January
Maanle, January 1
Ɛnee bɛzo funli bɛ nee ye ɛlɛfinde, ɔle ye mame ara kokye. Eza raalɛ ne le kunlavolɛ.—Luku 7:12.
Gyisɛse “nwunle” raalɛ ne mɔɔ ɛlɛdi nyane la na “ɔ nwo yɛle ye alɔbɔlɛ” ɔ? (Luku 7:13) Raalɛ ne anwo anyɛ Gyisɛse alɔbɔlɛ ala; emomu ɔlale ahunluyelɛyelalɛ ali ɔhilele ye. Ɔ nee ye dendɛle, bie a ɔdendɛle wɔ adenle mɔɔ ɔbamaa ɔ rɛle akyekye la azo, na ɔhanle kɛ: “Mmasu ko.” Akee ɔyɛle debie ɔboale ye. Ɔdwazole kpavolɛ ne na ‘ɔvale ye ɔmaanle ye mame.’ (Luku 7:14, 15) Duzu a yɛsukoa yɛfi nwanwane adenle mɔɔ Gyisɛse luale zo dwazole kunlavolɛ raalɛ ne ara nrenyia ne la anu a? Yɛnwu kɛ ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ kunlu yelɛyela yɛ maa menli mɔɔ ɛlɛdi alɔbɔlɛ la. Saa yɛgua yɛ nye aze a, yɛbanwu bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛdi alɔbɔlɛ la na yɛala ahunluyelɛyelalɛ ali yɛahile bɛ kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la. Yɛbahola yɛalimoa yɛadudu agyakɛ yɛayɛ mɔɔ yɛbahola anzɛɛ yɛaha edwɛkɛ bie mɔɔ baboa bɛ na yeakyekye bɛ rɛle la yɛava yɛala ahunluyelɛyelalɛ ali. (Mrɛ. 17:17; 2 Kɔl. 1:3, 4; 1 Pita 3:8) Edwɛkɛ sikalɛ nee ninyɛne ngyikyi mɔɔ yɛbayɛ bɔbɔ la bahola akyekye bɛ rɛle. w23.04 5-6 ¶13-15
Kule, January 2
Anwodolɛ ɛhye ɛnrɛwie ewule nu, emomu ɔbamaa bɛawula Nyamenle anyunlunyia.—Dwɔn 11:4.
Ɛnee Gyisɛse ze kɛ ɔ gɔnwo Lazalɛse ɛwu ɛdeɛ, noko ɔlile kenle nwiɔ bieko wɔ ɛleka mɔɔ ɔwɔ la kolaa na yeadɔ adenle zo yeahɔ Bɛtani. Ɔti Gyisɛse kadwu ɛkɛ ne la ɛnee Lazalɛse ɛwu ɛli kenle nna. Ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔyɛ debie mɔɔ ɔbaboa ɔ gɔnwo mɔ na yeawula Nyamenle anyunlunyia la. (Dwɔn 11:4, 6, 11, 17) Yɛsukoa agɔnwolɛvalɛ nwo debie wɔ edwɛkɛ ɛhye anu. Wɔmɔ nea o: Mɔɔ Mɛle nee Maata dole Gyisɛse nrɛlaleɛ la, bɛanga bɛangile ye kɛ ɔrɛla Bɛtani. Bɛhanle ye sikalɛ kɛ ɔ gɔnwo kpalɛ ne ɛnde kpɔkɛ. (Dwɔn 11:3) Mɔɔ Lazalɛse wule la, anrɛɛ Gyisɛse bahola adɛnla ɛleka mɔɔ ɔwɔ la na yeadwazo ye. Noko ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbahɔ ɔ gɔnwo mɔ, Maata nee Mɛle anwo ɛkɛ wɔ Bɛtani. Ɛlɛ ɛ gɔnwo bie mɔɔ ɛtɛkanle wɔ edwɛkɛ ɛtɛkile ye bɔbɔ a ɔbaboa wɔ ɔ? Ɔkile kɛ ɛbahola wɔava ɛ nwo wɔado ɔ nwo zo wɔamaa yeaboa wɔ wɔ “anwongyelelɛ mekɛ” nu. (Mrɛ. 17:17) Kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la, bɛmaa yɛdayɛ noko yɛyɛ agɔnwolɛma zɛhae bie yɛmaa awie mɔ! w23.04 10 ¶10-11
Yalɛ, January 3
Ahenle mɔɔ bɔle ɛwɔkɛ ne la le nɔhavo.—Hib. 10:23.
Saa yɛlɛyia sɔnea bie a, wɔannea a yɛbade nganeɛ kɛ Gyihova ewiade fofolɛ ne ɛnrɛra ɛlɛ. Asoo ɛhye kile kɛ yɛ diedi ne ɛha aze ɔ? Kyɛkyɛ. Maa yɛyɛ neazo bie. Saa ezule ne tɔ kyɛ a, bie a ɛbade nganeɛ kɛ ewia ne ɛnrɛvi. Noko ewia ne fi. Zɔhane ala a saa yɛ sa nu to kpole a, bie a yɛbade nganeɛ kɛ ewiade fofolɛ ne ɛnrɛra ɛlɛ a. Noko saa yɛ diedi nu yɛ se a, yɛbanwu ye kɛ Nyamenle ɛwɔkɛ ne mɔ bara nu. (Edw. 94:3, 14, 15; Hib. 6:17-19) Saa yɛnyia zɔhane anwodozo ne a, yɛbahola yɛahɔ zo yɛava Gyihova ɛzonlenlɛ yɛalimoa yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu. Eza yɛhyia diedi kpole amaa yɛahola yɛayɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne. Menli dɔɔnwo te nganeɛ kɛ Nyamenle ewiade fofolɛ ne mɔɔ ɛlɛba la anwo edwɛkpa ne ɛnle nɔhalɛ. (Mat. 24:14; Yiz. 33:32) Yɛngulo kɛ bɛ adwenle nu keseeyɛlɛ ne nyia yɛ nwo zo tumi ɛlɛ. Amaa ɛhye bie ando yɛ la, ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛmia yɛ diedi ne anu. w23.04 27 ¶6-7; 28 ¶14
Folɛ, January 4
‘Yɛze kɛ yɛbiza ye debie biala a ɔtie yɛ, ɔluakɛ yɛbiza yɛvi ye ɛkɛ.’—1 Dwɔn 5:15.
Asoo wɔbiza ɛ nwo ɛlɛ kɛ, Gyihova bua me asɔneyɛlɛ ɔ? Saa wɔbiza bie ɛlɛ a, ɛnee tɛ ɛ ngomekye ɔ. Mediema dɔɔnwo bizale kpuya ɛhye bie, titili wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛlɛyia ngyegyelɛ la. Saa yɛdayɛ noko yɛlɛyia ngyegyelɛ a, bie a ɔbayɛ se kɛ yɛbanwu kɛzi Gyihova ɛlɛbua yɛ asɔneyɛlɛ ne mɔ la. Duzu ati a yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova bua ye azonvolɛ asɔneyɛlɛ a? Ngɛlɛlera ne maa yɛnyia anwodozo kɛ Gyihova kulo yɛ kpole kpalɛ yɛɛ yɛsonle bolɛ yɛmaa ye. (Hagae 2:7; 1 Dwɔn 4:10) Ɛhye ati a ɔse yɛyɛ asɔne yɛkpondɛ ye moalɛ la. (1 Pita 5:6, 7) Ɔkulo kɛ ɔboa yɛ ɔmaa yɛbikye ye kpalɛ na yɛgyinla ngyegyelɛ mɔɔ yɛlɛyia la anloa. Yɛta yɛkenga wɔ Baebolo ne anu kɛ Gyihova buale ye azonvolɛ asɔneyɛlɛ. Nwolɛ neazo bie ɛra wɔ adwenle nu ɔ? w23.05 8 ¶1-4
Molɛ, January 5
Mɛle hanle kɛ: “Me ɛkɛla kanvo Gyihova.”—Luku 1:46.
