Dintlha tše Kgolo tša Beibele Diema 1:1-31:31

Boifang Jehofa Gomme le tla Thaba

“Mathômô a bohlale ké xo boifa Morôna.” (9:10) Se se bontšhwa gabotse gakaakang go Diema! Puku ye ya Beibele ye e ilego ya fetšwa mo e ka bago ka 716 Pele ga Mehla ya Rena, e re thuša gore re bontšhe bohlale, e lego go diriša tsebo ka mo go nepagetšego. Ela hloko diema tše tša bohlale gomme o tla thaba.

Theetša Bohlale

Bala Diema 1:1-2:22. “Xo boifa Morêna” ke yona tsebo ya kgonthe. Ge e ba re amogela tayo, re ka se ke ra tlatša badira-dibe go direng diphošo. Go bao ba boifago Jehofa, ruri o ba nea bohlale bjoo bo ba šireletšago malebana le badira-bokgopo.

◆ 1:7—“Xo boifa Morêna” ke eng?

Ke poifo, tlhompho ya kgonthe le poifo e lokilego ya go boifa go se mo kgahliše ka gobane re lemoga kgaugelo ya gagwe le botho bja gagwe. “Xo boifa Morêna” go bolela go dumela gore ke Moahlodi yo a Phagamego le Ra-matla-ohle, yo a nago le tshwanelo le matla a go tliša kotlo goba lehu go bao ba sa mo kwego. Le gona go bolela go direla Modimo ka potego, go mmota ka mo go feletšego le go hloya seo e lego se sebe mahlong a gagwe.—Psalme 2:11; 115:11; Diema 8:13.

◆ 2:7—Potego ke eng?

Mantšu a Sehebere ao a šupago potego a na le tlhaloso ya setlogo ya seo e lego sa “botlalo” goba “se se feletšego.” Gantši a bolela go hlweka boitshwarong le go se be le bosodi. ‘Bao ba sepelago ka go botega’ ga ba šišinyege boineelong bja bona go Jehofa. Go “baloki” ba bjalo ke yena “kotsê” ya tšhireletšo ka gobane ba bontšha bohlale bja kgonthe gomme ba dumelelana le melao ya gagwe ya go loka.

Thuto go Rena: Ge e ba re boifa Jehofa, gona re tla amogela tayo yeo a e neago ka Lentšu la gagwe le phuthego. Go palelwa ke go dira bjalo go tla re balela lehlakoreng la “mašilo,” e lego badira-dibe bao ba sa boifego Modimo. Ka gona anke re amogeleng tayo ya gagwe e lerato.—Diema 1:7; Ba-Hebere 12:6.

Hlompha Bohlale

Bala Diema 3:1-4:27. Gore o be le temogo e botse, “bôta Modimo ka pelo ka moka.” Lethabo ke la bao ba hlomphago bohlale ka go fetišiša. Tsela ya bona e swana le seetša seo se golago ka mehla, eupja ba swanetše go diša pelo.

◆ 4:18—“Mmila wa baloki” e-ba o nago le seetša kudu bjang?

Mahlasedi a letšatši e ba ao a tagilego kudu go tloga ka mahuba go fihla ‘ge letšatši le hlabile.’ Ka mo go swanago, seetša sa moya se ya se dutše se taga go batho ba Jehofa ge nako e dutše e tšwela pele. Ge re dutše re batamela kudu ditiragalo, kwešišo ya rena ya go phethagatšwa ga merero ya Jehofa e ba e kgolo. Diporofeto tša Modimo di utologa go rena ge moya o mokgethwa wa Modimo o dutše o di bonegela le ge di phethagatšwa ditiragalong tša lefase goba diphihlelong tša batho ba Jehofa. Ka gona ‘seetša sa mmila wa bona e ba se segolo.’

Thuto go Rena: Go bontšha bohlale bja kgonthe ka go dumelelana le ditaelo tša Modimo go tla re šireletša malebana le go phegelela tiro ya bošilo yeo e ka išago lehung la ka pela. Ka mohlala, bao ba hlokomologago ditaelo tša Jehofa malebana le boitshwaro bjo bo gobogilego bja botona le botshadi ba ka ba le malwetši ao a fetetšwago ka botona le botshadi ao a ka feleletšago ka lehu la ka pela. Ka gona anke re direng ka go dumelelana le ditaelo tša Modimo, ka gobane ke gona bohlale e tlago go ba “sehlare sa bophelô” go rena.—Diema 3:18.

