Ulole embere erikolera Yehova nomo hanganabya ebikakubuna mutima

1. Eribya omo ndondeka ya Yehova kikatuletera emiyisa yahi?

TULI n’olusunzo lunene olw’eribya omo ndondeka ya Yehova omo biro bino by’enduli ebikalire. Engebe omo kihugho kibi kino yinemulola embere erikala, aliwe Yehova akatuha abaghala n’abali betu erituwatikya. (Esy. 133:1) Akatuwatikaya eribya n’ekihanda ekirimo obutseme. (Efe. 5:33–6:1) Kandi akatuha amenge agho tulaghireko erikinda erihangya-hangya tutoke eribya n’obuholo.

2. Litolere itwakolaki, kandi busanaki?

² Tutolere, eriyikasa kutsibu tutoke erikolera Yehova butaleghula. Busanaki? Kundi ebyo abandi bakakola n’eribugha byanganatuhitania. Kandi twanganabunika mutima busana n’amakosa wetu, kutsibu-tsibu agho tukakola kangyi-kangyi. Tukakolera Yehova butaleghula, tutolere itwayiyinia omo myatsi isatu eno: (1) Omughulu abaghala n’abali betu bamatukosera, (2) omughulu omulume kutse omukali wetu amakola emyatsi eyangatubuna mutima, ne (3) omughulu tukabunika mutima busana n’amakosa wetu. Omo mwatsi ono, tukendikania oko myatsi isatu eyo. Kandi tukendikania oko mundu mughuma mutaleghula oyukanibweko omo Biblia.

TUHANDE OMUTIMA OMUGHULU ABAGHALA N’ABALI BETU BAMATUKOSERA

3. Ebikakala oko bandu ba Yehova ni byahi?

³ Ekikaleka ikyakala. Abaghala n’abali betu balebe bawite emibere eyikatuhitanaya. Abandi banganakola emyatsi eyanganatubuna mutima kutse ibatukolera nabi. N’abasyakulu b’endeko nabo banganakola makosa. Emyatsi yosi eyo, yanganaleka abandi ibatsuka eritika-tikira endondeka y’oMungu. Omo mwanya w’erilola embere erikolera oMungu “hagumaguma” n’abaghala n’abali babo, banganayihighula kubo kundi bamabakosera kutse nibya banganaleka eribya bakasa oko mihindano. (Zef. 3:9) Ekyo siky’amenge. Tulebaye ekyo twangigha oko mundu mughuma oyukanibweko omo Biblia oyowahikirawa n’omwatsi owali ng’oyo.

4. Paulo mwalola oko maligho wahi?

⁴ Eky’erileberyako ky’omo Biblia. Omukwenda Paulo inyasi ngoko abaghala n’abali babo sibahika-hikene. Ng’eky’erileberyako, abandu balebe ab’omo ndeko ye Yerusalema mubaghana erimuligha mo mukwenda. (Emib. 9:26) N’enyuma, abandu balebe mubatsuka erimubughako amabehi, bakasonda bati abandi bamupone. (2 Kor. 10:10) Paulo mwalangira omusyakulu mughuma w’endeko akakola amakosa awangatwikalya abandi. (Gal. 2:11, 12) Kandi ye Mariko omughuma w’oko bira ba Paulo, mwamubuna mutima. (Emib. 15:37, 38) Paulo endiyihighula oko bandu ababya bakamukosera. Aliwe, Paulo mwataleka eryanza abaghala n’abali babo kandi mwalola embere erikolera Yehova butaleghula. Ekyawatikaya Paulo eriyiyinia niki?

