“Ne ke Nyaka Gore Batho ka Mokana ga Bona ba Tshwariwe Gabutši”

Ke belegiwwe ka April 1951, hala Nairobi, Kenya. Babelegi baka ne ba tšwa India fote ne ba le ga sedumedi sa Sikh. Ka taba la gore bhuti wa papa o yye a hlokofala, papa o yye a tseya mosadi wage ke mokane a ba le basadi ka babedi. Mosadi wage wa mathomo go leng mmane waka ne a se na matšhika ya go maka selo. Mmane le mmangwane ne ba belega bana ka nako ka yi teya. Byalo ke gudiye ke na le banyanana ba go tlala go tokegela le bala ba mmangwane—mo re felele ka mokana ga rune ke mo re le kašupa. Ka 1964, mo ke na le 13 ya mengwaga papa o yye a hlokofala.

Ne ke Nyaka Gore Batho ba Tshwariwe Gabutši

Mo ke gola ke bonne batho ba go tlala ba sa kwane fote ba hlawolana. Ka nthago, mo ke thomisa go tšhuta Bhayibele ke yye ka di bona gore mutši wa geru wo tshwana le wa Lliya le Reyitšhele ba ka ho Bhayibeleng. Ke yye ka di bona gore ba mutši wa geru a ba tshware batho ba Kenya gabutši fote ne ba re tšhutisa gore re ba tseye go se ba selo. Papaka ne a nyaka gore re nghanelane le bayagelani ba Mayuropo, a hlaya gore re nyoko tšhuta se sengwana ga bona. Mara ne a sa nyake gore re nghanelane le Maafrikha ka taba la gore ne a tseya gore a go na so re ka se tšhutang ga bona. Fote ne a re botsa le gore re hloye le batho ba Mapakistani, re ba tseye go le manaba ya rune. Ne ke sa kwane le tso papa ne a nyaka re di maka—ka gore ne ke nyaka gore batho ka moka ba tshwariwe gabutši.

Sedumedi sa Sikhism se thomisiye go ba gona 1500 ya mengwaga ya go feta, se thomme ke Guru Nānak. Ke yye ka yamogela tso Nānak ne a di tšhutisa, go tokegela le taba ya gore go na le Modimo wa mannete ka woteya. Mara ke yye ka bona batho ba Sikh ba sa tshwarane gabutši, byalo ke yye ka nagana gore go na le bothatha ka sedumedi sowa.

Ne go se tsona fela tso di sa njising di wela. Ka gore sedumedi sa Sikhism ne go le sona fela so ne se na le mengwagangwaga se le gona, ke yye ka tiputsisa gore: ‘Ke mo go na le sedumedi sefeng mo se soko bane se ba gona? Ke mokgwa wofeng wa gabutši wo Modimo a wo yamogelang mo re mo rapela?’ Fote ga geru ne re na le dikhalenda tsa botala tsa gore ne di na le lesome la dithombhe tsa batho ba botala ba go yeta sedumedi sa Sikh guru mahlong. Mara ke yye ka tiputsisa gore: ‘Re tšiba byang gore ne ba lebelelega ka mokgonone? Ke ntaba ye mongwana le ye mongwana a kgotamela dithombhe tsa guru, go tshwana le ka mokgo ba geru le ba bangwana ba makang, le mo bona beng ba ga guru ba hlayye gore di nyaka re rapela Modimo wa mannete?’

Ka 1965 mo ke na le 14 ya mengwaga, mutši wa geru wo yye wa rurela India. Lephelo ne le thathafa ka gore ne re se na tšheleta ya go tiphidisa. Ka nthago ga mongwaga, re yye ra rorela England. Re tlugiye ka moka ka nako ka yi teya le ba mutši wa geru, ra ya ra dula Leicester.