Ditsela tša go Bontšha Bohlale

Bala Diema 5:1-9:18. Ke go bontšha bohlale go phema boitshwaro bjo bo gobogilego le go ‘thabela mosadi wa bofsa bja gago.’ Go tsopolwa dilo tše šupago tšeo Je­hofa a di hloilego, gomme go newa ditemošo malebana le dikgoketšo tša seotswa. Bohlale bjo bo mothofaditšwego ke ‘modiriši’ wa Modimo. Le gona “mathômô a bohlale ké xo boifa Morêna.”

◆ 6:1-5—Na keletšo ye e ganetšana le moya wa go fa kudu?

Seema se ga se ganetše go fa kudu, gaešita lege se eletša malebana le go tsena ditirišanong tša kgwebo tša ba bangwe, kudu-kudu tša batho bao o sa ba tsebego. Ba-Isiraele ba be ba swanetše go thuša banababo bona bao ba ‘diilago.’ (Lefitiko 25:35-38) Eupja ba bangwe ba ile ba ba ba tsenela dikgwebo tša go ipea kotsing gomme ba thekgwa ka tša ditšhelete ka go tutueletša ba bangwe ‘go itsenya molatong’ bakeng sa bona, ba holofetša go lefa ba ba nago le molato le bona ge e ba go nyakega. Ge e ba motho a wetše bothateng bjo bo bjalo, mohlomongwe ka boikgogomošo, gona keletšo e bohlale e be e le go intšha go bjona ka ntle le go dika-dika.—Diema 11:15, Phetolelo ya Kgale.

◆ 8:22-31—Na ye ke tlhaloso feela ya bohlale?

Aowa, ka gobane bohlale bo bile gona ka mehla e le seka sa Modimo wa go sa felego. (Jobo 12:13) Lega go le bjalo, mo le gona go bolelwa gore bohlale bo ile bja ‘tšweletšwa’ gomme bo be bo ‘e-na le [Jehofa] e le modiriši wa gagwe’ nakong ya go bopja ga lefase. Go lemoga bohlale bjo bo mothofaditšwego e le Morwa wa Modimo go dumelelana le therešo ya gore “[ke yena] yo mahumô ka moka a bohlale le a tsebô a fihlilwexo mo xo Yêna.”—Ba-Kolose 1:15, 16; 2:3.

Thuto go Rena: Ka go bolela ka ‘sehlabelo sa seleboga’ sa gagwe le “kênô,” ruri mosadi wa boitshwaro bjo bo gobogilego wa Diema kgaolo 7 mo gongwe a ka ba a be a bontšha gore o be a sa hlaelelwe moyeng. Dihlabelo tša dileboga di be di dirwa ka nama, bupi, makhura le beine. (Lefitiko 19:5, 6; 22:21; Numeri 15:8-10) Ka gona o be a laetša gore go be go e-na le go gontši moo go ka lewago le go nwewa ngwakong wa gagwe, gomme ‘lesogana la lešilo’ le be le tla ithabiša moo. Se ke mohlala wa kamoo motho yo a tutueditšwego ka phošo a welago boitshwarong bjo bo gobogilego. Ke gabohlokwa gakaakang go ela hloko temošo ye le go phema sebe se se bjalo sa go senyetša Modimo!—Genesi 39:7-12.

Dipapišo tše Šišinyago Kgopolo

Bala Dlema 10:1-15:33. Diema tša Salomo di thoma kudu-kudu ka diema tša go bapiša. “Xo boifa Morêna” go a gatelelwa.—10:27; 14:26, 27; 15:16, 33.

◆ 10:25—Ke ka baka la’ng go bolelwa ka “ledimo”?

Batho ba babe ka go hloka motheo melaong ya motheo ya go loka, ba swana le nywako yeo e sa tiago yeo e phušogago ge go e-na le madimo a šoro. Eupja baloki ke bao ba tsepamego ka gobane kgopolo ya bona e theilwe ka go tia melaong ya motheo ya Modimo. Go swana le moago wo o nago le motheo o mobotse, ga ba we tlase ga kgateletšo.—Mateo 7:24-27, Phetolelo ya Kgale.

◆ 11:22—Mosadi a ka swana bjang le lengina la gauta nkong ya kolobe?

Lengina la gauta la nkong leo le bewago ka lehlakoreng la nko goba karolong yeo e kgaoganyago mašobana a nko le bontšha gore yoo a le aperego e be e le motho yo a hlabologilego. Eupja ba-lsiraele ba be ba lebelela dikolobe e le tšeo di sa hlwekago le tšeo di šišimišago. Ka gona mosadi yo botse eupja e le yo a sa hlamegago o bjalo ka lengina la nko la gauta leo le lego nkong ya kolobe.