Mɛle mumua ne nee Gyihova lɛ agɔnwolɛvalɛ; ɛnee ye diedi ne ɛngyi mɔɔ Dwosefi yɛle la azo. Ɛnee ɔze Ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛ kpalɛ. Eza ɔnyianle mekɛ ɔdwenledwenlenle ninyɛne nwo. (Luku 2:19, 51) Nɔhalɛ nu, Mɛle sunsum nu gyinlabelɛ ne a maanle ɔyɛle yelɛ kpalɛ a. Ɛnɛ, yelɛma dɔɔnwo bɔ mɔdenle kɛ bɛbayɛ mɔɔ Melɛ yɛle la bie. Kɛ neazo la, adiema raalɛ Emiko hanle kɛ: “Mɔɔ metɛgyale la, ɛnee melɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ mefa meyɛ sunsum nu ninyɛne a. Noko mɔɔ bɛgyale me la, membanwunle kɛ kɛ mɔɔ me hu a yɛ asɔne na ɔdi yɛ nyunlu wɔ yɛ ɛzonlenlɛ nu la ati, ɛnee dahuu me nye la kɛ ɔbayɛ ninyɛne ɛhye mɔ yeamaa me. Membanwunle kɛ ɔwɔ kɛ medame a memia me nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne anu a. Ɔti kɛkala, meye mekɛ mesie ahane na me ngomekye meyɛ asɔne, mekenga Ngɛlɛlera ne na medwenledwenle adwenle mɔɔ me Nyamenle ne lɛ wɔ ninyɛne nwo la anwo.” (Gal. 6:5) Yelɛma, saa bɛkɔ zo bɛmia bɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne anu a, bɛ hu mɔ banyia ninyɛne dɔɔnwo agyinla zo aye bɛ ayɛlɛ na bɛahulo bɛ.—Mrɛ. 31:30. w23.05 22 ¶6
Kenlenzile, January 6
Mebahilehile bɛ Gyihova anwo ɛzulolɛ ne.—Edw. 34:11.
Bɛanva Gyihova ɛzulolɛ bɛanwo yɛ; ɔwɔ kɛ yɛsukoa. Adenle ko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛayɛ zɔ la a le kɛ yɛbanlea abɔdeɛ. Saa yɛnea kɛzi “ninyɛne mɔɔ ɔbɔle la” da ye nrɛlɛbɛ, ye tumi yɛɛ ɛlɔlɛ kpole mɔɔ ɔlɛ ɔmaa yɛ la ali a, ɔmaa yɛbu ye kpalɛ na yɛkulo ye. (Wlo. 1:20) Adenle bieko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛazulo Nyamenle la a le kɛ yɛbayɛ asɔne dahuu. Mekɛ mɔɔ yɛlɛyɛ asɔne dɔɔnwo la, ɛnee yɛlɛnwu Gyihova kpalɛ. Mekɛ biala mɔɔ yɛbayɛ asɔne kɛ ɔmaa yɛ anwosesebɛ ɔmaa yɛgyinla sɔnea bie anloa la, ɔmaa yɛkakye kɛzi ɔlɛ tumi la. Saa yɛyɛ Gyihova mo wɔ ɔ Ra ne mɔɔ ɔvale ɔmaanle yɛ kɛ ahyɛlɛdeɛ la anwo a, ɔmaa yɛkakye kɛzi ɔkulo yɛ la. Yɛɛ saa yɛbodo Gyihova kɛ ɔboa yɛ wɔ yɛ ngyegyelɛ bie anwo a, ɔmaa yɛkakye kɛzi ɔze nrɛlɛbɛ la. Asɔneyɛlɛ zɛhae mɔ maa yɛbu Gyihova kpalɛ. Na bɛmaa yɛmia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛnrɛmaa debie biala ɛnrɛzɛkye yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne la anu. w23.06 15 ¶6-7
Dwɛkɛ, January 7
Gyihova le yɛ Mɛla Maavolɛ. —Aye. 33:22.
Gyihova ɛhɔ zo ɛva ye mɛla ne mɔ mɔɔ nuhua la ɛkɛ la ɛmaa ye menli. Kɛ neazo la, ɛvoya mɔɔ limoa la anu neazo eku ne hanle ninyɛne nsa mɔɔ ɔwɔ kɛ Kilisienema si bɛ gyakɛ aze wɔ nu la anwo edwɛkɛ: (1) ɔwɔ kɛ bɛkpo awozonlezonlenlɛ na bɛsonle Gyihova angomekye, (2) ɔwɔ kɛ bɛbu mogya kɛ ɔle nwuanzanwuanza yɛɛ (3) ɔwɔ kɛ bɛdi ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo mɔɔ kpogya mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la azo. (Gyi. 15:28, 29) Kɛ ɔkɛyɛ na Kilisienema azi bɛ gyakɛ aze wɔ ninyɛne nsa ɛhye mɔ anu ɛnɛ ɛ? Ɔwɔ kɛ yɛsonle Gyihova na yɛtie ye. Ɔhanle hilele Yizilayɛma kɛ bɛzonle ɔ ngomekye. (Dit. 5:6-10) Na mɔɔ Abɔnsam zɔle Gyisɛse nleanle la, Gyisɛse maanle ɔlale ali wienyi kɛ ɔwɔ kɛ yɛsonle Gyihova angomekye. (Mat. 4:8-10) Ɔti yɛnzonle ananze. Eza yɛnzonle menli. Kɛ neazo la, yɛnyɛ ɛzonlenlɛ nu mgbanyima, maanyɛlɛ nu mgbanyima anzɛɛ menli mɔɔ bɛlie duma wɔ nwɔhoalilɛ nee anyelielɛ ninyɛne nu la kɛ asɛɛ bɛle nyamenle. Yɛsonle ahenle mɔɔ ‘ɔbɔle ninyɛne kɔsɔɔti’ la angomekye.—Yek. 4:11. w23.07 14-15 ¶3-4
Maanle, January 8
Gyihova ɛzulolɛ maa sonla twe ɔ nwo fi ɛtane nwo.—Mrɛ. 16:6.
Adwɔmane ɛbɛla nee nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛli Seetan ewiade ne ati. (Ɛfɛ. 4:19) Ɔti ɔwɔ kɛ yɛsukoa nyamenlezulolɛ na yɛtwe yɛ nwo yɛfi ɛtane nwo. Mrɛlɛbulɛ tile 9 ka nrɛlɛbɛ nee koaseayɛlɛ mɔɔ bɛva mraalɛ nwiɔ bie bɛgyinla ɛkɛ ne bɛmaa bɛ la anwo edwɛkɛ. Bɛ nuhua biala ɛlɛto ɛsalɛ avɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ anwubielɛ—bɛdabɛ mɔɔ “bɛnlɛ adwenle la.” Ɔle kɛ asɛɛ biala ɛlɛka kɛ, ‘Bɛla me sua nu ɛke bali aleɛ.’ (Mrɛ. 9:1, 4-6) Noko mɔɔ vi ɛsalɛdolɛ ɛhye mɔ biala anu ba la le ngakyile. Suzu ɛsalɛdolɛ ne mɔɔ vi “raalɛ koasea” ne ɛkɛ la anwo. (Mrɛ. 9:13-18) Ɔfa akɛnrazilɛ ɔtea nu ɔfɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ adwenle la kɛ, ‘Bɛrɛla ɛke’ bɛrali aleɛ. Duzu a to bɛ a? “Mowuamra mɔɔ bɛngola ɛhwee yɛ la wɔ lɔ.” Bɛbɔle yɛ kɔkɔ wɔ “raalɛ mɔɔ ɛdɔ gua zo” nee “raalɛ adwɔmane” ne anwo. Bɛha bɛhile yɛ kɛ: “Ye sua ne mi kɔ ewule nu.” (Mrɛ. 2:11-19) Raalɛ bieko “mɔɔ ɛdɔ gua zo” mɔɔ “ɔ gyakɛ tolo kɔ ewule nu” la anwo kɔkɔbɔlɛ wɔ Mrɛlɛbulɛ 5:3-10. w23.06 21-22 ¶6-7
Kule, January 9
Bɛmaa menli kɔsɔɔti ɛnwu kɛ bɛlɛ ndelebɛbo.—Fel. 4:5.