Mo ke na le 16 ya mengwaga, ke yye ka thomisa go tshwara-tshwara matogo ya mohlobohlobo, ka ho nthoko ke kena sekolo sa bošego gore ke ye mahlong ke tšhuta ka gore ne ke lisetsiye sekolo. Mara ke yye ka di bona gore a re tshwariwi go lekana mo mmerekong. Mo re beyisa, Makgowa ne ba ma golela go phala batho ba go tšwa ga mafase ya mehlobohlobo ba gore ba dula hone polekeng. Ka taba la gore ne ke nyaka gore batho ba tshwariwe go lekana di yye dya ntšhofa gore ke yemelele dibereki tsone. Ke yye ka ba botsa gore ba toyatoye ba sa bereke go segela ba ba golela tšheleta ya go lekana le ya makgowa. Ne ke nyaka gore re sa hlawolane.

Ke Yye ka Kraya Diphetolo

Ne go ro ba mong la mathomo ke gahlana le Dihlatse Tsa Jehova ka 1968, mo banna ka babedi ba kokota monyako waka. Di hlayye gore Mmušo wa Modimo wo nyoko tshwara batho ka moka go lekana. Ye mongwana wa Dihlatse tsone o yye a boya a na le mosadi wage. Ke yye ka thomisa go tšhuta Bhayibele le bosesi baka Jaswinder le Chani. Ka nthago ga gore re fetse go bala kobodi ya ditšhuto, ne re sa sa kamaka gore Jehova ke Modimo wa mannete, gore Bhayibele ke lentsu lage le gore Mmušo wage ke wona fela wo ka sa makeng batho lešidi.

Mara mutši wa geru wo yye wa re phigisa go baba. Ka nthago ga likgu la papa, bhuti o yye a ba hlogo ya mutši wa geru. Mmangwane o yye a mo hlohletsela gore a re phigise. Ne a teya bosesi baka ba banyana Jaswinder le Chani, a ba raganya ka dijombho. Ne a di tšiba gore nna nka kgona go tiyemelela ka gore ne ke šele ke na le 18 ya mengwaga, mara ga bosesi baka ne a fo maka tso a nyakang go di maka ga bona. Tšatši le lengwana o yye a tseya Bhayibele a yi bula, a tšhuba maphephe ya yona a beya mo thina le difahlego tsa bona ke mokane a re, “Botsaneng Jehova a tlose mollo wowa!” Ka nako yonone, re yye ra ya megahlanong ya go tlalanyana ka makhukhung. Le mo go le ka mokgonone, ne re nyaka go rapela Modimo wa mannete Jehova. Mara ne di bonala nkare di ka sa kgonege ka taba la seyemo so ne re ghulana naso. Byalo re yye ra polana gore re tloge gaye re ye ga poleke ya gore yi pasopegiye. Re di maka-makiye byang tsotsone?

Re yye ra thomisa go beya tšheleta yo ne ba re lokisa yona le ya bhase ra gahlanisa le ya mogolo waka ya gore ne ke fela ke yi neya mmangwane. Re rekiye kararo ya dikhwama ra di wotametsa mo ne re sa dule gona, ke mokane ne re tseya dikobo ka go nyana ka go nyana re ya re tšhela. Ka May 1972, mo Jaswinder a thomisa go nkgelela go ba le 18 ya mengwaga ne re šele re na le R4 800. re yye ra kalama setimela ra ya Penzance ka borwa-bodikela bya England. Mo re segela Penzance, re yye re fowunela Dihlatse tsa go dula gana hone polekeng. Magageru ma yye ma re yamogela ka matsogo ka mabedi. Re yye ra kraya mmereko ya go tlalanyana, wa go tshwana le wa go thula dihlapi re di yedisa, gore re thogo patela rente ya mo re dulang.

Re yye mahlong re tšhuta Bhayibele le Harry le Betty ba ga Briggs, ne go le monna le mosadi ba gore ba šele ba tsofele. Ka September 1972, mo re kene re sa wutamme, re yye ra kolobetsiwa Holong ya Mmušo ya Truro. Chani o yye a thomisa go ba mošupatsela ke mokane nna le Jaswinder ne re mo thega ka tsa ditšheleta.

