Evi Upanga Vihambukiswe Omutungi Wove
“TYINA omulume ehei oku enda nako utahwa-tahwa vala nomphepo.” Onondaka ombo mbapopiwa nomulume umwe wakaleleko potyita tyotete, mbulekesa umwe nawa okuti, opo tulinge ovipuka vikahi nawa tete tuna okupanga etyi matulingi.
Ombimbiliya ipopia ovanthu vamwe vapengele umwe etyi mavalingi. Nowee waundapele omanima 50 ‘pokutunga otyikasa opo ahupise ombunga yae.’ Omuuli Mwisesi “ankho utala nawa kondyambi makapewa.” (Ova Hebeleu 11:7, 26) Omphinga ya Mwisesi Sosuwee, wapelwe na Huku otyilinga tyokulwisa onondyale mba Huku opo ova Isilayeli vapingane otyilongo tyo Kanaa. — Deuteronômio 3:21, 22, 28; Josué 12:7-24.
Potyita tyotete, etyi tyapele apositolu Paulu okupanga okuundapa movilinga viokwivisa, omokonda yetyi tyapopile Sesusi, etyi ati: “Onondaka ombu onongwa Mbouhamba wa Huku, mambukaiviswa kombanda yohi aiho.” (Mateusi 24:14) Onondaka Sesusi emupopilile etyi emuti, motwala enyina liange kovanthu vomalongo, mbemupamekele unene, pahe aundapa unene mo Asia noko Europa, akukala omawaneno omanyingi. — Ovilinga 9:15; Ova Kolosu 1:23.
Ovanthu va Huku nkhele tyakohale, vapanga-le okulinga ovipuka viavela omunkhima Huku. Oityi noonthwe tuna okulinga tupange ovipuka viavela omunkhima Huku? Ovipuka patyi tuna okupanga? Oityi tuna okulinga opo tulinge umwe evi twapanga?
Soka Umwe Nawa Omokonda Yatyi Wahandela Okulinga Etyi Wapanga
Ove upondola okupanga kese tyipuka uhanda okulinga. Nomouye umwe muna ovanthu ovanyingi vapanga etyi vahanda okulinga. Mahi okupanga etyi matulingi movilinga vya Siovaa, tyelikalela unene neetyi ovanthu vomouye vapanga. Ovanthu mouye vapanga tupu ovipuka vimwe omokonda vahanda okukala ovahona nokukala notyilinga tyivepa omunkhima. Okupanga ovipuka ngoovio tyapenga. Ovipuka tuna okupanga viavela omunkhima Siovaa, ovievi vitukwatesako okumufenda nokupaka Ouhamba wae pomphangu yotete. (Mateusi 6:33) Tyina tupanga ovipuka ngoovio, tuhumba vakwetu na Siovaa, ya otyo matyavela omunkhima Siovaa. — Mateusi 22:37-39; 1 Timotiu 4:7.
Tyina tupanga ovilinga vimwe tuhanda okulinga meongano ine hamwe okupama motyili, tuna umwe okusoka nawa omokonda yatyi tuhandela okuvilinga. Mahi pamwe namphila otyilinga tuhanda okulinga opala umwe okunkhimaneka Siovaa, pamwe katukala natyo. Mahi pahe ovipuka patyi tuna okupanga, ya oityi tuna okulinga opo tulinge umwe evi twapanga?
Etyi Wapanga Komutima Tyikale-ko Umwe
Nkhele soka vala oñgeni Siovaa atunga ohi. Nonondaka ombu “Akukala otyinthiki, akukala omuhuka,” Siovaa apange umwe nawa ovipuka ankho matungu. (Gênesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Kese nthiki mwene ankho utyiyale etyi matungu. Ya etyivili umwe okulinga etyi apanga. (Eholololo 4:11) Sombe wapopile okuti: “Tyina ena etyi ahanda okulinga [Siovaa] utyilinga umwe.” (Jó 23:13) Tyotyili Siovaa wahambukilwe unene etyi atala okuti “atyiho alinga otyiwa unene!” — Gênesis 1:31.
