Maria (Mmago Jesu)

Tlhaloso: Mosadi yo a bego a kgethilwe ke Modimo le go gaugelwa ke yena yo a ilego a belega Jesu. Go na le bo-Maria ba bahlano ba bangwe bao ba bolelwago ka Beibeleng. Yo e be e le setlogolwana sa Dafida wa moloko wa Juda, gomme e be e le morwedi wa Eli. Ge re thoma go tsebišwa yena Mangwalong, o be a beeleditšwe ke Josefa yo le yena e bego e le wa moloko wa Juda le setlogolwana sa Dafida.

Re ka ithuta’ng pegong ya Beibele ka Maria?

(1) Thuto tabeng ya go rata go theetša seo Modimo a se bolelago ka batseta ba gagwe, gaešita lege seo re se kwago mo gongwe se ka thoma ka go re tshwenya goba sa bonagala e le seo se sa kgonegego.—Luka 1:26-37.

(2) Go tia sebete ka go dumelelana le seo motho a ithutago sona gore ke thato ya Modimo, e lego go mmota e le ka kgonthe. (Bona Luka 1:38. Go etša ge go bontšhitšwe go Doiteronomio 22:23, 24, ruri go be go tla ba le mafelelo a bohloko go ngwanenyana yo a bego a se a nyalwa wa mo-Juda yo a bego a ka hwetšwa a imile.)

(3) Go rata ga Modimo go diriša motho go sa šetšwe boemo bja motho yoo bophelong.—Bapiša le Luka 2:22-24 le Lefitiko 12:1-8.

(4) Go etiša dikgahlego tša moya pele. (Bona Luka 2:41; Ditiro 1:14. Go be go sa nyakege gore basadi ba ba-Juda ba be gotee le banna ba bona ge ba tšea maeto a matelele a go ya Jerusalema nakong ya Paseka ngwageng o mongwe le o mongwe, eupja Maria o ile a dira bjalo.)

(5) Go lemoga go hlweka boitshwarong.—Luka 1:34.

(6) Mafolofolo ge motho a ruta bana ba gagwe Lentšu la Modimo. (Se se ile sa bonwa go seo Jesu a ilego a se dira ge a be a e-na le nywaga e 12. Bona Luka 2:42, 46-49.)

Na Maria ruri e be e le kgarebe nakong ya ge a be a belega Jesu?

Luka 1:26-31 e bega gore e be e le go “mosetsana” yoo leina la gagwe e bego e le Maria, moo morongwa Gabriele a ilego a tliša ditaba: “O tlo ima mmeleng wa xaxo, wa tlo bêlêxa morwa wa tlo mo rêa leina la Jesu.” Lu 1 Temana ya 34 ka taba ye e re, “Maria a botšiša a re: Tšeo di ka dirêxa bya’ng, etšwe ké sa tsebe monna [“ke se ka kopana le monna,” NW]?” Mateo 1:22-25 e a oketša: “Tše ka moka di direxile xore xo phêthêxê se se boletšwexo ke [Jehofa] ka moporofeta e a itšexo: Bônang, kxarebê e tlo ima, ya bêlêxa morwa; ba tlo mo rea leina la Imanuele, xe le fetolwa ké xo re: Modimo ó na le rena. Josefa xe a tsoxile borokong, a dira ka mo Morongwa wa [Jehofa] a laetšexo ka xôna, a beka mosadi wa xaxwe. ’Me a se kê a mo tseba, a bá a bêlêxa morwa wa xaxwe wa leitšibulô; a mo rea leina la Jesu.”

Na se se na le tlhaloganyo? Ruri, e be e se seo se sa kgonegego go Mmopi yo a bego a bopile ditho tša pelego tša motho gore a nontšhe lee le le bego le le ka popelong ya Maria ka mokgwa o phagametšego tlhago. Jehofa ka mohlolo o ile a fetišetša matla a bophelo le dibopego tša Morwa wa gagwe wa leitšibulo wa legodimo popelong ya Maria. Matla a dirago a Modimo ka noši, e lego moya wa gagwe o mokgethwa a ile a šireletša go gola ga ngwana popelong ya Maria, e le gore seo se bego se tla belegwa e be motho yo a phethagetšego.—Luka 1:35; Joh. 17:5.

Na Maria o ile a dula e le kgarebe?

