BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w25 Setembro matsa. 8-13
  • Momwe Tingalimbanire na Kusaya Cirungamo

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Momwe Tingalimbanire na Kusaya Cirungamo
  • Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza) — 2025
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • YAHOVA NA JEZU AMBAWENGA KUSAYA CIRUNGAMO
  • MOMWE JEZU ADALIMBANIRA NA KUSAYA CIRUNGAMO
  • TEWEZERANI JEZU POMWE MUKULIMBANA NA KUSAYA CIRUNGAMO
  • BZINTHU BZABWINO BZOMWE TINGACITE TSAPANO
  • Bzomwe Mungacite Mukacitiridwa Bzinthu Bzakusaya Cirungamo
    Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza) — 2024
  • ‘Muyeruzi wa Dziko Lense’ Ambacita Bzinthu Mwacirungamo Nthawe Zense
    Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo bwa Yahova (Yakupfunza)—2017
  • Kodi Tingapirire Tani Kusaya Cirungamo?
    Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza) — 2024
  • Bibliya Limbalewa Kuti Bzinthu Bzin’dzakhala Bwino Kutsogolo
    Khalani na Moyo Wakukondwa Mpaka Kale-kale!—Bukhu Lomwe Lingakuthandizeni Kubvesesa Bibliya
Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza) — 2025
w25 Setembro matsa. 8-13

NKHANI YAKUPFUNZA 37

NYIMBO 114 ‘Latizani Khalidwe la Kupirira’

Momwe Tingalimbanire na Kusaya Cirungamo

“Iye akhadikhirira cirungamo, tsono pakhacitika bzinthu bzakusaya cirungamo.” — ZAIYA 5:7.

CAKULINGA CA NKHANIYI

Mu nkhani ino, tiniwona momwe ciratizo ca Jezu cingatithandizire kulimbana na kusaya cirungamo mu njira yomwe ingakondwese Yahova.

1-2. N’ciyani comwe wanthu winango ambacita akawona kusaya cirungamo, ndipo ni mibvunzo iponi yomwe tingabzicite?

TIKUKHALA mu dziko lakusaya cirungamo. Wanthu ambacitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo thangwe ra kusauka, komwe adacokera, mawonekedwe yawo ayai thangwe ra mathangwe manango. Iwo ambabonera thangwe rakuti wanthu winango omwe ana kobiri ayai atsogoleri wa maboma ambandofuna kukhala na kobiri basi. Bzimwebzi bzimbacitisa kuti ifepano na wanthu winango tibonere.

2 Mpsakudabwisa lini kuwona wanthu winango akukalipa thangwe ra kusaya cirungamo komwe kukucitika ntsiku zino. Tentsenefe tikufuna kukhala mu dziko lomwe tingabzibve kuti ndife wakukhotcerereka na kucitiridwa bzinthu mwacirungamo. Wanthu winango ambacita nyongo kuti amalise mabvuto yomwe yakucitika m’dzikoli. Iwo ambatsutsa maboma pabodzi na malamulo ayai ambayenda kukavota atsogoleri wa boma omwe ambapicira kumalisa mabvuto. Na tenepo, timbapfunzisidwa kuleka kucita “mbali ya dziko” na kudikhirira kuti Umambo bwa Mulungu budzamalise kusaya cirungamo kwentse. (Juwau 17:16) Napo bziri tenepo, ifepano nthawe zinango timbasunama ndipo nthawe zinango timbakalipa tikawona kuti wanthu winango akucitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo. Tsono tingabzibvunze kuti: ‘N’ciyani comwe ningacite bzimwebzi bzikacitika? Kodi ciripo cinthu comwe ningacite kuti ndilimbane na kusaya cirungamo tsapano?’ Kuti titawire mibvunzo imweyi, mbatiyambeni kucezerana momwe Yahova na Jezu ambabvera akawona wanthu akucitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo.