Ɔwɔ kɛ asafo nu mgbanyima yɛ kɛzi bɛda ndelebɛbo ali la anwo neazo kpalɛ. (1 Tim. 3:2, 3) Kɛ neazo la, ɔnle kɛ kpanyinli bie nyia adwenle kɛ kɛmɔ ɔle kpanyinli ɔtɛla mgbanyima mɔɔ ɛha la ati, dahuu ɔwɔ kɛ bɛdie ye nzuzulɛ bɛto nu. Ɔnwu ye kɛ Gyihova bahola ava ye sunsum ne aboa mgbanyima mɔɔ ɛha la anu biala yeamaa yeaha edwɛkɛ mɔɔ ɔbamaa bɛazi kpɔkɛ kpalɛ la. Yɛɛ saa kpɔkɛzilɛ bie ɛntia Baebolo ngyinlazo biala a, mgbanyima mɔɔ bɛlɛ ndelebɛbo la bavi bɛ ɛhulolɛ nu alie adwenle mɔɔ mgbanyima ne mɔ dɔɔnwo lɛ la ado nu, saa bɔbɔ kpɔkɛzilɛ ne hakyile a anrɛɛ bɛkulo a. Kilisienema da ndelebɛbo ali a, bɛnyia nyilalɛ dɔɔnwo. Yɛ nee yɛ mediema nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ yɛɛ anzodwolɛ ba asafo ne anu. Yɛ nye die Gyihova azonvolɛ mɔɔ koyɛlɛ wɔ bɛ nu la subane ngɛnlɛma nee bɛ amaamuo ngakyile ne mɔ anwo. Mɔɔ tɛla biala la, kɛmɔ yɛze kɛ yɛlɛsukoa yɛ Nyamenle Gyihova mɔɔ lɛ ndelebɛbo la ati, ɔmaa yɛ nye die. w23.07 25 ¶16-17
Yalɛ, January 10
Bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ nwunu la bɛade ɔ bo.—Dan. 12:10.
Daneɛle vale adwenle kpalɛ a ɔzukoale ngapezo a, yemɔ a le kɛ ɔkulo kɛ ɔnwu nɔhalɛ ne. Eza Daneɛle bɛlɛle ɔ nwo aze, ɛnee ɔze kɛ Gyihova bamaa bɛdabɛ mɔɔ bɛze ye na bɛfa ye ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo ne mɔ mɔɔ nwolɛ te la bɛbɔ bɛ ɛbɛla la ade ngapezo ne mɔ abo. (Dan. 2:27, 28) Daneɛle vale ɔ nwo dole Gyihova anwo zo kpondɛle moalɛ ɔvale ɔhilele kɛ ɔbɛlɛ ɔ nwo aze. (Dan. 2:18) Eza Daneɛle dɔle alagye zukoale debie kpalɛ. Ɔvale Ngɛlɛlera ne mɔ mɔɔ ɛnee wɔ ɛkɛ wɔ ye mekɛ zo la ɔyɛle neɛnleanu. (Gyɛ. 25:11, 12; Dan. 9:2) Kɛzi ɛbahola wɔazukoa Daneɛle ɛ? Suzu deɛmɔti ɛlɛsukoa ngapezo ne la anwo. Kɛ mɔɔ amgba ɛkulo kɛ ɛnwu nɔhalɛ ne la ati a ɛkulo kɛ ɛsukoa Baebolo ngapezo ne ɔ? Saa zɔhane a ɔde a, ɛnee Gyihova baboa wɔ. (Dwɔn 4:23, 24; 14:16, 17) Bie mɔ yɛ zɔ ɔluakɛ bɛkpondɛ kɛ bɛnyia daselɛ mɔɔ kile kɛ Baebolo ne ɛnvi Nyamenle ɛkɛ la. Bɛte nganeɛ kɛ saa bɛnwu ye zɔhane a, yemɔ ɔbamaa bɛdabɛ mumua ne bɛahola bɛazi mɔɔ le kpalɛ nee mɔɔ le ɛtane la anwo kpɔkɛ na bɛava bɛabɔ bɛ ɛbɛla. Noko, ɔwɔ kɛ yɛfa adwenle kpalɛ yɛsukoa. w23.08 9 ¶7-8
Folɛ, January 11
‘Saa ɛ sa nu to a, wɔ anwosesebɛ zo bade.’—Mrɛ. 24:10.
Saa yɛfa yɛ nwo yɛtoto awie mɔ anwo a, ɔbamaa anyelazo mɔɔ ɔnrɛra nu la ayɛ adesoa ɛlomboɛ amaa yɛ. (Gal. 6:4) Saa yɛyɛ zɔ a, ɔbamaa yɛ nye abolo bɛ na yɛ nee bɛ azu. (Gal. 5:26) Saa yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛyɛ ninyɛne mɔɔ awie mɔ ɛlimoa ɛyɛ la bie a, wɔannea a ɔbamaa yɛayɛ ninyɛne mɔɔ bo yɛ anwosesebɛ nee tɛnlabelɛ mɔɔ yɛwɔ nu la azo la. Na saa “anyelazo kyɛ a ɔmaa ahonle ne anwo to ye” a, ɛnee nea kɛzi yɛfa yɛ nye yɛto ninyɛne mɔɔ ɔnrɛra nu ɛlɛ la azo a ɔbamaa yɛ nwo abubu yɛ a! (Mrɛ. 13:12) Saa yɛyɛ zɔ a ɔbamaa yɛavɛ na yɛado yɛ adwenle nu wɔ yɛ ngoane nwo ɛnriandilɛ ne anu. Mmabɔ mɔdenle kɛ ɛyɛ ninyɛne dɔɔnwo wɔadɛla mɔɔ Gyihova kulo kɛ ɛyɛ la. Ɔ nye ɛnla kɛ ɛbava mɔɔ ɛnlɛ la wɔamaa. (2 Kɔl. 8:12) Nyia anwodozo kɛ Gyihova ɛnva mɔɔ ɛyɛ la ɛntoto mɔɔ awie mɔ yɛ la anwo. (Mat. 25:20-23) Wɔ ɛkɛla muala mɔɔ ɛfa ɛsonle ye, wɔ nɔhalɛlilɛ nee wɔ kpundiigyinlanlɛ ne sonle bolɛ maa ye. w23.08 29 ¶10-11
Molɛ, January 12
Asoo ɔwɔ kɛ nzuhɔne ku me. —Ndɛ. 15:18.