◆ 14:14—Mokgelogi o kgotsofala bjang?

“Pelo ya mokxeloxi” e kgotsofatšwa ke mokgwa wa gagwe wa bophelo wa dilo tše di bonagalago. (Psalme 144:11 -15a) Go dira seo se lokilego mahlong a Modimo ke mo go se nago mohola go yena gomme ga a nagane ka go ikarabelela go Jehofa. (1 Petro 4:3-5) Eupja “monna yo boló” o gana mekgwa ya bakgelogi gomme o kgotsofatšwa ke “tša xaxwe.” O bea dikgahlego tša moya pele, o kgomarela melao ya Modimo, o na le lethabo le legolo la go Mo direla, gomme o kgotsofatšwa ke ditšhegofatšo tša Modimo. —Psalme 144:15b.

◆ 15:23—Re ka ‘thabela bjang phetolo ya molomo wa rena’?

Se se ka direga ge keletšo ya rena e elwa hloko gomme e tšweletša mafelelo a mabotse. Eupja gore re thuše motho o mongwe, ruri re swanetše go theetša ka kelohloko, re naganišiše ka mabaka ao a bakilego bothata bja gagwe, gomme re thee keletšo ya rena Beibeleng. ‘Lentšu le bjalo la go tla lebakeng la gona ke lona le lebotse!’

Thuto go Rena: “Lešilo” le akgofela go araba ka bogale komanyo goba “maroxa,” ‘letšatšing lona leo.’ Eupja “mohlale,” e lego motho yo a nago le tlhaologanyo, o rapelela moya wa Modimo e le gore a bontšhe boitshwaro gomme a latele Lentšu la Gagwe. (Diema 12:16) Ka godira se, re ka phema phapano e nngwe yeo e ka feleletšago ka go gobatšwa maikwelong goba mmeleng go rena ka noši goba go ba bangwe.

Diema Tšeo di Nago le tše di Swanago le Tšona

Bala Diema 16:1-24:34. Diema tše tša bohlale tša Salomo di nea keletšo kudu-kudu ka dikgopolo tše di swanago. Seo se gateleIwago gape ke “xo boifa Morêna.”—16:6; 19:23; 22:4; 23:17; 24:21.

◆ 17:19—Ke’ng seo se fošagetšego ka mojako wa ka godimo?

Bao ba se ba kago ba dira mojako dintlong tša bona le dikgorong tša bona tša ka tlase ba be ba le kotsing ya go tsenelwa ke banna bao ba nametšego dipere gomme ba tšee dithoto tša bona. Seema se gape se ka šupa molomo e le mojako o phagamišitšwego ke polelo ya boikgogomošo le boikgantšho. Polelo e bjalo e godiša phapano gomme mafelelong e iša kotsing.

◆ 19:17—Ke ka baka la’ng go thuša badiidi go swana le go adima Jehofa?

Badiidi ke ba Modimo, gomme seo re ba dirago sona se balwa e le seo se dirwago go yena. (Diema 14:31) Ge e ba lerato le go fa kudu di re tutueletša go bontšha kgaugelo go badiidi goba go ba fa dimpho, re sa letele poelo lege e le efe go bona, Jehofa o lebelela go fa mo go bjalo e le dikadimo go yena tšeo a di lefago ka kgaugelo goba ditšhegofatšo. —Luka 14:12-14.

◆ 20:1—Beine ‘e na le lonya’ bjang?

Beine e ka dira gore motho yo a e nwago ka go fetiša a itshware ka tsela ya bošaedi le ya mašata. Ka ge go nwa kudu go tšweletša mafelelo a bjalo a mabe, ruri Bakriste ba swanetše go go phema.— 1 Timotheo 3:2, 3, 8; 1 Ba-Korinthe 6:9, 10; Diema 23:20, 21.

◆ 23:27, Phetolelo ya Kgale —Mosadi wa seotswa ke “molete” le “lengope” bjang?

Go etša ge diphoofolo di be di swarwa ‘meleteng e išago’ yeo e epiIwego ke batsomi, ruri le bathuši ba seotswa ba tanywa gore ba tsene boitshwarong bjo bobe. ‘Mosadi o šele’ o emela seotswa, gomme go bjalo e le ka kgonthe ka gobane diotswa tše dintši Isiraeleng e be e le batho ba šele. Go ga meetse ‘lengopeng leo le pitlaganego’ go akaretša mathata ka gobane dinkgo tšeo di dirilwego ka letsopa di phumega gabonolo mahlakoreng a tšona. Ka mo go swanago, bao ba bago le ditirišano le diotswa mo gongwe ba ka ba le dikotsi tša maikwelo le tša mmele. —Diema 7:21-27.