Go Bereka mo go Gayelang Batšhomayedi

Le mo Harry le Betty ba šele ba na le mengwaga ya go teya gana hala ga bo ma 80, mara ne ba dula ba ya gwe tšhomayeleng ga poleke ye nyana ya go dukuluga ke meetši ya Scilly, ya gore yi thina le England ka borwa-bodikela. Mošupetso wa bona wo re hlohletsele gore re kwe re nyaka go maka tsotsone ba di makang. Le mo go le ka mokgonone ka 1973, ka nthago ga polabodisano ya rune le Mogageru Skinner, ye re bolabodiyeng ka yene ku mathomisong, ne re di tšiba gore re tshwanele re make ying.

Ka January 1974, re rekiye dithikiti tsa go ya New Delhi, India, ga gore Brother Dick Cotterill o re dumelele gore re dule ga ntlo ya barumiwa byalo ka divakaši. Chani ne go le mošupatsela wa nako ka moka ke mokane nna le Jaswinder re yye ra yeketsa nako yo re yi fetsang re le tšhomong.

Mafelelong ba yye ba re romela Punjab, toropo ya lebowa-bodikela bya India, ga gore re segele re dula tsa senakonyana ga ntlo ya barumiwa toropong ya Chandigarh ke mokane ka nthago ra kraya poleke ya rune ra renta. Ke thomisiye go ba mošupatsela wa nako ka moka ka September 1974 ke mokane ba yye ba mmema gore ke be mošupatsela wa go hlawolega ka 1975. Mmereko wa go tšhomayela o n’gelepiye gore ke thogo bona gore go nyakega dikgatiso tsa Sepunjabi, gore batho ba kgone go tšhuta ka Jehova gore ke Modimo wa go nyakanana fote aa hlawolane. Ka 1976, lekala la India le yye la re mema re le ka bararo ga rune gore re tle re gelepe ka go hlatolla dikgatiso tsa Sepunjabi. Mmereko wone ne wo roba ka matla ka taba la gore ne re se na dikhomphyutha. Ne di nyaka gore re ngwale fase tso ne re di hlatolla fote re di pombhole ka nthago ga mo re šele re di badiye. Ne re berekisana le ba go phrintha ba gana ho thina ba gore ne ba na le motšhini wa botala wa gore ne di nyaka ba tšhele hlaka ka yyoši ka yyoši ka letsogo.

Ke Jabodiye le mo ke Ghulana le Mathatha ya go Lwalalwala

Seyemo sa rune se yye sa tšhentšha ka go yakgoswa. Jaswinder o gahlanne le mogageru wa gore o yye a mo nyala ke mokane ba rurela Canada. Chani o šadhiye le mogageru wa Jeremane wa gore ne a vakašiye United States ke mokane ba rurela gona. Ke yye ka lwala ka matla ke mokane ka boyela England ka October 1976. Mmane le bhuti ba gore ne ba sa phigise dinnete ne ba dula Leicester, ba yye ba n’yamogela ka matsogo ka mabedi. Ba yye ba kraya gore ke na le bolwele bya go sa tlwayelega bya gore bo sinya disele tsa madi fote ne di nyaka gore ke yalafiwe, ne di nyaka gore ba tlose sa go sefa madi mo mmeleng waka. Ke yye ka lisetsa go ba mošupatsela.

Ke rapele Jehova di mpaba gore mo nkare ke nyoko ba kawone ke nyoko boyela ga mmereko waka wa nako ka moka. Ke makiye ka mokgonone! Le mo ka dinako tse dingwana ne ke fela ke lwala ka matla mara ke yye ka rurela Wolverhampton ka 1978, ka bereka ke le mošupatsela ga poleke ye kgolo ya batho ba go bolabola Sepunjabi. Re ngwadiye dimemo tsa go mema batho mogahlanong ra di gatisa gore re be le tsa go tlala ke mokane ra di yisa ga ditolo tsa gana hone thina. Re yye ra di neya batho ba go bolabola Sepunjabi, re ba mema ga polabolo ya batho ka moka. Gana byalo Bhrithani yi na le kapheta ya diphutego le kararo ya megoba.

