LAIBULALE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAIBULALE YA PA INTANETI
Chinsenga (Mozambique)
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MISONKHANO
  • w23 December map. 14-17
  • Mukowona walwa monga ni mwakuuwonela Mulungu

Pambali yamwasankha paliye vidiyo.

Sole, palipaphoniyeka peyenzezenguluka vidiyo

  • Mukowona walwa monga ni mwakuuwonela Mulungu
  • Nsanja ya Mulonda (Yophunzila)—2023
  • Tumitu
  • Nkhani Volingana
  • VAYUNENA BAIBOLO PA NKHANI YA WALWA
  • KANSI NDAŴA YANJI MWEWO MUKUMWA?
  • Kansi Akhilisitu ofunikila kuuwona tyani walwa?
    Sangalalani na moyo kosasila!—Kosi ya maphunzilo a m’Baibolo
Nsanja ya Mulonda (Yophunzila)—2023
w23 December map. 14-17
Abale atatu akulya chakulya mu lesitalanti. M’bale mmozi akumwa chakumwa wamba pamene ayake aŵili akumwa walwa. Wopeleka vakulya oŵakonsha vangakonde. M’bale wamene akumwalini walwa okana mwaulemu pamene m’bale muyakine wamene akumwa osenga uyakine.

Mukowona walwa monga ni mwakuuwonela Mulungu

MOSAKAIKILA, mwewo mutembeja ngako mphaso zonse zechikupasani Yehova kupamikijapo ufulu wosankha mwamungazikatishile ntchito mphaso zamene izo. Mokatijana na vayunena Baibolo, vinyu nawo nimphaso yofumila kwa Mulungu. Yove yunena kuti: “Chakulya chuchitisha antchito kuseka, ndipo vinyu uchitisha moyo kusangalala.” (Mlal. 10:19; Sal. 104:15) Koma payakine mwewo mwawonapo kuti ŵanthu ayakine ali na vuto pankhani ya walwa. Kuyangijila pamene apo, molingana na chinkhalidwe chawo, ŵanthu oganiza vinthu mosiyana pankhani yamene iyi. Lomba kansi n’chinji chingayavye Nkhilisitu kupanga chosankha mwa nzelu pankhani ya walwa?

Mosasamala kanthu za dela yatunkhala olo chinkhalidwe chasu, sewo tufunikila kukonkheja malangizo a Mulungu. Tikachita tetyo, tizankhale na moyo wosangalala ngako.

Molingana na mwamuziŵila kale, ŵanthu anyinji akumwa walwa mwauchakolwa komasoti kaŵili-kaŵili. Ŵanthu ayakine okonda kumwa walwa na cholinga chakuti asangalale. Ayakine akumwa na cholinga chakuti aluŵeko mavuto ŵawo. Komasoti m’madela ayakine ŵanthu oganiza kuti munthu wamene akumwa ngako walwa, niye kuti ni wotang’a komasoti wamphamvu.

Chokondwelesha n’chakuti Akhilisitu oyendela malangizo achikondi a Nyamalenga wawo. Mwachisanzo, Yehova elaŵila za vokonkhapo viipa vakumwa walwa mwauchakolwa. Payakine mwewo mweŵelengako kale pa Miyambo 23:29-35, pamene ponena ngako za munthu wamene akumwa walwa mwauchakolwa komasoti mavuto ŵakukumana nawo.a Nkulu muyakine waku Europe zina yake Daniel, okumbukila mwewenzele moyo wake poyamba akaliye phunzila za Yehova na kukonkheja malangizo ŵake. Yove elaŵila kuti: “Nenzekumwa walwa mwauchakolwa, ndipo chifukwa cha vamene ivi nenzepanga vosankha viipa ngako. Ndipo mpaka pano nikayamba kuganizila za vamene ivi nulimvwila chisoni ngako.”

Kansi tingachite tyani kuti tikopanga vosankha mwanzelu pa nkhani ya walwa nopewa mavuto amene owela chifukwa chakumwa mwauchakolwa? Sewo tufunika kulola kuti maganizo a Mulungu akotisogolela pa nkhani yamene iyi.

Tiyeni tikambilane vayunena Baibolo pa nkhani ya walwa komasoti chifukwa chake ayakine akumwa.