Opo tutyivile okulinga ovipuka twapanga tuna umwe okusuka natyo komutima. Oityi matyitukwatesako okusuka natyo? No pweetyi umwe ohi ankho yehena natyike, Siovaa ankho mwene utyietia-le oñgeni haa maikala, ankho utyeete okuti maihiwa nawa aimupe omunkhima. Tyelifwa notyo, tyina noonthwe tusoka koviwa vituka kotyipuka twahanda okulinga, matutyivili okulinga etyi twapanga. Otyipuka otyo, otyo Tony una omanima 19 alingile. Tony wahambukilwe unene etyi akatalele Ombetele yoko Europa Ocidental. Okutuka umwe onthiki oyo pahe ankho ulipula vala okuti: ‘Omunthu ukala mondywo muna, nokuundapa-mo ukala-vo ñgeni?’ Tony pahe ankho apeho usoka vala kotyipuka otyo, elikwatehila umwe opo akaundape-mo. Wahambukilwe unene etyi o petisau yae yokuundapa Mombetele yetavelwa!
Tupu opo tutyivile okulinga evi twapanga tuna okukala kumwe navana vapangaile okulinga ovipuka vimwe avetyivili umwe okuvilinga. Jayson una omanima 30, etyi ankho omukwendye kahande okwenda movilinga viokwivisa. Etyi amana okulongeswa pahe elipake umwe unene movilinga viokwivisa, akala omukokoli-ndyila womuvo auho. Oityi tyakwatesileko Jayson akala omukokoli-ndyila? Ngwe wati: “Okuhipulula novanthu ovakokoli-ndyila nokuundapa navo movilinga viokwivisa tyankhwatesileko unene.”
Okuhoneka Etyi Wapanga Matyikukwatesako
Etyi omunthu asoka, vakwavo vetyinoñgonoka vala nawa tyina ametyikoyela onondaka mbukahi nawa etyipopi. Salomau wetyimwene okuti onondaka mbukahi nawa ongatyina otyimuti tyahongwa tyina ondungu, tyihongolela evi omunthu alinga. (Eclesiastes 12:11) Tyina tuhoneka evi tupanga, otyo matyitukwatesako atyikala vali momutwe no komutima. Otyo Siovaa atumine onohamba mbova Isilayeli okulinga onokopiya mbovitumino. (Deuteronômio 17:18) Otyo naina wesukisila okuhoneka ovipuka wapanga okulinga, nokuhoneka etyi una okulinga opo ulinge etyi wapanga, pamwe nokuhoneka umwe ovipuka vipondola okukutyika neetyi una okulinga opo viehekutyike vali. Tupu otyiwa utale ovipuka vimwe wesukisa okunoñgonoka novanthu vapondola okukukwatesako motyilinga otyo.
Okupanga ovipuka upondola okulinga movilinga vya Siovaa, tyakwatesileko unene Geoffrey, wakalele omukokoli-ndyila wavilapo mokalongo kamwe okatutu ko-ko Asiá. Etyi omuhikwena wae anyima, Geoffrey apange okuundapa vali unene movilinga viokwivisa. Etyi elikwambela apange okukala novalongwa vetatu v’Ombimbiliya mohanyi, otyipuka otyo etyihoneka umwe. Pahe ankho ononthiki ambuho utala ine etyi apanga una umwe nokutyivila. Okuti wetyivilile okulinga etyi apanga? Eenga wetyivilile umwe, akala novalongwa vekwana!
Panga Ovipuka viahatyindi Omuwo Omunyingi
Ponthyimbi tyipondola okumoneka ngatyina evi twapanga okulinga vialema. Tony twapopia-le konyima, ankho usoka okuti kemetyivili-ale okuundapa Mombetele. Ankho usoka ngootyo mokonda kenelipakulia-le ku Huku. Mahi pahe apange umwe okweendela movitumino vya Siovaa nokumbatisalwa. Etyi pahe alinga umwe ovipuka ovio, apange vali okukala omukokoli-ndyila wapola pokati nokukala omukokoli-ndyila womuvo auho, ahoneka umwe nonthiki malingi ovipuka ovio. Etyi pahe akala omukokoli-ndyila omanima amwe, etyimono okuti naina okuundapa Mombetele otyipuka tyivilwa umwe.
