Na o ka Hlagolela Temogo e Oketšegilego?

TEMOGO ke “matla goba bokgoni bja monagano bjoo ka bjona o kgethologanyago selo se sengwe go se sengwe.” Gape e ka ba “kahlolo e nago le tlhaologanyo” goba “matla a go kwešiša go se swane ga dilo goba ga dikgopolo.” Go rialo Webster’s Universal Dictionary. Ka mo go kwagalago, temogo ke seka seo se kganyogegago. Bohlokwa bja yona bo bonwa mantšung a Salomo a rego: “Ké moo bohlale bo tsênaxo mo pelong ya xaxo; ’me tsebô e tlo natefêla môya w’axo. . . . O tlo namolêlwa ke temoxô. Mohla tsela e befaxo, O tlo hlakodišwa.”—Diema 2:10-12.

Ee, temogo e tla re thuša go lwantšha “tsela e befaxo” yeo e lego gona ka bontši lehono. Le gona e tliša mehola e mengwe e mentši. Ka mohlala, batswadi gantši ba kwa bana ba bona ba re, ‘Le fo se kwešiše!’ Ka go hlahlobišiša ka mo go tseneletšego go se nene, batswadi bao ba lemogago ba tseba kamoo ba ka fatollago maikwelo a bana ba bona le mathata ao a ba tshwenyago. (Diema 20:5) Monna yo a lemogago o tla theetša mosadi wa gagwe gomme a hwetša temogo mabapi le kgopolo le maikwelo a gagwe go feta go kitimela go dira diphetho. Mosadi o tla dira se se swanago go monna wa gagwe. Ka gona, “ngwakô ó axwa ka bohlale; ó thêwa ka thlaoloxanyô.”—Diema 24:3.

Temogo e thuša motho go swaragana le maemo ka katlego. Diema 17:27 e re: “Matsebê xa se mmolabodi; molemoxi ó pelo-keledi.” Motho yo a lemogago ga a itlhaganele, ga a kitimele boemong bjo bongwe le bjo bongwe ka ntle le go naganišiša. O naganišiša ka kelohloko mafelelo a ka bago gona pele a itlama. (Luka 14:28, 29) Gape o thabela ditswalano tše di nago le khutšo kudu le ba bangwe ka baka la gore “thlaloxanyô” e mo thuša go kgetha mantšu a gagwe ka kelohloko. (Diema 10:19; 12:8) Eupša se bohlokwa kudu ke gore motho yo a lemogago ka boikokobetšo o lemoga mefokolo ya gagwe ka noši, gomme o lebelela go Modimo go e na le go batho bakeng sa tlhahlo. Se se kgahliša Jehofa gomme ke lebaka le lengwe la go hlagolela temogo.—Diema 2:1-9; Jakobo 4:6.

Go Hlaelelwa ga Isiraele ke Temogo

Kotsi ya go palelwa ke go bontšha temogo e bonwa tiragalong ya historing ya pele ya Isiraele. Ge a lebelela morago nakong yeo, mopsalme yo a buduletšwego o itše: “Bô-tata-wešo kua Egipita xa ba’ hlôkômêla mehlôlô ya xaxo; xa ba ka ba xopola boxolo bya botho bya xaxo, ’me ba ngangana le Wene Yo-xodimo kwa Lehlaka-watlê.”—Psalme 106:7.

Ge Moše a be a etelela Isiraele pele go tšwa Egipita, Jehofa o be a šetše a bontšhitše matla a gagwe le maikemišetšo a gagwe a go lokolla batho ba gagwe ka go romela dikotlo tše lesome mmušong woo o matla wa lefase. Ka morago ga ge Farao a dumeletše ba-Isiraele go sepela, Moše o ile a ba iša mabopong a Lewatle le Lekhwibidu. Lega go le bjalo, madira a Egipita a ile a gwanta a ba šetše morago a ba lelekiša. Go ile gwa bonala eka ba-Isiraele ba be ba tantšwe le gore tokologo ya bona yeo ba bego ba sa tšwa go e hwetša e be e tla ba ya nakwana. Ka gona pego ya Beibele e re: “Xomme Ba-Isiraele ba tsênwa ke poifô e kxolo, ba xoa ba bitša Morêna [“Jehofa,” NW].” Gomme ba ile ba boela go Moše ba re: “Dilô tše O di dirile ka ’baka la’ng, wa re nthša Egipita? . . . Ka xobane, xo hwêla lešokeng, aowaa! Xo ka be xo le kaone rè le bahlanka ba Ba-Egipita.”—Ekisodo 14:10-12.