Mat. 13:53-56: “Jesu xe a feditše xo bolêla ka diswanthšô tšeo, a tloxa felô fao. A tla motseng wa xabô, a ba ruta phuthexong ya bôná ka mokxwa wa xo ba tlaba, ba bá ba re: Bohlale byó le matla á di mo tšwêla kae? A xa se yêna morwa wa mmetli yola? A mm’axwe xa ba re ké Maria? A bana babô [Segerika, a·del·phoiʹ] xa se Jakobo le Jose le Simone le Juda? Le dikxaetšedi [Segerika a·del·phaiʹ] tša xaxwe a xa di mo xo rena ka moka?” (Motheong wa temana ye, na o ka fetša ka go bolela gore Jesu e be e le yena feela ngwana wa Maria, goba gore Maria o be a e-na le barwa ba bangwe gotee le barwedi?)

New Catholic Encyclopedia (1967, Puku IX, letl. 337) e bolela mabapi le mantšu a Segerika a a·del·phoiʹ le a·del·phaiʹ ao a dirišitšwego go Mateo 13:55, 56, gore a “a bolela ngwanabo motho wa madi le kgaetšedi ya madi lefaseng leo le bego le bolela Segerika la mehleng ya Moebangedi, gomme a be a tla tšewa ka mokgwa wa tlhago ke mmadi wa gagwe wa mo-Gerika ka yona tsela ye. Helvidius mo e ka bago go ya bofelong bja lekgolo la nywaga la bo-4 (c. 380) pukung yeo mo nakong ye e tima-timetšego o gateletše taba ye e le gore a tle a neele Maria bana ba bangwe ka ntle le Jesu, e le gore a tle a mo dire mohlala wa bo-mma bao ba nago le malapa a magolo. Mokgethwa Jerome ka go tutuetšwa ke tumelo ya setlogo ya Kereke tabeng ya go ba ga Maria kgarebe ya neng le neng, o ngwadile pampišana yeo e bego e ganetšana le Helvidius (A.D. 383) yeo go yona a tšweleditšego tlhaloso . . . yeo e sa dutšego e le mokgwa gare ga barutegi ba Makatholika.”

Mar. 3:31-35: “Xwa tla mm’axwe le bana babô, ba êma ntlê, ba roma motho wa xo y’o mmitša. Ké xe lešaba lè dutše le mmeile xare. Ba mmotša ba re: Mm’axo le bana beno še-bao, ba a Xo nyaka. Yêna a fetola a re: Mmane le bana bešo ke bô-mang? A dikološa mahlô a lebêlêla ba ba mmeilexo xare a re: Bo-mmane le bana bešo še-ba. Xobane e a diraxo thatô ya Modimo ké yêna ngwana wešo, ké kxaetšedi ya-ka, le mmane.” (Mo go hlaolwa mo go lego molaleng go a bontšhwa magareng ga banababo Jesu ba tlhago le banababo ba moya, e lego barutiwa ba gagwe. Ga go le o tee yo a bolelago gore seo se boletšwego ka mmago Jesu, se be se bolela feela selo se sengwe se se fapanego le seo se bolelwago. Ka gona, na ke go dumelelana go bolela gore banababo ba tlhago e be e se bona e le ka kgonthe, eupja gore e be e le bo-motswalagwe? Ge seo se bego se bolelwa e be e se banababo, eupja e be e le metswalo, gona lentšu le le fapanego la Segerika la [syg·genonʹ] le be le dirišwa go etša ge le dirišitšwe go Luka 21:16.)

Na Maria e be e le Mmago Modimo?

Morongwa yo a ilego a mo tsebiša ka go belegwa mo go tlago ga mohlolo ga se a ka a mmotša gore morwa wa gagwe e be e tla ba Modimo. O itše: “O tlo ima mmeleng wa xaxo, wa tlo bêlêxa morwa wa tlo mo rêa leina la Jesu. Yêna-eo e tlo ba e moxolo, ó tlo bitšwa Morwa wa Yo-xodimo-dimo; . . . Môya-mokxêthwa o tlo theoxêla xo wene . . . ké ka ’baka leo e a tl’o xo bêlêxwa ke wene à tlo xo bitšwa Morwa-Modimo.”—Luka 1:31-35; mongwalo wo o sekamego o okeditšwe.

Ba-Heb. 2:14, 17: “[Jesu] ka xo itira selô setee le bana bao, ka xo ba nama e tee le madi a tee le bôná . . . xo be xo swanetše xe a e-ba e a swanaxo le bana babô ka tšohle.” (Eupja, na o be a ka ba “e a swanaxo le bana babô ka tšohle,” ge e ba e be e bile e le motho yo e lego Modimo?)