Noonthwe otyo tuna okulinga ngootyo, ovipuka tupanga tuna umwe okuviyapula okuti, evi ovievi tuna okulinga pehepano, evi ovievi matulingi haa. Evi tupanga okulinga pehepano ovio mavitukwatesako okulinga vina twapanga okulinga haa. Okulitala ine tukahi umwe nokufwisapo evi twapanga matyitukwatesako okulinga evi twapanga. Okulikwambela ku Siovaa opo etukwateseko okulinga evi twapanga natyo tyitukwatesako. Apositolu Paulu wati: “Tualeiko okulikuambela.” — 1 Ova Tesalonika 5:17.
Tyesukisa Okutwalako Ohayekeko
Namphila etyi twahanda okulinga twesuka umwe natyo, tyili umwe komutima, mahi pamwe hapeho matutyivili okutyilinga. Maluku tyipondola wasoyele unene etyi Paulu aanya okweenda nae moungendi wae wavali woumisionaliu. (Ovilinga 15:37-40) Otyipuka otyo tyipondola tyatyikile Maluku okulinga ovipuka apanga, mahi pahe opo ankho etyivile okulinga etyi apanda movilinga vya Huku, wesukisile okupilulula etyi ankho apanga. Ya tyipondola otyo umwe alingile. Konyima pahe Paulu apopi okuti Maluku omuundapi ukahi nawa. Tupu akaundapa na Petulu Kombambilonia. (2 Timotiu 4:11; 1 Petulu 5:13) Otyilinga otyinene Maluku akalele natyo, okwahoneka omukanda upopia omwenyo wa Sesusi pano pohi.
Pamwe pokulikwatesila apa tuvase etyi twapanga movilinga vya Huku, pamoneka tyimwe tyitutyika. Ine otyo tyimonekapo wahayeke-ko, etyi wesukisa okulinga okupilulula vala etyi wapanga, opange vali otyikwavo. Tyina pamamoneka otyitateka wesukisa okutwalako ohayekeko. Ohamba Salomau wetupopila okuti: “Ovilinga viove viavela Siovaa, opo ufwisepo etyi wapanga okulinga.” — Provérbios 16:3.
Pamwe mokonda yokuvela nokutekula ovana tyipondola okutupwiya okulinga etyi twapanga. Mahi otyipuka otyo tyehetulingisise okulimbwa-ko ondyambi yetu yomwenyo wahapu. (Luka 23:43; Ova Filipu 3:13, 14) Oityi tuna okulinga tukakale nomwenyo wahapu? Apositolu Swau wahoneka okuti: “Una ulinga ehando lya Huku makala-ko apeho. (1 Suau 2:17) Namphila hamwe omu tukahilile kamatutyivili okulinga evi twapanga, nongootyo tupondola okutwalako “okulinga onthilo Huku yotyotyili, nokutwala-ko okwendela movitumino viae.” (Eclesiastes 12:13) Okupanga etyi matulingi movilinga vya Huku matyitukwatesako okulinga etyi Huku ahanda. Naina tupangei evi viavela omunkhima Siovaa.
[Okakasa]
Ovipuka Vimwe Tupondola Okupanga
○ Okutanga Ombimbiliya ononthiki ambuho
○ Okutanga Omitala viomulavi nono Pahukei!
○ Okulikwambela vali nawa
○ Okukala novinyango viononkhono mba Huku
○ Okuundapa vali onene movilinga vya Huku
○ Okukala ovanongo kokulongesa, tyilinge mewaneno tyilinge movilinga viokwivisa
○ Okulilongesa okwivisa notelefone nokwivisa ponopalasa