Poifo ya bona go ka bonala eka e a kwešišega go fihlela ge re gopola gore ba be ba šetše ba bone dipontšho tše lesome tše dikgolo tša matla a Jehofa. Ba ile ba itsebela ka noši seo Moše a bego a tla ba gopotša ka sona nywaga e 40 ka morago: “Morêna a re nthša Egipita ka seatla se matla, à emišitše letsôxô la xaxwe, ka tše kxolo tše di boifišaxo, le ka matete le mehlôlô.” (Doiteronomio 26:8) Ka gona, bjalo ka ge mopsalme a ngwadile, ge ba-Isiraele ba hlanogela tlhahlo ya Moše, “xa ba’ hlôkômêla.” Lega go le bjalo, Jehofa ka go botegela kholofetšo ya gagwe, o ile a phethagatša ka potego phenyo e makatšago go madira a Egipita.—Ekisodo 14:19-31.

Tumelo ya rena e be e tla tekema ge e ba re be re ka lebana le diteko ka go belaela goba ka tika-tiko. Temogo e tla re thuša go lebelela dilo ka mehla ka pono e nabilego, re gopola kamoo Jehofa e lego yo mogolo kudu ka gona go feta le ge e le mang yo a ka bago a re ganetša. Temogo gape e tla re thuša go gopola seo Jehofa a šetšego a re diretše sona. E tla re thuša gore le ka mohla re se ke ra lebala therešo ya gore Yena “bohle ba ba mo rataxo ó ba hlôkômetše.”—Psalme 145:18-20.

Go Hwetša Temogo ya Moya

Temogo ga e fo itlela ge re dutše re gola. E swanetše go hlagolelwa. Kgoši Salomo yo bohlale, yoo a ilego a hwetša botumo bja ditšhaba-tšhaba ka baka la temogo ya gagwe, o itše: “Lehlôxônôlô le n’e khwetša-bohlale, mo-tlêlwa-ke-temoxô. Mošabô wa bohlale o phala wa lehumô; bo ruiša motho tše di fetišaxo thsipi e khwibidu.” (Diema 3:13, 14) Salomo o hweditše temogo ya gagwe kae? Go Jehofa. Ge Jehofa a botšiša Salomo gore ke tšhegofatšo efe yeo a bego a e nyaka, Salomo o ile a araba ka gore: “Nea mohlanka wa xaxo pelo e kwaxo, xore a kxônê xo buša sethšaba sa xaxo, a hlaoloxanyê botse le bobe.” (1 Dikxoši 3:9) Ee, Salomo o ile a lebelela Jehofa e le mothuši wa gagwe. O ile a kgopela temogo gomme Jehofa o ile a mo nea yona ka tekanyo e sa tlwaelegago. Mafelelo e bile afe? “Bohlale bya Salomo bya xola bya feta bohlale bya ba Bohlabêla, le mahlale ka moka a Ba-Egipita.”—1 Dikxoši 4:30.

Phihlelo ya Salomo e re bontšha moo re ka yago gona ge re tsoma temogo. Go swana le Salomo, re swanetše go lebelela go Jehofa. Bjang? Ee, Jehofa o lokišeditše Lentšu la gagwe, e lego Beibele yeo e re neago temogo mabapi le tsela ya gagwe ya go nagana. Ge re bala Beibele, re epa mothopong o bohlokwa wa tsebo yeo e tla re neago motheo wa temogo ya moya. Tsebišo yeo re e kgobelago mmalong wa rena wa Beibele go swanetše go naganišišwa ka yona. Ke moka e ka dirišetšwa go dira diphetho tše di nepagetšego. Ge nako e dutše e e-ya matla a rena a go nagana a gola go ya bokgoleng bjoo re bago “ba-boló-ka-tlalô [matleng a kwešišo, NW],” re kgonago go “kxetholoxanya [goba go lemoga magareng ga] botse le bobe.”—1 Ba-Korinthe 14:20; Ba-Hebere 5:14; bapiša le 1 Ba-Korinthe 2:10.

Ka mo go kgahlišago, re sa dutše re ka holwa ke temogo yeo Jehofa a e neilego Salomo. Bjang? Salomo o ile a fetoga setsebi go boleleng bohlale ka sebopego sa diema tšeo ge e le gabotse, e bego e le dipolelo tše buduletšwego tša bohlale bja Modimo. Bontši bja dipolelo tše bo bolokilwe ka pukung ya Beibele ya Diema. Go ithuta puku yeo go re thuša go holwa ke temogo ya Salomo gotee le go godiša temogo rena ka noši.