YAHOVA NA JEZU AMBAWENGA KUSAYA CIRUNGAMO

3. Thangwe ranyi mpsakubveseseka tikambakalipa thangwe ra kuwona bzinthu bzakusaya cirungamo? (Zaiya 5:7)

3 Bibliya limbalewa kuti n’thangwe ranyi mpsakubveseseka ifepano kukalipa thangwe ra kuwona bzinthu bzakusaya cirungamo. Iro limbalewa kuti Yahova adatilenga m’cifanikiso cace nakuti iye “ambafuna cirungamo na ciyeruzo cakulungama.” (Salimo 33:5; Genesesi 1:26) Iye ambacita lini bzinthu bzakusaya cirungamo ndipo an’funambo lini kuti munthu ali-wentse acitembo bzimwebzi! (Deuteronomiyo 32:3, 4; Mika 6:8; Zakariya 7:9) Mu nthawe ya mprofeta Zaiya, Yahova adabva “kulira” kwa Ajirayeri azinji omwe akhaboneresedwa na Ajirayeri anzawo. (Werengani Zaiya 5:7.) Yahova adalanga wale omwe akhabvera lini Lamulo lace na omwe akhacitira anzawo bzinthu mwakusaya cirungamo. — Zaiya 5:5, 13.

4. Kodi ni nkhani iponi ya m’Bibliya yomwe imbalatiza momwe Jezu ambawonera kusaya cirungamo? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)

4 Ninga Yahova, Jezu ambafuna cirungamo ndipo ambawenga kusaya cirungamo. Pa nthawe inango pomwe iye akhacita utumiki bwace pa dziko la pantsi pano, adawona mwamuna munango omwe akhadapunduka boko libodzi. Jezu adamubvera ntsisi mwamunayo ndipo adamupoza. Tsono pomwe atsogoleri wa magereja adawona bzimwebzo adakalipa kwene-kwene. Iwo adalewa kuti Jezu akhabvera lini lamulo lakulewa bza ntsiku ya Sabudu ndipo akhalibe basa na kupozedwa kwa mwamuna ule. Kodi Jezu adabva tani na bzomwe atsogoleri wa magerejawa adacitabzi? Iye ‘adasunama kwene-kwene thangwe ra kuuma mtima kwawo.’ — Marko 3:1-6.

Jezu ali m’nyumba yakunamatira ndipo akulewalewa na atsogoleri wa magereja yacidjuda bza mwamuna omwe adapunduka boko omwe iye an’funa kumupoza. Atsogoleri wa magerejawo akunyang’anisisa Jezuyo mwakumunyoza.

Atsogoleri wa magereja wa mu nthawe ya Jezu akhaboneresa wanthu, tsono Jezu akhawafuna wanthuwo ndipo akhawathandiza (Onani ndime 4)


5. N’ciyani comwe tin’funika kukumbukira tikakalipa thangwe ra kusaya cirungamo?

5 Pakuti Yahova na Jezu ambakalipa thangwe ra kuwona kusaya cirungamo, n’kuphonyeka lini ifepano tikambabzibvambo tenepa. (Aefezo 4:26) Tsono ifepano tin’funika kukhala wakubziphata ticikumbukira kuti tingamalise lini kusaya cirungamo. Tikakhala na ciya kwa nthawe itali tingaduwale ayai tingasuname kwene-kwene. (Salimo 37:1, 8; Tiyago 1:20) Tsono kodi tingalimbane tani na kusaya cirungamo? Tingapfunze na ciratizo ca Jezu.

