Nako Le Bosafelego Ke’ng Seo ge e le Gabotse re se Tsebago ka Tšona?
ENSAEKLOPEDIA e nngwe e bolela gore: “Nako go bonala e le e nngwe ya dibopego tša sephiri kudu phihlelong ya motho.” Ee, go hlalosa nako ka mantšu a bonolo go nyaka go sa kgonege. Re ka bolela gore nako e a “feta,” e a “sepela” e a “kitima” gaešita le gore rena ka borena re “sepedišana le nako.” Eupša re tloga re sa tsebe seo re bolelago ka sona.
Nako e hlalositšwe e le “monabo gare ga ditiragalo tše pedi.” Lega go le bjalo, go tšwa phihlelong go bonagala nako e se ya ithekga ka ditiragalo; go bonagala e tšwela pele go sa šetšwe gore go direga se sengwe goba go sa direge selo. Radifilosofi yo mongwe o bolela gore ge e le gabotse nako ga e gona eupša e fo ba e le selo seo se ikakanyetšwago. Na selo seo se phihlelo ya rena e kaakaa e theilwego go sona e ka fo ba e le karolo ya go ikakanyetša dilo ga rena?
Pono ya Beibele ka Nako
Beibele ga e nee tlhaloso le ge e le efe ya nako, e lego seo se bontšhago gore mohlomongwe motho a ka se kgone go e kwešiša ka mo go tletšego. E swana le sebaka-baka seo se se nago magomo seo le sona re hwetšago go le thata go se kwešiša. Go bonagala nako e le se sengwe sa dilo tšeo di ka kwešišwago ka mo go tletšego ke Modimo feela ka gobane e le yena a nnoši e lego “wa mehla e se naxo mathômô, e se naxo mafêlô.”—Psalme 90:2.
Gaešita le ge Beibele e sa hlalose nako, e bolela ka nako e le selo seo se lego gona e le ka kgonthe. Sa pele, Beibele e re botša gore Modimo o bopile “dietša”—letšatši, kgwedi le dinaledi—e le dilo tša go swaya nako, “tša xo ba ditaetšô tša mabaka le tša matšatši le tša nywaxa.” Ditiragalo tše dintši tšeo di begilwego ka Beibeleng di theilwe ka go tia go feteng ga nako. (Genesi 1:14; 5:3-32; 7:11, 12; 11:10-32; Ekisodo 12:40, 41) Beibele gape e bolela ka nako e le selo seo re swanetšego go se diriša ka bohlale e le gore re tle re hwetše tšhegofatšo ya Modimo ya nako e sa felego—e lego tebelelo ya go phela ka mo go sa felego.—Ba-Efeso 5:15, 16.
Bophelo bjo bo sa Felego—Na ke Taba e Kwagalago?
Gaešita le ge go leka go kwešiša seo nako e lego sona e le ka kgonthe e le mo go gakantšhago, go batho ba bantši kgopolo ya bophelo bjo bo sa felego, goba go phela go ya go ile ke e makatšago kudu. Lebaka le lengwe la se e ka ba gore phihlelo ya rena mabapi le nako ka mehla e ile ya tswalana le modikologo wa go belegwa, kgolo, go tšofala le lehu. Ka gona, re ile ra tla ra tswalanya go sepela ga nako le mogato wa go tšofala ka bowona. Go ba bantši, go nagana ka tsela le ge e le efe e fapanego go ka bonagala e le go senya tlhaloso ya seo nako e lego sona. Mo gongwe ba ka botšiša gore, ‘Ke ka baka la’ng batho e ka ba ba fapanego go seo diphedi tše dingwe ka moka go bonalago di swanetše go feta go sona?’
Seo gantši batho ba se hlokomologago mabakeng ao ba fahlelago ka ona ke therešo ya gore batho e šetše e le bao ba fapanego le dibopiwa tše dingwe ka moka ka dilo tše dintši. Ka mohlala, diphoofolo ga di na tlhaologanyo yeo batho ba nago le yona. Go sa šetšwe dipolelo tša go ganetša seo, ga di kgone go tšweletša dilo go fetela ka kua ga tlhago ya tšona. Ga di na dimpho tša bokgabo goba bokgoni bja go bontšha lerato le tebogo bjoo batho ba nago le bjona. Ge e ba batho ba filwe tekanyo e kgolo gakaakaa ge e le mabapi le dika tše le bokgoni bjo, tšeo di dirago gore bophelo bo be le morero, ke ka baka la’ng go sa kgonege gore ba bile ba filwe mo go oketšegilego ge go tliwa tabeng ya bophelo ka bobjona?
Ka lehlakoreng le lengwe, na ga se mo go makatšago gore dihlare, tšeo di sa kgonego go nagana di phela nywaga e dikete mabakeng a mangwe, mola ka kakaretšo batho ba nago le tlhaologanyo ba ka kgona go phela nywaga e 70 goba e 80 feela? Na ga se mo go ganetšanago gore dikhudu, tšeo di se nago bokgoni bja go tšweletša dilo goba bokgabo, di ka phela nywaga e fetago e 200 mola batho bao ba humišitšwego gakaakaa ka bokgoni bjo ba phela mo e bilego e le ka tlase ga seripa-gare sa lebaka leo?
Gaešita le ge motho a ka se kwešiše taba ya nako le bosafelego ka mo go tletšego, kholofetšo ya bophelo bjo bo sa felego e sa dutše e le kholofetšo e theilwego ka go tia Beibeleng. Polelwana e rego “bophelo bjo bo sa felego” e hwetšagala mo e ka bago ka makga a 40 ka gare ga yona. Eupša ge e ba morero wa Modimo e le gore batho ba swanetše go phela ka mo go sa felego, ke ka baka la’ng o se wa hlwa o phethagala? Potšišo ye e tla ahla-ahlwa sehlogong se se latelago.