LAEPRARI YA INTHANETENG
Watchtower
LAEPRARI YA INTHANETENG
Sepedi
  • BEIBELE
  • DIKGATIŠO
  • DIBOKA
  • w95 12/15 pp. 11-16
  • Ba “Dirile ka Wona Mokgwa Woo”

Karolo ye ga e na bidio.

Tshwarelo, go bile le bothatanyana ka bidio ye.

  • Ba “Dirile ka Wona Mokgwa Woo”
  • Morokami o Tsebatša Mmušo wa Jehofa—1995
  • Dihlogwana
  • Tšeo di Swanago
  • Mehleng ya Noage
  • Moše—Monna yo a Ipoeditšego Kudu
  • Jošua—O na le Sebete Gomme o Matla Kudu
  • Dikgoši—Tše Botegago le tše sa Kwego
  • Go Phela ka Lentšu la Modimo
  • Go Tseba Ditsela tša Jehofa
    Morokami o Tsebatša Mmušo wa Jehofa—2005
  • Seo Jošua a Ilego a se Gopola
    Morokami o Tsebatša Mmušo wa Jehofa—2002
  • Puku ya Beibele ya bo-5 Doiteronomio
    ‘Mangwalo ka Moka a Buduletšwe ke Modimo Gomme a a Hola’
  • Puku ya Beibele ya bo-2 Ekisodo
    ‘Mangwalo ka Moka a Buduletšwe ke Modimo Gomme a a Hola’
Bona tše dingwe
Morokami o Tsebatša Mmušo wa Jehofa—1995
w95 12/15 pp. 11-16

Ba “Dirile ka Wona Mokgwa Woo”

“Xobane leratô la xo rata Modimo ké xe re e-ya ka melaô ya xaxwe.”—1 JOHANE 5:3.

1. Go ka thwe’ng ka bogolo bja lerato la Modimo?

“MODIMO KÉ YÊNA LERATÔ.” Ka moka bao ba thomago go tseba Modimo gomme ba kwa melao ya gagwe ba lemoga ka mo go tseneletšego go iša ga lerato leo. “Leratô xe le le xôna, xa se ka xore ké rena re ratilexo Modimo; ké ka xe Yêna a re ratile a roma Morwa wa xaxwe, a ba seloba sa dibe tša rena.” Ge re dutše re dumela sehlabelong se bohlokwa sa Jesu sa topollo, re ‘dula re le ba lerato la Modimo.’ (1 Johane 4:8-10, 16) Ka go rialo re ka thabela lehumo la ditšhegofatšo tša moya mo nakong ye le tshepedišong e tlago ya dilo, e lego bophelo bjo bo sa felego.—Johane 17:3; 1 Johane 2:15, 17.

2. Go boloka melao ya Modimo go hotše bahlanka ba gagwe bjang?

2 Pego ya Beibele e tletše ka mehlala ya bao ba ilego ba kwa melao ya Modimo, ka go rialo ba šegofatšwa ka mo go humilego. Ba ba akaretša le dihlatse tša mehleng ya pele ga Bokriste tšeo moapostola Paulo a ngwadilego ka tše dingwe tša tšona gore: “Bôná-bao ka moka ba hwile bà dumetše, bà sešo ba amoxêla tše ba di holofedišitšwexo. Ba di bone di le kxolê ba di thabêla, ba ipolêla ba re: Re baeng le ba ba diiletšexo lefaseng.” (Ba-Hebere 11:13) Ka morago, bahlanka ba ineetšego ba Modimo ba Bakriste ba ile ba holwa ke “kxauxêlô le therešô . . . tša xo ba xôna ka Jesu Kriste.” (Johane 1:17) Nywageng ka moka e ka bago 6 000 ya histori ya motho, Jehofa o putsitše dihlatse tše di botegago tšeo di ilego tša kwa melao ya gagwe yeo ruri ‘e sego e thata.’—1 Johane 5:2, 3.