New Catholic Encyclopedia e re: “Maria ruri ke mmago Modimo ge e ba mabaka a mabedi a phethwa: gore yena ruri ke mmago Jesu le gore Jesu ruri ke Modimo.” (1967, Puku X, letl. 21) Beibele e bolela gore Maria e be e le mmago Jesu, eupja na Jesu e be e le Modimo? Kereke lekgolong la bone la nywaga kgale ka morago ga gore go fetšwe go ngwalwa ga Beibele, e ile ya tšweletša polelo ya yona ya Boraro botee. (New Catholic Encyclopedia, 1967, Puku XIV, letl. 295; bona letlakala 109 tlase ga hlogo ya ditaba ya “Boraro Botee.”) Nakong yeo Tumelong ya Nicaea, Kereke e ile ya bolela ka Jesu Kriste e le “yena Modimo.” Ka morago ga seo kua Lekgotleng la Efeso ka 431 Mehleng ya Rena, ruri Maria o ile a bolelwa ke Kereke e le The·o·toʹkos, yeo e bolelago yo a “rwelego Modimo” goba “Mmago Modimo.” Lega go le bjalo, polelo yeo gaešita le kgopolo yeo ga di hwetšwe temaneng ya phetolelo lege e le efe ya Beibele. (Bona matlakala 215-220, tlase ga “Jesu Kriste.”)

Na Maria ka noši o be a imilwe a se na phošo, a hunologile sebeng sa tlhago ge mmagwe a be a mo ima?

New Catholic Encyclopedia (1967, Puku VII, matl. 378-381) e bolela mabapi le mathomo a tumelo, ka gore: “ . . . go Ingwa o se na Phošo ga se mo go rutwago Mangwalong le gatee-tee . . . Bo-tate ba pele ba Kereke ba ile ba lebelela Maria e le o mokgethwa, eupja e sego yo a se nago sebe e le ka kgonthe. . . . Go thata go nea letšatši la kgonthe leo ka lona tumelo e ilego ya tšweletšwa gore e dumelwe, eupja lekgolong la nywaga la bo-8 goba la bo-9 le bonagala e le leo e ka bago e amogetšwe ka lona. . . . [Mopapa Pius IX ka 1854 o ile a hlalosa thuto] ‘yeo e bego e bolela gore Maria Kgarebe e Šegofaditšwego o ile a širošwa diphošong ka moka tša sebe sa tlhago nakong ya pele ya go Ingwa ga gagwe.’” Tumelo ye e ile ya tiišwa ke Vatican II (1962-1965).—The Documents of Vatican II (New York, 1966), e ngwadilwego ke W. M. Abbott, S.J., letl. 88.

Beibele e re: “Ké xôna, byalo ka xe sebe sè tsene lefaseng ka motho [Adama] o tee, ’me lehu la tsêna ka sebe, lehu le aparetše batho bohle ka xe ba dirile dibe bohle.” (Ba-Roma 5:12; mongwalo wo o sekamego o okeditšwe.) Na se se akaretša Maria? Beibele e bega gore ka go dumelelana le seo se bego se nyakwa ke Molao wa Moše, ruri Maria matšatšing a 40 ka morago ga go belegwa ga Jesu o ile a iša tempeleng seloba sa sebe gore a tle a sekišwe tšhilafalong. Le yena o be a abetše sebe le go se phethege go Adama.—Luka 2:22-24; Lef. 12:1-8.

Na Maria o rotogetše legodimong ka mmele wa gagwe wa nama?

New Catholic Encyclopedia (1967, Puku I, letl. 972) ge e bolela ka polelo yeo e dirilwego ke Mopapa Pius XII ka 1950, yeo e dirilego thuto ye gore e be sehlogo se se amogelwago sa tumelo ya Katholika, e re: “Ga go na go šupja ga kgonthe ka go Rotoga ga gagwe ka Beibeleng, fela Mopapa o gapeleditše gore go bolelwe gore Mangwalo ke ona motheo wa kgonthe wa therešo ye.”

