Ubye nga Yehova: Iye akayibombeka

1. Abakristo batolere eribya ng’omuti bati? (Ulebaye n’epitsa.)

“ERIHUNGA siririteraya omuti owakakondoma.” Omusyo oyu akasonda eribugha ati emiti eyikakondoma omughulu w’erihunga linene, siyiribunika kutse eritera. Netu twamanza erilola embere erikolera Yehova n’obutseme omughulu emyatsi yamatukalako, litolere itwanguha. Tuti? Litolere itwayibombeka omwibeghera luba emibere eyo twamayeyamo n’eribya tukasikya amalengekania w’abandi n’eriyisogha lyabo.

2. Ni mibere yahi eyangatuwatikya eribeghera omughulu emyatsi yamabinduka, kandi tukendikania okuki omo mwatsi ono?

² Itwe baghombe ba Yehova, tutolere eribya n’omubere w’eriyibombeka. Kandi kumbe itwabya n’omubere w’eriyikehya n’eribya tukakolera abandi bo ndeke. Omo mwatsi ono, tukendilangira ngoko emibere eyi muyawatikya Abakristo balebe eribeghera omughulu emyatsi muyabinduka omo ngebe syabo. Kandi tukendilangira ngoko emibere eyo yanganatuwatikya. Omwitsuka, tulangire ngoko Yehova na Yesu ni by’erileberyako ebyuweme omo mwatsi w’eriyibombeka.

YEHOVA NA YESU BAKAYIBOMBEKA

3. Tukaminya tuti ngoko Yehova akayibombeka?

³ Yehova “Omuhanganiri” akasosekanibawa n’eribwe rinene kundi asikire kandi syalisegha-seghana. (Ebi. 32:4) N’omo bine bitya, akayibombeka. Ngoko emyatsi yinemulola embera eribinduka omo kighuho kino, Yehova akanguha erikwamana n’emibere eyamabyaho atoke eriberererya emilaghe yiwe. Yehova mwahangyika abandu omo kisosekanio kiwe, neryo mwatuha obutoki bw’eribereghera luba omughulu emyatsi yamabinduka omo ngebe yetu. Nomo tunemulaba omo maligho awakalire, tukabana omahano omo Biblia awakatuwatikaya eriyisogha n’amenge. Eky’erileberyako kya Yehova iyuwenewene n’amahano awakatuha bikatuwatikaya eriminya ngoko n’omo akasosekanibawa n’eribwe linene, aliwe kandi akayibombeka.

4. Teka eky’erileberyako erikakanganaya ngoko Yehova akayibombeka. (Abalawi 5:7, 11)

⁴ Esyonzira sya Yehova sihikene, aliwe akayibombeka. Yehova simutsibu oko bandu. Tulebaye ngoko Yehova mwakangania ekihanda kye Israeli ngoko si mutsibu. Yehova mwatasaba obuhere bughumerera oko bandu bosi, abateke n’abera. Mwalighira obuli mundu eriteka obuhere erikwamana n’obutoki bwiwe.​—Soma Abalawi 5:7, 11.

5. Teka eky’elireberyako ekikakanganaya ngoko Yehova akayikehaya kandi ni mughanyiri.

⁵ Eriyikehya lya Yehova n’erikwira abandu b’obulighe bikaleka inyabya akayibombeka. Ng’eky’erileberyako, Yehova mwakangania ngoko akayikehaya kutsibu omughulu asonda eritoghotya abandu be Sodomo. Erilabira omumalaika wiwe, Yehova mwabwira omutaleghula Loti ati asaghire oko bitwa. Loti mwakwa obuba bw’erisaghira oko bitwa. Neryo mwalemba-lemba Yehova ati iye n’ekihanda kiwe basaghire omo kayi kake ake Zoari ako Yehova abiriyisogha eritsandya. Yehova endihatikana Loti ati akole ngoko abirimubwira. Aliwe, mwalighira Loti erisaghira e Zoari, neryo mwaleka eritsandya akayi ako. (Enz. 19:18-22) Emyaka mingyi enyuma, Yehova mwaghanyira abandu be Ninawi. Mwatuma omuminyereri Yona eribwira abandu babi b’omo Ninawi ngoko akenditsandyabo n’omuyi wabo. Aliwe abandu be Ninawi babere bayisubako, Yehova mwaghanyirabo, neryo mwatatsandya omuyi wabo.​—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Teka eby’erileberyako milebe ibikakanganaya ngoko Yesu mwigha omubere wa Yehova ow’eriyibombeka.