MOMWE JEZU ADALIMBANIRA NA KUSAYA CIRUNGAMO

6. Ni kusaya cirungamo kuponi komwe kukhacitika pomwe Jezu akhali pantsi pano? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)

6 Pomwe Jezu akhali pantsi pano adawona wanthu akucitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo. Iye adawona momwe wanthu akhaboneresedwera na atsogoleri wa magereja. (Mateu 23:2-4) Iye akhadziwambo momwe boma la Roma likhaboneresera wanthu. Wanthu azinji akhafunisisa kutsudzulidwa ku utongi bwa Roma. Winango adafika pakukonza tumathimu kuti amenyane na Aroma. Tsono Jezu alibe kucita mbali ya thimu liri-lentse lomwe likhafuna kucinja boma. Pomwe Jezu adadziwa kuti wanthu akhafuna kumuikha kuti akhale mambo, iye adathawa. — Juwau 6:15.

Jezu akuyenda ku phiri. Thimu likulu la wanthu liri pantsi pa phiriro.

Pomwe wanthu akhafuna kuikha Jezu kuti akhale mambo, iye adathawa (Onani ndime 6)


7-8. Thangwe ranyi Jezu alibe kuyezera kumalisa kusaya cirungamo pomwe akhali pantsi pano? (Juwau 18:36)

7 Pomwe Jezu akhali pa dziko la pantsi pano, iye alibe kupitira nkhani za ndale na cakulinga cakufuna kumalisa kusaya cirungamo. Thangwe ranyi iye alibe kucita bzimwebzo? Thangwe iye akhadziwa kuti wanthu alibe ugo na luso la kubzitonga okha. (Salimo 146:3; Jeremiya 10:23) Iwo angakwanisembo lini kulimbana na bzinthu bzomwe bzimbacitisa kuti pakhale kusaya cirungamo. Sathani Dyabu ndiye omwe akutonga dzikoli, iye ngwakuipa ndipo wanthu azinji m’dzikoli ambatewezera iye. (Juwau 8:44; Aefezo 2:2) Ndipo kuperewera kumbacitisa kuti napo wanthu omwe ana bzakulinga bzabwino atazire kucita bzinthu mwacirungamo nthawe zentse. — Mpalizi 7:20.

8 Jezu akhadziwa kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bungadadzamalisa bzinthu bzomwe bzimbacitisa kuti pakhale kusaya cirungamo. Ndipopa iye adaphatisa basa nthawe yace na mphanvu zace “acimbapalizira mafala yabwino ya Umambo bwa Mulungu.” (Luka 8:1) Mwa njira imweyi, iye ‘adatsangalaza wanthu omwe akhadikhirira kumala kwa kusaya cirungamo na uipi.’ (Mateu 5:6; Luka 18:7, 8) Na tenepo, bzimwebzi bzin’dzakwanisika lini na maboma ya wanthu koma bzin’dzakwanisika na Umambo bwa Mulungu bomwe “bumbacita lini mbali ya dziko.” — Werengani Juwau 18:36.

TEWEZERANI JEZU POMWE MUKULIMBANA NA KUSAYA CIRUNGAMO

9. N’ciyani comwe cimbakutsimikizirani kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bun’dzamalisa kusaya cirungamo?

9 Ntsiku zino timbawona bzinthu bzizinji bzakusaya cirungamo kuposa bzomwe Jezu adawona pomwe akhali pantsi pano. Tsono omwe akucitisa bzinthu bzakusaya cirungamo “ntsiku zakumalizira” zino ni Sathani pabodzi na wanthu omwe ambamutewezera. (2 Timotio 3:1-5, 13; Apokalipse 12:12) Ninga Jezu, timbadziwa kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bun’dzamalisa bzinthu bzomwe bzimbacitisa kuti pakhale kusaya cirungamo. Pakuti timbapalizira bza Umambo bwa Mulungu timbatsutsa lini ayai kuthemba kuti maboma yangamalise kusaya cirungamo. Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira mpfumakazi inango yakucemeredwa Stacy.a Pomwe mpfumakazi Stacy ikhanati kupfunza cadidi, iyo ikhambathandizira wanthu omwe akhafuna kumalisa kusaya cirungamo. Tsono na kupita kwa nthawe, iyo ikhalibe citsimikizo cakuti bzomwe ikhacitabzo bzingadathandizadi wanthu na kumalisa mabvuto. Iyo idalewa kuti: “Pomwe ndikhacita bzimwebzire ndikhabzibvunza penu bzingadathandizadi. Tsapano ndina citsimikizo centse cakuti Umambo bwa Mulungu bun’dzamalisa mabvuto yentse. Ndikudziwa kuti Yahova an’dzamalisa mabvuto yentse comwe ni cinthu comwe inepano ndingakwanise lini kucicita.” — Salimo 72:1, 4.