VAYUNENA BAIBOLO PA NKHANI YA WALWA

Baibolo yuleshalini kumwa walwa molilesha. Kulaŵila chendi, Baibolo yunena kuti kumwa walwa n’chinthu chosangalasa. Lemba ya Mlaliki 9:7 yunena kuti: “Ukalye chakulwa chako mokondwela na kumwa vinyu wako na ntima wosangalala.” Yesu enzekumwa vinyu nthawe ziyakine, atumiki okhulupilika a Yehova nawosoti enzechita chimozi-mozi.—Mt. 26:27-29; Lk. 7:34; 1 Tim. 5:23.

Koma olo n’tetyo, Baibolo yuwonesha kuti pali kusiyana kukulu pakati pa kumwako patontho nonkhala chakolwa. Yove yunena momvwika luweme kuti: “Osati mukokolwa naye vinyu.” (Aef. 5:18) Komasoti Baibolo yunena kuti, “achakolwa . . . azaloŵelini mu Ufumu wa Mulungu.” (1 Akor. 6:10) Kulaŵila chendi, Yehova olesha mwamphamvu kumwa walwa mopitilila malile komasoti kunkhala chakolwa. Mmalo mochita vinthu pokonkheja tyala chinkhalidwe chasu, sewo tuwona kuti n’chinthu chofunika kuwona vinthu monga ni mwakuviwonela Mulungu.

Ayakine oganiza kuti angakwanishe kumwa walwa unyinji koma osakolwa. Koma yamene iyi ni ngozi ikulu ngako. Baibulo yunena momvwika luweme kuti munthu wamene ni “kapolo wa vinyu unyinji”, angaphoniyeshe chinthu chikulu komasoti kuchimwila Yehova. (Tit. 2:3; Miy. 20:1) Yesu efwika popeleka chenjezo yakuti “kumwa ngako” kungakangishe munthu kuzaloŵa m’chalo chanyowani cha Mulungu. (Lk. 21:34-36) Lomba kansi n’chinji chingayavye Nkhilisitu kupewa mavuto amene owela chifukwa cha kumwa walwa?

KANSI NDAŴA YANJI MWEWO MUKUMWA?

Ingankhale ngozi kulola kusogolelewa na chinkhalidwe komasoti maganizo ŵasu pankhani ya walwa. Monga Akhilisitu tufuna kuchita vinthu vamene vingakondweleshe Yehova, kupamikijapo pankhani yakulya komasoti kumwa. Kuchita vamene ivi kuwonesha kuti nise ŵanthu anzelu. Baibolo yutikumbusha kuti: “Keno mukulya olo kumwa, kapena kuchita chilichonse chitani vonse kuti vilete ulemelelo kwa Mulungu.” (1 Akor. 10:31) Ganizilani mfundo za m’Baibolo komasoti makonsho aŵa okonkhapo:

Kansi newo nikumwa na cholinga chakuti ŵanthu akonikonda? Lemba ya Ekisodo 23:2 yunena kuti: “Osati ukokonkheja gulu.” Pa lemba yamene iyi Yehova enzechenjeja Aisiraeli kuti osati akokonkheja ŵanthu amene enzechita lini vinthu vomukondwelesha. Malangizo amene aŵa okatasoti ntchito kuli Akhilisitu masiku ŵano. Keno sewo tingalole maganizo a ŵanthu ayakine komasoti vosankha vawo kutisokoneza pankhani ya walwa, tingaleke kutumikila Yehova komasoti kukonkheja mfundo zake.—Aro. 12:2.

Kansi newo nikumwa walwa na cholinga chakuti ayakine akoniwona kuti nine wotang’a? M’vinkhalidwe viyakine, kumwa ngako walwa n’kwachilwendo lini ndipo n’kovomejeka. (1 Pet. 4:3) Koma onani malangizo anzelu ŵatufwana pa 1 Akorinto 16:13 akuti: “Nkhalani menso tang’ani m’chikhulupilo, pitilijani kuchita chinalume, nkhalani amphamvu.” Koma kansi n’chendi kuti walwa ungayavye munthu kunkhala wamphamvu? Kutali-tali. Walwa ungawononge mosavuta luso ya munthu yoganiza luweme nomuchitisha kupanga vosankha viipa. Chifukwa cha vamene ivi, kumwa walwa mwauchakolwa n’chizindikilolini chakuti munthu ni wamphamvu, koma n’chizindikilo chakuti munthu wamene uyo ni wofoka. Lemba ya Yesaya 28:7, yunena kuti munthu wamene ali na chiyoloŵezi chakumwa walwa onkhala na nkhaŵa mopitilila malile ndipo opanga vosankha mosaganiza luweme.

