**Okuti Upondola Okukoleleya Tyina Ulolwa!**

“Ame hihande okutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola. Mahi tyina ndyinyingila mo Internete ovipuka ovio vimoneka vala. Ame hityii omokonda yatyi, mahi tyina viamamoneka ndyimangapo apaikuka.”—CODY.a

“Omuhikuena omuwa kovilinga wahimbika okumphopisa. Nthiki imwe ankhongo ‘tukaende-ende ko otele.’ Ame ankho ndyityii oityi ahanda.”—DYLAN.

“A ME ndyityivila okukoleleya ovipuka aviho mahi tyina ndyilolwa hityivili.” Onondaka ombo mbulekesa nawa oñgeni ovanthu vatala okulolwa—tyivelingisa unene otyiho. Ovakuavo vatala okulolwa ngatyina ondyale vahanda unene okufinda. Oityi ove usoka? Tyina ulolwa, ove utavela ine ukoleleya?

Tyotyili, hapeho tyina tulolwa tyituetela ovitateka ovinene. Mongeleka, okulia unene ovipuka vioholola vinyona omuenyo wove. Okuyekelela ovanthu vetulole—haunene vana vahanda okulinga nonthwe oundalelapo—tyipondola okutuetela ovitateka ovinene. Ombimbiliya itulondola okuti: “Una ulinga oumbalehi . . . utupu onondunge; una utyilinga muene manyono omuenyo wae.”—Provérbios 6:32, 33.

Inkha ulolwa opo ulinge ovipuka ovivi, oñgeni una okulinga? Ombimbiliya ikumbulula okuti: “Tyotyili, etyi otyo Huku ahanda, ousukuki wenyi, nokukala kokule noundalelapo; Kese umwe puonwe etyivile okuyunga nawa olutu lwae nousukuki nehumbilo.” (1 Tessalonicenses 4:3, 4) Oñgeni upondola okuvasa ononkhono opo utyivile okulityilika? Tala ovipuka vitatu vipondola okukukuatesako.

1: Yunga Omaiho Ove

Okutyiliyisa omaiho etu okutala ovipuka ovivi, matyituetela omahando omavi. Okupopia konthele yomaiho nomahando, Jesus walondola okuti: “Kese una utualako okutala omukai, nepeleyo lio kumuhanda, ngotyo momutima walingale nae oumbalehi.” Aundapesa onthengele-popia, ati: “Inkha eiho liove liokulio likupundukisa, litokolamo oliyumbu kokule nove.” (Mateus 5:28, 29) Oityi Jesus ankho ekahi nokulongesa? Inkha tuhanda okukoleleya tyina tulolwa, tuna okutokola nononkhono nokuhatale ovipuka vituetela olumbwe.

Omukuendye wahahandele okutala ovipuka ovivi — Tyina wamamono omalutalatu omavi ine ovanthu vemuhoyo, tala mohika

Mongeleka: Soka ñgeno ukahi nokusolotala otyivela otyo patunda onohanya. Okuti motualako okutalapo? Au! Ove motale mohika ine wovola otyipuka tyikutyilika komaiho. Ongotyo ulinge, inkha wamona olutalatu lumwe oluvi, tyilinge pomukanda ine mo Internete ine mo TV, ine omunthu umuhoyo, liwa-liwa tala mohika. Yakulila omalusoke ove. Juan, ankho wetyiliya okutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, wati: “Tyina ndyitala omukai omuwa, liwa-liwa ndyilitehela ndyihanda okumutala, vali, natatu. Ngotyo ndyilinga ononkhono mbokutala mohika, nokulipopila okuti: ‘Likuambele ku Jeova! Tyotyili ove wesukisa okulikuambela pahetyino!’ Tyina namelikuambela omahando omavi alamba.”—Mateus 6:9, 13; 1 Coríntios 10:13.

Tupu, tala okuti Job omulume omukuatyili wapopia okuti: “Ame nalinga omphango nomaiho ange. Ngotyo, oñgeni ndyipondola okutala komumphembela?” (Jó 31:1) Omokonda yatyi nove uhalingila etokolo ngolio?

Hetekela okulinga ñga: Inkha omalutalatu omavi ekutumbukila, liwa-liwa tala mohika. Hetekela omuhoneki umwe Wombimbiliya welikuambela okuti: “Tyilika omaiho ange ahatale ovipuka viahasilivila.”—Salmo 119:37.

2: Yunga Omalusoke Ove

Mokonda atuho tuvakuankhali, pamwe tyesukisa okulinga ononkhono mbokulityilika omahando omavi. Ombimbiliya yati: “Kese munthu uyondyua mokonda yokuhongiliyua nokulundwa nehando liae muene. Tyina ehando liamalingi enene, lityita onkhali.” (Tiago 1:14, 15) Oñgeni upondola okulityilika okuhongiliyua liwa-liwa novipuka ovio?