10. Bzomwe wanthu ambacita kuti ayezere kumalisa kusaya cirungamo bzimbapitana tani na bzomwe Jezu adalewa pa Mateu 5:43-48? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)

10 Wanthu azinji ntsiku zino ambathandizira wanthu omwe ambayezera kucinja maboma, tsono azinji wa iwo ambakalipa kwene-kwene mwakuti ambabvera lini malamulo ndipo ambacitisa kuti wanthu winango abonere. Bzimwebzi ndibzo lini bzomwe Jezu adatipfunzisa kuti ticite. (Aefezo 4:31) M’bale munango, wakucemeredwa Jeffrey, adalewa kuti: “Wanthu akayamba kucita greve, mwakamfulumize ambayamba kukalipa kwene-kwene ndipo ambayamba kudzonga bzinthu, kuba ndipo ambafika pa kupwetekana.” Tsono Jezu ambatipfunzisa kuti tin’funika kumbacitira wanthu bzinthu mwalufoyi napo wale omwe ambabverana lini na bzomwe timbapfunzisa ayai omwe ambatizunza. (Werengani Mateu 5:43-48.) Ninga Akristau, timbacita bzomwe tingakwanise kuti titcenkhe kucita cinthu ciri-centse comwe cikubverana lini na bzomwe Jezu adatiuza.

Mwakugwa mpfuwa, mpfumakazi ikunyang’anisisa kutsogolo pomwe thimu la wanthu likucita greve mu mseu omwe umbapitidwa na wanthu azinji.

Tin’funika kukhwimika kuti tipitirize kuleka kucita mbali ya dziko (Onani ndime 10)


11. Thangwe ranyi nthawe zinango bzingakhale bzakunesa kutewezera Jezu?

11 Napo kuti timbadziwa kuti Umambo bwa Mulungu bun’dzamalisa kusaya cirungamo, nthawe zinango tingayambe kuwona kuti mpsakunesa kutewezera Jezu tikacitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo. Onani bzomwe bzidacitikira Janiya, omwe adabonera thangwe ra tsankhulo. Iye adalewa kuti: “Ndidakalipa kwene-kwene ndipo ndidasunama ndipo ndidafuna kuti wanthu amwewale alangidwe. Na tenepo, ndidakumbuka bza kuthandizira kathimu kanango komwe kakhatsutsa kusankhulana mtundu na tsankhulo. Ndikhakumbuka kuti kucita bzimwebzi kungadacitisa kuti bzinthu bzikhale bwino.” Tsono na kupita kwa nthawe, Janiya adadzawona kuti akhafunikira kucinja. Iye adati: “Inepano ndikhalekerera kuti wanthu winango acinje makumbukidwe yangu na kundicitisa kuthemba munthu m’mbuto mwa kuthemba Yahova. Ndipopa ndidasiya kucita bzinthu na thimu limwelire.” Napo kuti tingakalipe tikacitiridwa bzinthu bzakusaya cirungamo ayai tikawona winango akucitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo, nthawe zentse tin’funika kukhala wakubziphata ticileka kucita mbali ya dzikoli. — Juwau 15:19.

