Vakwendye — Muli Nokulikwatehila Mukale Ovakwatesiko Vovakulu Vewaneno?

1. Oityi tutila omutumwa Paulu ankho uhole unene ovakwatesiko vovakulu vewaneno?

OVAKWATESIKO vovakulu vewaneno vena ovilinga ovinene mewaneno. Omutumwa Paulu ovanthu vatyo ovo ankho uvehole unene. Momukanda ahonekelele ova Filipu wakukunyine-po ovakwatesiko vovakulu vewaneno, novakulu vewaneno. — Fili. 1:1.

2. Oityi Luis apopia tyiyemba kotyilinga tyovakwatesiko vovakulu vewaneno?

² Ovakwatesiko ovanyingi vovakulu vewaneno, vahambukilwa unene otyilinga vena-tyo, tyilinge ovana, tyilinge ovakulu. Umwe utiwa o Devan walinga omukwatesiko wovakulu vewaneno, etyi ena omanima 18. Omukwavo utiwa o Luis tyina alinga omukwatesiko wovakulu vewaneno, walamba-le momanima 50. Wapopia umwe etyi ovakwatesiko ovanyingi vovakulu vewaneno vakala, wati: “Tyinthyambukiswa unene okuundapela vakwetu mewaneno motyilinga etyi, haunene umwe tyina ndyisoka kovipuka vomewaneno valinga, vilekesa okuti venthyole!”

3. Omapulo patyi matukumbulula monthele ei?

³ Ine wambatisalwa-le, mahi nkhele kumukwatesiko wovakulu vewaneno, twahanda ulinge omphango yokuvasa otyilinga otyo. Oityi matyikutwala kokulinga omphango oyo? Oityi Ombimbiliya yapopia ove una okulinga, opo utiwe watamo mokulinga omukwatesiko wovakulu vewaneno? Onthele ei maikumbulula omapulo oo. Mahi nkhele matutale otyilinga patyi omukwatesiko wovakulu vewaneno ena-tyo.

OTYILINGA TYOVAKWATESIKO VOVAKULU VEWANENO

4. Ovilinga patyi ovakwatesiko vovakulu vewaneno vena-vio? (Tala olutalatu.)

⁴ Omunthu opo alinge omukwatesiko wovakulu vewaneno, nkhele una okumbatisalwa. Unakwa nomphepo ikola opo akwateseko ovakulu vewaneno movilinga ovinyingi vilingwa mewaneno. Ovakwatesiko vamwe vovakulu vewaneno, ovo vapa ovaivisi omaumbo mavaivisa, nomikanda mavaivisa navio. Ovakwavo vasukula Ondywo Yomaliongiyo, nokwiviukisa. Nkhele vamwe vaundapa konomakina mbokuhikisa. Namphila ovilinga valinga opala okukwatesako vakwavo mewaneno, mahi opo omunthu alinge omukwatesiko wovakulu vewaneno, una okulinga omunthu uhole Siovaa, na vakwavo mewaneno, ulinga etyi Ombimbiliya ipopia. (Mat. 22:​37-39) Oityi ovakwendye vambatisalwa-le vena okulinga vakale ovakwatesiko vovakulu vewaneno?

5. Oityi omulume wambatisalwa-le ena okulinga opo akale omukwatesiko wovakulu vewaneno?

⁵ Ombimbiliya ipopia etyi omunthu ena okulinga opo anakwe alinge omukwatesiko wovakulu vewaneno. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) Lilongesa nawa etyi Ombimbiliya ipopia tyiyemba kokukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, olikwatehila umwe ukale ngeetyi yapopia, opo uvase ovilinga ovio. Mahi nkhele una okutala nawa, oityi wahandela okukala omukwatesiko wovakulu vewaneno.

OITYI WAHANDELA OKUKALA OMUKWATESIKO WOVAKULU VEWANENO?

6. Oityi tyina okutwala omunthu kokusoka okuundapela vakwavo mewaneno? (Mateusi 20:28 tala olutalatu lwo .)

⁶ Oku tuna okutalela umwe nawa-nawa, oku Sesusi Kilisitu. Tyemutwaile kokulingila vakwavo ovipuka oviwa, okuhole Tate yae novanthu. (Tanga Mateusi 20:28; Swau 13:​5, 14, 15) Ine noove wesuka tupu nokukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, okuhole Siovaa na vakwenyi, Siovaa mekuyambe, ekukwatesako ulinge umwe omunthu watamo mokulinga otyilinga otyo. — 1 Kol. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Oityi omukwendye ine omukulu esukisila okulunguka kolusoke lwokwovola omunkhima mewaneno?