Mehleng ya Noage

3. Ke ka ditsela dife Noage a dirilego “ka wona mokgwa woo”?

3 Pego ya Beibele e re: “Ké ka tumêlô xe Noa a dirile polokêlô à laetšwe ke Modimo, a botšwa tše di bexo di sešo tša bônwa, a phološa ba lapá la xaxwe. Ké ka yôna xe a sôla lefase; xomme ya ba yêna mo-ja-bohwa ka tokô ye e tšwilexo tumêlong.” E le “sexoeledi sa tokô,” Noage o ile a kwa Modimo ka mo go feletšego, a lemoša lefase la bošoro la mehleng ya pele ga Meetse-fula ka kahlolo e batamelago ya Modimo. (Ba-Hebere 11:7; 2 Petro 2:5) Ge a be a aga areka o ile a latela polane e neilwego ke Modimo ka kelohloko. Ka morago, o ile a tsenya diphoofolo tše di kgethilwego gotee le dijo. “Noaxe a dira tšôna-tšeo tšohle, a di dira ka mo Modimo a mo laetšexo ka xôna. [O dirile ka wona mokgwa woo].”—Genesi 6:22, bapiša le NW.

4, 5. (a) Tutuetšo e mpe e kgomile batho bjang go ba go fihla le lehono? (b) Ke ka baka la’ng re swanetše go dira “ka wona mokgwa woo” tabeng ya go boloka ditaelo tša Modimo?

4 Noage le lapa la gagwe ba ile ba swanelwa ke go lwantšhana le tutuetšo e mpe ya barongwa ba sa kwego. Barwa ba ba Modimo ba ile ba ikapeša mmele wa nama gomme ba dula le basadi, ba tšweletša bana ba mahlakanasela ba ditšitširipa bao ba ilego ba swara batho ka bonkgwete. “Modimo yêna ó bone lefase lè senyêxa lè e-ya, lefase lè tletše tša sehloxo.” Jehofa o ile a romela Meetse-fula go fediša moloko woo o kgopo. (Genesi 6:4, 11-17; 7:1) Ga e sa le go tloga mehleng ya Noage barongwa ba batemona ga se ba ka ba dumelelwa go ikapeša lebopo la batho. Lega go le bjalo, ‘lefase ka moka le tšwela pele le rapaletše matleng a yo mobe’ e lego Sathane Diabolo. (1 Johane 5:19, NW; Kutollo 12:9) Ka tsela ya boporofeta, Jesu o swantšhitše moloko woo o rabetšego wa mehleng ya Noage le moloko wa batho bao ba ilego ba mo gana ga e sa le go tloga ge pontšho ya “go ba gona” (NW) ga gagwe e thoma go bonala ka 1914.—Mateo 24:3, 34, 37-39; Luka 17:26, 27.

5 Lehono bjalo ka mehleng ya Noage, Sathane o leka go senya batho le polanete ya rena. (Kutollo 11:15-18) Ka gona ke mo go akgofilego gore re kwe taelo e buduletšwego e rego: “Aparang dithlamô tšohle tša Modimo, xore Le kxônê xo fenya [ditiro tša bohwirihwiri] tša Diabolo.” (Ba-Efeso 6:11, bapiša le mongwalo wa ka tlase wa NW.) Gore re phethe se, re matlafatšwa ka go ithuta Lentšu la Modimo le go le diriša maphelong a rena. Go feta moo, re na le mokgatlo wa Jehofa o hlokomelago gotee le batlotšwa ba wona ba “molaki [wa wona] e a bôtêxaxo yo bohlale” yo a tloditšwego le bagolo ba wona ba lerato gore ba re diše ka go se fele pelo tseleng yeo re swanetšego go sepela ka yona. Re na le modiro wa lefase ka moka wa go bolela wo re swanetšego go o phetha. (Mateo 24:14, 45-47) Go swana le Noage yoo a ilego a latela ditaelo tša Modimo ka kelohloko, eka re ka dira “ka wona mokgwa woo” ka mehla.

Moše—Monna yo a Ipoeditšego Kudu

6, 7. (a) Ke kgetho efe e putsago yeo Moše a ilego a e dira? (b) Ke mohlala ofe wa sebete wo Moše a re tlogeletšego wona?

6 Ela hloko monna yo mongwe wa tumelo—e lego Moše. A ka be a ile a thabela bophelo bja boiketlo gare ga matsaka a Egipita. Eupša o ile a kgetha “go tshwenyega le setšhaba sa Modimo, e sego go ba le thabišo ya dibe ka lebakanyana.” (PK) E le mohlanka yo a kgethilwego wa Jehofa, o be “à lebeletše moputsô wo a tl’o xo o bôna [gomme] a xomarêla Eo a sa bonwexo byalo ka e ke ó a mmôna.”—Ba-Hebere 11:23-28.