12. Thangwe ranyi mpsanzeru kusankhula bwino bzinthu bzomwe timbawona, kuwerenga na kubva?

12 N’ciyani comwe cingatithandize kukhala wakugwa mpfuwa tikacitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo ayai winango akacitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo? Njira ibodzi yomwe tingacitire bzimwebzi ndiyo kusankhula bwino bzomwe timbawerenga, kuwona na kubva. Nkhani zinango zimbaikhidwa pa mbuto zakucezera za pa interneti na cakulinga cakudabwisa wanthu ayai kuwacitisa kuti aphindukire boma. Kazinji-kazinji, anyakumwaza nkhani ambalewa bzinthu bza m’makumbukidwe mwawo m’mbuto mwakulewa bzomwe bzacitika. Napo kuti nkhaniyo ingakhale yacadidi, ifepano tingamalise lini mabvutoyo mwakumbapitiriza kuiwerenga. Tikambamala nthawe ikulu tikutetekera nkhani zimwezi tingakalipe ayai kusunama. (Mimwani 24:10) Kuthumizira bzimwebzi, tingasiye kuikha Umambo bwa Mulungu pa mbuto yakuyamba pa moyo wathu ticiyebwa kuti Umambobo ndibo bomwe bungamalise mabvuto yentse.

13. Kodi kuwerenga Bibliya ntsiku zentse kungatithandize tani kumbawona kusaya cirungamo mu njira yakuthemera?

13 Tikambawerenga Bibliya ntsiku zentse na kumbakumbukira bzomwe tawerengabzo bzimwebzi bzingatithandize kulimbana na kusaya cirungamo. Mpfumakazi inango yakucemeredwa Alia idasunama kwene-kwene pomwe idawona momwe wanthu akhaboneresedwera komwe iyo ikhakhala. Bzikuwoneka kuti omwe akhaboneresa wanthuwo akhacitidwa lini cinthu ciri-centse. Iyo idalewa kuti: “Ndidakhala pantsi ndicibzibvunza kuti: ‘Kodi inepano nimbakhulupiradi kuti Yahova an’dzamalisa mabvuto yentseneya?’ Ni pa nthawe imweyi pomwe ndidawerenga cinembo ca Djobi 34:22-29. Mavesi yamweya yadandikumbusa kuti Yahova ambawona bzentse. Ndiye yekha omwe ambadziwa momwe angatongere wanthu ndipo ndiye yekha omwe angamalise mabvuto ya wanthu wentse.” Tsono pomwe tikudikhirira kuti Umambo bwa Mulungu budzamalise mabvuto ya wanthu wentse, n’ciyani comwe tingacite tsapano?

BZINTHU BZABWINO BZOMWE TINGACITE TSAPANO

14. N’ciyani comwe tingacite kuti tileke kuthandizira dziko lakusaya cirungamoli? (Akolose 3:10, 11)

14 Tingakwanise lini kucinja momwe wanthu ambacitira bzinthu na anzawo, tsono ifepano tingambacitire bzinthu bzabwino wanthu winango. Ninga momwe tawonera tingatewezere Jezu mwa kulatiza lufoyi. Lufoyi limweri lingaticitise kuti timbacitire winango bzinthu mwaulemu napo wale omwe ambaticitira bzinthu mwakusaya cirungamo. (Mateu 7:12; Aroma 12:17) Yahova ambakomedwa tikambacitira winango bzinthu mwakudeka mtima na mwacirungamo. — Werengani Akolose 3:10, 11.

15. Kodi timbathandiza tani wanthu tikambawapfunzisa cadidi ca m’Bibliya?

15 Njira yakufunika kwene-kwene ya momwe tingalimbanire na kusaya cirungamo ndiyo kuuza winango cadidi ca m’Bibliya. Thangwe ranyi tikulewa tenepo? Thangwe “kudziwa Yahova” kungacitise munthu omwe pakuyamba akhali waukali kucinja acikhala munthu wabwino na wakufuna mtendere. (Zaiya 11:6, 7, 9) Pomwe mwamuna munango wakucemeredwa Jemal akhanati kupfunza cadidi, iye adayamba kucita mbali ya thimu linango lomwe likhafuna kucinja boma thangwe rakuti likhawona kuti bomalo likhali lakuipa. Iye adati: “Imwepo mungacinje lini wanthu mwakucita kumenyana nawo. Tsono iwo angacinje akapfunza cadidi ca m’Bibliya. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidandicitikira.” Bzomwe Jemal adapfunza bzidamucitisa kuti acinje. Na tenepo, tikambapfunzisa wanthu cadidi ca m’Bibliya tingawathandize kusiya kucitira wanthu winango bzinthu bzakuipa.

