Onondunge ulongesa ovana vove mbukahi ngombusula ivepopila ondyila vena okukuata
VOKUNA OVANA
7 Velongesei Onondunge
OTYO OTYITYI?
Onondunge tualongeswa, ombo mbutupopila etyi tyaviuka ku onthwe netyi tyapenga. Hamwe ulikuatehila wahakembe mokonda otyo walongeswa nkhele tyo pouna. Hamwe pahe wahanda ovana vove navo vekule nonondunge ombo.
Omunthu wokuna onondunge, tupu omunthu wokuhole ovilinga, utekula nawa vakuavo, omunthu wovanthu. Onondunge ombo, omona una okulongesiwa-mbo tyina nkhele omututu opo ekule nambo.
ONONDUNGE MBO MBIMBILIYA: “Longesa omona ondyila yaviuka, opo ahayapuke-mo tyina amakulupa.” — Provérbios 22:6.
OITYI OTYIPUKA OTYO TYESUKISILA?
Mouye muno muati umwe omo muna ono telefone, omo muna ono televisau, ovana vena umwe okulongesiwa etyi tyaviuka netyi tyapenga. Omuhikuena umwe una ovana utiwa o Karyn, wati: “Omona tyina akwata otelefone yae, upondola okuvasa-mo ovipuka ovinyingi viapenga. Pamwe omona wove upondola okukala umwe ponthele yove nokutala ovipuka viasila, ove otyo wehetyiete!”
ONONDUNGE MBO MBIMBILIYA: “Ovakulu, . . . vaundapesa apeho ounongo wavo wokusoka, vetyii-ale oñgeni vaimbuka otyiwa notyivi.” — Ova Hebeleu 5:14.
Ovana vena okulongesiwa okuhumba ovanthu. Omunthu wokuna onondunge, wati umwe oe usuka na vakuavo, oe utyivila okuita nawa ovipuka, oe utyivila okupandula nawa ovanthu. Ovana vena umwe okulongesiwa onondunge ombo, mokonda tuli mouye umwe ovanthu vesuka umwe vala nono telefone mbavo.
ONONDUNGE MBO MBIMBILIYA: “Ngetyi muhanda ovanthu vemulinge, no onwe otyo muvelinga.” — Luka 6:31.
OITYI UPONDOLA OKULINGA?
Popila ovana vove etyi tyaviuka ku ove netyi tyapenga. Ovanthu vetyimona okuti tyina vapopila ovana vavo okuti otyinepo tyo poula tyilingwa vala novanthu vokuelinepa, ovana ovanyingi vekula umwe nonondunge ombo.
LINGA NGETYI: Tyina pena tyimwe tyaendapo, kuatelela motyipuka otyo ulongese ovana vove onondunge. Ine motelevisau oo hamwe o molaliu, mupopiwa okuti ovanthu vamwe valinga unene onya vakuavo mokonda yokapungulula, upondola okupopia okuti: “Koitatu, ovanthu vamwe vatekula unene omapita vakuavo! Ove oityi usoka? Ku ove etyi valinga tyaviuka ine tyapenga?”
“Ovana tyina vahalongesilwe etyi tyaviuka netyi tyapenga, haa vangwangwana.” — Brandon.
Longesa ovana vove oñgeni vena okulinga ovipuka. Novana umwe ovatutu vapondola okulongeswa oñgeni vapondola okuita nawa ovipuka, no ñgeni tyipandulwa nawa vakuavo. Omukanda umwe upopia oñgeni tyitekulwa ovana wati: “Ine ovana valongeswa okuti meumbo no kosikola na apa vakala havoko vala vena vakuavo, opo mavetyivili okulingila-ko vakuavo ovipuka oviwa, avahasoko vala kuvo muene.”
LINGA NGETYI: Meumbo ovana vena okuundapa opo vetyimone okuti kouye otyiwa okulingila-ko vakuavo ovipuka oviwa.
“Tyina ovana meumbo vetyiliya okuundapa, opo na tyina vatunda-mo meumbo avakatunga omaumbo avo, kamatyivepono mokonda muene vetyityiliya-le.” — Tara.