⁷ Mouye omu, ovanthu valinga unene onthilo ava vena ovilinga ovinene, mahi meongano lya Siovaa ha-ngootyo-ko. Omukwendye ine omukulu wokuhanda okuundapela ewaneno mokonda uhole Siovaa na vakwavo nga Sesusi, kesuku nounene, nokutumina vakwavo, nomunkhima. Mahi ine omunthu wokulipaka-ko unakwa akale notyilinga mewaneno, kametavela okulinga ovilinga viatombwa novanthu vokulipaka-ko, ngwe ovio viesukisa okulingwa pala okutekula onongi mba Siovaa. Melifele ati ovilinga vimwe mwaame kaviatele-mo. (Swau 10:12) Omunthu ngoo ulinga ngoti wesuka nokuundapela ewaneno, mahi naina wahanda okulinkhimaneka, Siovaa kemuyambe. — 1 Kol. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Oityi Sesusi apopilile ovatumwa vae?

⁸ No povalongwa va Sesusi pali umwe vamwe vesukile notyilinga tyimwe, mahi ankho vetyihanda tupu okwesuka vala nomunkhima. Vetyilingile ovo Tiaku na Swau, ngwe ankho ovatumwa. Vaitile ku Sesusi evepe ovilinga viomunkhima, tyina amahimbika okutumina. Sesusi nii kevetile mwalinga nawa etyi mwaita otyipuka otyo. Mahi wapopilile ovatumwa aveho 12 okuti: Ou “wahanda okulinga omunene pokati kenyi, oo oe ulinga omulingilili wenyi, ou wahanda okulinga omutete pokati kenyi, oo oe ulinga omupika wa vakwavo aveho.” (Malu. 10:​35-37, 43, 44) Ava vahanda okukala ovakwatesiko vovakulu vewaneno, mahi vetyihanda tupu okwahanda okuundapela vakwavo, mavakwatesako unene ewaneno. — 1 Tes. 2:8.

OITYI UNA OKULINGA TYIKALE UMWE KOMUTIMA TYOKUUNDAPELA VAKWENYI?

9. Oityi una okulinga, tyikale komutima tyokuundapela vakwenyi?

⁹ Tutyii okuti uhole Siovaa ya uhanda okuundapela vakwenyi. Mahi pamwe tyipondola okuhakala komutima tyokulinga ovilinga vilingwa novakwatesiko vovakulu vewaneno. Oityi una okulinga, tyikale komutima tyokuundapela vakwenyi? Tyimwe una okulinga, okusoka kehambu lituka kokuundapela vakwenyi mewaneno. Sesusi wati: “Okwaava tyihambukiswa vali tyipona okupewa” (Ovil. 20:35) Na Sesusi otyo umwe alingile otyo. Tyokuundapela vakwavo tyemupele ehambu. Noove matyikupe ehambu.

10. Oityi Sesusi alingile tyalekesa okuti utyihole tyokuundapela vakwavo? (Maluku 6:​31-34)

¹⁰ Tala vala tyimwe tutila Sesusi utyihole tyokukwatesako vakwavo. (Tanga Maluku 6:​31-34.) Nthiki imwe, Sesusi novalongwa vae, ankho vaponwa. Pahe avaovola apa mavakakala vakapululukwe-po. Tyina vehika apa vahanda okupululukilwa, vavasa ovaunyingi vehika-po-ale, vakevela Sesusi evelongese. Ngwe Sesusi novalongwa vae, ankho valiwa nondyala ‘nomuvo vala wokulia kaveumwene-ale.’ Sesusi ankho upondola okuveti, vakwe kamatyitavela. Okuti hatyo, evelongesa vala otyipuka tyike ine vivali ati tyapwa pahe endei. Mahi mokonda yokuhole vakwavo, “ahimbika okuvelongesa ovipuka ovinyingi.” Evelongesa umwe aloo “lietaka.” (Malu. 6:35) Wevelongesa tupu, hakuti watiwa ngaliti pano tyilinga, mahi omokonda ‘weveetehila-mo onkhenda.’ Mwene ankho uhanda umwe okuvelongesa mokonda uvehole. Tyokuundapela vakwavo, tyapele ehambu enene Sesusi.