Gyihova luale nwanwane adenle zo maanle Samesɛn nyianle nzule ɔvale ɔbuale ye asɔneyɛlɛ ne. Mɔɔ Samesɛn nlonle nzule ne bie la, “ɔnyianle ye anwosesebɛ ne bieko na ɔ nwo gyinlanle ye.” (Ndɛ. 15:19) Ɔbayɛ kɛ mɔɔ sunsum ne hanle ngapezonli Samoɛle mɔɔ ɔkɛlɛ Ndɛnebuavolɛma buluku ne la, ɛnee nzubula ɛhye tɛbɔ ɛkɛ. Bie a Yizilayɛma mɔɔ nwunle nzule zɔhane la hakyele kɛ Gyihova azonvolɛ nɔhavoma bahola ava bɛ nwo ado ɔ nwo zo bɛamaa yeaboa bɛ wɔ ngyianlɛ mekɛ nu. Ɔnva nwo ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ yɛlɛ, anzɛɛ kɛzi yɛze ninyɛne bie mɔ yɛ anzɛɛ mɔɔ yɛhola yɛyɛ wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu la, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ nwo yɛto ɔ nwo zo yɛmaa ɔboa yɛ. Ɔwɔ kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛdie yɛto nu kɛ, saa yɛbahola yɛayɛ debie biala mɔɔ Gyihova baha kɛ yɛyɛ la a, kyesɛ yɛfa yɛ nwo yɛto ɔ nwo zo. Kɛ mɔɔ Samesɛn nlonle nzule ne mɔɔ Gyihova vale maanle ye la na ɔnyianle anwosesebɛ la, zɔhane ala a saa yɛdayɛ noko yɛfa ngyehyɛleɛ biala mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa yɛ la yɛdi gyima a yɛ nwo bayɛ se wɔ sunsum nu a.—Mat. 11:28. w23.09 4 ¶8-10
Kenlenzile, January 13
Mualɛ bɛtɛɛ pɛ ɛya zo, noko edwɛkɛ mɔɔ wowɔ la ka ɛya.—Mrɛ. 15:1.
Saa awie mɔ kulo kɛ bɛka yɛ Nyamenle ne duma ne anwo edwɛkɛ ɛtane anzɛɛ bɛgolo Baebolo ne anwo bɛfa bɛka yɛ ɛya a, duzu a yɛbahola yɛayɛ a? Ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ Gyihova kɛ ɔva ye sunsum ne nee ye nrɛlɛbɛ ne ɔmaa yɛ ɔmaa yɛvi mɛlɛbɛnwoaze nu yɛbua bɛ. Na saa nzinlii yɛnwu kɛ yɛambua bɛ kpalɛ kɛmɔ anrɛɛ ɔwɔ kɛ yɛyɛ ye la noko ɛ? Yɛbahola yɛayɛ edwɛkɛ ne anwo asɔne bieko na yɛadwenle kɛzi yɛbahola yɛabua bɛ kpalɛ wɔ mekɛ fofolɛ la anwo. Gyihova noko bava ye sunsum nwuanzanwuanza ne amaa yɛ amaa yɛahola yɛahomo yɛ nwo zo na yɛala mɛlɛbɛnwoaze ali. Baebolo nu ngyehyɛnu bie mɔ bahola aboa yɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɔyɛ se kɛ yɛbavi mɛlɛbɛnwoaze nu yeadendɛ la. Nyamenle sunsum ne bahola aboa yɛ yeamaa yɛahakye ngyehyɛnu zɔhane mɔ. (Dwɔn 14:26) Kɛ neazo la, ngyinlazo mɔɔ wɔ Mrɛlɛbulɛ buluku ne anu la bahola aboa yɛ yeamaa yɛala mɛlɛbɛnwoaze ali. (Mrɛ. 15: 18) Eza Mrɛlɛbulɛ buluku ne maa yɛnwu nvasoɛ mɔɔ wɔ zo kɛ yɛbazɔ yɛ nwo wɔ mekɛ mɔɔ ɔyɛ se kɛ yɛbazie yɛ nwo dii la.—Mrɛ. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 15 ¶6-7
Dwɛkɛ, January 14
Meyɛ me adwenle kɛ dahuu mebahakyehakye bɛ ninyɛne ɛhye mɔ. —2 Pita 1:12.
Ɛzoanvolɛ Pita ze kɛ ɔnrɛhyɛ na ye ngoane ara awieleɛ. Wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔvale ɔzonlenle Gyihova nɔhalɛ nu la anu, ɔ nee Gyisɛse luale, ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔdi menli mɔɔ bɛnle Dwuuma la daselɛ yɛɛ ɛnee ɔboka neazo eku ne anwo. Noko ɛnee Pita tɛdɛ gyima dɔɔnwo. Wɔ kɛyɛ ɛvolɛ 62-64 Y.M., Nyamenle maanle ɔhɛlɛle ngɛlata nwiɔ—bɛmɛ a le Pita mɔɔ limoa nee mɔɔ tɔ zo nwiɔ la. (2 Pita 1:13-15) Pita hɛlɛle ye ngɛlata ne mɔ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ‘sɔnea ngakyile ɛmaa ɔ gɔnwo mɔ diedima arɛle ɛbɔ la.’ (1 Pita 1:6) Ɛnee amumuyɛma ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛfa adalɛ ngilehilelɛ nee ɛbɛla ɛtane bɛara asafo ne anu. (2 Pita 2:1, 2, 14) Ɔnrɛhyɛ, Kilisienema mɔɔ de Gyɛlusalɛm la banwu “ninyɛne kɔsɔɔti awieleɛ”—Wulomu sogyama bazɛkye suakpole ne nee ye ɛzonlenlɛsua ne. (1 Pita 4:7) Nɔhalɛ nu, Pita ngɛlata ne mɔ boale Kilisienema ɔmaanle bɛnwunle mɔɔ bɛbahola bɛayɛ bɛagyinla sɔnea mɔɔ bɛlɛyia nee mɔɔ bɛbayia ye kenle bie anloa la. w23.09 26 ¶1-2
Maanle, January 15
‘Kelaese zukoale tieyɛ vile amaneɛ mɔɔ ɔnwunle ye la anu.’—Hib. 5:8.
Kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la, fane dɔɔnwo ne ala saa yɛkɔ tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se la anu a, yɛsukoa tieyɛ. Kɛ neazo la, wɔ COVID-19 ewulenzane ne mɔlebɛbo mɔɔ bɛhanle kɛ yɛmmakɔ debiezukoalɛ wɔ Belemgbunlililɛ Asalo yɛɛ yɛmmayɛ azua nu daselɛlilɛ la, asoo ɛnee ɔyɛ se ɔmmaa wɔ kɛ ɛbayɛ tieyɛ ɔ? Noko wɔ tieyɛ ne bɔle ɛ nwo bane, ɔmaanle ɛ nee ɛ mediema diedima yɛle ko yɛɛ Gyihova anye liele. Kɛkala yɛ muala yɛziezie yɛ nwo kpalɛ kɛ yɛbali adehilelɛ biala mɔɔ yɛbanyia wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu la azo. Bie a yemɔ a bɛalie yɛ ngoane a! (Dwobu 36:11) Debie titili mɔɔ ɔti yɛkpa kɛ yɛbadie Gyihova la a le kɛ yɛkulo ye yɛɛ yɛkpondɛ kɛ yɛyɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la. (1 Dwɔn 5:3) Yɛnrɛhola yɛnrɛdua mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa yɛ amuala la anwo kakɛ ɛlɛ. (Edw. 116:12) Noko yɛbahola yɛadie ye nee menli mɔɔ lɛ yɛ nwo zo tumi la. Saa yɛyɛ tieyɛ a, ɛnee yɛlɛda ye ali kɛ yɛze nrɛlɛbɛ. Na bɛdabɛ mɔɔ bɛze nrɛlɛbɛ la maa Gyihova ahonle di fɛlɛko.—Mrɛ. 27:11. w23.10 11 ¶18-19
Kule, January 16
Bɛzonle Mɔɔ bɔle anwuma nee azɛlɛ ye la.—Yek. 14:7.
