September
Kenlenzile, September 1
Alehyenlɛ wienyi bavi anwuma ada yɛ nwo zo.—Luku 1:78.
Nyamenle ɛmaa Gyisɛse tumi kɛ ɔva ɔli alesama ngyegyelɛ kɔsɔɔti anwo gyima. Gyisɛse ɛlua ye nwanwane ninyɛne ne mɔ azo ɛla ye ali kɛ ɔlɛ tumi mɔɔ ɔbava yeaye ngyegyelɛ biala mɔɔ yɛdayɛ mumua ne yɛnrɛhola yɛnrɛli nwolɛ gyima la yeavi ɛkɛ a. Kɛ neazo la, ɔlɛ tumi mɔɔ ɔbava yealie yɛ yeavi debie mɔɔ maa alesama yia ngyegyelɛ la anu a. Yemɔ a le ɛtane mɔɔ bɛvale bɛwole yɛ nee mɔɔ fi nu ba, mɔɔ bie a le anwodolɛ nee ewule la. (Mat. 9:1-6; Wlo. 5:12, 18, 19) Ye nwanwane gyima ne mɔ maa yɛnwu kɛ ɔbahola yeayɛ “ewule ngakyile” ayile na yeadwazo bɛdabɛ mɔɔ bɛwu la bɔbɔ. (Mat. 4:23; Dwɔn 11:43, 44) Eza ɔlɛ tumi ɔmaa ahumu mgbole gua dii na ɔdie menli ɔfi sunsum ɛtane atisesebɛma asa anu. (Maake 4:37-39; Luku 8:2) Nea kɛzi ɔyɛ arɛlekyekyelɛ kɛ Gyihova ɛva tumi zɛhae ɛwula ɔ Ra ne asa anu a! Yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ nyilalɛ mɔɔ yɛbanyia ye kenle bie wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne abo la bara nu. Nwanwane ninyɛne mɔɔ Gyisɛse yɛle ye wɔ azɛlɛ ye azo la kilehile yɛ kɛ ɔbayɛ dɔɔnwo wɔ ewiade amuala wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛdi tumi wɔ anwuma kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne azo Belemgbunli la. w23.04 3 ¶5-7
Dwɛkɛ, September 2
Sunsum ne neɛnlea ninyɛne kɔsɔɔti anu, bɔbɔ Nyamenle ninyɛne mɔɔ anu le kuloonwu la.—1 Kɔl. 2:10.
Saa bɛlɛ nolobɔlɛma dɔɔnwo wɔ wɔ asafo ne anu na ɛte nganeɛ kɛ bɛnda bɛnvɛlɛ wɔ a, bie a ɛbado wɔ adwenle nu. Noko mmagyakyi kɛ ɛbamaa mualɛ. Siezie mualɛ ngakyile mɔɔ ɛbahola wɔamaa ye wɔ debiezukoalɛ ko biala abo la. Saa bɛanvɛlɛ wɔ wɔ debiezukoalɛ ne mɔlebɛbo a, bie a ɛbanyia nwolɛ adenle wɔamaa mualɛ wɔ mekɛ mɔɔ debiezukoalɛ ne ɛlɛkɔ zolɛ la. Saa ɛlɛsiezie ɛ nwo wɔamaa Ɛzinzalɛ Arane Debiezukoalɛ ne a, dwenle kɛzi ɛdendɛkpunli ko biala fale edwɛkɛtile ne anwo la anwo. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ye biala anu ɛbahola wɔamaa mualɛ wɔ debiezukoalɛ ne amuala anu. Eza ɛbahola wɔaziezie ɛ nwo kɛ, saa bɛdwu ɛdendɛkpunli mɔɔ ɔka ninyɛne mɔɔ nuhua le kuloonwu na ɔyɛ se kɛ bɛbahilehile nuhua la azo a, ɛbamaa mualɛ. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ menli dɔɔnwo ɛnda ɛmmaa mualɛ wɔ foa zɔhane mɔ anu. Na saa ɛkɔ debiezukoalɛ biala a ɛnnyia nwolɛ adenle ne noko ɛ? Ka kpuya mɔɔ ɛkulo kɛ ɛmaa nwolɛ mualɛ la anwo edwɛkɛ kile ahenle mɔɔ banlea zolɛ la. w23.04 21-22 ¶9-10
Maanle, September 3
‘Dwosefi yɛle ye kɛ mɔɔ Gyihova anwumabɔvolɛ ne zele ye la, na ɔvale ɔ ye ɔhɔle sua nu.’—Mat. 1:24.