Beibele e re: “Nama le madi xa se tšôna di tl’o xo ja lefa mmušong wa Modimo.” (1 Ba-Kor. 15:50) Jesu o boletše gore “Modimo ké Môya.” Jesu tsogong ya gagwe o ile a ba moya gape, gomme ka nako ye e be e le “môya wo o phedišaxo.” Barongwa ke meoya. (Joh. 4:24; 1 Ba-Kor. 15:45; Ba-Heb. 1:13, 14) Motheo wa Mangwalo o kae wa go bolela gore motho o be a ka hwetša bophelo bja legodimo a le mmeleng woo o nyakago dilo tša tlhago tša lefase gore di o thekge? (Bona matlakala 429-431, tlase ga “Tsogo.”)

Na go swanetše go iša dithapelo go Maria e le morapeledi?

Jesu Kriste o itše: “Lena, xe le rapêla, le re: Tata-wešo wa maxodimong! . . .” Le gona o itše: “Tsela ké Nna, le therešô, le bophelô. Xa xo e a tlaxo xo Tate xe e se ka Nna. . . . Xe Le kxopêla selô ka Leina la-ka, e tlo ba Nna ke se diraxo.”—Mat. 6:9; Joh. 14:6, 14; mongwalo wo o sekamego o okeditšwe.

Na dithapelo tše di išwago go Tate ka Jesu Kriste di be di tla amogelwa ka go kwešišwa mo go kaakaa le kwelobohloko e kaakaa go etša ge di be di ka ba bjalo, ge e ba di be di ka tlišwa ka motho o mongwe yo a bilego le letsogo diphihlelong tša bosadi? Beibele ge e bolela mabapi le Tate, e re botša gore: “[Jehofa] ó šôkêlwa ba ba mmoifaxo byalo ka tata xo bana xe a xauxêla bana b’axwe. Xobane Yêna ó tseba lebopô le re lexo ka lôna, xa a lebale xe re le lerole.” Ke “Modimo yo mabobo le kxauxêlô, wa xo se fêlê pelo, wa botho byo boxolo le therešô.” (Ps. 103:13, 14; Ek. 34:6) Go ngwadilwe ka Kriste gore: “Xobane Moperisita e moxolo e lexo wa rena, xa se e a kaxo šitwa xo re kwêla bohloko xe re fôkôla; ké e a lekilwexo mo xo tšohle byalo ka rena; fêla, xa a na sebe. Ké xôna, a re batameleng rè holofetše, re tlê madulong ao a kxauxêlô, re tlê re amoxêlê thšôkêlô, re hwetšê kxauxêlô ya xo hlakodišwa lebakeng la xôna.”—Ba-Heb. 4:15, 16.

Na go hlompha diswantšho tša Maria go dumelelana le Bokriste bja Beibele?

Mokgwa o ile wa kgothaletšwa e le ka kgonthe ke Vatican II (1962-1965). “Lekgotla le le lekgethwa kudu . . . le eletša barwa ka moka ba Kereke gore borapedi bjoo, kudu bjo e lego bja go rapela Kgarebe e Šegofaditšwego bo swanetše gore bo dirwe e le ka kgonthe. Le boletše gore mekgwa le ditsela tša borapedi bjo bo direlwago yena di swanetše go tšewa ka mokgwa wo o laetšwego ke lekgotla la go ruta la Kereke nakong ya makgolo a nywaga, le gore ditaelo tšeo di ilego tša tšweletšwa mehleng ya pele mabapi le go hlompha diswantšho tša Kriste, Kgarebe e Šegofaditšwego le bakgethwa, di swanetše go lotwa ka mokgwa wa bodumedi.”—The Documents of Vatican II, matl. 94, 95.

Go Hwetša karabo ya Beibele, hle bona “Diswantšho” matlakala 163-168.

Na Maria o be a hlompšha ka mo go kgethegilego phuthegong ya lekgolo la pele la nywaga la Bokriste?

Moapostola Petro ga go na moo a bolelago ka yena mangwalong a gagwe ka moka a buduletšwego. Moapostola Paulo ga se a ka a diriša leina la gagwe mangwalong a gagwe a buduletšwego, eupja o boletše feela ka yena e le “mosadi.”—Ba-Gal. 4:4.

Ke mohlala ofe wo Jesu ka noši a ilego a o bea ge a be a bolela ka mmagwe?

Joh. 2:3, 4: “Xe beine e hlaêla [monyanyeng wa lenyalo kua Kana] mmaxo-Jesu a mmotša a re: Xa ba na beine. Jesu a fetola a re: A ké tša-ka le tša xaxo wene Mosadi? Nna nakô ya-ka xa e ešo ya tla.” (Ge Jesu e be e le ngwana o be a ikokobetša go mmagwe le tatagwe wa mogodiši. Eupja mo nakong ye ka ge a be a gotše o ile a gana tlhahlo ya Maria ka botho, eupja ka go tia. Maria o ile a amogela thetollo ka boikokobetšo.)