Saa anwumabɔvolɛ bie ɛlɛtendɛ ahile wɔ a, anrɛɛ ɛbadie ye ɔ? Ɛnɛ, anwumabɔvolɛ bie ɛlɛtendɛ ahile “maanle nee mbusua nee aneɛ nee menli kɔsɔɔti.” Ɔse: “Bɛzulo Nyamenle na bɛwula ye anyunlunyia . . . bɛzonle Mɔɔ bɔle anwuma nee azɛlɛ ye” la. (Yek. 14:6, 7) Gyihova a le nɔhalɛ Nyamenle kokye ne mɔɔ ɔwɔ kɛ awie biala sonle ye a. Nea kɛzi ɔyɛ anyelielɛ kɛ yemaa yɛ nwolɛ adenle kɛnlɛma kɛ yɛzonle ye wɔ sunsum nu ɛzonlenlɛsua kpole ne anu a! Duzu bɔbɔ a le sunsum nu ɛzonlenlɛsua ne, na nienwu a yɛbanyia nwolɛ ngilenu dɔɔnwo a? Ɛhye ɛnle sua kpalɛ mɔɔ bɛzi bɛzie ɛkɛ a. Ɔle ngyehyɛleɛ mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa nɔhalɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ ɔgyi Gyisɛse Kelaese ɛkpɔnelɛ afɔlebɔlɛ ne azo la. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hilehilele ngyehyɛleɛ ɛhye anu wɔ kɛlata mɔɔ ɔhɛlɛle ɔhɔmaanle alimoa Hibulu Kilisienema mɔɔ ɛnee de Dwudiya la anu. w23.10 24 ¶1-2
Yalɛ, January 17
“Tɛ sogyama anwosesebɛ, anzɛɛ tumi, emomu me sunsum ne azo,” . . . Gyihova a ɛha a.—Zɛk 4:6.
Wɔ ɛvolɛ 522 K.Y.M., Dwuuma agbɔvolɛ holale maanle bɛvale bɛ sa bɛdole Gyihova ɛzonlenlɛsua ne mɔɔ bɛlɛsi la azo. Noko Zɛkalaya maanle Dwuuma nyianle anwodozo kɛ Gyihova bava Ye sunsum ne mɔɔ tumi wɔ nu la aye debie biala mɔɔ ɔbazi bɛ adenle la avi ɛkɛ. Wɔ ɛvolɛ 520 K.Y.M., Belemgbunli Dalayɛse yele bɛ sa mɔɔ bɛvale bɛdole ɛzonlenlɛsua ne ɛzilɛ zo la na ɔmaanle Dwuuma ne ezukoa bɔbɔ mɔɔ bɛbava bɛazi sua ne la. Eza ɔhanle kɛ arane nu mgbanyima mɔɔ wɔ bɛ ɛkɛ ne la ɛboa bɛ. (Ɛzela 6:1, 6-10) Gyihova bɔle ye menli ne ɛwɔkɛ kɛ, saa bɛmaa ɛzonlenlɛsua ne mɔɔ bɛsi ye bieko la anwo kyia bɛ kpalɛ a, ɔbagyinla bɛ nzi. (Hagae 1:8, 13, 14; Zɛk. 1:3, 16) Ngapezoma ne edwɛkɛ ne maanle Dwuuma ne anwosesebɛ maanle bɛdoale ɛzonlenlɛsua ne ɛzilɛ zo wɔ 520 K.Y.M., na yeandwu ɛvolɛ nnu bɔbɔ yɛɛ bɛwiele ye si a. Kɛmɔ Dwuuma ne vale Nyamenle ɛhulolɛdeɛyɛlɛ limoale ɔnva nwo kɛ ɛnee bɛwɔ anwongyelelɛ nu la ati, Gyihova boale bɛ. Ɛhye ati bɛvale anyelielɛ bɛzonlenle Gyihova.—Ɛzela 6:14-16, 22. w23.11 15 ¶6-7
Folɛ, January 18
Bɛnyia “diedi kɛ mɔɔ yɛ ze Ebileham nyianle” la.—Wlo. 4:12
Menli dɔɔnwo ɛde Ebileham duma ɛdeɛ, noko ɔ nwo edwɛkɛ ekyi bie ala a bɛ nuhua dɔɔnwo ze a. Noko wɔmɔ ɛze Ebileham anwo edwɛkɛ dɔɔnwo. Kɛ neazo la, ɛze kɛ bɛvɛlɛle Ebileham kɛ “menli kɔsɔɔti mɔɔ lɛ diedi . . . la bɛ ze.” (Wlo. 4:11) Noko bie a ɛbanyia adwenle kɛ, ‘Asoo mebahola meava Ebileham agyakɛ na meanyia diedi mɔɔ ɔnyianle la bie ɔ?’ Ɛhɛe, ɛbahola. Adenle ko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛanyia Ebileham diedi ne bie la a le kɛ yɛbazukoa ye neazo ne anwo debie. Ebileham lile Nyamenle mɛla zo na ɔdule ɔhɔle maanle mɔɔ wɔ moa la anu, ɔdɛnlanle ɛdanlɛ azua nu ɛvolɛ dɔɔnwo na anrɛɛ ɔfa ɔ ra Ayezeke mɔɔ ɔkulo ye edwɛkɛ kpalɛ la bɔbɔ yeabɔ afɔle. Mɔɔ ɔyɛle la kile kɛ ɛnee ɔlɛ diedi kpole. Ebileham diedi nee ye gyima maanle ɔnyianle Nyamenle anyunlu ɛlolɛ na ɔrayɛle ɔ gɔnwo. (Gye. 2:22, 23) Gyihova kulo kɛ yɛnyia nyilalɛ zɔhane mɔ bie—ɔkulo kɛ ɛdawɔ noko ɛnyia bie. Ɛhye ati a ɔmaanle Baebolo kɛlɛvolɛ ɛhye mɔ, Pɔɔlo nee Gyemise hɛlɛle Ebileham neazo ne anwo edwɛkɛ la. w23.12 2 ¶1-2
Molɛ, January 19
Ɔwɔ kɛ awie biala yɛ ye ndɛ tie edwɛkɛ, ɔmmapele ɔ nwo ɔtendɛ.—Gye. 1:19.
Mediema mraalɛ, bɛzukoa kɛzi bɛdi adwelie kpalɛ la. Ɔhyia kɛ Kilisienema kola nee awie mɔ di adwelie kpalɛ. Ɛdoavolɛ Gyemise hanle edwɛkɛ ɛhye vale dule yɛ folɛ wɔ ɛhye anwo. Saa awie mɔ ɛlɛtendɛ na ɛtie bɛ edwɛkɛ ne kpalɛ a, ɛnee ɛlɛkile kɛ ɛte bɛ edwɛkɛ bo anzɛɛ ɛte bɛ “nyane bo.” (1 Pita 3:8) Saa ɛsuzu kɛ ɛnde edwɛkɛ mɔɔ ahenle ɛlɛka anzɛɛ kɛzi ɔte nganeɛ la abo kpalɛ a, biza ye kpuya mɔɔ fɛta la. Akee nyia mekɛ ekyii dwenle mɔɔ ɛbaha la anwo kolaa na wɔadendɛ. (Mrɛ. 15:28, ɔbdw.) Biza ɛ nwo kɛ: ‘Asoo mɔɔ melɛba mearaha la le nɔhalɛ yɛɛ ɔmaa anwosesebɛ? Asoo ɔkile ɛbulɛ nee atiakunlukɛnlɛma?’ Sukoa mediema mraalɛ mɔɔ bɛnyi sunsum nu mɔɔ bɛze adwelie di kpalɛ la. (Mrɛ. 31:26) Tie kɛzi bɛtendɛ bɛkile awie mɔ la kpalɛ. Saa ɛsukoa kɛzi bɛdi adwelie la kpalɛ a, ɔbamaa ɛ nee awie mɔ anyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ. w23.12 21 ¶12
Kenlenzile, January 20
‘Awie biala mɔɔ twe ɔ nwo fi menli nwo la kpo nrɛlɛbɛ kpalɛ biala.’—Mrɛ. 18:1.