5. Niki kyo kyawatikaya Paulo eritendiyihighula oko baghala n’abali babo? (Abanya Kolosai 3:13, 14) (Ulebaye n’epitsa.)

⁵ Paulo inyanzire abaghala n’abali babo. Ekyo mukyamuwatikya eritendibya akalengekania kutsibu oko makosa wabo, aliwe inyakalengekanaya oko mibere yabo eyuwene. Kandi, olwanzo mulwawatikya Paulo erighanyira abandi, ngoko netu akatusaba erikola atya omo Abanya Kolosai 3:13, 14. (Soma.) Tulebaye ngoko Paulo mwaghanyira Mariko. Nomo Mariko mwasighania Paulo omwibalama ryabo ly’erimbere ely’obumisyonere, Paulo mwatamubikako ekinigha. Enyuma, omughulu Paulo ahandikira ab’omo ndeko ye Kolasai be baruha, Paulo mwapipa Mariko ati ni mughuma w’oko bakoli ‘abakanikiranaya kutsibu.’ (Kol. 4:10, 11) Omughulu abya abohirwe e Roma, Paulo mwasaba ati bamutumire Mariko asyamuwatikaye. (2 Tim. 4:11) Kilangirikire ndeke-ndeke ngoko Paulo mwaghanyira abaghala babo kandi mwatayihighula kubo. Twanganighaki oko Paulo?

6-7. Ekyangatuwatikya erilola embere eryanza abaghala n’abali betu nomo banganatukosera niki? (1 Yohana 4:7)

⁶ Ekyo twamigha. Yehova anzire itwalola embere erikangania abaghala n’abali betu b’olwanzo. (Soma 1 Yohana 4:7.) Omughulu abaghala n’abali betu bamatukolera muhanda, ngoko Mukristo syatolere erikola, ngambe itwaminya ngoko mubatitayiririra, kandi banemuyikasa erikola ebyo Yehova anzire. (Misyo 12:18) OMungu anzire abaghombe biwe bataleghula nomo sibahika-hikene. Nibya, n’omughulu twamamukosera akalola embere eribya mwira wetu kandi syalitubikako ekinigha. (Esy. 103:9) Tukasima kutsibu ngoko Yehova akatughanyira. Netu ngambe itwayisogha kundu eribya tukaghanyira abandi!​—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Kandi twibuke ngoko, enduli y’ekihugho kino yikasonda erihika, tulaghire kutsibu eribya n’obwira obuwene kughuma n’abaghala n’abali betu. Twanganayilindirira okw’endereribwa erikalire. Kutse nibya, twanganabohwa busana n’obwikirirya bwetu. Ekyo kyamabisyatuhikira, itukendisyalagha oko baghala n’abali betu ko kutsibu. (Misyo 17:17) Tulebaye ekyahikira omusyakulu w’endeko ow’omo kihugho kye Espanye, oyukahulawa mo Josepa. Iye kughuma n’abandi baghala betu mubaboherwa kughuma busana n’eritendiyingirya omo myatsi y’epolitike. Akabugha ati: “Omo ngomo itukabya kughuma, neryo omundu inianganahitania oghundi. Aliwe, itukahanda omutima n’erighanyirana bweghu-bweghu. Ekyo mukyatuwatikya erisighala omo bughuma n’eriteghania. Itutimbirweko n’abandi balume abatekolera Yehova. Kiro kighuma munabunika, neryo mubasenga okuboko kwaghe, isinangatoka eriyikolera emyatsi. Aliwe, mughala wetu mughuma inyakafula esyongyimba syaghe n’eriniwatikya erikola eyindi mibiiri. Munayilangirira olwanzo lw’ekwenene olo nabya nilaghireko kutsibu.” Wamabya isighulihulikirirana n’omughala kutse mwali wetu mulebe, lino w’omughulu w’erikokotya emyatsi!