⁶ Yesu mwigha omubere ba Yehova ow’eriyibombeka. Mwasa oko kihugho erisyakangirirya “oko syombuli esiherire syʼenyumba ya Israeli nyisa.” Aliwe mwakangania omubere w’eriyibombeka akakangirirya abandu. Ng’eky’erileberyako, kiro kighuma omukali oyute Mwisraeli, mwamulemba-lemba ati alamaye mwali wiwe oyo abyako ‘embinga eyikamwaghalaya kutsibu.’ Yesu mwamukwira obulighe, neryo amaligha erikola ebyo omukali oyo amusaba; amalamya mwali wiwe. (Mat. 15:21-28) Tulebaye ekindi ky’erileberyako. Oko nzuko y’omubírí wiwe, Yesu mwabugha ati: “Oyukanyigana . . . , nage nibya nasyamugana.” (Mat. 10:33) Aliwe, mwanaghana ye Petero, oyuwamughana ngendo kasatu? Iyehe. Yesu abya asi ngoko Petero mwayowa muhanda kutsibu busana n’ebyo akola kandi abya n’obwikirirya. Yesu abere abilubuka, mwayasungana na Petero neryo alinga mwamubwira ngoko abirimughanyira kandi akinamwanzire.​—Luka 24:33, 34.

7. Ngoko kiri omo Abanya Filipi 4:5, twanzire abandi bandu ibabya bakatulangira bati?

⁷ Twamabilangira ngoko Yehova na Yesu Kristo bakayibombeka. Tubughe tutiki ok’itwe? Yehova anzire netu itwabya n’omubere w’eriyibombeka. (Soma Abanya Filipi 4:5.) Kumbe emikolere yaghu iyakangania ngoko uli mundu uyukayibombeka. Yibulaye bino: ‘Abandi bandu bananyasi mo mundu oyukayibombeka kandi oyutemakirira amalengekania wiwe? Kutse bakanilangira mo mutsibu? Nganahatikana abandi erikola emyatsi ngoko ingye nyanzire iyakolwa? Kutse nganahulikirira abandi n’erighendera oko kyabo kyamatokekana?’ Twamabya tukakangania omubere w’eriyibombeka tukabya itwamigha Yehova na Yesu. Tulebaye emyatsi ibiri eyikatusaba eriyibombeka​—omughulu emibere eyo tulimo yamabinduka n’omughulu situlighirene n’amalengekania n’eriyisogha ly’abandi.

UYIBOMBEKE OMUGHULU EMIBERE EYO ULIMO YAMABINDUKA

8. Niki kyo kyangatuwatikya eriyibombeka omughulu emyatsi y’amabinduka omo ngebe yetu? (Ulebaye n’ebinywa by’eyikwa.)

⁸ Tutolere eriyibombeka omughulu emibere eyo tulimo yamabinduka. Emibere eyo tulimo yamabibinduka, twanganayeya omo maligho agho situlwe tuyilindirireko. Twanganahikako endwala kitsumbukirania. Kutse emyatsi yanganatsanda kitsumbukirania omo kihugho kyetu, neryo esyofranga isyabula n’engebe iyatukalako. (Omug. 9:11; 1 Kor. 7:31) Nibya ky’anganatukalako omughulu endondeka ya Yehova yamatusaba erikolera Yehova omo yindi nzira kutse ehandi. Nomo twangahikirwa n’embinduka eyiri yiti, twanganakinda amaligho awakalwira omo mbinduka eyamatuhikira twamabikola emyatsi ini eno: (1) eriligha emirebe mihya eyo twamabyamo, (2) erilengekania oko ebyo twangakola lino, butsira oko ebyo twabya tukakola kera, (3) eribya tukalebya emyatsi eyuwene ey’omo ngebe yetu, ne (4) eriwatikya abandi.b Tulangire ngoko erikola emyatsi ini eyo mukyawatikya abaghala n’abali betu balebe.