11. Oityi Sesusi alingilile ovaunyingi ankho veya okumutehelela? (Tala olutalatu.)

¹¹ Etyi Sesusi alongaisa opo ovaunyingi, nkhele evelingila vali otyipuka otyikwavo. Evepe okulia. Alingi otyipuka tyimwe tyihuvisa unene, onombolo mbehehi ambulingi ononyingi, embwaavela ovalongwa vae, ovalongwa avembutambaika ovanthu. (Malu. 6:41) Otyo alingile, tyalongesile ovalongwa vae okuti, vena okuundapela vakwavo. Tupu tyalekesa okuti, tyokuundapela vakwetu ngeetyi ovakwatesiko vovakulu vewaneno valinga, otyilinga tyimwe otyinene tyesukisa. Pahe soka kehambu ovatumwa, na Sesusi vakalele nalio, etyi vapa okulia ovanthu “aveho avali umwe, avekuta!” (Malu. 6:42) Mahi opo hapoko vala Sesusi etyipakele komutwe tyokuundapela vakwavo. Ononthiki ambuho ali pano pohi wetyilingaile ehimbwe. (Mat. 4:23; 8:16) Sesusi, tyokulongesa vakwavo, nokuvelingila-ko ovipuka, tyemupele ehambu, atyimukalesa nawa. Noove ine ulikwatehila umwe ulinge omukwatesiko wovakulu vewaneno, mokala nehambu enene.

12. Oityi tutila atuho mewaneno tuna umwe etyi tupondola okulingila ewaneno?

¹² Ine tyina ulitala ñgana, ngoti utupu-ale etyi uvila okulinga, wahasoye. Tutyii okuti ove una umwe etyi uvila, upondola okulingila ewaneno. Likwambela, otange, osoko umwe nawa konondaka Paulu apopia mu 1 Ova Kolindu 12:​12-30. Onondaka mba Paulu mbulekesa umwe nawa okuti, noove ukahi vala nga vakwenyi meongano lya Siovaa, noove una otyilinga otyinene mewaneno. Ine nkhele pehepano kwatelemo mokukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, wahasoye, ove linga vala atyiho uvila movilinga vya Siovaa otyo tupu uundapela vakwenyi. Yumba-ko onthumbi okuti ovakulu vewaneno pokukwaavela ovilinga mavatalela kounongo ove una-o. — Loma 12:​4-8.

13. Oityi tutila ovakwendye aveho vambatisalwa-le vapondola umwe okutiwa vatamo mokukala ovakwatesiko vovakulu vewaneno?

¹³ Otyikwavo tutila ine noove ulikwatehila upondola umwe okukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, omokonda oku kutalelwa omunthu opo atiwe watamo, tupu oko kutalelwa ovanthu aveho vafenda Huku. Ovanthu aveho vafenda Huku vena okukala noupanga omuwa nae, nokulinga ovanthu votyali vaundapela vakwavo, nokulinga evi vitiwa ovievi vakwavo mewaneno vatalele-ko. Mahi pahe ovalume vambatisalwa-le tyilinge ovana tyilinge ovakulu, oityi vena okulinga vatiwe vatamo mokukala ovakwatesiko vovakulu vewaneno?

OKUTYI OMUNTHU ATALELWA ATIWA WATAMO?

14. Omunthu utiwa o “wonduvia” oyou ulinga-tyi? (1 Timotiu 3:​8-10, 12)

¹⁴ Tala ovipuka vimwe oku kutalelwa omunthu atiwa watamo mu 1 Timotiu 3:​8-10, 12. (Itanga.) Omukwatesiko wovakulu vewaneno, una okulinga omunthu “wokuna onduvia.” Ondaka oyo yokwatiwa “wonduvia,” tupu ipondola okweendwa ñgaa: “Omunthu uta ombili ovipuka, ulingwa onthilo.” Otyo katyilekesa okuti kapondola vali okuyola-yola na vakwavo. (Omup. 3:​1, 4) Mahi una okulinga omunthu wokuti okupewa otyilinga utyilinga umwe etyivitula. Ine apeho ovilinga upewa uvilinga umwe nawa ovivitula, vakwenyi mewaneno mavekulingi onthilo.

15. Omunthu patyi tuti ‘ha womalaka evali’ “ha welungavi liokufunina mounkhembi”?

¹⁵ ‘Ha womalaka evali,’ otyo okuti una okulinga omunthu upopia otyili, ulinga viotyili, uyumbwa onthumbi. Etyi wamapopi otyo umwe ulinga, wahakembe vakwenyi. (Omih. 3:32) “Ha welungavi liokufunina mounkhembi,” otyo okuti, linga umwe omunthu wotyili mononiñgoso ulinga, no povipuka ovikwavo vali panyingila onombongo. Wahalinge omunthu wokumonena mu vakwenyi mewaneno.

16. (a) Onondaka mbokwati ‘ha wokuliyumba vala kovinyu,’ mbupopia-tyi? (b) Onondaka mbokwati “omutima upumphi” mbupopia-tyi?

