LAIBULALE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAIBULALE YA PA INTANETI
Chinsenga (Mozambique)
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MISONKHANO
  • w23 September map. 14-19
  • Ubwino wonkhala munthu wofasa

Pambali yamwasankha paliye vidiyo.

Sole, palipaphoniyeka peyenzezenguluka vidiyo

  • Ubwino wonkhala munthu wofasa
  • Nsanja ya Mulonda (Yophunzila)—2023
  • Tumitu
  • Nkhani Volingana
  • MWAMUNGAKULISHILE NKHALIDWE YA KUFASA
  • KUZIŴA VINTHU KUNGAKUYAVYENI KUNKHALA OFASA
  • MUKOKONZEKELA PAMOZI MONGA BANJA
  • Konkhejani kufasa kwa Yesu
    Imbilani Yehova mosangalala
Nsanja ya Mulonda (Yophunzila)—2023
w23 September map. 14-19

NKHANI YOPHUNZILA N.° 39

Ubwino wonkhala munthu wofasa

“Kapolo wa Ambuye ofunikilalini kukangana na ŵanthu, koma ofunikila kunkhala wodekha kuli onse.”—2 TIM. 2:24.

NYIMBO N.° 120 Konkhejani kufasa kwa Yesu

VATIKUTI TIPHUNZILEa

1. Kansi tingakonshewe vokhuza chinji ku ntchito kapena ku sikulu?

KANSI mwewo mukumvwa tyani muyanu wa kuntchito kapena wa kusikulu akakukonshani za vinthu vamukhulupilila? Kansi muchita wowa? Anyinji a sewo tikumvwa tetyo. Koma konsho monga ni yamene iyo, ingatiyavye kuziŵa maganizo a munthu wamene uyo kapena vakukhulupilila notipasa mwayi wolalikila uthenga uweme. Koma olo n’tetyo, nthawe ziyakine munthu angakonshe konsho chifukwa chakuti okatijanalini nase kapena pofuna tyala kukangana nase. Vamene ivi vufunikalini kutidabwisa. Chifukwa ayakine oujiwa vinthu va wenye ponena za vinthu vatukhulupilila. (Mac. 28:22) Komasoti tunkhala “m’masiku osilijila” mwamene ŵanthu anyinji ni “osafuna kukatijana na ayawo” ndipo mpaka ayakine ni “oyofya.”—2 Tim. 3:1, 3.

2. Ndaŵa yanji kufasa n’kofunika?

2 Payakine mungolikonsha kuti, ‘Kansi ningachite tyani kuti ninkhale wachifundo komasoti wanzelu keno muyakine ofuna kukangana nane pa vanukhulupilila?’ Kansi n’chinji chingakuyavyeni? Mwachidule—ni kunkhala wofasa. Munthu wofasa opitilija kunkhala wodekha ayakine akokangana naye komasoti keno oziŵalini mwangayankhile. (Miy. 16:32) Koma olo n’tetyo, payakine mwewo mungowona kuti vinthu vamene ivi n’vipepu tyala kulaŵila koma kuvichita n’vovuta. Kansi mwewo mungachite tyani kuti mukulishe nkhalidwe ya kufasa? Kansi mungayakhe tyani mofasa munthu muyakine akakushushani pa vamukhulupilila? Keno nimwe makolo, kansi mungayavye tyani ŵana ŵanu kuti aphunzile kuteteza chikhulupililo chawo mofasa? Tiyeni tikambilane vamene ivi.