9. Emanuele na Francesca mubatoka bati erikinda ebitsibu ebyabahikira kitsumbukirania?

⁹ Ulighe emirebe mihya eyo wamabyamo. Emanuele na Francesca mubayirwa mo bamisyonere omo kindi kihugho. Babere banabitsuka erigha omubughe w’ekihugho ekyo n’eritsuka eribeghera oko baghala n’abali babo b’omo ndeko yabo nyihya eyo, ekihunzo kye KORONA mukyatsuka. Neryo mubayihighula oko bandi kinya-mubiri. Nikwa mama wa Francesca mwahola kitsumbukirania. Francesca abya anzire eribya haghuma n’ekihanda kiwe, aliwe busana ne KORONA mwatatoka eriya ewabo. Niki kyo kyawatikaya Francesca erikinda amaligho wosi ayo? Eky’erimbere, Emanuele na Francesca ibakasaba kughuma Yehova bati abahe amenge w’erikinda amaligho w’obuli kiro n’eritendihangya-hangya. Erilabira endondeka yiwe, Yehova mwasubirya oko misabe yabo oko mughulu ow’atolere. Ng’eky’erileryako, mubakwama evideo nguma eyabyamo mughala wetu mughuma oyuwasikayabo-mutima. Omo video eyo mughala wetu oyo mwabugha ati: “Twamabiligha luba emibere mihya eyo twamabyamo, obutseme bwetu bukalubwasuba neryo itwabeghera luba.”c Eky’akabiri, mubayisogha erigha ndeke eritulira oko telefone nibya mubatsukisya efunzo y’eBiblia. Eky’akasatu, mubaligha obuwatikya bw’abaghala n’abali babo n’erisimabo. Mwali wetu mughuma ow’omutima owuwene mwabya akabahandikira ebinywa bike obuli kiro n’erihiramo erisako ly’eBiblia. Mwakola ekyo omo mwaka mughuma. Netu twamabiligha emibere mihya eyo twamabyamo itukenditsemera ebyo tukakola.

10. Embinduka nene yabere yabya omo ngebe ya mwali wetu Christina, mwatokati eribeghera?

¹⁰ Ulengekanaye oko ebyo wangakola lino, butsira oko ebyo wabya ukakola kera. Mwali wetu Christina, owe Roumanie oyw’ikere e Japon, mwabunika mutima omughulu endeko yiwe ye Kingereza muyakingya. Aliwe, mwatalola embere erilengekania oko mwatsi oyo ko kutsibu. Omo mwanya w’ekyo, mwaya omo ndeko ey’omubughe we Kijapani n’erikola ngoko angatoka akatulira. Mwasaba omukali oyo abya akakola naye kera erimuwatikya eriminya ndeke Ekijapani. Omukali oyo mwaligha eribya akakangirya mwali wetu Christina Ekijapani erilabira eBiblia n’akatabu Tsemera engebe kera na kera! Neryo Christina mwaminya ndeke eribugha Ekijapani, n’eky’omughaso munene omukali oyo mwanza eriminya bingyi oko Biblia. Twamatendibya tukalengekania oko bya kera, aliwe itwabya tukalengekania oko ebyuwene, embinduka eyo tutalwetuyilindirireko yangalwiramo ebighuma ebyuwene.

11. Niki kyo kyawatikaya omulume n’omukali wiwe omughulu babula esyofranga?

¹¹ Uwatikaye abandi. Busana n’esyofranga eribula omo kihugho kyabo, mughala wetu mughuma n’omukali wiwe mubayeya omo maligho. Neryo mubakolaki eribeghera emibere mihya eyo? Eky’erimbere, mubayikasa erikehya oko syofranga esyo bakakolesaya. N’ekindi, omo mwanya w’eribya bakalengekania kutsibu oko maligho wabo, mubayisogha eribya bakalabya endambi nene ngoko bangatoka omo mubírí w’eritulira. (Emib. 20:35) Omulume mwabugha ati, “Eribya n’ebingyi by’erikola omo mubírí w’eritulira kikatuwatikaya eritendibya n’endambi nene y’erilengekania oko maligho wetu, neryo itwabya n’endambi nene y’erikola eby’oMungu anzire itwakola.” Omughulu emibere eyo tulimo yamabinduka, litolere itwibuka ngoko eky’omughaso ry’eriwatikya abandi, kutsibu-tsibu omwitulirabo.