Thuto go Rena: “Hlatse ya maaka” e bontšha go se hlomphe Modimo gomme e ka bolawa ka tlase ga Molao. Ka gona e ka “senyêxa” diatleng tša banna goba tša Jehofa. (Diema 21:28; Doiteronomio 5:20; 19:16-21; bapiša le Ditiro 5:1-11.) Eupja “monna e a kwaxo” ka kelohloko o bolela feela ge a kgodišegile ka seo a se kwelego. Bohlatse bja gagwe bo be bo ema ‘go ya go ile’ gomme bja se ke bja nyatšwa ka morago e le bja maaka. Go feta moo, o be a ka se bolawe e le hlatse ya maaka. Bao ba neago bohlatse ditshekong tša kahlolo gare ga Dihlatse tša Jehofa ba swanetše go ba ba ile ba theetša ka kelohloko e le gore ba kgone go nea tsebišo e nepagetšego, ka gobane bohlatse bjo bo sa nepagalago goba bja maaka bo ka gobatša moyeng.

Dipapišo tše Holago

Bala Diema 25:1-29:27. Diema tša Salomo tšeo di ngwalolotšwego ke banna ba Kgoši Hiskia di ruta kudu ka dipapišo. Gare ga dilo tše dingwe, go kgothaletšwa go bota Jehofa.

◆ 26:6—Ke ka baka la’ng go dirwa papišo ka go ‘kgaola ga motho maoto a gagwe?’

Motho yo a ithipago maoto o tla ikgolofatša, go swana lege motho yo a thwalago ‘setlatla’ a dira bosenyi bjo bo golofatšago go dilo tšeo di holago yena ka noši. Modiro wo o neilwego motho wa setlatla o tla palelwa. Ka gona ke gabohlale gakaakang, go ‘lekola banna ge ba swanelega’ pele ga ge ba ka bolelelwa bakeng sa boikarabelo bja phuthego!—1 Timotheo 3:10.

◆ 27:17—Sefahlego se ‘lootšwa’ bjang?

Go etša ge tshipi e ka dirišwa go lootša legare leo le dirilwego ka tshipi e swanago, motho yo mongwe a ka atlega go lootša tlhaologanyo le boemo bja moya bja e mongwe. Ge e ba manyami le go kopana le batho bao re sa kwanego le bona go re gatelela, ruri go re lebelela ga modumedi-gotee le rena ka kwelobohloko le kgothatšo ya Mangwalo e ka ba mo go lapološago kudu. Sefahlego sa rena seo se nyamilego se fetoga se se kaone, gomme re matlafatšwa ka kholofelo e mpsha bakeng sa go thoma bophelo bjo bo mpshafaditšwego.—Diema 13:12.

◆ 28:5—“Tšohle” di akaretša’ng?

Bao ba dirago bobe ba foufetše moyeng. (Diema 4:14-17; 2 Ba-Korinthe 4:4) Ga ba “hlathe tokô” goba seo se nepagetšego go ya ka melao ya Modimo. Ka gona ba ka se ke ba kgona go ahlola ditaba ka go nepa gomme ba dira diphetho tše swanetšego. Eupja bao ba “nyakaxo Morêna” ka thapelo le ka go ithuta Lentšu la gagwe “ba lemoxa tšohle” tšeo di nyakegago gore ba mo direle ka mo go amogelegago.—Ba-Efeso 5:15-17.

◆ 29:8—Batho ba bolelago ka boikgogomošo “ba thšuma motse” bjang?

Baikgogomoši bao ba nyatšago taolo ba bolela ka bogale. Ka gona ba gotetša mello ya lehloyo le go butšwetša dikgabo kudu mo e lego gore badudi ba motse ka moka ba swarwa ke kgabo. Eupja batho ba bohlale “ba tima boxale,” ba bolela ka boleta le ka bohlale, ba tima dikgabo tša bogale gomme ba godiša khutšo.—Diema 15:1.