Mphamvu ngazo-ngazo zufumila kwa Yehova, ndipo zupamikijapo ‘kunkhala menso komasoti onkhazikika m’chikhulupililo.’ (Sal. 18:32) Sewo tuchita vamene ivi mwakunkhala osamala popewa ngozi komasoti kupanga vosankha vamene vingawonongelini ushamwali wasu na Yehova. Yesu ewonesha mphamvu yamene iyi penze pano pa chalo, ndipo ŵanthu anyinji enzemulemekeza chifukwa chakuti yove enze munthu wamphamvu komasoti wotang’a ntima.

Kansi newo nikumwa na cholinga chakuti niluŵeko mavuto ŵangu? Wamasalimo eujiliwa kuti alembe mawu aŵa okonkhapo: “Nkhaŵa pezinitamanisha muntima mwangu, mwewo [Yehova] mwenitonthoja nakunilimbikisa.” (Sal. 94:19) Tetyo, keno mwewo muli na nkhaŵa chifukwa cha vuto iyakine, mukodalila Yehova osati walwa. Njila iweme yamungachitile vamene ivi ni kupemphela kwa Yehova. Komasoti anyinji awona kuti kusenga malangizo kuli azishamwali ŵawo a mumpingo n’chinthu choyavya. Kumwa walwa na cholinga chakuti munthu aluŵeko mavuto ŵake, kungachitishe munthu kunkhala aliye mphamvu yochita vinthu viweme. (Hos. 4:11) Daniel watatomola poyamba, enena kuti: “Newo nenzelimbana na nkhaŵa komasoti maganizo oliwona kuti nine munthu wophoniya. Niyamba kumwa pofuna kuti nisilije vuto yangu, koma mavuto eyangijilika ndipo niluza azishamwali komasoti ŵanthu eleka kunilemekeza.” Kansi n’chinji chimuyavya Daniel? Yove enena soti kuti: “Nichizaziŵa kuti nenzefunika thandizo ya Yehova, osati walwa. Posilijila pake, newo nikwanisha kulimbana na mavuto ŵangu ndipo vinthu veniyendela luweme.” Nkhani niyakuti Yehova nthawe zonse niwokonzeka kutiyavya olo patuwona kuti mavuto ŵasu angasile lini.—Afil. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7.

Mulongo oganiza vochita uku menso ŵake ali pa botolo ya walwa yamene ili pafupi na yove.

Keno mwewo mumwako walwa nthawe ziyakine, mungachite luweme kulifufuza kuti muwone keno mungafunikile kuchinja chiyoloŵezi olo kupaka kwa walwa wamukumwa. Mungachite luweme kulikonsha makonsho aŵa: ‘Kansi pali munthu aliyense wa m’banja mwangu wamene ewoneshapo kale nkhaŵa chifukwa cha walwa wanukumwa?’ Keno n’tetyo, chamene ichi chingankhale chizindikilo chakuti mwayamba chiyoloŵezi kapena vuto yamene mwewo anecho mukaliye iziŵa. ‘Kansi newo nayamba kumwa ngako kusiyana na mwenenzemwela kale?’ Munthu angankhale na vuto yamene iyi olo panthawe yamene aliye chiyoloŵezi, ndipo m’kupita kwa nthawe, chiyoloŵezi chake chingakule. ‘Kansi newo nukwanisha kunkhala paliye kumwa walwa kwa masiku ayakine olo kwa nthawe itali?’ Keno mwewo muwona kuti n’kovuta kuchita vamene ivi, niye kuti chiyoloŵezi chakumwa walwa chankhala vuto ikulu kuli mwewo. Mungafunikile kusakila thandizo yachipatala kuti musilije vuto yamene iyi.

Powona mavuto amene owela chifukwa chakumwa walwa, anyinji asankha kuleka kumwa. Ŵanthu ayakine angasankhe kupewa kumwa walwa pa chifukwa tyala chosawamijiwa na kavumba kake. Muyanu akapanga chosankha monga ni chamene ichi, mwewo mungawoneshe kuwama ntima mwakulemekeza chosankha chake komasoti kupewa kumunyoza.