12. Eky’erileberyako ky’omukwenda Paulo kyamatukangania kiti ngoko eribinduka erikwamana n’emibere eyo twamayeyamo ni ky’omughaso omo mubírí wetu w’eritulira?

¹² Omo mubírí wetu w’eritulira litolera itwambya bangu kundi tukahindana n’abandu ab’omo biharo mbiriri-mbiriri, abali n’amalengekania mbiriri-mbiriri oko Mungu, kandi abatakulira omo mibere mighumerera. Omukwenda Paulo abya mwangu eribinduka erikwamana n’emibere eyo amayeyamo, netu twanganamwigha. Yesu mwatuma Paulo mo “mukwenda wʼEbihanda.” (Rom. 11:13) Neryo Paulo mwatulira Abayahudi, Abagiriki, abasoma kanene, abandu ab’oko milongo, n’abami. Paulo mwayikasa eribya ebyosi oko bandu bosi atoke eritula oko mitima ya bandu bosi abo. (1 Kor. 9:19-23) Inyakatsuka eriminya abahulikiriri biwe nga ni bahi kandi nga bikiriryeki. Ekyo mukyamuwatikya eribya akabinduka erikwamana n’emibere eyo amayeyamo, n’eritoka eritula oko mutima w’obuli mundu. Netu twanganabya batuliri babuya twamabya tukabinduka erikwama na n’emibere eyo twamayeyamo n’eribya tukalengekania oko nzira eyuwene ey’eriwatikya obuli mundu.

USIKAYE AMALENGEKANIA W’ABANDI

13. Twanganayiteya oko hatari yahi eyikabanika omo 1 Abanya Korinto 8:9 twamabya tukasikya amalengenia w’abandi?

¹³ Kandi umubere w’eriyibombeka akatuwatikaya erisikya amalengekania w’abandi. Ng’eky’erileberyako, bali betu balebe banzire eriyipamba, aliwe abandi sibanzire ekyo. Balikyetu balebe bakananywa obwabu buke, aliwe abandi babiriyisogha eritendinywa obwabu n’ahake. Abakristo bosi banzire eribya ibanakalire kinya-mubiri, aliwe abosi sibalikolesaya obubalya bughumerera. Twamabya tukalengekania tuti tusingene oko byosi, n’erisonda tuti kumbe abaghala n’abali betu balyakola ng’itwe, itwanganatwikalya abandi n’erighabula endeko. Sitwanzire erikola ekiri ng’ekyo! (Soma 1 Abanya Korinto 8:9; 10:23, 24) Tukanaye oko eby’erileberyako bibiri ebikakanganaya ngoko erikolesya amahano w’eBiblia kyangatuwatikya eritendibya tukatswera abandi n’erihiraho obuholo.

14. Ni syokanuni syahi sy’eBiblia syo sitolere eritusondola omughulu tukayisogha ngoko tukendyambala n’eriyisugha?

¹⁴ Emyambalire n’eriyisugha. Yehova syalitubwira ngoko twangambala, aliwe akatuha esyokanuni esyangatuwatikya. Litolere emyambalire yetu iyakangania ngoko tuli bandu abakasikaya oMungu, situlilabayaho kateho, situliyikanganaya, kandi ngoko obwenge bwetu bukinemo. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Sikitolere eryambala esyongyimba esikaleka itwalangirika kutsibu. Esyokanuni sy’eBiblia sikawatikaya abasyakulu b’endeko eritendihiriraho abandi emighambo oko myatsi y’emyambalo n’eriluka esyonzwiri. Ng’eky’erileberyako, omo ndeko nguma abalwana mubatsuka erigha emisisire eyikumayire kutsibu omo kihugho. Mubatsuka eribya bakatwa esyonzwiri syabo mo sikuhi-sikuhi aliwe ibalingalingasyo. Abasyakulu bangawatikirye abalwana abo bo bati butsira eribahiriraho emighambo? Omulebya w’omutimbo mwahana abasyakulu abo ati babwire abalwana abo bati: “Omughulu uli embere sy’abandu ukakangirirya neryo iwalangira abandu ibabirilebya kutsibu ngoko usosire omo mwanya w’erihulikirira ebyo ukakangiriraya, aho ni bugha ambu wabirilabyaho kateho omo myambalire n’omwiyisugha lyaghu.” Ekyo mukyawatikya abalwana eriminya ekyo bangakola, abasyakulu isibatabahiriraho omughambo wosi-wosi.d