MWAMUNGAKULISHILE NKHALIDWE YA KUFASA

3. Ndaŵa yanji tinganene kuti kufasa ni mphamvu osati kufoka? (2 Timoteyo 2:24, 25)

3 Ŵanthu ofasa ni amphamvu osati ofoka. Munthu ofunika kunkhala wamphamvu kuti apitilije kunkhala wodekha keno olimbana na mavuto. Kufasa ni mbali imozi ya “vitwazi va mzimu.” (Aga. 5:22, 23) Mawu Achigiliki akuti “kufasa” nthawe ziyakine enzeŵakatishila ntchito ponena za mahosi akusanga ochita kuŵeta. Yelekezelani kuti muwona hosi yamene ili paname modekha. Yove ni yodekha, koma olo n’tetyo ni yamphamvu. Lomba sewo taŵanthu, kansi tingachite tyani kuti tikulishe nkhalidwe ya kufasa panthawe imo na imo nonkhala amphamvu? Tingachitelini vamene ivi mwa sewo seka. Chinsinsi chake ni kusenga mzimu wa Mulungu, nomusenga Mulungu kuti atiyavye kukulisha nkhalidwe yamene iyi iweme. Pali ŵanthu anyinji amene akwanisha kuphunzila kunkhala ofasa. Amboni anyinji ochita vinthu mofasa akakumana na oshusha ndipo vamene ivi vuyavya ayakine kunkhala na maganizo aweme ponena za Mboni. (Ŵelengani 2 Timoteyo 2:24, 25.) Kansi mungachite tyani kuti kufasa kunkhale chimozi mwa vinthu vamuchita luweme?

4. Kansi tingaphunzile chinji pa nkhani ya kufasa pa chisanzo cha Isaki?

4 M’Baibolo muli nkhani zinyinji zamene zuwonesha kufunika konkhala ofasa. Ganizilani chisanzo cha Isaki. Penze mu dela ya Afilisiti ku Gerari, Adani ŵake asanje evala visime venze ekumba antchito ŵa atata ŵake. M’malo moniyatila ufulu wake Isaki efuluka na kuyakumba visime viyakine. (Gen. 26:12-18) Koma Afilisiti enenasoti kuti manzi akudela yamene iyo enzesoti ŵawo. Olo kuti venze tetyo, Isaki echita vinthu mwa ntendele. (Gen. 26:19-25) Kansi n’chinji chimuyavya kunkhala mphela wofasa olo pa nthawe yamene ayakine enzefuna kukangana naye? Mosakaikila yove ewona chisanzo cha makolo ŵake, ndipo ephunzila vinyinji pamwangachitile vinthu mwa ntendele kuli Abulahamu na Sara wamene enze na “mzimu wodekha komasoti wofasa.”—1 Pet. 3:4–6; Gen. 21:22-34.

5. Kansi n’chisanzo chotyani chamene chuwonesha kuti makolo Achikhilisitu angakwanishe kuphunzisa ŵana ŵawo kufunika konkhala ofasa?

5 Makolo Achikhilisitu, ziŵani kuti mwewo namwe mungaphunzise ŵana ŵanu kuti akowona kuti kunkhala ofasa n’kofunika. Ganizilani chisanzo cha Maxence wa vyaka 17. Yove enzekumana na ŵanthu aukali kusikulu komasoti mu utumiki. Makolo ŵake echita naye vinthu moleza ntima kuti amuyavye kunkhala wofasa. Ove enena kuti, “Maxence emvwisha kuti keno munthu muyakine okangana nawe pofunikila mphamvu zinyinji kuti upewe kumuwejela kupambana mwaungachitile pochita vinthu mwaukali kapena mwachiwawa.” N’vosangalasa kuti Maxence echizankhala munthu wofasa ngako.

6. Kansi pemphelo ingatiyavye tyani kukulisha nkhalidwe ya kufasa?

6 Kansi tingachite tyani keno munthu muyakine okangana nase ndipo onyoza zina ya Mulungu wasu komasoti Baibolo? Tufunikila kusenga Yehova kuti atipase nzelu komasoti nzimu wake kuti tikoyankha mofasa. Lomba tyani keno pavuli pake tawona kuti tiliyeyankhe luweme monga ni mwetenzefunikila? Tingaipemphelele soti nkhani yamene iyo noganizila vatingachite kuti tizayankhe luweme pa ulwendo wokonkhapo. Tetyo, Yehova azatipase mzimu wake utuŵa kuti tikokwanisha kuukata ntima nowonesha nkhalidwe ya kufasa.