Payakine mwewo mungawone kuti n’chinthu chanzelu kuliikila malile pankhani yakumwa. Nkhilisitu angaliikile malile pa kupaka kwa walwa wangamwe, angaliikile malile popewa kumwa kaŵili-kaŵili kapena kumwako molilesha panthawe ya chakulya. Ayakine oliikila malile pa ntundu wa walwa wangamwe monga kumwa vinyu kapena walwa uyakine molilesha, ndipo ayakine opewa kumwa walwa wamphamvu olo vakumwa voyavija. Mwewo mukaliikila malamulo pa nkhani ya kumwa walwa, vizankhale vosavuta kuŵakonkheja. Nkhilisitu wotang’a mwauzimu wamene oliikila malile pankhani yakumwa, ofunikilalini kuchita nsoni ponena za vangaganize ayakine.

N’chinthu chofunika ngako kuganizila vangaganize ŵanthu ayakine. Lemba ya Aroma 14:21 yunena kuti: “Kulibwino kusalya nyama olo kumwa vinyu kapena kuchita chilichonse chamene chingakhumudwise m’bale wako.” Kansi mwewo mungaŵakonkheje tyani malangizo amene aŵa? Mungaŵakonkheje mwakuwonesha chikondi. Keno mwewo muziŵa kuti m’bale wanu angakhumudwe mukamwa walwa, kansi chingankhalelini chanzelu kupewa kumwa poganizila m’bale wanu wamene uyo? Mwanjila yamene iyi, mwewo mungawoneshe kuti muganizila komasoti mulemekeza maganizo a ŵanthu ayakine mwakuganizila vofuna vawo osati vofuna va mwewo mweka.—1 Akor. 10:24.

Kuyangijila pamene apo, vingachitike kuti ku dela yamunkhala, boma yulesha kumwa walwa mopitilila malile. N’vowonekelatu kuti Nkhilisitu ofunikila kumvwila malamulo amene awo. Mwachisanzo, boma ingankhazikishe malamulo olesha kumwa walwa kwa ŵana atontho-atontho, olesha kuyendesha motoka olo kukatishila ntchito mashini ayakine pavuli pakumwa walwa.—Aro. 13:1-5.

Yehova watipasa mphaso ziweme ngako, ndipo imozi mwa mphaso zamene izo ni ufulu wolisankhila mwatingazikatishile ntchito mphaso zawatipasa yove. Vamene ivi, vupamikijapo kusankha vakulya vatingalye komasoti vakumwa vatingamwe. Mosakaikila, sewo tutembeja ngako chifukwa cha ufulu wosankha vochita, ndipo tufuna kuwonesha kutembeja ufulu wamene uyu mwakusankha vinthu vamene vingakondweleshe Yehova.

a Bungwe yuwona zaumoyo yaku united states, inena kuti kumwa mopitilila malile olo kamozi tyala, kungachitishe munthu kupaya muyake, kulipaya, kuvutika maganizo, kuchita nkhanza za m’banja, chiwele-wele, komasoti kupita patyala.

Vakusankha ŵanthu ayakine

Sikuti Akhilisitu onse angapange vosankha volingana. Akhilisitu ayakine angasankhe kuti akokumwa walwa molilesha. Ayakine osankha kusamwelatu, komasoti molingana na mwatawonela, ayakine osankha kuliikila malile ponena za nthawe komasoti kupaka kwa walwa wangamwe. Paliye Nkhilisitu wamene ali na udindo wofotokoza kapena kulilungamisha pa vinthu vawasankha kuchita pa nkhani yamene iyi. Chinthu chiyakine, sewo tufunalini kukakamija ayakine kupanga vosankha volingana na vasu ndipo tufunalini kuzuzula ŵanthu amene apanga vosankha vosiyana na vasu keno ofwayalini mfundo za m’Baibolo. (Aro. 14:1-6) Tiyeni tikokumbukila nthawe zonse kuti monga Akhilisitu achendi tufuna kuchita vonse kuti tipitilije kunkhala mwantendele komasoti mokatijana.—Aro. 14:19.

    Mabuku a Chinsenga (2014-2025)
    Fumani
    Loŵani
    • Chinsenga (Mozambique)
    • Tumijilani muyanu
    • Yamukonda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible Tract Society of Pennsylvania
    • Malangizo okatishila ntchito
    • Nkhani yosunga chisinsi
    • Kuika chitetezo
    • JW.ORG
    • Loŵani
    Tumijilani muyanu