16. Thangwe ranyi imwepo mwatsimikiza kuuza winango bza Umambo bwa Mulungu?

16 Ninga Jezu, ifepano tikufunisisa kuuzambo wanthu winango kuti Umambo bwa Mulungu ndibo bokha bomwe bungadzamalise kusaya cirungamo. Cidikhiro cimweci cingatsangalaze wale omwe adacitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo. (Jeremiya 29:11) Stacy, omwe wafotokozedwa pakuyamba ule, adalewa kuti: “Kupfunza cadidi ca m’Bibliya kudandithandiza kulimbana na kusaya cirungamo komwe ndidacitiridwa. Yahova ambaphatisa basa mafala ya m’Bibliya kuti atitsangalaze.” Kuti mukwanise kufotokozera winango mafala yakutsangalaza ya m’Bibliya yakulewa bza momwe tingalimbanire na kusaya cirungamo, imwepo mun’funika kukhala wakukonzeka. Imwepo mukadziwa bzomwe Bibliya limbalewa pakulewa bza kubonera, mun’dzatawiriza nfundo za m’Bibliya zomwe zafotokozedwa mu nkhani ino. Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzakwanisa kupfunzisa winango ku xikola ayai kubasa thangwe lomwe limbaticitisa kuti tibonere na bzomwe Yahova an’dzacita kuti amalise kubonera.b

17. Kodi Yahova ambatithandiza tani kulimbana na kusaya cirungamo ntsiku zino?

17 Pakuti Sathani ni “mtongi wa dzikoli,” tin’pitiriza kucitiridwa bzinthu mwakusaya cirungamo. Tsono tingadikhirire kuti bzinthu bzin’dzakhala bwino thangwe Yahova adatipicira kuti an’pitiriza kutithandiza tsapano na kudzacosa Sathani pabodzi na “uipi bwentse.” (Juwau 12:31) Mwakuphatisa basa Bibliya, Yahova ambandotiuza lini thangwe lomwe limbacitisa kuti pakhale kusaya cirungamo koma ambatiuzambo momwe iye ambabvera thangwe ra kusaya cirungamoko. (Salimo 34:17-19) Mwakuphatisa basa Mwana wace, Yahova ambatipfunzisa bzomwe tingacite tikacitiridwa bzinthu bzakusaya cirungamo tsapano na momwe Umambo bwace bun’dzamalisira kusaya cirungamo tsapanopali. (2 Pedru 3:13) Ndipopa mbatipitirizeni kupalizira mwa nyongo mafala yabwino yakulewa bza Umambo bumwebu, pomwe tikudikhirira na mtima wentse nthawe yomwe dziko lentse lapantsi lin’dzadzala na wanthu omwe ‘ambacita bzinthu bza cirungamo.’ — Zaiya 9:7.

KODI MUNGATAWIRE TANI?

  • Thangwe ranyi kusaya cirungamo kumbatikalipisa?

  • Thangwe ranyi timbathandizira lini bzomwe wanthu ambacita kuti amalise kusaya cirungamo?

  • N’ciyani comwe tingacite pomwe tikulimbana na kusaya cirungamo?

NYIMBO 158 “Ntsikuyo In’cedwa Lini!”

a Madzina yanango yacinjidwa.

b Onanimbo nkhani zakuthumizira A nfundo 24-27 mu broxura lakuti Mbafunani Wanthu — Ndipo Apfunziseni.

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2026)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani