OMWATSI W’ERIGHA 53
Baghala betu balwana, muyikase eribya Bakristo abakulire bunya-kirimu
“Ubye nʼamaka, uyikangaye kʼuli mulume.”—1 ABAM. 2:2.
OLWIMBO 135 Yehova ati: ‘Mughala waghe, ubye n’amenge’
EBIKENDIKANIBWAKOa
1. Eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu, litolere omulume Mukristo inyakolaki?
OMWAMI Daudi mwahana Solomona ati: “Ubye nʼamaka, uyikangaye kʼuli mulume.” (1 Abam. 2:1-3) Abalume Bakristo ba munabwire, bakayira ndeke bakakolesya erihano eryo. Okw’ekyo, litolere ibigha ngoko bangabya bakakwama ebyalayiro by’oMungu n’erikolesya esyokanuni sy’eBiblia omo ngebe yabo. (Luka 2:52) Busanaki ni ky’omughaso abaghala betu balwana ibabya Bakristo abakulire bunya-kirimu?
2-3. Busanaki ni ky’omughaso omughala wetu mulwana inyayikasa eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu?
2 Omulume Mukristo akakola emibiiri mingyi omo kihanda n’omo ndeko. Baghala betu balwana, tunasi ngoko munemulengekania oko mibiiri eyo mwanganasyakola omo biro ebikasa. Mwanganalandamirira eriya omo mubiiri w’omughulu wosi, eribya baghombe bawatikya, kutse erisyabya basayakulu b’endeko. Kandi mwangananza muti ngambe imwasyalunga n’eributa abana. (Efe. 6:4; 1 Tim. 3:1) Erihikira emyatsi eyo, litolere imwabya Bakristo abakulire bunya-kirimu.b
3 Ekyangakuwatikya eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu niki? Hali emyatsi mingyi eyo litolere iwigha erikola ndeke. Neryo wangakolaki lino utoke eriyiteghekania oko mibiiri eyo wanganasyakola omo biro ebikasa imo watoka erisyakolayo ndeke?
EMYATSI EYO WANGAKOLA UTOKE ERIBYA MUKRISTO OYUKULIRE
Erighira oko mibere mibuya ya Yesu, lyanganakuwatikya eribya mulume Mukristo oyukulire bunya-kirimu (Ulebaye enungu 4)
4. Abandu abo wangighirako wangabanabo hayi? (Ulebaye n’epitsa.)
4 Usombole abandu abuwene abo wangaleberyako. EBiblia ikakanaya oko balwana bangyi abo wangigha. Abalume ba kera abo, babya banzire oMungu, kandi mubakola emibiiri mingyi busana n’eriteya abandu b’oMungu. Wanganabana n’ebindi by’erileberyako by’abalume Bakristo abakulire bunya-kirimu omo kihanda kyenyu n’omo ndeko. (Ebr. 13:7) Wanganaleberya n’oko Yesu Kristo, eky’erileberyako ekihika-hikene. (1 Pet. 2:21) Omughulu ukigha emyatsi eyilebirye abalume abo, ubye ukalengekania oko mibere yabo mibuya eyo ukatsemera kubo. (Ebr. 12:1, 2) Neryo enyuma syaho, iwalangira nga wangighabo uti.
5. Ekyangakuwatikya eribya n’obutoki bw’erilengekania niki, n’ekyo ni ky’omughaso busanaki? (Esyonyimbo 119:9)
5 Ukulaye obutoki bwaghu bw’erilengekania. (Misyo 3:21) Embere sy’erikola omwatsi mulebe, omulume oyuli n’obutoki bw’erilengekania, akatsuka eriyiteghererya emyatsi yo ndeke. Neryo uyikase eribya n’obutoki bw’erilengekania kandi ulole embere eribya nabo. Busanaki? Abalwana bangyi b’omo kihugho kino, bakaghendera oko malengekania wabo kutse okw’iyowa lyabo. (Misyo 7:7; 29:11) N’ekindi, etelevizyo, e enternete, esyofilme, n’eyindi myatsi okw’aho, byanganatula oko nzira yaghu y’erilengekania. Neryo ibwa, wangatoka uti eribya n’obutoki bw’erilengekania? Okw’itsuka, wighe esyokanuni sy’eBiblia, neryo ulebaye busanaki ni ky’omughaso okw’iwe erikwamasyo. Enyuma syaho, ukolesaye esyokanuni esyo utoke eriyisogha emyatsi eyikatsemesaya Yehova. (Soma Esyonyimbo 119:9.) Wamabiyikasa eribya n’obutoki obu, ekyo ikikendikuwatikya eribya mulume Mukristo oyukulire bunya-kirimu. (Misyo 2:11, 12; Ebr. 5:14) Tulebaye obutoki bw’erilengekania nga bwangakuwatikya buti omo myatsi ibiri eno: (1) ngoko ukakolera abakali (2) omughulu ukasombola nga ukendibya ukambala n’eriyisugha uti.