Ɛnɛ, bie a Gyihova balua yɛ abusua, yɛ gɔnwo mɔ anzɛɛ asafo nu mgbanyima ne mɔ anwo zo azɔ yɛ. Noko saa yɛ rɛle bɔ a, bie a yɛnrɛhulo kɛ yɛbabikye awie mɔ. Yɛngulo kɛ awie biala gyegye yɛ. Na kɛ awie biala bade nganeɛ la ɛne. Duzu a yɛbahola yɛayɛ amaa Gyihova azɔ yɛ a? Bɔ mɔdenle kɛ ɛnrɛde ɛ nwo. Kɛmɔ etile ko le namule la ati, saa yɛte yɛ nwo a, ɔmaa yɛdwenle yɛdayɛ mumua ne nee ngyegyelɛ mɔɔ yɛlɛyia la angomekye anwo. Ɛhye ati ɔnrɛmaa yɛnrɛsisi kpɔkɛ kpalɛ. Nɔhalɛ nu, ɔdwu mekɛ ne bie a yɛ nuhua ko biala kulo kɛ ɔtwe ɔ nwo ɔfi menli nwo ekyii, titili saa yɛyia tɛnlabelɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu a. Noko saa yɛte yɛ nwo yɛkyɛ a, ɔbamaa yɛakpo adenle mumua ne mɔɔ Gyihova ɛlɛdua azo azɔ yɛ la. Ɔti die moalɛ mɔɔ wɔ abusua ne, ɛ gɔnwo mɔ nee asafo nu mgbanyima ne mɔ fa maa wɔ la to nu. Bu bɛ kɛ bɛle ndenle mɔɔ Gyihova ɛlɛdua zo azɔ wɔ a.—Mrɛ. 17:17; Aye. 32:1, 2. w24.01 24 ¶12-13
Dwɛkɛ, January 21
Ɔnle kɛ biledi ka ɔ ti.—Nɔm. 6:5.
Nazalaema bɔle ɛwɔkɛ kɛ bɛnrɛpepɛ bɛ ti enrinli. Ɛnee ɔle adenle mɔɔ bɛdua zo bɛkile kɛ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze bɔkɔɔ bɛmaa Gyihova a. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, wɔ Yizilayɛma tetedwɛkɛ nu, ɛnee ɔdwu mekɛ ne bie a bɛmbu Nazalaema yɛɛ bɛmboa bɛ. Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔwɔ kɛ Nazalaenli nyia akɛnrasesebɛ kpalɛ na yeahola yeali ye ɛwɔkɛ ne azo na yeayɛ ngakyile yeavi awie mɔ anwo. (Emɔso 2:12) Kɛmɔ yɛkpa kɛ yɛbayɛ Gyihova ɛhulolɛdeɛ la ati, ɔmaa yɛdayɛ noko yɛyɛ ngakyile yɛfi bɛdabɛ mɔɔ bɛbɔ yɛ bɛyia la anwo. Yɛhyia akɛnrasesebɛ amaa yɛahola yɛala yɛ nwo ali kɛ yɛle Gyihova Alasevolɛ wɔ gyima nu anzɛɛ sukulu. Na mekɛ mɔɔ ewiade amra nyɛleɛ nee bɛ subane ɛlɛsɛkye kpole la, ɔbamaa yeayɛ se kɛ yɛbava Baebolo nu ngyinlazo yɛabɔ yɛ ɛbɛla na yɛaha edwɛkpa ne yɛahile awie mɔ. (2 Tim. 1:8; 3:13) Noko kakye ye dahuu kɛ, saa yɛda akɛnrasesebɛ ali na yɛyɛ ngakyile yɛfi menli mɔɔ bɛnzonle Gyihova la anwo a, yɛbamaa Gyihova ‘ahonle ali fɛlɛko.’—Mrɛ. 27:11; Mal. 3:18. w24.02 16 ¶7; 17 ¶9
Maanle, January 22
Bɛlie bɛ nwo ngoko.—Wlo. 15:7.
Suzu menli ngakyile mɔɔ ɛnee wɔ Wulomu asafo ne anu la anwo. Ɛnee tɛ Dwuuma mɔɔ bɛtetele bɛ kɛ bɛli Mosisi Mɛla ne azo la angomekye a wɔ nu a, emomu, ɛnee maanle maanle ne anu amra mɔɔ asolo kɛzi bɛtetele bɛ na bɛlɛ amaamuo ngakyile la noko wɔ nu. Ɔbayɛ kɛ ɛnee Kilisienema bie mɔ le ngɛkɛlɛ yɛɛ bie mɔ ɛnle ngɛkɛlɛ—na ɔbayɛ kɛ ɛnee bie mɔ bɔbɔ lɛ ngɛkɛlɛ. Kɛzi Kilisienema ɛhye mɔ hɔle zo lale ɛlɔlɛ ali hilele bɛ nwo ɔnva nwo kɛ asolo bɛ nuhua biala la ɛ? Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo maanle bɛ anwosesebɛ kɛ “bɛlie bɛ nwo ngoko.” Duzu a ɛnee ɔlɛkile a? Edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo “bɛlie bɛ nwo” la kile kɛ ɛdie awie kɛnlɛma anzɛɛ ɛyɛvolɛ, bie a ɛdie ye wɔahɔ wɔ sua nu anzɛɛ ɛfa ye wɔaboka ɛ gɔnwo mɔ anwo. Kɛ neazo la, Pɔɔlo hanle hilele Faelimɔn kɛ ɔlie ye akɛlɛ Onɛsemɛse mɔɔ nriandile na ɔlɛsia yeara la “kɛnlɛma.” (Fae. 17) Yɛɛ Pelesela nee Akoyela liele Apɔlɔso mɔɔ ɛnee bɛze Kilisiene ɛzonlenlɛ nwo edwɛkɛ dɔɔnwo bɛtɛla ye la na “bɛvale ye bɛbokale bɛ nwo.” (Gyi. 18:26) Zɔhane Kilisienema ne ammaa ngakyile mɔɔ wɔ bɛ nu la anva ngyegyelɛ amba bɛ avinli, emomu bɛliele bɛ nwo ngoko. w23.07 6 ¶13
Kule, January 23
Mebadua me ɛwɔkɛ ne mɔ meamaa Gyihova.—Edw. 116:14.
Debie titili mɔɔ ɔbamaa wɔayila ɛ nwo zo wɔamaa Gyihova la a le ɛlɔlɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa ye la. Ɛlɔlɛ zɔhane ɛnle nganeɛdelɛ ala. Emomu, ɔgyi “nɔhalɛ ndelebɛbo” nee “sunsum nu ndelebɛbo”—Gyihova anwo ninyɛne mɔɔ wɔzukoa mɔɔ yemaa wɔnyia ɛlɔlɛ kpole wɔmaa ye la azo. (Kɔl. 1:9) Ngɛlɛlera ne mɔɔ wɔzukoa la ɛmaa wɔlie wɔli bɔkɔɔ kɛ (1) amgba Gyihova wɔ ɛkɛ, (2) Baebolo ne le ye Edwɛkɛ, yɛɛ (3) ɔdua ye ahyehyɛdeɛ ne azo ɔdi ye bodane nwo gyima. Ɔwɔ kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛyila bɛ nwo zo bɛmaa Gyihova la nwu mɔlebɛbo ngilehilelɛ mɔɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la na bɛfa ngyinlazo mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la bɛbɔ bɛ ɛbɛla. Bɛyɛ biala mɔɔ bɛbahola la bɛka mɔɔ bɛzukoa la bie bɛkile awie mɔ. (Mat. 28:19, 20) Bɛnyia Gyihova anwo ɛlɔlɛ kpole, na mɔɔ wɔ bɛ ahonle nu la a le kɛ bɛbazonle Gyihova angomekye. Zɔhane a ɛte nganeɛ ɔ? w24.03 4-5 ¶6-8
Yalɛ, January 24
Bɛbayɛ nwonane ko.—Gyn. 2:24.