UHANDE OMUTIMA OMUGHULU OMULUME KUTSE OMUKALI WAGHU AMAKUBUNA MUTIMA

8. Abatahenie bakalola oko maligho wahi?

⁸ Ekikaleka ikyakala. Obuli ndwa yiwite amaligho wayo. EBiblia muyabugha butsira eribisa yiti, “abakalunga bakendisyabya n’amaligho omo ngebe yabo.” (1 Kor. 7:28) Busanaki? Ni kundi, endwa yikamatanaya kughuma abandu babiri abatahika-hikene. Kandi obuli mundu awite emibere yiwe n’ebindu ebyo anzire, n’ebyatanzire. Kandi abatahenie banganabya imubatakulira omo mibere mighumerera. Ebiro bikalaba, oghundi anganafumbula emitse y’oghundi eyo abya isyasi. Emyatsi yosi eyo yanganaleka endwa iyabyamo amaligho. Omo mwanya w’eriligha ngoko abosi ni b’amakosa, n’erilangira nga banganuwania emyatsi yo bati, abatahenie bangatsuka eribya bakahandanako omunwe. Nibya, banganatsuka erilengekania bati batolere ibaghabana kutse batolere eritwa endwa yabo. Aliwe, erighabana kutse eritwa endwa kyanganaleka emyatsi eyuwana kwe?b Tulangire eky’erileberyako ky’omukali mughuma oyukanibweko omo Biblia oywasighala mutaleghula oko Yehova, nomo omwira wiwe mwakalya engebe yiwe.

9. Abigaili mwalola oko maligho wahi?

⁹ Eky’erileberyako ky’omo Biblia. Abigaili ini mukali wa Nabali. EBiblia ikabugha yiti Nabali abya mulume mutsibu, kandi inyawite emibere eyituwene. (1 Sam. 25:3) Alinga, mukyakala oko Abigaili eribya omo bunyumba n’omulume oyuli ng’oyo. Abigaili mwanabana akanya ak’eribughaho endwa yiwe kwe? Inga. Abigaili mwabana akanya ako omughulu ye Daudi, oyo w’endibya mwami we Israeli, mwasa n’erisonda erita Nabali omulume wiwe kundi mwamutsuma iye n’abalume biwe b’amalwa. (1 Sam. 25:9-13) Abigaili endiyitibitira neryo inyaleka Daudi iniita Nabali. Aliwe, mwatakola atya. Omo mwanya w’ekyo, mwabwira Daudi ati site Nabali. (1 Sam. 25:23-27) Abigaili, mwakola atya busanaki?

10. Alinga niki kyo kyaleka Abigaili inyayisogha erisighala omo ndwa yiwe nomo anabya n’amaghali mangyi?

¹⁰ Abigaili inyanzire Yehova neryo inyakasikaya ebyalayiro bya Yehova ebilebirye endwa. Alinga Abigaili abya inyanasi ebyo oMungu abugha omughulu aletera Adamu y’omukali. (Enz. 2:24) Abigaili inyasi ngoko endwa yibuyirire omo meso wa Yehova. Inyanzire eritsemesya oMungu, neryo ekyo ikikamukuna erikola ekyosi-kyosi ekyo angatoka eriteya ab’omo nyumba yiwe, n’omwira wiwe. Mwakola luba erikakirya Daudi erita Nabali. Nibya, mwasaba obughanyiri oko kosa eyo atakola. Kilangirikire ndeke-ndeke ngoko Yehova mwanza Abigaili kundi inimukali mutubawa kandu uyutsomene abandi. Abalume n’abakali abali omo ndwa bangigha bati Abigaili?

11. (a) Yehova akasabaki abatahenie? (Abanya Efeso 5:33) (b) Ngoko Carmen mwayikasa eriteya endwa yiwe kyamakwighisyaki? (Ulebaye n’epitsa.)