Dwosefi vale Gyihova adehilelɛ lile gyima ndɛndɛ na yemɔ maanle ɔyɛle kunli kpalɛ. Yeanyɛ boɛ fee la, wɔ tɛnlabelɛ ngakyile nsa anu, Nyamenle vale adehilelɛ mɔɔ fale ye abusua ne anwo la maanle ye. Wɔ biala anu, ɔyɛle tieyɛ ndɛndɛ, saa bɔbɔ ɛnee ɔwɔ kɛ ɔyɛ nzenzaleɛ mgbole a. (Mat. 1:20; 2:13-15, 19-21) Kɛmɔ Dwosefi lile Nyamenle adehilelɛ zo la ati, ɔbɔle Mɛle anwo bane, ɔboale ye yɛɛ ɔnleanle ye. Nea kɛzi ɔbayɛ kɛ mɔɔ Dwosefi yɛle la maanle Mɛle hulole ye kpole na ɔbule ye kpalɛ a! Kunlima, saa bɛkpondɛ kɛzi bɛbanlea bɛ abusua ne la anwo folɛdulɛ bɛfi Baebolo ne anu a, ɛnee bɛlɛsukoa Dwosefi. Saa ɛfa folɛdulɛ ɛhye ɛdi gyima, wɔ mekɛ bɔbɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ nzenzaleɛ la a, ɛbahile kɛ ɛkulo ɛ ye na yemɔ bamaa bɛ agyalɛ ne anu amia. Adiema raalɛ bie mɔɔ wɔ Vanuatu mɔɔ ɛgya ɛvolɛ mɔɔ bo 20 la hanle kɛ: “Saa me hu kpondɛ Gyihova adehilelɛ na ɔfa ɔdi gyima a, ɔmaa mebu ye kpole. Mete nganeɛ kɛ melɛ anwobanebɔlɛ yɛɛ menyia anwodozo wɔ ye kpɔkɛzilɛ ne mɔ anu.” w23.05 21 ¶5
Kule, September 4
Ademgbole bie bala ɛkɛ, ɛhɛe, adenle mɔɔ bɛfɛlɛ ye Nwuanzanwuanza Adenle.—Aye. 35:8.
Ɛnee ɔwɔ kɛ Dwuuma mɔɔ ɛlɛfi Babelɔn azia ahɔ la yɛ “menli nwuanzanwuanza” maa bɛ Nyamenle ne. (Dit. 7:6) Noko yemɔ angile kɛ ɔnle kɛ bɛyɛ nzenzaleɛ amaa bɛazɔ Gyihova anye. Dwuuma dɔɔnwo mɔɔ bɛwole bɛ wɔ Babelɔn la dwenlenle na bɛyɛle bɛ ninyɛne kɛ Babelɔnoma ne ala la. Mɔɔ Dwuuma ekpunli mɔɔ limoa la hɔdwule Yizilayɛ la anzi Amɛnlado Nihɛmaya nwunle kɛ ngakula mɔɔ bɛwole bɛ wɔ Yizilayɛ la ɛngola ɛnga Dwuuma aneɛ ne bɔbɔ, na ɔzinle ɔ nwo kpole. (Dit. 6:6, 7; Nih. 13:23, 24) Saa ngakula ɛhye mɔ ɛnde Hibulu aneɛ ne mɔɔ bɛvale bɛhɛlɛle Nyamenle Edwɛkɛ ne la a, ɛnee kɛ ɔkɛyɛ na bɛahulo Gyihova na bɛazonle ye ɛ? (Ɛzela 10:3, 44) Ɔti ɛnee ɔwɔ kɛ zɔhane Dwuuma ne yɛ nzenzaleɛ mgbole, noko saa bɛwɔ Yizilayɛ, ɛleka mɔɔ bɛlɛfa nɔhalɛ ɛzonlenlɛ bɛazie ɛkɛ ngyikyingyikyi la a, ɔnrɛyɛ se ɔnrɛmaa bɛ.—Nih. 8:8, 9. w23.05 15 ¶6-7
Yalɛ, September 5
Gyihova sɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛgua aze la kɔsɔɔti, na ɔmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛgua aze la kɔsɔɔti zo.—Edw. 145:14.