Ɛnee Abegɛle ahu a le Neebale, mɔɔ Baebolo ne ka kɛ ye edwɛkɛ yɛ se yɛɛ ɔnlɛ subane la. (1 Sa. 25:3) Bie a ɛnee ɔnla aze kɛ Abegɛle nee nrenyia zɛhae badɛnla. Asoo Abegɛle nyianle adenle kɛ ɔbavi agyalɛ ɛhye abo ɔ? Ɛhɛe. Ɔnyianle nwolɛ adenle ɛhye wɔ mekɛ mɔɔ Devidi mɔɔ ɔbayɛ Yizilayɛ belemgbunli kenle bie la rale kɛ ɔbahu ɔ hu mɔɔ bɔle ɔ nee ye menli ne aholoba la. (1 Sa. 25:9-13) Anrɛɛ Abegɛle bahola anriandi na yeamaa Devidi anyia adenle ayɛ mɔɔ ɔyɛ la. Noko ɔvale ɔ nwo ɔliele edwɛkɛ ne anu na ɔmaanle Devidi gyakyile Neebale. (1 Sa. 25:23-27) Duzu ati a ɔyɛle zɔ a? Ɛnee Abegɛle kulo Gyihova yɛɛ ɔbu ye agyalɛ nwo ngyinlazo ne. Ɛnee ɔze kɛ Gyihova bu agyalɛ kɛ ɔle nwuanzanwuanza. Ɛnee ɔkulo kɛ ɔyɛ mɔɔ sɔ Nyamenle anye la, na bie a yemɔti a ɔyɛle biala mɔɔ ɔbahola la ɔliele ye sua nu amra nee ɔ hu la. Ɔyɛle ye ninyɛne ndɛndɛ ɔzile Devidi adenle amaa yeangu Neebale. w24.03 16-17 ¶9-10
Folɛ, January 25
Mebava me nloa anu edwɛkɛ meamaa bɛ anwosesebɛ.—Dwobu 16:5.
Asoo mediema bie mɔ wɔ wɔ asafo ne anu mɔɔ bɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbatete ninyɛne zo amaa bɛahola bɛayɛ dɔɔnwo wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu ɔ? Ɛze ngakula bie mɔɔ bɛlɛda akɛnrasesebɛ ali amaa bɛayɛ ngakyile bɛavi bɛdabɛ mɔɔ bɛwɔ bɛ sukulu ɛkɛ la anwo, ɔnva nwo kɛ ɔyɛ se ɔmaa bɛ kɛ bɛbayɛ zɔ la ɔ? Na bɛdabɛ mɔɔ bɛ mbusuafoɔ ɛlɛdwazo atia bɛ la ati ɔwɔ kɛ bɛmia bɛ nwo amaa bɛahɔ zo bɛali nɔhalɛ la ɛ? Bɛmaa yɛva nwolɛ adenle biala mɔɔ yɛbanyia la yɛha edwɛkɛ mɔɔ ɔbamaa yɛ mediema diedima ɛhye mɔ anwosesebɛ la, na yɛmaa bɛnwu ye kɛ, yɛ nye sɔ afɔle biala mɔɔ bɛlɛbɔ bɛazonle Gyihova nee bɛ akɛnrasesebɛ ne. (Fae. 4, 5, 7) Gyihova lɛ anwodozo kɛ yɛkulo kɛ yɛyɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la, yɛɛ yɛlɛ ɛhulolɛ kɛ yɛbava ninyɛne yɛabɔ afɔle amaa yɛali yɛnwozoyilalɛ ɛwɔkɛbɔlɛ ne azo. Yemaa yɛnyia nwolɛ adenle kɛ yɛbala ɛlɔlɛ ali yɛahile Ye, na ɛhye le enililɛ kpole. (Mrɛ. 23:15, 16) Ɔti bɛmaa yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbahɔ zo yɛazonle Gyihova, na yɛanyia ɛhulolɛ kɛ yɛbava debie kpalɛ biala mɔɔ yɛlɛ la yɛamaa ye. w24.02 18 ¶14; 19 ¶16
Molɛ, January 26
‘Ɔkpɔsale ɔyɛle ninyɛne mgbalɛ na ɔyɛle menli ayile.’—Gyi. 10:38.
Pɛ mekɛ mɔɔ ɛnee ɛvolɛ 29 Y.M. ɛlɛkɔ awieleɛ na Gyisɛse ɛbɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne abo la anwo nvoninli. Ɛnee bɛlɛyɛ atɔfolɛlielɛ ɛkponledolɛ bie wɔ Kana. Bɛdole ɛsalɛ bɛvɛlɛle Gyisɛse nee ye mame Mɛle. Ɔbayɛ kɛ ɛnee Mɛle ɛlɛboa yeamaa bɛanlea nyɛvolɛ ne mɔ. Noko wɔ ɛkponledolɛ ne abo, bɛyiale ngyegyelɛ bie, bɛ nwanye ne wiele. Ndɛndɛ ne ala, Mɛle hɔle ɔ ra ne anwo ɛkɛ na ɔzele ye kɛ: “Bɛnlɛ nwanye.” (Dwɔn 2:1-3) Duzu a Gyisɛse yɛle a? Ɔhakyile nzule “nwanye kpalɛ.” (Dwɔn 2:9, 10) Gyisɛse yɛle nwanwane ninyɛne gyɛne dɔɔnwo wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Ɔvale tumi mɔɔ ɔfa ɔyɛ nwanwane ninyɛne la ɔlile gyima ɔboale menli apenle dɔɔnwo. Kɛ neazo la, wɔ nwanwane ninyɛne mɔɔ ɔyɛle la anu nwiɔ anu, ɔmaanle mrenyia 5,000 aleɛ, yɛɛ mekɛ fofolɛ noko ɔmaanle mrenyia 4,000 aleɛ. Bie a ɛtia mraalɛ nee ngakula mɔɔ ɛnee wɔ ɛkɛ la ɛboka nwo a, ɔbayɛ kɛ menli mɔɔ ɔmaanle bɛ aleɛ ne la babo 27,000. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Wɔ mekɛ zɔhane ala anu, eza ɔyɛle menli dɔɔnwo mɔɔ ɛnde kpɔkɛ la ayile.—Mat. 14:14; 15:30, 31. w23.04 2 ¶1-2
Kenlenzile, January 27
Medame Gyihova wɔ Nyamenle ne, melɛ ɛ sa fema ne anu, na melɛka meahile wɔ kɛ, “Mmasulo, mebaboa wɔ.”—Aye. 41:13.
Saa edwɛkɛ ɛtane bie to yɛ a, ɔyɛ a yɛbade nganeɛ kɛ yɛyɛ bɛtɛɛ yɛɛ yɛnnwu mɔɔ yɛyɛ a. Kɛ mɔɔ ɔdole Yilaegya la, yɛdayɛ noko yɛbahola yɛade nganeɛ kɛ ɔyɛ se somaa kɛ yɛbadwazo. Yɛkulo kɛ yɛda. (1 Arl. 19:5-7) Bie a yɛbahyia moalɛ amaa yɛahola yɛahɔ zo yɛazonle Gyihova. Saa yɛkɔ tɛnlabelɛ zɛhae mɔ anu a, Gyihova boa yɛ kɛ mɔɔ bɛha ye wɔ ɛnɛ tɛkese ne anu la. Belemgbunli Devidi nyianle moalɛ ɛhye bie. Mɔɔ ɛnee ɔlɛyia sɔnea na ye agbɔvolɛ ɛlɛgyegye ye la, ɔhanle ɔhilele Gyihova kɛ: “Ɛ sa fema ne sɔ me nu.” (Edw. 18:35, ɔbdw.) Adenle mɔɔ Gyihova ta dua zo sɔ yɛ la a le kɛ ɔka awie mɔ ɔmaa bɛboa yɛ. Kɛ neazo la, kenle ko bie mɔɔ Devidi yɛle bɛtɛɛ la, ɔ gɔnwo Dwɔnatan hɔkpɔlale ye na ɔmaanle ye anwosesebɛ. (1 Sa. 23:16, 17) Zɔhane ala a Gyihova kpale Yilaehya kɛ ɔboa Yilaegya a.—1 Arl. 19:16, 21; 2 Arl. 2:2. w24.01 23-24 ¶10-12
Dwɛkɛ, January 28
Gyihova a maa nrɛlɛbɛ a; ɔ nloa anu edwɛkɛ maa ndelebɛbo nee adwenlenunwunlɛ.—Mrɛ. 2:6.