7. Kansi kudjaila malemba ayakine kungatiyavye tyani kulamulila kalaŵilidwe na vochita vasu? (Miyambo 15:1, 18)

7 Mavesi ayakine a m’Baibolo angatiyavye kulamulila kalaŵilidwe kasu tikakumana na vinthu vovuta. Mzimu wa Mulungu ungatiyavye kukumbukila malemba amene awo. (Yoh. 14:26) Mwachisanzo, mfundo zatufwana mu buku ya Miyambo zingatiyavye kunkhala ofasa. (Ŵelengani Miyambo 15:1, 18.) Buku ya m’Baibolo yamene iyi yuwonesha soti ubwino wolilesha tikakumana na vuto ikulu.—Miy. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

KUZIŴA VINTHU KUNGAKUYAVYENI KUNKHALA OFASA

8. Ndaŵa yanji sewo tufunikila kuganizila vamene vingachitishe munthu kutishusha pa vinthu vatukhulupilila?

8 Kuziŵa vinthu kungatiyavye soti. (Miy. 19:11) Munthu woziŵa vinthu owonesha kulilesha akoshushiwa ponena za chikhulupililo chake. Makonsho ayakine ovuta ali monga ni manzi okatana amene mbali yake ikulu yunkhala pansi. Mwachisanzo, nthawe ziyakine ŵanthu angatikonshe makonsho koma osatiuja chifukwa ngacho-ngacho chakutikonshela. Tetyo tikaliye yankha tingachite bwino kuziŵa kuti tingaziŵelini chamene chachitisha munthu wamene uyo kufotokoza nkhani yamene iyo.—Miy. 16:23.

9. Kansi Gidiyoni ewonesha tyani kuti enze woziŵa vinthu komasoti wofasa pochita vinthu na analume aku Efuraimu?

9 Ganizilani mwamene Gidiyoni mwechiyankhila analume aku Efuraimu. Ove emukonsha mokalipa zokhuza chifukwa chaliyewaitile poyamba pakuya kuyaniyatana na adani a Aisiraeli. Kansi chifukwa ngacho-ngacho chenze ekalipila chenze chinji? Kukhumudwa, payakine kumeka? Mulimonse mwavenzele, Gidiyoni mwanzelu elemekeza maganizo ŵawo ndipo eŵayankha mofasa. Kansi vokonkhapo vake venze votyani? Mitima yawo inkhala pansi, ndipo “ukali wawo wisila.”—Ower. 8:1–3.

10. Kansi n’chinji chingatiyavye kuziŵa mwatingayankhile ŵanthu amene oshusha vatukhulupilila? (1 Petulo 3:15)

10 Vingachitike kuti muyasu wa kuntchito olo wa kusikulu angatikonshe chifukwa chake tumvwila mfundo za m’Baibolo kapena mfundo ziyakine ziweme. Sewo tizachite vonse vatingakwanishe poteteza vatukhulupilila, pa nthawe imo na imo nolemekeza maganizo a omvwila ŵasu. (Ŵelengani 1 Petulo 3:15.) Kanyinji-kanyinji vunkhala voyavya kuwona konsho monga njila yokuyavyani kuziŵa vakuganiza munthu wamene uyo vokhuza mwewo, mmalo moganiza kuti konsho yamene iyo ni youkila kapena yoshusha. Mosasamala kanthu za chifukwa chamene chingachitishe munthu kuyambisha nkhani iyakine, sewo tingachite luweme kuyankha mofasa komasoti mowama ntima. Yankho yasu ingamuyavye kuti aiganizile soti luweme nkhani yamene iyo. Olo kuti kalaŵilidwe kake kakowoneka kamwano olo kachipongwe, cholinga chasu chufunikila kunkhala kuchita naye vinthu mowama ntima.—Aro. 12:17.

Panthawe yokondwelela nsiku yovyalika, mulongo opasiwa mapisi akeke na muyake wakuntchito pali nkhale pathebo yake. Mu ofesi iyakine kuvuli kwake, ayake akulya, kumwa, komasoti kusangalala.