Luka 11:27, 28: “Xe a [Jesu] sa bolêla tšeo, mosadi e mongwê a hlatloša lentšu à le xare xa lešaba, a re: A lehlôxônôlô la mmele wo o Xo rwelexo, le matswêlê a O amulexo ôna! Jesu a re: Xo byalo! Wa lehlôxônôlô ké eo a kwaxo Lentšu la Modimo ’me a le lôtôla.” (Mo ruri e be e tla ba sebaka se se botse sa gore Jesu a hlomphe mmagwe ka mo go kgethegilego, ge e ba se e be e le seo se bego se swanetše. Ga se a ka a dira bjalo.)

Mathomo a histori a go khunamelwa ga Maria ke afe?

Andrew Greeley moperisita wa Katholika o re: “Maria ke o mongwe wa dika tše matla kudu tša bodumedi historing ya lefase la Bosobelatšatši . . . Seka sa Maria se kgomaganya Bokriste ka go lebanya bodumeding bja kgale bja medimo-gadi yeo e bego e le bo-mma.”—The Making of the Popes 1978 (U.S.A., 1979), letl. 227.

Se se kgahlišago ke lefelo leo go lona thuto ya gore Maria ke Mmago Modimo e ilego ya rutwa go lona. “Lekgotla la Efeso le ile la kopana kerekeng ya Theotokos ka 431. Ee, ke gona motseng woo o tsebjago kudu ka borapedi bja wona bjo bo direlwago Artemise goba Diana go etša ge ba-Roma ba be ba o bitša, moo go bolelwago gore seswantšho sa gagwe se ile sa wa se e-tšwa legodimong moriting wa tempele yeo e bego e neetšwe Magna Mater ga e sa le go tloga ka 330 B.C., gomme yeo go ya ka setlogo go bolelago gore e na le madulo a nakonyana a Maria, moo leina ‘morwadi wa Modimo’ le bego le ka se palelwe ke go godišwa gatee.”—The Cult of the Mother-Goddess (New York, 1959), E. O. James, letl. 207.

Ge e ba o Mongwe a Bolela Gore

‘Na o dumela go Maria Kgarebe?’

Mo gongwe o ka araba ka gore: ‘Mangwalo a Makgethwa a bolela gabotse gore Mmago Jesu Kriste e be e le kgarebe, gomme re dumela seo. Modimo e be e le Tatagwe. Ngwana yo a ilego a belegwa ruri e be e le Morwa wa Modimo, go etša ge morongwa a be a boditše Maria. (Luka 1:35)’ Mo gongwe o ka oketša ka gore: ‘Eupja na ekaba o kile wa ipotšiša lebaka leo go bego go le bohlokwa gakaakaa gore Jesu a belegwe ka tsela yeo? . . . Ke feela ka tsela yeo moo topollo e swanetšego e bego e ka neelwa, yeo e bego e tla dira gore go hunollwa ga rena sebeng le lehung go kgonege.—1 Tim. 2:5, 6; mo gongwe le Joh. 3:16.’

Goba o ka re: ‘Ee, re a dumela. Re dumela dilo tšohle tšeo Mangwalo a Makgethwa a di bolelago ka yena, gomme a bolela e le ka kgonthe gore e be e le kgarebe yeo e ilego ya belega Jesu. Le gona, ke hwetša dilo tše dingwe tšeo a re botšago tšona ka Maria le dithuto tšeo re ka ithutago tšona go yena e le tšeo di kgahlišago kudu. (Diriša taba e lego matlakaleng 291, 292.)’

‘Ga o dumele go Maria Kgarebe’

Mo gongwe o ka araba ka gore: ‘Ke lemoga gore go na le batho bao ba sa dumelego gore ke kgarebe yeo e ilego ya belega Morwa wa Modimo. Eupja rena re dumela seo. (Phetla e nngwe ya dipuku tša rena karolong yeo e bolelago ka taba ye gomme o e bontšhe mong wa ntlo.)’ Mo gongwe o ka oketša ka gore: ‘Eupja, na go na le selo se sengwe gape seo se nyakegago ge e ba re tla hwetša phološo? . . . Hlokomela seo Jesu a se boletšego ge a be a rapela Tatagwe. (Joh. 17:3)’