Lekala la Bhrithani ne le tšiba ka mmereko waka wa go hlatolla Sepunjabi hala India. Byalo ofisi ya lekala yi yye ya nfowunela mafelelong ya 1980. Ke yye ka thomisa go gelepa Bhethele ya London ke lukiselela dihlaka, dilo tsa go bereka ka khomphyuta ke boya ke gelepa ka go maka dilo tso ba di berekisang mo go hlatolliwa dikgatiso tsa rune tsa Segurmukhi. Ne ke dula ke tshwaraganne ka gore ne ke bereka ke boya ke pasopa mmane ka gore ne a dula kgole fote ke gelepa Bhethele. Mara ne di njabodisa ka matla go bereka Bhethele.

Ka September 1991, ba yye ba mpitsa gore ke tle ke bereke nako ka moka Bhethele, ne re bereka ka go hlatolla dikgatiso tsa Bhayibele tsa Sepunjabi. Tsotsone di f’lo nšiya ke yahlamme. Ne ke sa sa tshwanelega, ke lwala fote mengwaga yi šele yi takamele gore nka bereka Bhethele. Mara Jehova o nrufiye. Mo nkene ke bereka Bhethele bolwele byaka bo yye bya thomisa. Ka dinako tsa go tlala ne ke fela ke lebeletsana le bothatha bya madi mo ba kene ba n’yedisa madi ba boya ba berekisa mekgwa ye mengwana mo ba n’nyalafa. Ye wa go bereka ka madi wa gore ne a n’nyalafa ke mo a jabodiye ka matla mo a mpona ke hlakarela, tsa gore ba šinnye ba mmema ga mogahlano wa gore ne go na le 40 ya ditogotela ga sepetlele se segolo sa ku London. Ke bolabodiye 10 ya diminetsi ke neya bohlatse ga taba ya go sa tšhele madi, ke mokane gwa latela diputsiso le diphetolo tsa gore di yye dya fetola ke mogageru wa go bereka ga Komiti ya go Berekisana le Dipetlele.

Ga dinako tsowa tsa go thathafa, bosesi baka Jaswinder le Chani ne ba nthega, fote ke leboga magageru ya Bhethele le banghana baka ke sa fetse ka gore ba yye ba nthega. Ga dinako tsowa ka moka tsa mo go thathafa, Jehova o yye a nneya matšhika ya go ya mahlong ke maka mmereko waka.—Pisalema 73:26.

Go Rufa ke Jehova Gwa Ghanyisana

Ga 33 ya mengwaga yo yi fitiyeng ke le Bhethele ke bonne mantsu yawa ya gore “mo liketse ga Jehova, o ko thogo mmona gore o lukiye.” (Pisalema 34:8; Diyema 10:22) Ke hlohletsele ke mešupetso ya bo ba go tshepega ba gore ba šele ba tsofele. Mo ke lebelela ku nthago, ke kwa ke jabola ka matla mo ke bona batho ba gore ne ke ba tšhutisa Bhayibele ka Sepunjabi ba ba malata ya Jehova ya go tshepega. Ke na le senghana sa gabutši le ba mutši wa geru. Mmane le bhuti a yi Dihlatse mara mmane o dula a hlaya gore, “O tineyele tsa mannete ga Modimo.” Mo ke nyaka go lisetsa Bhethele gore ke ye ke pasope mmane wa rune wa gore o šele a gudiye, bhuti o yitseri: “O maka mmereko wa gabutši. O sa lisetsi.” Le mo mmane a dula kgole le Bhethele ga poleke ya gore ba pasopa bo ba gore ba tsofele mara ke mo vakašela ga tlele ka mokgo nka kgonang.

Mo ke ghulana le dintshitshire ho lephelong, ka mo monaganong waka ke nyoko re: ‘O sa tšhabe, Kamal. Jehova ke legawu lago. Patela yago go nyoko ba ye kgolo ka matla.’ (Genesi 15:1) Ke leboga Jehova, “Modimo wa go sa hlawolane,” go ba a n’gelepiye ke sa le ye monyana a boya a nneya mmereko wa gabutši gore ke wo make. (Jesaya 30:18) Ke yi yemele ka maahlo ya makhubedu nako yo ya gore “aa šiyo le ka wweši ye a nyoko hlayang gore: “Ke ya lwala.’”—Jesaya 33:24.