7 Go Numeri 12:3 re bala gore: “Yena Mošê e be e le monna yo bolêta ruri xo fetiša batho ka moka ba lefase.” Ka mo go fapanego, Farao wa Egipita o ile a itshwara bjalo ka moikgogomoši yo mogolo go fetiša batho ka moka. Ge Jehofa a be a laela Moše le Arone gore ba tsebatše kahlolo ya gagwe go Farao, ba ile ba arabela bjang? Re botšwa gore: “Mošê le Arone ba dirile se Morêna a ba laetšexo sôna; ba dirile ka [wona] mokxwa woo.” (Ekisodo 7:4-7) A mohlala wa sebete gakaakang bakeng sa rena bao re tsebatšago dikahlolo tša Modimo lehono!

8. Ke bjang go bego go nyaka gore ba-Isiraele ba dire “ka wona mokgwa woo,” gomme lethabo leo le ilego la ba gona le tla swantšhwa bjang nakong e tlago e lego kgaufsi?

8 Na ba-Isiraele ba ile ba thekga Moše ka potego? Ka morago ga ge Jehofa a hlokofaditše Egipita ka dikotlo tše senyane tša tše lesome, o ile a nea Isiraele ditaelo ka botlalo mabapi le go bina Paseka. “Sethšaba sa khunama sa rapêla. Xomme Ba-Isiraele ba ya ba dira ka mo Morêna a laetšexo Mošê le Arone; ba dira tšôna tšeo.” (Ekisodo 12:27, 28) Bošego-gareng bja letšatši leo la ditiragalo tše dintši ka Nisani 14, 1513 B.C.E., morongwa wa Modimo o ile a tšwela pele go bolaya maitšibulo ka moka a Egipita eupša a feta magae a ba-Isiraele. Ke ka baka la’ng maitšibulo a Isiraele a ile a tlogelwa? Ke ka baka la gore a ile a hwetša tšhireletšo ka madi a kwana ya Paseka ao a bego a gašitšwe mejakong ya bona. Ba be ba dirile bjalo ka ge Jehofa a be a laetše Moše le Arone. Ee, “ba dirile ka wona mokgwa woo.” (Ekisodo 12:50, 51, NW) Lewatleng le Lekhwibidu, Jehofa o ile a dira mohlolo o mongwe go phološa batho ba gagwe ba kwago mola a ile a fediša Farao le thulaganyo ya gagwe ya tša bohlabani. Ba-Isiraele ba ile ba thaba gakaakang! Ka mo go swanago lehono, ba bantši bao ba bolokilego melao ya Jehofa ba tla thabela go ba dihlatse tše di bonego ka mahlo tša go phagamišwa ga gagwe ka Haramagedone.—Ekisodo 15:1, 2; Kutollo 15:3, 4.

9. Ke ditokelo dife tša mehleng yeno tšeo di swantšhetšwago e sa le pele ke go dira ga ba-Isiraele “ka wona mokgwa woo” mabapi le tabarenakele?

9 Ge Jehofa a be a laela Isiraele go ntšha moneelo le go aga tabarenakele lešokeng, batho ba ile ba nea thekgo e tletšego ka go hloka boithati. Ka gona, Moše le badiri-gotee le yena ba ratago ba ile ba latela dipolane tše di neilwego ke Jehofa gaešita le ditabeng tše dinyenyane kudu. “Medirô ka moka ya Ntlo-kxêthwa, ya Ngwakô wa Kxwêranô, ya phêthwa. Ba-Isiraele ba e dirile ka moka ka mo Morêna a laetšexo Mošê. [Ba dirile ka wona mokgwa woo, NW].” Ka mo go swanago, ge go be go hlongwa boperisita, “Mošê a dira tšohle ka mo Morêna a mo laetšexo ka xôna. [O dirile ka wona mokgwa woo].” (Ekisodo 39:32; 40:16, bapiša le NW.) Mehleng yeno re na le sebaka sa go thekga modiro wa boboledi le mananeo a go katološwa ga Mmušo ka pelo ka moka. Ka go rialo, re na le tokelo ya go kopana go direng “ka mokxwa woo.”