¹⁶ ‘Ha wokuliyumba vala kovinyu,’ otyo okuti, opo ukale omukwatesiko wovakulu vewaneno, kupondola okulinga omunthu wokunwa unene. Tupu una okukala omunthu una “omutima upumphi,” otyo okuti, una okulandula ovitumino vya Siovaa. Namphila umukwankhali, mahi omutima wove upumphi mokonda una oupanga omuwa na Siovaa.

17. Oityi omulume wambatisalwa ena okulinga ayumbwe onthumbi “atiwa watamo”? (1 Timotiu 3:10 tala olutalatu.)

¹⁷ ‘Atalwe nawa ine watamo umwe,’ otyo okuti, opo ovakulu vewaneno vekutie watamo mokukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, una-le evi ulinga vikuyumbisa onthumbi. Naina tyina wamapewa otyilinga novakulu vewaneno, etyi vamekutolela otyo umwe ulinga. Landula etyi eongano lipopia tyiyemba kotyilinga otyo wapewa. Noñgonoka umwe nawa otyilinga wapewa nonthiki una yokutyivitula. Ine uta ombili otyilinga wamapewa, vakwenyi mewaneno mavetyimono okuti uli nokukula, uyumbwa onthumbi. Vakulu vewaneno, talei ine muli umwe nokulongesa ovalume muna-vo mewaneno vambatisalwa, tyilinge ovana tyilinge ovakulu. (Tanga 1 Timotiu 3:10.) Okuti mewaneno lienyi muna ovana ovatutu ovakwendye vambatisalwa-le? Tyina muvetala velilongesa nawa Ombimbiliya? Momaliongiyo apeho vakumbulula? Apeho venda movilinga viokwivisa? Ine ovio valinga ovio, vepei otyilinga “mweete okuti mavetyivili.” Okulinga ngootyo mamutyivili okuvetala ine vatamo umwe. Tyina vamakolo-ko vali kapii, vapondola okulinga ovanthu vatamo mokukala ovakwatesiko vovakulu vewaneno.

18. Ondaka yokwatiwa “wahahungwa” ipopia-tyi?

¹⁸ ‘Wahahungwa,’ otyo okuti, opo ulinge omukwatesiko wovakulu vewaneno kupondola okuhungwa-hungwa okuti una ovipuka vimwe ulinga viahaviukile. Otyili, Ovakwa-Kilisitu pamwe vapondola okutendeleywa. Sesusi watendeleyilwe ya wapopile okuti novalanduli vae otyo mavalingwa. (Swau 15:20) Mahi ine ulinga omunthu wonondunge ngeetyi tyali Sesusi, mokala omunthu upopiwa nawa mewaneno. — Mat. 11:19.

19. Tyina Ombimbiliya yati una vala okukala ‘nomukai wike’ ngootyo yati-wi?

¹⁹ ‘Omulume womukai wike.’ Ine wanepa, una umwe okulandula etyi Huku apaka-ko tyiyemba kotyinepo. Omulume wike ukala vala nomukai wike. (Mat. 19:​3-9) Omunthu wa Huku kapondola okulala nou vehelinepele nae. (Hemb. 13:4) Mahi pena vali tyimwe, una okuhula vala komukai wove no momutima, ohapeleya vali ou wehe-wove. — Som. 31:1.

20. Oityi omulume ena okulinga atiwe uli ‘nokululika nawa veumbo liae’?

²⁰ ‘Ululika nawa ovana vae, no veumbo liae aveho.’ Ine una eumbo, una umwe okuta ombili otyilinga otyo una-tyo. Lingei apeho efendelo liombunga, ove otyikalela umwe komutwe. Undapa movilinga viokwivisa no vomeumbo liove aveho, uti umwe hono oi nou muhuka oi nou. Longesa ovana wove vakale noupanga omuwa na Siovaa. (Efe. 6:4) Omulume utekula nawa veumbo liae, metyivili okululika nawa ewaneno. — Tala 1 Timotiu 3:5.

21. Ine kumukwatesiko wovakulu vewaneno oityi una okulinga?

²¹ Tyilinge umukwendye tyilinge umukulu wambatisalwa-le, mahi nkhele kumukwatesiko wovakulu vewaneno, tukuti mbaa likwambela, olilongesa umwe nawa onthele ei. Tala umwe nawa unoñgonoke evi vitisa omunthu watamo mokukala omukwatesiko wovakulu vewaneno, pahe olikwatehila noove ukale ngootyo tyapopiwa. Tyipaka umwe komutima tyokuundapela vakwenyi. (1 Pet. 4:​8, 10) Undapela ombunga yove mewaneno, utale ehambu lituka-ko. Siovaa ekuyambe tyina uli nokulikwatehila ulinge omukwatesiko wovakulu vewaneno. — Fili. 2:13.