¹¹ Ekyo twamigha. Yehova anzire omulume n’omukali ibasighala kughuma nomo omughuma wa kubo anganabya ini mutsibu. OMungu akatsema kutsibu omughulu abatahenie bakayikasa kutsibu erisogha esyobanza syabo, erikanganania olwanzo n’erisikania. (Soma Abanya Efeso 5:33.) Tukanaye oko ky’erileberyako kya Carmen. Abere abibugha emyaka 6 omo ndwa, mwatsuka erigha eBiblia n’Abimiri ba Yehova, n’enyuma w’aho amabatisibwa. Carmen akabugha ati: “Omwira waghe mwatatsemera ekyo n’ahake. Mwalangira Yehova ng’amimya omwanya wiwe. Mwatsuka erinitsumanga n’erinibwira ati akendinileka.” Nomo bine, Carmen mwahanda omutima. Mwabugha myaka 50, inyanemuyikasa eryanza omulume wiwe n’erimukenga. Akatasyatomekako ati: “Emyaka yikalaba, munaminya ngoko omwira waghe akayiwata, neryo munigha eribya ngabugha naye omo bolo. Kundi ininasi ngoko endwa yibuyirire omo meso wa Yehova, munakola ekyosi-kyosi eriteya endwa yaghe. Kundi nabya nyanzire Yehova munitalengekania n’ahake erilua omo ndwa yaghe.”c Omo ndwa yenyu mwamabya imune amaligho, mwanganayiketera ngoko Yehova akendibawatikya erihanda omutima.

ISIWALEKA ERIKOLERA YEHOVA OMUGHULU WAMABUNIKA MUTIMA BUSANA N’AMAKOSA WAGHU

12. Twanganayowa tuti omughulu twamakola erilolo erikalire?

¹² Ekikaleka ikyakala. Twanganabunika mutima busana n’erilolo erikalire eryo tulyakola. EBiblia ikabugha yiti amalolo agho tukakola anganaleka itwayowa nga tubunikire n’erihinongolwa omo mutima. (Esy. 51:17) Mughala wetu mughuma oyukahulawa mo Robert mwakola kutsibu omo myaka mingyi atoke eribya mughombe muwatikya. Aliwe, mwakola erilolo erikalire neryo mwayowa nga syakitolere eribya mwira wa Yehova. Akabugha ati: “Nabere nalangira ebyo nilyakola, obunya-mutima bwaghe mubwanikenderya kutsibu. Munayowa muhanda kutsibu. Munalira n’erisaba Yehova. Munatsuka erilengekania niti alinga Yehova syangatasyanihulikirira n’ahake kundi nabirimukosera kutsibu.” Omughulu twamakola erilolo erikalire, twanganabunika mutima n’eritsuka erilengekania tuti alinga Yehova abiritulekerania, neryo sihakiri omughaso w’erilola embere erimukolera. (Esy. 38:4) Wamabya iwabiriyowa utya, eky’erileberyako ky’omulume mughuma oyukanibweko omo Biblia kyanganakuwatikya. Mwalola embere erikolera Yehova butaleghula nomo anakola erilolo erikalire.

13. Petro mwakola erilolo lyahi erikalire, kandi ni makosa wahi owamukolaya oko rilolo eryo?

¹³ Eky’erileberyako ky’omo Biblia. Omo kiro ekyatangirira oluholo lwa Yesu, omukwenda Petro mwakola amakosa mangyi awamukolaya oko rilolo erikalire. Eky’erimbere, omukwenda Petro mwayipipa ati iye akendisighala mutaleghula nomo abandi bakwenda bakendisighania Yesu. (Mar. 14:27-29) N’ekindi, ibane omo ririma rye Getesemani, Petro mwataluka ngendo nyingyi eriteya. (Mar. 14:32, 37-41) N’akandi, Petro abere abilangira ekikumula ky’abandu abakasyahamba Yesu, mwatibita, amamusighania. (Mar. 14:50) N’oko ndulya, Petro mwaghana ngendo k’asatu ati syasi Yesu, nibya mwalapa akasonda ati abandu balighe amabehi wiwe ayo. (Mar. 14:66-71) Petro mwayiwata ati abere abilangira ngoko amabikola erilolo erikalire? Petro mwakwa obulighe bunene n’eritsuka erilira kutsibu, alinga obunya-mutima bwiwe ibwabirimukenderya. (Mar. 14:72) Terilengekania ngoko Petro mwaghalwa kutsibu omo mutima babere bahira omwira wiwe Yesu oko muti w’amaghali. Alinga ye Petro mwayowa mo mundu bule!