Kuganizila vifukwa vamene vingachitishe munthu muyakine kukuujani kuti mukapezeke paphwando yokumbukila nsiku yovyalika, kungakuyavyeni kuti mumuyankhe luweme (Onani ndime 11-12.)

11–12. (a) Kansi tufunikila kuganizila chinji tikaliye yankha konsho yovuta? (Onanisoti chithunzi.) (b) Pelekani chisanzo chowonesha mwamene konsho ya munthu mwaingasegulile njila yokambilana naye luweme.

11 Mwachisanzo, muyasu wa kuntchito akatikonsha chifukwa chatisakondwelela nsiku yovyalika, tingachite luweme kuganizila ivi: Kansi yove okaikila keno sewo tulolewa kusangalala? Olo angaganize kuti chifukwa chakuti sewo tukondwelelalini nsiku yovyalika tizasokoneze ushamwali watili nawo na ayasu watukata nawo ntchito? Tingakwanishe kumuchefyela nkhaŵa muyasu wa kuntchito mwa kumufotokozela kuti tutembeja ngako chidwi chali nacho kuli ayake akuntchito nomusimikijila kuti sewo tufunishisha kupitilija kusangalala pokatila ntchito pa malo aweme amene awo. Vamene ivi vingasegule mwayi kuti tikambilane naye momasuka ponena za vayunena Baibolo pa nkhani yokondwelela nsiku yovyalika.

12 Tingakatishile ntchito njila imo na imo yamene iyi munthu muyakine akatikonsha nkhani zovuta. Muyasu waku sikulu anganene kuti a Mboni za Yehova ofunikila kuchinja mwakuwonela vinthu pa nkhani yonena za kuyonana kwa analume olo anakazi ŵeka-ŵeka. Kansi vamene ivi vuwonesha kuti yove ali na maganizo ophoniyeka onena za Mboni za Yehova? Olo payakine yove ali na shamwali kapena mkwake wamene oyonana na analume olo anakazi ŵeka-ŵeka? Kansi yove owona kuti sewo tuzondana na ŵanthu amene ochita vamene ivi? Tingafunike kumusimikijila kuti tukonda ŵanthu onse ndipo tuziŵa kuti munthu aliyense ali na ufulu wolisankhila yeka vochita.b (1 Pet. 2:17) Pavuli pake tingafunikile kumuuja mwatupindulila chifukwa chokonkheja mfundo za m’Baibolo za minkhalidwe iweme.

13. Kansi mungayavye tyani munthu wamene onyoza ŵanthu amene okhulupilila Mulungu?

13 Tikakumana na munthu wamene otishusha mwamphamvu, osati tikokulumija kuganiza kuti tuziŵa vakukhulupilila. (Tit. 3:2) Mwachisanzo, tyani keno muyanu wa kusikulu wakamba kuti n’kupusa kukhulupilila kuti kuli Mulungu? Kansi mungaganize kuti yove okhulupilila kuti vamoyo vechita chinja ndipo oziŵa vinyinji vokhuza nkhani yamene iyo? Vingachitike kuti yove akaliyeziŵa vinyinji vokhuza nkhani yamene iyo. M’malo moyambisha makambilano pa nkhani ya sayansi mungasakile njila yomuyavyila muyanu waku sikulu mwa kumufotokozela chinthu chiyakine kuti pavuli pake achiganizile. Payakine mungamuuje nkhani zokhuza chilengedwe zamene zupezeka pa jw.org. Pavuli pake angakhale wofunishisha kuti mukambilane naye nkhani kapena vidiyo yamene yupezeka pamene apo. N’chendi, kuyankha mwaulemu kungachitishe yove kufuna kuphunzila vinyinji ponena za vayunena Baibolo.

14. Kansi Niall ekatishila ntchito tyani webisaiti yasu poyavya ayake am’kalasi kuti asinthe maganizo ŵawo ophoniyeka okhuza Mboni za Yehova?