Go re thuša mmalong wa rena wa Beibele, re ka diriša dithušo tša go ithuta Beibele tše bjalo ka dimakasine tša Morokami le Phafoga! Ka nywaga e fetago e 116 Morokami o be o dutše o tsebatša Mmušo wa Jehofa go batho ba dipelo tše botegago. Makasine wa Phafoga! le tšeo e di hlatlamago di be di dutše di hlalosa ka maemo a lefase ga e sa le go tloga ka 1919. Dimakasine tše tše pedi di hlahloba ditherešo tša Beibele e bile di nea seetša se se tšwelago pele sa moya seo se re thušago go lemoga diphošo, go sa šetšwe ge e ba di rutwa ke Bojakane goba di hwetšwa mekgweng ya rena ka noši ya go nagana.—Diema 4:18.

Thušo e nngwe tabeng ya go godiša temogo ke bagwera ba babotse. Se sengwe sa diema tša Kgoši Salomo se re: “Šika le bahlale O hlalefê; mokxônana-le-mašilo ó tlo thsereana.” (Diema 13:20) Go a nyamiša gore Rehabeama morwa wa Kgoši Salomo ga se a ka a gopola seema se lebakeng le bohlokwa bophelong bja gagwe. Ka morago ga lehu la tatagwe, meloko ya Isiraele e ile ya tla go yena e nyaka gore a bebofatše dikgateletšo tša bona. Sa mathomo, Rehabeama o ile a boledišana le banna ba bagolo, gomme bona ba ile ba bontšha temogo ge ba be ba mo kgothaletša go theetša balata ba gagwe. Ka morago o ile a ya go masogana. Ba ba ile ba bontšha go hloka phihlelo le go hloka temogo ka go kgothaletša Rehabeama go araba ba-Isiraele ka ditšhošetšo. Rehabeama o ile a theetša masogana. Mafelelo e bile afe? Ba-Isiraele ba ile ba rabela, gomme Rehabeama a lahlegelwa ke karolo e kgolo ya mmušo wa gagwe.—1 Dikxoši 12:1-17.

Karolo e bohlokwa ya go godiša temogo ke go nyaka thušo ya moya o mokgethwa. Ge a hlahloba ditirišano tša Jehofa le ba-Isiraele ka morago ga go lokollwa ga bona bothopša kua Egipita, Nehemia mongwadi wa Beibele o itše: “Wa ba nea Môya w’axo wa tše boló Wa ba ruta.” (Nehemia 9:20) Moya wa Jehofa gape o ka thuša go re dira gore re be le temogo. Ge o dutše o rapelela moya wa Jehofa gore o go nee temogo, rapela ka kgodišego ka gobane Jehofa o “nea bohle ka xo rata, à sa nyatše motho.”—Jakobo 1:5; Mateo 7:7-11; 21:22.

Temogo le Tlhaologanyo

Moapostola Paulo o bontšhitše temogo ge a be a bolela therešo go batho ba ditšhaba. Ka mohlala, nakong e nngwe ge a be a le kua Athene o ile a ‘sepela le motse woo’ a bona mo ba išago didimo tša bona. Paulo o be a dikaneditšwe ke medimo ya diswantšho, gomme moya wa gagwe wa thoma go selekega. Gabjale o be a e-na le phetho ye a swanetšego go e dira. Na o swanetše go latela tsela e bolokegilego gomme a homole? Goba na o be a swanetše go bolela a sa pepetletše mabapi le borapedi bjo atilego bja medimo ya diswantšho bjo a ilego a hwetša bo selekiša gakaakaa, gaešita le ge go dira bjalo go be go ka ba kotsi?

Paulo o ile a dira ka temogo. O ile a bona aletare e ngwadilwego mongwalo o rego: “Ké ya Modimo wa xo se tsebye.” Paulo ka bohlale o ile a dumela go ba ga bona ba ineetšego go medimo ya diswantšho ke moka a diriša aletare yeo bjalo ka tsela ya go rola sehlogo sa “Modimo e a dirilexo lexohle, le tšohle tše di lexo mo xo lôna.” Ee, Jehofa e be e le Modimo yo ba bego ba sa tsebe ka ga gagwe! Paulo ka tsela yeo o ile a ela hloko go kgomega ga bona ka taba ye gomme a kgona go nea bohlatse bjo bobotse. Mafelelo ya ba afe? Batho ba bantši ba ile ba amogela therešo go akaretša le “Dionisio wa lekxotla la mošatê, le mosadi e mongwê leina la xaxwe e lexo Damarisa, bà na le ba bangwê ba bôná.” (Ditiro 17:16-34) A mohlala o mobotse wa temogo woo Paulo a ilego a ba le wona!

Ka ntle le pelaelo, temogo ga e itlele gabonolo goba ka tlhago. Eupša ka go se fele pelo, thapelo, boiteko bja kgonthe, bagwera ba bohlale, go ithuta Beibele le go naganišiša ka yona, gotee le go ithekga ka moya o mokgethwa wa Jehofa, le wena o ka e hlagolela.