6. Obutoki bw’erilengekania bwangawatikya omulwana yo buti eribya akasikya abakali?
6 Obutoki bw’erilengekania, bukendikuwatikya eribya ukasikya abakali. Si kibi omughala wetu mulwana, amabya n’obwira na mwali wetu Mukristo. Nomo bine bitya, omulwana oyuwite obutoki bw’erilengekania, amabya isyalilengekanaya eritahya mwali wetu oyo, syangabugha, kutse erihandika, kutse erikola ekindu kyosi-kyosi ekyangaleka mwali wetu oyo inyalengekania ati anemumupatana. (1 Tim. 5:1, 2) Omughala wetu ng’oyo, amabya inyane omo bwira bw’eritahania na mwali wetu, akayikasa eriteya erina libuya lya mwali wetu, sibalibya ibibene isibali n’oghundi mundu oyukakwamanisayabo.—1 Kor. 6:18.
7. Obutoki bw’erilengekania bwangawatikya omulwana yo buti omughulu akasombola emyambalire n’emisisire?
7 Eyindi nzira eyo omulwana angakanganiryamo ngoko awite obutoki bw’erilengekania, ry’erilabira emyambalire yiwe n’emisisire yiwe. Abangyi b’oko abakaleta emyambalire mihya-mihya n’erikumayiryayo, ni bandu abatesikaya Yehova, kandi abawite emighendere mitya-mitya. Neryo amalengekania wabo matya-matya ayo, anganalangirika omo myambalire eyo bakaleta eyikalw’iyamakirira omubiri kutse eyikaleka abalume ibalangirika nga ni bakali. Omughulu akasombola eby’eryambala, omulwana oyunemuyikasa eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu, akayikasa erikwama esyokanuni sy’eBiblia, n’eby’erileberyako ebyuwene omo ndeko. Anganayibulya ati: ‘Emyambalire yaghe ikanakanganaya ngoko niwite obulengekania obuwene kandi ngoko nisikirye abandi? Emyambalire yaghe ikanaleka abandi ibalw’ibalangira ngoko niri mughombe w’oMungu?’ (1 Kor. 10:31-33; Tito 2:6) Omulwana oyuwite obutoki bw’erilengekania, Abakristo balikyabo bakamusikaya na Tata wiwe w’elubula kutya.
8. Ekyangawatikya mughala wetu oyukine mulwana eribya mundu w’eriyiketerwa niki?
8 Ubye mundu w’eriyiketerwa. Omulwana w’eriyiketerwa, akayikasa erikola n’omuhwa emibiiri yosi eyo bakamuha. (Luka 16:10) Tukanaye oko ky’erileberyako kya Yesu ekihika-hikene. Yesu syabya sinzomene. Omo mwanya w’ekyo, mwaberererya emibiiri eyo Yehova amuha; nibya n’omughulu kyabya kikamukalako erikola atya. Abya anzire abandu, kutsibu-tsibu abigha biwe; neryo mwaherera engebe yiwe busana n’abandu bosi. (Yoh. 13:1) Wighe Yesu, ubye ukakola n’omuhwa obuli mubiiri ogho ukahabawa. Wamalangira isiwangatoka erikola omubiiri mulebe, iwayikehya, neryo iwasaba abaghala betu abakulire bunya-kirimu b’obuwatikya. Isiwatoseka n’obutoki buke obo uli nabo oko omubiiri oyo. (Rom. 12:11) Omo mwanya w’ekyo, uyikase erikola omubiiri wo ndeke, ubye ‘nga ukakoleragho Yehova, butsira abandu.’ (Kol. 3:23) Sighuhika-hikene, neryo uyiminye lulengo n’eribya ukaligha amakosa waghu.—Misyo 11:2.