14 Mulumbwana muyakine zina yake Niall ekatishila ntchito webisaiti yasu pofuna kuwonesha kuti vakunena ŵanthu vokhuza Mboni za Yehova n’vachendi lini. Yove enena kuti, “Nthawe zinyinji muyangu wa m’kalasi enzeniuja kuti newo nukana kukhulupilila sayansi chifukwa nukhulupilila buku ‘yakale-kale’ m’malo mokhulupilila mfundo ngazo-ngazo.” Muyake wa m’kalasi wamene uyo pechikana kuti Niall amufotokozele vakukhulupilila, yove emuuja kuti alute pa saiti yasu ya jw.org pa chigawo chakuti “Baibulo Komanso Sayansi.” Pavuli pake Niall eziŵa kuti muyake wamene uyo eŵelenga nkhani yamene iyo ndipo enze wofunishisha kuphunzila mweuyambila moyo. Mwewo namwe mungankhale na vokonkhapo volingana na vamene ivi.

MUKOKONZEKELA PAMOZI MONGA BANJA

15. Kansi makolo angayavye tyani ŵana ŵawo kuyankha modekha keno ayawo akusikulu oshusha vakukhulupilila?

15 Makolo angaphunzise ŵana ŵawo momvwika luweme mwangachitile vinthu mofasa keno oshushiwa pa vakukhulupilila. (Yak. 3:13) Makolo ayakine ankhala oyeselela mwangachitile vamene ivi pa kulambila kwa pabanja. Ove oganizila nkhani zamene zingachitike ku sikulu, okambilana nawo noŵawonesha mwangayankhile, komasoti oŵaphunzisa mwangalaŵilile mofasa na mokata ntima.—Onani bokosi yakuti “Nkhani zamene zingakuyavyeni m’banja mwanu.”

Pakulambila kwa pabanja mulumbwana oyankha atata ŵake pakuyeselela mwangayankhile keno oshushiwa.

Nkhani zamene zingakuyavyeni m’banja mwanu

Mabanja anyinji owona kuti ni koyavya kuti pa kulambila kwapa banja akokambilana nkhani zamene zingachitike kusikulu olo kuntchito. (Miy. 9:9) Mwachisanzo, ganizilani mwamungayankhile keno munthu muyakine wanena kuti:c

  • “Ŵanthu osaphunzila ŵeka niye angakhulupilile Mulungu.”

  • “Vinthu vechita chinja kufumila ku vinthu viyakine.”

  • “Keno n’chendi kuti vinthu vechita kulengewa, ni ŵani elenga Nyamalenga?”

  • “Mboni za Yehova zuzondana na kuyonana kwa analume olo anakazi ŵeka-ŵeka.”

  • “Ndaŵa yanji a Mboni za Yeova okakamija ŵanthu kuti achinje chipembezo chawo?”

  • “Mwachinja Baibolo kuti ikatijane na vamunkhulupilila mwewo.”

16–17. Kansi kuyeselela kungayavye tyani achilumbwana?

16 Kuyeselela kungayavye achilumbwana kufotokoza mfundo mokata ntima, nonkhala osimikija ntima kuti ali na vifukwa vomvwika luweme pa vinthu vakukhulupilila ove. Nkhani zakuti “Zimene Achinyamata Amafunsa” pa jw.org zilisoti na vinthu vangalembepo vakufuna achilumbwana. Nkhani zamene izo zikonzewa kuti ziyavye achilumwana kutang’isha chikhulupililo chawo noŵayavya kukonzekela mayankho m’mawu ŵawo-ŵawo. Mwakuphunzila nkhani zamene izi monga banja, sewo tingaphunzile mwatingatetezele chikhulupililo chasu mofasa komasoti mokopa chidwi.

17 Mulumbwana muyakine zina yake Matthew efotokoza mwamene kuyeselela mwekumuyavyila. Pa kulambila kwapa banja Matthew na makolo ŵake nthawe zinyinji ofufuza nkhani zamene zukonda kulaŵiliwa ku sikulu. Yove enena kuti: “Tuganizila za vinthu vamene vingachitike ndipo tuyeselela mwatingalimbilane navo kupitila mukufufuza kwatuchita. Nikankhala kuti nuvimvwisha luweme vanukhulupilila nulimvwa kunkhala wotetezeka ndipo nuvutikalini kunkhala wofasa pochita vinthu na ayakine.”