Jošua—O na le Sebete Gomme o Matla Kudu

10, 11. (a) Ke eng seo se ilego sa hlama Jošua gore a atlege? (b) Re ka matlafatšwa bjang gore re lebeletšane le diteko tša mehleng yeno?

10 Ge Moše a be a laela Jošua gore a hlahle setšhaba sa Isiraele go tsena nageng ya kholofetšo, go bonala Lentšu le buduletšwego le le ngwadilwego la Jehofa le be le hwetšagala feela ka dipukung tše hlano tša Moše, psalmeng e tee goba tše pedi gotee le ka pukung ya Jobo. Moše o be a laetše Jošua gore a kgobokanye batho ge ba fihlile Nageng ya Kholofetšo gomme a “balêlê Ba-Isiraele ka moka molaô wó, ba o kwê.” (Doiteronomio 31:10-12) Go feta moo, Jehofa ka boyena o ile a laela Jošua gore: “Puku yé ya melaô O se kê wa bá wa lesa xo e bolêla; O e akanyê mosexare le bošexo, xore O kxônê xo hlôkômêla tšohle tše di ngwadilwexo mo xo yôna, ’me wa dira tšôna. Ké mo O tl’o xo ba le mahlatse ditseleng tša xaxo, ké mo O tl’o xo lêtlêxêlwa.”—Jošua 1:8.

11 Go bala “puku” ya Jehofa letšatši le letšatši go ile gwa hlamela Jošua go lebeletšana le diteko tšeo di bego di le ka pele, go fo swana le ge go bala Lentšu la Jehofa Beibele letšatši le letšatši go matlafaletša Dihlatse tša Gagwe tša mehleng yeno go lebeletšana le diteko tša “mehleng ya bofêlô” e hlobaetšago. (2 Timotheo 3:1) Ka ge re dikologilwe ke lefase la bošoro, anke re nweletšeng pelong keletšo ya Modimo go Jošua e rego: “O tiišê matla, O dirê senna. O se kê wa thšoxa, O se kê wa xakanêxa, ka xobane Morêna Modimo wa xaxo ó êma le wêna mo xohle mo O yaxo.” (Jošua 1:9) Ka morago ga ge ba fentše Kanana, meloko ya Isiraele e ile ya putswa ka mo go humilego ge e be e dula bohweng bja yona. “Ba-Isiraele ba . . . dira ka mo Morêna a laetšexo Moše ka xôna.” (Jošua 14:5) Moputso o swanago o letetše rena bohle bao lehono re balago Lentšu la Modimo le go le diriša maphelong a rena, re dira “ka mokxwa woo” ka boikokobetšo.

Dikgoši—Tše Botegago le tše sa Kwego

12. (a) Ke molao ofe wo o bego o neilwe dikgoši Isiraeleng? (b) Go palelwa ga dikgoši ke go o boloka go ile gwa feleletša ka eng?

12 Go thwe’ng ka dikgoši tša Isiraele? Jehofa o be a neile kgoši molao wo o rego: “Xe a dutše sedulong sa boxoši bya xaxwe, a ingwalêlê lengwalô la tše di ngwadilwexo mo lengwalong le lexo pele xa baperisita le Ba-Lefi, a bê nalô’, a le balê ka mehla ka moka ya bophelô bya xaxwe, xore a ithutê xo boifa Morêna Modimo wa xaxwe, a hlôkômêlê tše di bolêlwaxo ke molaô woo le ditaêlô tšeo, a dirê ka tšôna.” (Doiteronomio 17:18, 19) Na dikgoši tša Isiraele di ile tša kwa taelo yeo? Ka dinako tše dintši di ile tša palelwa o šoro, moo di ilego tša welwa ke dithogako tše di boletšwego e sa le pele go Doiteronomio 28:15-68. Mafelelong, Isiraele e ile ya phatlalatšwa “xo fihla maxomong a lefase.”