14. Ekyawatikaya Petro erilola embere erikolera Yehova niki? (Ulebaye y’oko kijalada.)

¹⁴ Hane emyatsi mingyi eyawatikaya Petro erilola embere erikolera Yehova. Mwatayihighula oko bandi, mwaya ahali abandi bigha batoke erimusubya mutima. (Luka 24:33) N’ekindi, Yesu abere abilubuka mwayabana Petro, alinga akamusubya mutima. (Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) Enyuwa w’aho, omo mwanya w’eritsweba-tsweba ye Petro kundi mwakamughana, Yesu mwabwira Petro, omwira wiwe, ngoko akendimuha eyindi mibiiri ey’erikola. (Yoh. 21:15-17) Petro mwaminya ngoko abirikola erilolo erikalire, aliwe, mwayikasa erilola embere erikola ebyuwene. Busanaki? Ni busana, abya asi ngoko Omwami wiwe Yesu akinamwanzire. N’abandi bigha mubalola embere erimuwatikya. Eky’erileberyako kya Petro kyanganatwighisyaki?

15. Yehova anzire itwikiriryaki? (Esyonyimbo 86:5; Abanya Roma 8:38, 39) (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁵ Ekyo twamigha. Yehova anzire itwaminya ngoko atwanzire kandi ngoko ane tayari eritughanyira. (Soma Esyonyimbo 86:5; Abanya Roma 8:38, 39.) Omughulu twamakola erilolo tukayowa muhanda. Ekyo kyuwene kandi kitolere. Aliwe, ngambe isitwalengekanaya tuti alinga Yehova syangatasyatwanza n’eritasyatughanyira. Aliwe, litolere itwasondya obuwatikya. Robert, oyo twabirikaniako, akabugha ati: “Munatoghera omo rilolo erikalire kundi munayiketera akaghala kaghe.” Mwalangira ikyamatolera eriyakania n’abasyakulu. Akabugha ati: “Nabere n’akania n’abasyakulu, mubaniwatikya eriyilangirira ngoko Yehova akinanyianzire. Kandi munalangira ngoko n’abasyakulu nabo banianzire. Mubaniwatikya erikirirya ngoko Yehova syalitanilekerania.” Netu kutya, twanganayiketera ngoko Yehova atwanzire kutsibu kandi akatughanyira twamabisaba obughanyiri busana n’amalolo wetu, erirondya obuwatikya n’eritendisubira omo makosa agho tulyakola. (1 Yoh. 1:8, 9) Twamabikirirya ekyo, isitwendileka erikolera Yehova nibya n’enyuma w’erikola erilolo erikalire.

16. Busanaki uyisoghire kundu erilola embere erikolera Yehova?

¹⁶ Yehova akatutsemera kutsibu kundi tunemuyikasa erimukolera butaleghula omo biro by’enduli ebikalire by’ekihugho kino. Omo buwatikya bwa Yehova twanganalola embere erimukolera butaleghula nomo hanganabya emyatsi eyangatubuna mutima. Twanganalola embere eryanza abaghala n’abali betu n’erighanyirabo, nibya n’omughulu bamatukosera. Tukakanganaya olwanzo lwetu oko Mungu, kandi tukakanganaya ngoko tusikirye omupango wiwe w’endwa omughulu tukayikasa erisoha esyombanza esyanganahika omo syondwa syetu. Kandi twamabikola erilolo, ngambe itwasondya obuwatikya bwa Yehova, itwaligha ngoko akinatwanzire kandi ngoko akanatughanyira kandi ngambe itwalola embere erimukolera. Twikiriraye ngoko Yehova akendisyatuhemba ‘twamatendileka erikola ebyuwene.’​—Gal. 6:9.