WIGHE ERIKOLA EMYATSI MBIRIRI-MBIRIRI
9. Busanaki litolere omughala wetu oyukine mulwana inyigha erikola emyatsi mbiriri-mbiriri?
9 Eribya mulume Mukristo oyukulire bunya-kirimu, litolere iwaminya erikola emyatsi mbiriri-mbiriri. Ekyo kikendikuwatikya erikola emibiiri y’omo ndeko, n’eribya n’obwira obuwene haghuma n’abandi. Kandi ikikendikuwatikya eribana omubiiri n’eriteyagho utoke eribana ebyo ulaghireko kutse ebyo ekihanda kyaghu kilaghireko. Tukanaye oko myatsi milebe ya kuyo.
Eriminya erisoma n’erihandika ndeke, likendikuletera endundi n’endeko kutya (Ulebaye enungu 10-11)
10-11. Omughala wetu oyukine mulwana amabiminya erisoma n’ehandika ndeke, inyakendibana endundi yahi, n’endeko kutya? (Esyonyimbo 1:1-3) (Ulebaye n’epitsa.)
10 Wighe erisoma n’erihandika ndeke. EBiblia ikabugha yiti omulume oyukigha Ekinywa ky’oMungu ky’obuli kiro n’erilengekania kukyo ko buli, yukatsumulawa omo ngebe n’eribya n’obutseme. (Soma Esyonyimbo 1:1-3.) Eribya akasoma Ekinywa ky’oMungu ky’obuli kiro, likendimuwatikya eriminya enzira ya Yehova y’erilengekania, eribya n’obulengekania obuwene kandi inyakenditoka erikolesya Amasako wo ndeke. (Misyo 1:3, 4) Endeko yilaghire oko balume ng’abo. Busanaki?
11 Abaghala n’abali betu balaghire oko balume abasi erikangirirya Ekinywa ky’oMungu n’abakateka amahano awaseghemere eBiblia. (Tito 1:9) Wamabitoka erisoma n’erihandika ndeke, ighukendibya ukateghekania emikania, n’ebisubiryo ebyangahimba abandi n’eriwatya obwikirirya bwabo. Kandi ighukendibya ukahandika emyatsi mibuya omughulu ukayighisaya, n’omughulu ukakwama emikania oko mihindano, n’oko mihindano minene-minene. Emyatsi eyo ukahandika eyo, ikendiwatya obwikirirya bwaghu n’erikuwatikya erisikya abandi bo mutima.
12. Ekyangakuwatikya eribya ukakania ndeke n’abandi niki?
12 Wighe erikania n’erihulikirira abandi bo ndeke. Litolere omulume Mukristo inyigha eribya akakania n’abandi bo ndeke. Ekyo ni bugha ambu, inyigha eribya akahulikirira abandi bo ndeke, n’eriyihira omo mwanya wabo. (Misyo 20:5) Aho inyanganatoka eriminya emyatsi milebe oko mundu erilabira omulenge wiwe, ebiminyikalo biwe by’obusu n’eby’omubiri. Siwangatoka erikola ekyo, isighulilabaya endambi haghuma n’abandi. Wamabya ighubeghere erikolesya ebyombo by’ekielektronike erikania n’abandi, ng’eribya ukahandika esyobaruha sy’ekielektronike (e-mail), n’erihandika amamesaje, ekyo ikyanganaleka ighutabya ukakania n’abandi ndeke busu kwa busu. Okw’ekyo, ubye ukasondekania ehyanya hy’erikania n’abandi imunasamalirene.—2 Yoh. 12.
Kyuwene iwabya n’obutoki bw’erikola emyatsi obwangakuwatikya eribana omubiiri (Ulebaye enungu 13)
13. Litolere omulwana inyigha eyindi myatsi yahi? (1 Timoteo 5:8) (Ulebaye n’epitsa.)
13 Wighe eriyisulubirira. Omulume Mukristo oyukulire bunya-kirimu, litolere inyatoka eribya akayisulubirira n’erisulubirira ekihanda kiwe. (Soma 1 Timoteo 5:8.) Omo bihugho bingyi, omughala wetu mulwana anganatoka erikola omubiiri mulebe erilua oko baba wiwe kutse oko ghundi mutunga. Omo bindi bihugho, omulwana anganatokera ekalasi erikola omubiri mulebe. Nomo wangatokera ekalasi kutse eka, kyuwene iwabya n’obutoki bw’erikola emyatsi obwangakuwatikya eribana omubiiri. (Emib. 18:2, 3; 20:34; Efe. 4:28) Uminyikale mo mundu oyukakola omubiiri n’omuhwa kandi oyukabughagho. Wamabikola utya, ighukendibya ukabana emibiiri n’eriteyayo. Emibere n’obutoki bw’erikola emibiiri mbiriri-mbiriri ebyo twamabikaniako, byanganateghekania omulume Mukristo n’oko mibiiri y’omo biro ebikasa. Tukanaye oko mighuma y’oko mibiiri eyo.