Thuto go Rena: Ge e ba re ikgodiša, boikgogomošo bo tla feleletša ka gore re kokobetšwe. (Diema 29:23) Motho yo a ikgogomošago gantši o a ikgantšha, gomme se se ka feleletša ka dihlong, go goboga le go wa. (Diema 11:2; 16:18; 18:12) Modimo a ka dira gore motho yo a ikgogomošago a kokobetšwe, a theošetšwe tlase ka tsela e nngwe, mohlomongwe le go fihla ntlheng ya go fedišwa. Motho yo bjalo o kganyoga botumo, eupja batho ba hwetša ditsela tša gagwe e le tše mpe. Lega go le bjalo, motho ‘yo a ipoeditšego pelong mafelelong o tla hwetša kgodišo.’

‘Dikeno’

Bala Diema 30:1-31:31. “Moênô” wa Aguri o dumela gore “mantšu ohle a Modimo xa a na selabi.” Le gona tšeo di tsopotšwego ke dilo tšeo di lego thata kudu go ka di kwešiša, le tše dingwe. (30:1-33) “Moênô” wo Lemuele a o amogetšego go mmagwe o lemoša gore go nwa dino tše tagago go ka kgopamiša kahlolo, o kgothaletša motho go ahlola ka toka, gomme o hlalosa mosadi yo botse.—31:1-31.

◆ 30:15, 16—Bohlokwa bja mehlala ye ke eng?

E bontšha go se kgotsofale ga megabaru. Dikgofa di iphepa ka madi, go etša ge batho ba megabaru ka mehla ba nyaka tšhelete e ntši goba matla. Ka mo go swanago, Lebitla le ka mohla ga le ke le kgotsofala, eupja le dula le bulegile go amogela bahu ba ba oketšegilego. Mpa ya moopa ‘e llela’ bana. (Genesi 30:1) Naga yeo e hlasetšwego ke komelelo e nwa meetse a pula gomme kapejana ya bonala e le e omeletšego gape. Le gona mollo wo o tšhumilego dilo tšeo di lahletšwego go wona o laumiša dikgabo tšeo di latswago dilo tše dingwe tšeo di tšhumegago tšeo o ka di fihlelelago. Go bjalo le ka batho ba megabaru. Eupja bao ba hlahlwago ke bohlale bja Modimo ga ba hlohleletšwe ka mo go sa felego ke boithati bjo bo bjalo.

◆ 31:6, 7—Ke ka lebaka la’ng beine e swanetše go newa batho ba “pelo-nthso”?

Seno se tagago le beine ke diokobatši. Ka gona di tla neelwa ‘mosenyegi,’ goba yo a lego kgaufsi le go hwa goba di tla neelwa ba “pelo-nthso” gore di okobatše bohloko bja bona le mathata. Mokgwa wa kgale wa go nea basenyi beine e nago le tagi gore e okobatše bohloko bja polao o ka hlalosa lebaka leo ka lona madira a Roma a ilego a e nea Jesu Kriste nakong ya go kokotelwa ga gagwe. O ile a gana beine e bjalo ka gobane o be a rata go ba boemong bja go ikwa nakong yeo e thata gomme a kgomarele potego ya gagwe go Modimo.—Mareka 15:22-24.

◆ 31:15—‘Basadi ba ba bafsa’ ke bomang?

Mo go bolelwa ka badiredi ba basadi ba malapa. Ba be ba se na lebaka la go belaela ge e le ka go nyaka dijo goba ka modiro wo ba o abetšwego. Mosadi yo mafolofolo o be a nea ba lapa la gagwe dijo gomme le gona a kgonthišega gore basadi ba ba ba le seo ba ka se jago le mediro yeo ba swanetšego go e dira.

Thuto go Rena: Ka go se phethege, ka dinako tše dingwe re ka “ikxodiša” ka bošilo, e lego go dira maiteko a go iphagamiša. Ge e ba re dira se goba re bolela ka bogale, re swanetše go “bea seatla molomong,” re široge mantšu a mangwe ao a tlago go galefiša ka mo go oketšegilego motho yo re mo senyeditšego. Ka ge lebese le swanetše go fehlwa gore go ntšhwe makhura gomme go pikitla nko gantši go ntšha mookola, ruri go ba le phapano ge batho ba itlogela ba galefa. (Diema 30:32, 33) Mabakeng a bjalo, ke bohlale gakaakang go ikhomolela le go phema bothata bjo bongwe!

A mehola e mekaakang yeo re ka e hwetšago pukung ya Diema! Anke re akanyeng dipelong tša rena diema tše tša bohlale tše godišago poifo ya go hlompha Jehofa. Go di diriša go tla re dira gore re thabe e le ka kgonthe.