13. Go swana le Dafida, re ka holwa bjang ka go bontšha lerato la go rata Lentšu la Jehofa?

13 Lega go le bjalo, Dafida—kgoši ya pele e botegago ya motho Isiraeleng—o ile a bontšha boineelo bjo bo kgethegilego go Jehofa. O itlhatsetše e le ‘tau ya ledumaedi ya Juda,’ a swantšhetša Kriste Jesu “Tau [e fenyago] ya ’loko la Juda, Lehloxedi la modu wa Dafida.” (Genesi 49:8, 9; Kutollo 5:5) Matla a Dafida a be a letše kae? O be a leboga Lentšu la Jehofa le le ngwadilwego ka mo go tseneletšego e bile a phela ka lona. Go Psalme 19 e lego “sefela sa Dafida” re bala gore: “Molaô wa Morêna xa o na bosodi.” Ka morago ga ge a boletše ka kgopotšo, ditaelo, molao le dikahlolo tša Jehofa, Dafida o tšwela pele go bolela gore: “Di kxanyoxêxa xo fetiša dixauta, le bontši bya xauta ye e taxilexo; di bose xo fetiša ’nose le todi ya tšôna. Molata wa xaxo di a mo laya; ’me ka xo hlôkômêla tšôna ó bôna moputsô-moxolo.” (Psalme 19:7-11) Ge e ba go bala Lentšu la Jehofa letšatši le letšatši le go naganišiša ka lona e be e le mo go putsago nywageng e 3 000 e fetilego, se se bjalo gakaakang lehono!—Psalme 1:1-3; 13:6; 119:72, 97, 111.

14. Tsela ya Salomo e bontšha go nyakega ga se se fetago tsebo ka tsela efe?

14 Lega go le bjalo, go fo hwetša tsebo ga se gwa lekana. Gape ke gabohlokwa gore bahlanka ba Modimo ba gate mogato ka tsebo yeo, go e diriša go ya ka thato ya Modimo—ee, go dira “ka mokxwa woo.” Se se ka swantšhwa le taba ya Salomo morwa wa Dafida yoo Jehofa a ilego a mo kgetha “xore a dulê sedulong sa mmušô wa Morêna a bušê Isiraele.” Salomo o ile a amogela kabelo ya go aga tempele a diriša dipolane tšeo Dafida a di amogetšego ‘ka pudulelo.’ (1 Koronika 28:5, 11-13) Salomo o be a tla phetha bjang modiro wo o mogolo? Ge a araba thapelo, Jehofa o ile a mo nea bohlale le tsebo. Ka tše le ka go kgomarela dipolane tše di neilwego ke Modimo, Salomo o ile a kgona go aga ngwako woo o mogolo o ilego wa tlatšwa letago la Jehofa. (2 Koronika 7:2, 3) Lega go le bjalo, Salomo o ile a palelwa ka morago. Ka tsela efe? Molao wa Jehofa o be o laetše mabapi le kgoši Isiraeleng gore: “Le xôna a se kê a tšea basadi ba bantši, xore pelo ya xaxwe e se aroxê.” (Doiteronomio 17:17) Eupša Salomo “ó be a na le basadi ba bahumaxadi ba makxolo a šupaxo, le basadi ba dirêthê ba makxolo a mararo; . . . basadi ba xaxwe ba aroša pelo ya xaxwe ya latêla medimo e šele.” Nywageng ya gagwe ya ka morago, Salomo o ile a tlogela go dira “ka mokxwa woo.”—1 Dikxoši 11:3, 4; Nehemia 13:26.

15. Ke bjang Josia a dirilego “ka wona mokgwa woo”?

15 Go be go e-na le dikgoši tše sego kae tše di kwago Juda, tšeo ya mafelelo ya tšona e bilego Josia. Ka ngwaga wa 648 B.C.E., o ile a thoma go tloša borapedi bja diswantšho nageng le go mpshafatša tempele ya Jehofa. Ke gona moo mo moperisita yo mogolo a ilego a hwetša “Puku ya Melaô ya Morêna ye e beilwexo ke Mošê.” Josia o ile a dira’ng ka se? “Kxoši ya rotoxêla Ngwakong wa Morêna, è na le banna ka moka ba Juda le ba Jerusalêma, le baperisita le Ba-Lefi le sethšaba ka moka, ba baxolo le ba banyane. Xomme xwa balwa mantšu ka moka a Puku ya Kxwêranô ye e hweditšwexo Ngwakong wa Morêna; a balwa bà theeditše bohle. Kxoši ya êma felô xa yôna; ba dira kxwêranô pele xa Morêna ba re ba tlo tšea ka tsela ya xo latêla Morêna, le xo hlôkômêla ditaêlô tša xaxwe, le mabohlatse a xaxwe, le melaô ya xaxwe, ka pelo ka moka le ka môya ka moka, le ka xo dira se se bolêlwaxo ke mantšu a kxwêranô a a ngwadilwexo mo pukung yé.” (2 Koronika 34:14, 30, 31) Ee, Josia o “dirile ka wona mokgwa woo.” Ka baka la tsela ya gagwe ya potego, go phethwa ga kahlolo ya Jehofa go Juda e se nago tumelo go ile gwa emišwa go fihlela mehleng ya barwa ba gagwe ba sa kwego.