15. Twangakolesya esyokanuni syahi esy’eBiblia omughulu tukayisogha oko myatsi y’obubalya? (Abanya Roma 14:5)

¹⁵ Emyatsi y’obubalya. Obuli Mukristo akayisombolera ngoko akendiyitunza. (Gal. 6:5) Omughulu Omukristo akasombola emyatsi y’obubalya, atalore erisikya omughambo w’oMungu owalebirye eriyihighula oko musasi n’erikania n’esyombinga. (Emib. 15:20; Gal. 5:19, 20) Aliwe ebindi kwaho ni yisombolera ly’obuli mundu. Abandu balebe bakatsemera erikolesya esyodawa sy’ekisungu, aliwe abandi banzire erikolesya esyodawa sy’ebiti. Twanganabya itwikirirye kutsibu tuti obubalya bulebe buwene, aliwe litolere itwasikya ehamuli y’abandi y’eriyisombolera obubalya. Oko mwatsi oyo, litolere itwibuka emyatsi ini eno: (1) Obwami b’oMungu busa bo bukendisyalamya abandu bo ndeke-ndeke. (Isa. 33:24) (2) Omughulu akayisombolera emyatsi y’obubalya, obuli Mukrsito “aminye ndeke” obubalya obumutolere. (Soma Abanya Roma 14:5.) (3) Silitolere tukatswera abandi busana n’eriyisogha lyabo kandi situtolere eritwikalyabo. (Rom. 14:13) (4) Abakristo bakakanganaya olwanzo kandi banasi ndeke ngoko obughuma bw’endeko ni mwatsi w’omughaso kutsibu kulenga amalengekania wabo. (Rom. 14:15, 19, 20) Twamatendibirirwa emyatsi ini eyo, itukendilola embere eribya n’obwira obuwene haghuma na balikyetu n’ekyo ikikendiwatikya endeko eribya n’obuholo.

16. Omusyakulu anganakangania ati ngoko akayibombeka omo katunga kabo k’abasyakulu? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁶ Abasyakulu batolere eribya by’erileberyako ebyuwene omwikangania omubere w’eriyibombeka. (1 Tim. 3:2, 3) Ng’eky’erileberyako, omusyakulu syatolere erilengekania ati abandi basyakulu babye bakaligha amalengekania wiwe kundi alengirebo myaka. Kumbe inyaminya ngoko ekirimu ky’oMungu kyanganasondola obuli musyakulu eriteka erihano erikendiwatikya akatunga erisiyogha n’amenge. Kandi abangyi omo katunga bamabilighirana oko mwatsi mulebe ow’atebuna omughamo w’eBiblia, omusyakulu oyukayibombeka inyakendiligha eriyisogha ly’abangyi n’omo analwe n’awandi malengekania.

ENDUNDI EY’ERIBYA TUKAYIBOMBEKA

17. Tukabana emiyisa yahi omughulu tukayibombeka?

¹⁷ Twamabya n’omubere w’eriyibombeka tukabana emiyisa mingyi. Tukabya n’obwira obunokire haghuma n’abaghala n’abali betu, neryo endeko iyabya n’obuholo. Tukatsemera eribya n’abandu b’emibere mbiriri-mbiriri omo ndeko ya Yehova. Kandi kikatsemesaya erilangira ngoko n’omo situwite emibere mighumerera, tunemuramya Yehova omo bughuma. Ekikulu kutsibu, tukatsema eriminya ngoko tunemwigha Yehova, oMungu wetu oyukayibombeka.