musa erisondola Abaisraeli bakalua omo kihugho kye Misri. Kandi mwakanganiabo burora-rora ngoko anemusondolabo erilabira enduyi y’ekitu omwitungyi, n’enduyi y’omuliro omo kiro. (Eril. 13:21) Musa mwakwama enduyi eyo eyabakolaya iye n’Abaisraeli oko Ngetse y’Engula. Abaisraeli mubalengekania bati alinga bali omo kitegho, kundi Abamisri ibanemukwamirirabo enyuma, n’Engetse y’Engula iyine embere syabo; neryo mubakwa obuba. Mubalengekania bati Musa mwayisogha muhanda eriletabo oko Ngetse y’Engula. Aliwe Musa mwatayisogha muhanda. Yehova yo wasondolabo erilabira Musa. (Eril. 14:2) OMungu mwasabulabo omo nzira ey’eriswekya kutsibu. (Eril. 14:26-28) Omo myaka 40, Musa mwalola embere erikwama enduyi y’ekitu akasondola abandu b’oMungu omo mbwarara. (Eril. 33:7, 9, 10) Erilua omo nduyi y’ekitu eyo, Yehova inyakakanaya na Musa akamubwira obusondoli obo akendiha abandu. Abaisraeli bendiyilangirira ndeke-ndeke ngoko Yehova anemukolesya Musa erisondolabo. w24.02 21 enu. 4-5