Go Phela ka Lentšu la Modimo

16, 17. (a) Re swanetše go latela mehlaleng ya Jesu maemong afe? (b) Ke bahlanka bafe ba bangwe ba botegago ba Modimo bao e lego mehlala go rena?

16 Go batho ka moka bao ba kilego ba phela, mohlala o mobotse kudu wa go naganišiša ka Lentšu la Modimo le go phela ka lona ke Morena Jesu Kriste. Lentšu la Modimo le be le swana le dijo go yena. (Johane 4:34) O boditše batheetši ba gagwe gore: “Xa xo se Morwa a kxônaxo xo se dira ka la xaxwe; xobane tše Tat’axwe a di diraxo, ké tšôna tše le Morwa a di diraxo.” (Johane 5:19, 30; 7:28; 8:28, 42) Jesu o “dirile ka mokxwa woo” ka go tsebatša gore: “Xe ke foloxile kwa lexodimong, xa k’a tlêla xo dira thatô ya-ka; ke tlile xo dira thatô ya E a nthomilexo.” (Johane 6:38) Rena bao re lego Dihlatse tše ineetšego tša Jehofa re biletšwa go dira “ka mokxwa woo” ka go latela mehlaleng ya Jesu.—Luka 9:23; 14:27; 1 Petro 2:21.

17 Go dira thato ya Modimo e be e le selo sa pele ka mehla kgopolong ya Jesu. O be a tlwaelane gabotse le Lentšu la Modimo, ka go rialo o be a hlametšwe go nea dikarabo tša Mangwalo. (Mateo 4:1-11; 12:24-31) Ka go ela hloko Lentšu la Modimo ka mehla, le rena re ka ba ‘ba phethegilego, ba ba lokišeditšwego modiro o mongwe le o mongwe o botse.’ (2 Timotheo 3:16, 17, PK) Anke re lateleng mohlala wa bahlanka ba botegago ba Jehofa ba mehleng ya kgale le ba mehleng e latetšego gomme go feta yohle, re latele wa Mong wa rena Jesu Kriste yo a itšego: “Xore lefase le tsebê xe ke rata Tate, le xore ke dira tše Tate a ntaetšexo tšôna.” (Johane 14:31) Eka le rena re ka bontšha lerato la rena go Modimo ka go tšwela pele go dira “ka mokxwa woo.”—Mareka 12:29-31.

18. Ke eng seo se swanetšego go re tutueletša go ba “badiri ba Lentšu,” gomme ke eng se se latelago seo se tlago go ahla-ahlwa?

18 Ge re dutše re naganišiša ka tsela ya go kwa ya bahlanka ba Modimo ba mehleng ya Beibele, na ga re kgothatšege go phetha tirelo ya potego mehleng ya mafelelo ya tshepedišo e kgopo ya Sathane? (Ba-Roma 15:4-6) Re swanetše go tutueletšega e le ka kgonthe go ba “badiri ba Lentšu” ka kgopolo e feletšego, go etša ge sehlogo se latelago se tla hlalosa.—Jakobo 1:22.

Na o a Gopola?

◻ “Leratô la xo rata Modimo” le swanetše go bolela’ng go rena?

◻ Re ithuta’ng mehlaleng ya Noage, Moše le Jošua?

◻ Dikgoši tša Isiraele di ile tša boloka “Lentšu” la Modimo go fihla bokgoleng bofe?

◻ Jesu ke Mohlala wa rena bjang tabeng ya go dira “ka wona mokgwa woo”?

[Pictures on page 15]

Noage, Moše le Jošua “ba dirile ka wona mokgwa woo”

    Dikgatišo tša Sepedi (1975-2026)
    Etšwa
    Tsena
    • Sepedi
    • Romela
    • Beakanya
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Melao ya Tirišo
    • Tumelelano ya go Boloka Sephiri
    • Beakanya Tumelelano ya go Boloka Sephiri
    • JW.ORG
    • Tsena
    Romela