Gyihova le ahunlunyele, ɔmaa yɛ ninyɛne dɔɔnwo. Subane ɛhye mɔ da ali wɔ “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” mɔɔ bɛva raalɛ bie bɛzie ɛkɛ ne bɛmaa ye wɔ Mrɛlɛbulɛ tile 9 ne anu la. Edwɛkɛ ne hanle kɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo raalɛ ɛhye ɛdo ye nane ne, ɛfonla ye nwanye ne na yeziezie ye ɛkponle ne yewie wɔ ye sua nu ɛkɛ. (Mrɛ. 9:2, ɔbdw.) Ngyehyɛnu 4 nee 5 toa zo kɛ: Nɔhalɛ nrɛlɛbɛ ‘ka kile bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ adwenle la kɛ: “Bɛrɛla bɛrali me aleɛ” ne bie.’ Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛkɔ nɔhalɛ nrɛlɛbɛ sua nu na yɛdi ye aleɛ ne bie a? Gyihova kulo kɛ ɔ mra nwu nrɛlɛbɛ na bɛnyia banebɔlɛ. Ɔngulo kɛ yɛnwu yɛ nyunlu kolaa na yɛazukoa nrɛlɛbɛ. Ɛhye ati a “ɔfa nrɛlɛbɛ kpalɛ ɔmaa tenlenema” la. (Mrɛ. 2:7) Saa yɛsulo Gyihova wɔ adenle kpalɛ zo a, ɔmaa yɛnyia ɛhulolɛ kɛ yɛbayɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la. Yɛte ye folɛdulɛ mɔɔ nrɛlɛbɛ wɔ nu la, na yɛ nye die nwo kɛ yɛbava yɛali gyima.—Gye. 1:25. w23.06 23 ¶14-15
Maanle, January 29
Nyamenle ɛnle nzisi mɔɔ ɔ rɛle bavi bɛ gyima.—Hib 6:10.
Saa yɛngola yɛnyɛ dɔɔnwo wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu bɔbɔ a, yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova nwu debie biala mɔɔ yɛfi yɛ ahonle nu yɛyɛ la. Kɛzi yɛkola yɛnwu ye zɔ ɛ? Wɔ Zɛkalaya mekɛ zo, Gyihova hanle hilele ye ngapezonli ne kɛ ɔva nvutuke nee dwɛtɛ fufule mɔɔ Dwuuma mɔɔ de Babelɔn la vale rɛlɛle bɛ la ɔyɛ belemgbunli kyɛlɛ. (Zɛk. 6:11) “Belemgbunli kyɛlɛ kpole” ɛhye bayɛ “ngakyelɛ” amaa bɛ wɔ moalɛ mɔɔ bɛyɛle la anwo. (Zɛk. 6:14, ɔbdw.) Yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova arɛlɛ ɛnrɛvi mɔdenle mɔɔ yɛfi yɛ ahonle nu yɛbɔ yɛsonle ye wɔ mekɛ mɔɔ anu yɛ se anu la ɛlɛ. Kɛ ɔde ye biala la, yɛbayia ngyegyelɛ wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye anu, na bie a ninyɛne nu bayɛ se kpalɛ bɔbɔ kenle bie. (2 Tim. 3:1, 13) Noko ɔnle kɛ yɛmaa ɛhye mɔ anwo adwenleadwenle fo yɛ nwo zo. Kakye edwɛkɛ mɔɔ Gyihova hanle hilele Hagae mekɛ zo amra la: “Me nee bɛ lua . . . Bɛmmasulo.” (Hagae 2:4, 5) Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ saa yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la yɛyɛ Gyihova ɛhulolɛdeɛ a, ɔ nee yɛ balua. w23.11 19 ¶20-21
Kule, January 30
Ɔluakɛ mele ɛtanevolɛ.—Luku 5:8.
Anrɛɛ bɛbahola bɛaye ɛzoanvolɛ Pita sinlidɔlɛ ne anwo edwɛkɛ ne bɛavi Baebolo ne anu. Noko Nyamenle maanle bɛhɛlɛle amaa yɛazukoa debie yɛavi nu. (2 Tim. 3:16, 17) Saa yɛsukoa nrenyia ɛhye mɔɔ lɛ sinlidɔlɛ nee nganeɛdelɛ kɛ yɛdayɛ ala la anwo debie a, ɔbamaa yɛanwu kɛ Gyihova anye ɛnla kɛ yɛbayɛ yɛ ninyɛne kɛ yɛdi munli. Yɛ sinlidɔlɛ ne mɔ amuala anzi, ɔkulo kɛ yɛmia yɛ nwo—yɛko yɛkɔ yɛ nyunlu. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛmia yɛ nwo a? Saa yɛte nganeɛ kɛ yɛli yɛ sinlidɔlɛ bie azo bɔbɔ a, ɔyɛ a ɔbaye ɔ ti a. Noko yɛkɔ zo yɛdi nwolɛ gyima amaa yɛanyia anyuhɔlɛ. Yɛ muala yɛka edwɛkɛ anzɛɛ yɛyɛ debie na nzinlii yɛanlu yɛ nwo; noko saa yɛammaa yɛ sa nu ando a, Gyihova baboa yɛ yeamaa yɛahɔ zo yɛanyia anyuhɔlɛ. (1 Pita 5:10) Anwunvɔne mɔɔ Gyisɛse zele Pita ɔnva nwo ye sinlidɔlɛ ne mɔ la bahola amaa yɛ anwosesebɛ yeamaa yɛahɔ zo yɛazonle Gyihova. w23.09 20-21 ¶2-3
Yalɛ, January 31
Awulae, saa ɛwɔ ɛke a anrɛɛ me diema ne anwu.—Dwɔn 11:21.
Kɛ mɔɔ Maata hanle ye wɔ ɛnɛ tɛkese ne anu la, anrɛɛ Gyisɛse bahola ayɛ Lazalɛse ayile. Noko ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔyɛ debie mɔɔ yɛ nwanwane bɔbɔ la. Ɔbɔle ye ɛwɔkɛ kɛ: “Ɛ diema ne badwazo.” Eza ɔhanle kɛ: “Mame a mele ewudwazo ne nee ngoane ne a.” (Dwɔn 11:23, 25) Amgba, Nyamenle ɛmaa Gyisɛse tumi kɛ ɔdwazo mowuamra. Ɛnee yelimoa yedwazo kakula raalɛ bie mɔɔ ɛnee ɔwule la ɛtɛkyɛle la yɛɛ eza ɔdwazole kpavolɛ bie, ɔbayɛ kɛ kenle ko ne ala mɔɔ ɔwule la. (Luku 7:11-15; 8:49-55) Noko asoo ɔbahola yeadwazo awie mɔɔ yewu yeli kenle nna na yebɔ ɔ bo ɔlɛkpɔlɔ la ɔ? Lazalɛse adiema Mɛle vindele kɛ ɔkayia Gyisɛse. Ɔhanle mɔɔ ɔ diema raalɛ ne hanle la bie: “Awulae, saa ɛwɔ ɛke a anrɛɛ me diema ne anwu.” (Dwɔn 11:32) Gyisɛse lile nyane kpole wɔ mekɛ mɔɔ ɔnwunle kɛ Mɛle nee menli mɔɔ boka ɔ nwo la ɛlɛsu la. Kɛmɔ ɛnee edwɛkɛ ne yɛ Gyisɛse alɔbɔlɛ la ati, ɔdaye noko ɔzunle. Ɔze kɛzi awie kulovolɛ bie wu a ɔyɛ nyane la. Nɔhalɛ nu, ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbaye debie mɔɔ maa yɛsu la yeavi ɛkɛ! w23.04 10-11 ¶12-13