UYITEGHEKANAYE OKO MIBIIRI Y’OMO BIRO EBIKASA
14. Omughala wetu oyukine mulwana angayiteghekania ati oko mubiiri w’omughulu wosi?
14 Eriya omo mubiiri w’omughulu wosi. Abalume Bakristo bangyi abakulire bunya-kirimu, mubatsuka omubiiri w’omughulu wosi ibakine balwana. Eribya mupainia, lyanganawatikya omulwana eritoka eribya akakania ndeke n’abandu b’emihanda mbiriri-mbiriri. Kandi lyanganamuwatikya eribya akakolesya ndeke esyofranga esyo akabana n’eritendibya akakolesya esyofranga nene kulenga esyo akabana. (Filip. 4:11-13) Eribya mupainia muwatikya, ni nzira eyuwene eyangawatikya omundu eringira omo mubiiri w’omughulu wosi. Abandu bangyi bakabya bapainia bawatikya oko mughulu mulebe, n’ekyo ikyabawatikya eribya bapainia b’omughulu wosi. Eribya mupainia, lyanganakingulira omundu y’omulango w’eringira omo yindi mihanda y’omubiiri w’omughulu wosi; ng’eriya omo mubiiri w’obuhimbe kutse eriya oko Beteli.
15-16. Niki kyo kyangawatikya mughala wetu eribya mughombe muwatikya kutse musyakulu w’endeko?
15 Eribya mughombe muwatikya kutse musyakulu w’endeko. Abalume Bakristo litolere ibalandamirira eribya basyakulu b’endeko batoke erikolera abaghala n’abali babo. EBiblia ikabugha yiti abalume abanzire erihikira omubiiri oyu ‘ibanzire omubiiri owuwene.’ (1 Tim. 3:1) Embere sy’eribya musyakulu w’endeko, litolere mughala wetu inyatsuka erikulya emibere eyangaleka inyatolera eribya mughombe muwatikya. Abaghombe bawatikya bakawatikaya abasyakulu b’endeko omo nzira nyingyi. Abasyakulu b’endeko n’abaghombe bawatikya bakakolera abaghala n’abali babo kandi bakakola omubiiri w’eritulira n’omuhwa. Abaghala betu balwana banganabya baghombe bawatikya, nibya ibakine omo myaka y’obusuko. N’omughombe muwatikya oyuwite obutoki, anganabya musyakulu w’endeko inyawite emyaka 20.
16 Wangakolaki utoke erikulya emibere eyangaleka iwatolera eribya mughombe muwatikya n’enyuma syaho musyakulu w’endeko? EBiblia ikakanaya oko mibere milebe eyangakuwatikya. Nikwa uminye ngoko emibere yosi eyo yiseghemere eBiblia, n’eryanza Yehova, n’eryanza ekihanda kyaghu, n’eryanza endeko. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Pet. 5:2, 3) Uyikase eriminya ndeke obuli mubere. Usabe Yehova akuwatikaye eribya n’emibere eyi.c
Yehova anzire iba w’omo bunyumba inyanza omukali wiwe n’abana biwe, n’eribya akabaha ebyo balaghireko kinya-mubiri, n’eribya akatsomana ngoko bakayowa n’ekikulu oko byosi, eribaha ebyo balaghireko bunya-kirimu (Ulebaye enungu 17)
17. Mughala wetu oyukine mulwana angayiteghekania ati erisyabya iba w’obunyumba kandi mutwe w’ekihanda? (Ulebaye n’epitsa.)