Omukuendye ukahi movenda yovikutu, una omalusoke apenga, pahe ulikuambela — Tyina wamakala nomalusoke okulinga etyi tyapenga liwa-liwa talama olikuambela

Tyina wamatehela okuti una omahando omavi, hinangela okuti wesukisa okuholovona oñgeni molingi. Finda omahando oo. Epola molusoke luove. Lityilika okutualako okusoka kovipuka ovivi. Omulume umwe utiwa Troy, ankho wetyiliya okutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, wati: “Ame napola omalusoke apenga momutwe wange, mokusoka kovipuka viaviuka. Otyo katyapepukile. Nakalele novitateka ovinene. Mahi katutu-katutu andyityivili okuyunga omalusoke ange.” Omukai umwe utiwa Elsa, wahongiliyilwe okulinga oundalelapo etyi omukainthu, wati: “Okulinga ononkhono nokulikuambela ku Jeova, tyankhuatesako okulityilika omalusoke apenga.”

Hetekela okulinga ñga: Tyina wamakala nomalusoke okulinga etyi tyapenga liwa-liwa likuambela. Finda omalusoke omavi “novipuka aviho viotyotyili, aviho viakolela unene, aviho viaviuka, aviho viasukuka, aviho viholwe, ovipuka aviho vipopiwa nawa, omalusoke aeho novituwa aviho oviwa vikahiko, novipuka aviho viapandwa vikahiko.”—Filipenses 4:8

3: Yunga Onomphai Mbove

Tyina ukala nomahando, nokulolwa, nokutumbukilwa nevi ankho uhakevela tyipondola okukuetela liwa ovitateka. (Provérbios 7:6-23) Oñgeni tupondola okulityilika okutokela meliva?

Omukuendye ukahi nokutala mokomputadole yae otyo pena ovanthu meumbo liavo — “Ndyinyingila vala mo Internete tyina pena ovanthu”

Ombimbiliya ituviyula nounongo okuti: “Omunthu wokualunguka oyou utala otyivi iya akaholama, mahi, omunthu uhena onondunge wenda vala iya akamona ononkhumbi.” (Provérbios 22:3) Yunga onomphai mbove. Talela kokule otyitateka tyipondola okutumbukapo olityilika tyo. (Provérbios 7:25) Omulume umwe utiwa Filipe wetyivila okulityilika okutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, wati: “Napaka o kombutador pana ombunga aveho vapondola okutala, nokupakamo oprograma ityilika ovivi. Iya ndyinyingila vala mo Internete tyina meumbo aveho vekahi popepi.” Tupu, Troy, wapopiwa potete wati: “Nelityilika okutala onosinema mbulekesa ovipuka vihongiliya okulihanda nokuyekapo okukala novanthu vapopia vala konthele yotyihola. Hihande okulipaka monkhalelo indyietela omaluihamo.”

Hetekela okulinga ñga: Tala nawa opi wahapamene, nokupanga etyi molingi tyina ulolwa.—Mateus 6:13.

UHAYEKEKO!

Oityi una okulinga inkha ulinga ononkhono mahi ulitehela wasoya tyina ukahi nokulolwa? Uheliyeke tualako okulikuatehila. Ombimbiliya yati: “Omuviuki upondola utoka alo umwe ovikando epanduvali, mahi makatuka vali.” (Provérbios 24:16) Tyotyili Tate yetu keulu utupameka opo “tuhayekeko.” Ove motavela ombatelo oyo yoluembia? Uhaponwe okuita ombatelo kwe melikuambelo. Pameka ekolelo liove mokulilongesa Ondaka yae. Pameka onthumbi yove mokuenda apeho komaliongiyo Ovakristau. Pamena momulao wa Huku, wati: “Mandyikupameka. Tyotyili mandyikuvatela.”—Isaías 41:10.

Cody, wapopiwa pombanda wati: “Nalinga ononkhono ononene pala okuyekapo otyituwa tyange tyokutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola. Ame nkhele natokaililemo, mahi Huku wankhuatesako, konyima andyityivili.” Dylan, tupu wapopiwa pombanda, wati: “Ankho ndyipondola okulinga oundalelapo nauna tuundapa nae. Mahi napopia nomutima wapama okuti ‘katyitavela!’ Otyo tyankhuatesako okukala nomutima wasukuka. Haunene, ndyityii okuti otyo tyahambukiswa Jeova.”

Kala nonthumbi yokuti tyina wamapameka nokukoleleya tyina ulolwa, otyo matyihambukiswa omutima wa Huku!—Provérbios 27:11.

a Omanyina monthele ei apilululwa.