18. Kansi lemba ya Akolose 4:6 yuwonesha kufunika kochita chinji?

18 Olo patufotokoza vinthu mwanjila yomvwika luweme komasoti mokata ntima, ni onselini amene akuti azafune kutimvwishila. Koma kulaŵila mwanzelu na mofasa, kungankhale koyavya. (Ŵelengani Akolose 4:6.) Kuuja ayakine vatukhulupilila kuli monga ni kutchaya bola. Bola tingaitchaye luweme kapena kuitchaya mwamphamvu ngako. Tikaitchaya luweme muyasu angakwanishe kuilondela nopitilija kutchaya naye pamozi. Molingana na vamene ivi, keno sewo tulaŵila mwanzelu komasoti mofasa, ŵanthu angakhale ofunishisha kutimvwishila nopitilija kukambilana nawo. N’chendi kuti keno munthu muyakine ofuna tyala kukangana nase olo kutinyoza pa vatukhulupilila, tufunikilalini kumuyankha. (Miy. 26:4) Koma n’vowonekelatu kuti ŵanthu anyinji azachitelini tetyo. Kulaŵila chendi, anyinji azatimvwishile.

19. Kansi n’chinji chamene chutichitisha kunkhala ofasa pofotokoza vinthu vatukhulupilila?

19 N’chendi, sewo tupindula ngako tikaphunzila kunkhala ofasa. Mukopemphela kwa Yehova kuti akupaseni mphamvu zamufunikila kuti mupitilije kunkhala ofasa poyankha makonsho oyambisha mikangano olo pamuzuzuliwa paliye vifukwa vomvwika. Mukokumbukila kuti kuchita vinthu mofasa kungakuyavyeni kupewa kukuja nkhani mukasemphana maganizo. Ndipo kuyankha kwanu mofasa na mwaulemu kungachitishe ŵanthu ayakine kuchinja maganizo ŵawo pa nkhani ya mwakutiwonela na mwakuwonela chonadi cha m’Baibolo. “Nkhalani okonzeka nthawe zonse kuyankha aliyense” pa vamukhulupilila “koma ayankheni na ntima wofasa komasoti mwaulemu ngako.” (1 Pet. 3:15) Tetyo, lolani kuti kufasa kunkhale umunthu wanu wa nsiku na nsiku!

KANSI MUNGAYANKHE KUTI TYANI?

  • Kansi tingakulishe tyani kufasa?

  • Kansi kuziŵa vinthu kungatiyavye tyani kuchita vinthu mofasa?

  • Kansi makolo angayavye tyani ŵana ŵawo kuti akoteteza chikhulupililo chawo mofasa?

NYIMBO N.° 88 Niziŵisheni njila zanu

a Nkhani ino ili na malangizo amwatingatetezele chikhulupililo chasu mofasa keno ŵanthu ayakine okangana nase kapena kutishusha.

b Kuti mufwane mfundo zoyavya, onani nkhani yakuti “Kodi Baibulo Limalola kuti Akazi Kapena Amuna Okhaokha Azigonana?” mu Galamukani! ya N.° 4 2016.

c Mungafwane malangizo oyavya pa jw.org pa nkhani zakuti “Zimene Achinyamata Amafunsa” na zakuti “Mafunso Ofunsidwa Kawirikawiri.”

    Mabuku a Chinsenga (2014-2025)
    Fumani
    Loŵani
    • Chinsenga (Mozambique)
    • Tumijilani muyanu
    • Yamukonda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible Tract Society of Pennsylvania
    • Malangizo okatishila ntchito
    • Nkhani yosunga chisinsi
    • Kuika chitetezo
    • JW.ORG
    • Loŵani
    Tumijilani muyanu