17 Eribya iba kandi mutwe w’ekihanda. Ngoko Yesu anabugha, abalume Bakristo balebe abakulire bunya-kirimu, bakasighala basimbi. (Mat. 19:12) Aliwe, wamabiyisogha erilunga, ighukendibya n’eyindi mibiiri. Ighukendibya iba omo bunyumba kandi mutwe w’ekihanda. (1 Kor. 11:3) Ebyo Yehova akasaba oko iba w’omo bunyumba, ry’eryanza mukali wiwe, n’eribya akamuha ebyo alaghireko kinya-mubiri, bunya-kirimu n’eritsomana ngoko omukali wiwe akayowa. (Efe. 5:28, 29) Omo mwatsi ono, twamabikania oko butoki bw’erikola emyatsi mbiriri-mbiriri, n’oko mibere milebe; ng’eribya n’obutoki bw’erilengekania, eribya ukasikya abakali, n’eribya mundu w’eriyiketerwa. Emyatsi eyo, yanganasyakuwatikya omughulu ukendisyayira obunyumba. Kandi yanganakuwatikya eriyiteghekania oko mibiiri y’eribya iba omo bunyumba kandi mutwe w’ekihanda.
18. Mughala wetu oyukine mulwana angayiteghekania ati erisyabya baba?
18 Eribya baba. Wabilunga, kwa muhwa wanganasyabya baba w’abana. Oko mwatsi w’eribya tata mubuya, wangighaki oko Yehova? Hali emyatsi mingyi eyo wangamwighako. (Efe. 6:4) Yehova mwabwira burora-rora Omughala wiwe ye Yesu, ngoko amwanzire kandi amulighire. (Mat. 3:17) Wamabisyabya tata, uyikase erisyabya ukakangania abana baghu bo kangyi-kangyi ngoko ubanzire. Usyabye ukabasima oko bibuya ebyo bakakola. Abo tata abakayikasa erigha Yehova, bakawatikaya abana babo erisyabya balume na bakali Bakristo abakulire bunya-kirimu. Ubye ukakangania olwanzo oko ab’omo kihanda kyenyu n’ab’omo ndeko n’eribakangania ngoko ubatsomene. Erikola ekyo, likendikuteghekania erisyabya tata mubuya. (Yoh. 15:9) Kandi kikendisyakuwatikya eriberererya emibiiri eyo wanganasyakola omo biro ebikasa, ey’eribya tata kandi iba w’omo bunyumba. Embere ekyo kibye, ukendibya w’obughuli bunene omo meso wa Yehova, n’eriwatikya ekihanda kyenyu n’endeko byo kutsibu.
EKYO WANGAKOLA LINO
Abalwana bangyi babiribya Bakristo abakulire bunya-kirimu busana n’erikangiriribwa erikwamana n’Amasako kandi busana n’erikolesya ebyo bakigha (Ulebaya enungu 19-20)
19-20. Ebikendiwatikya abaghala betu balwana eribya Bakristo abakulire bunya-kirimu ni byahi? (Ulebaye epitsa y’oko kijalada.)
19 Baghala betu balwana, muminye ngoko eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu sikiriyileta. Okw’ekyo, litolere imwabya mukasombola abandu abuwene abo mwangaleberyako, imwakulya obutoki bw’erilengekania, imwabya bandu b’eriyiketerwa, imwaminya erikola emibiiri mbiriri-mbiriri, n’eriyiteghekania oko mibiiri y’omo biro ebikasa.
20 Omughulu mukalengekanaya oko myatsi eyo musabirwe erikola, ekyo kyanganabita obuba, muti ka byamabya bingyi! Aliwe mwanganatoka. Muminye ngoko Yehova anzire kutsibu eribawatikya. (Isa. 41:10, 13) Ahate eritika-tika, abaghala n’abali benyu omo ndeko, nabo bakendibawatikya. Mwamabibya Bakristo abakulire bunya-kirimu, engebe yenyu iyikendyuwana n’eribyamo obutseme. Baghala betu balwana, tubanzire kutsibu! Yehova abatsumule kutsibu omw’iyikasa lyenyu eribya balume Bakristo abakulire bunya-kirimu.—Misyo. 22:4.
OLWIMBO 65 Lola embere!
a Omo ndeko y’Ekikristo, tulaghire oko balume abakulire bunya-kirimu. Omo mwatsi ono, tukendilangira, inywe baghala betu balwana nga mwangakolaki mutoke eribya Bakristo abakulire bunya-kirimu.
b Ulebaye “Erikania oko kinywa” omo mwatsi owalaba.
c Ulebaye ekitabu Tengenezo Yenye Kufanya Mapenzi ya Yehova, esura -6.