Ɔnva nwo kɛzi yɛlɛ ɛhulolɛ ne anzɛɛ kɛzi yɛbamia yɛ nwo biala la, ninyɛne bie mɔ bahola azi yɛ adenle. Kɛ neazo la, “edwɛkɛ mɔɔ bɛ nye ɛnla la” bahola alie mekɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛfa yɛyɛ yɛ bodane ne anwo gyima la. (Nol. 9:11) Bie a yɛbayia ngyegyelɛ mɔɔ bamaa yɛ sa nu ado na yɛ anwosesebɛ zo ade a. (Mrɛ. 24:10) Yɛ sinlidɔlɛ ne bahola amaa yɛayɛ debie mɔɔ ɔnrɛmaa yɛnrɛdwu yɛ bodane ne anwo la. (Wlo. 7:23) Anzɛɛ bie a ɛvɛlɛ baha yɛ. (Mat. 26:43) Saa debie si yɛ adenle anzɛɛ kenle ne angɔ ye boɛ a, duzu a bahola aboa yɛ yeamaa yɛali zo a? Kakye kɛ saa debie si wɔ adenle a, ɔngile kɛ ɛnrɛhola ɛnrɛdwu wɔ bodane nwo. Baebolo ne ka kɛ bie a yɛbayia ngyegyelɛ fane dɔɔnwo. Noko eza ɔka kɛ yɛbahola yɛadwazo bieko. Nɔhalɛ nu, saa debie kpondɛ azi wɔ adenle bɔbɔ na ɛbɔ ɛ nwo mɔdenle a, ɛnee ɛlɛmaa Gyihova anwu kɛ ɛkulo kɛ ɛyɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la. Saa Gyihova nwu ye zɔ a, ɔ nye die kpalɛ! w23.05 30 ¶14-15
Folɛ, September 6
Bɛyɛ neazo bɛmaa mboane ne. —1 Pita 5:3.
Adekpakyelɛ gyima ne boa adiema kpavolɛ maa ɔsukoa kɛzi ɔ nee menli mɔɔ lɛ subane ngakyile la babɔ nu ayɛ gyima la. Eza ɔbaboa ye yeamaa yeazukoa kɛzi ɔbava ezukoa mɔɔ ɔnyia la yeali gyima nrɛlɛbɛ nu amaa ɔ nwo angyele ye la. (Fel. 4:11-13) Saa ɛkulo kɛ ɛyɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bie a, fa adekpakyelɛ boavolɛ gyima ne bɔ ɔ bo, yemɔ boa awie maa ɔkola ɔyɛ dahuu adekpakyelɛnli. Adekpakyelɛ gyima ne bahola amaa wɔanyia nwolɛ adenle wɔayɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne afoa ngakyile ne mɔ bie, ɛbahola wɔayɛ suazilɛ gyima ne bie anzɛɛ wɔahɔ Bɛtɛle. Ɔwɔ kɛ Kilisiene mrenyia fa yɛ bɛ bodane kɛ bɛbafɛta kɛ asafo nu mgbanyima amaa bɛazonle bɛ mediema. Baebolo ne ka kɛ mrenyia mɔɔ kpondɛ kɛ bɛyɛ gyima ɛhye bie la ‘kulo gyima kpalɛ.’ (1 Tim. 3:1) Ɔwɔ kɛ adiema nrenyia bie dimoa sonle kɛ asafo nu sonvolɛ. Asafo nu azonvolɛ boa mgbanyima ne mɔ wɔ ndenle dɔɔnwo azo. Asafo nu mgbanyima nee azonvolɛ bɛlɛ bɛ nwo aze sonle bɛ mediema mrenyia nee mraalɛ na bɛyɛ dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. w23.12 28 ¶14-16
Molɛ, September 7
Mekɛ mɔɔ ɛnee ɔtɛde kakula la, ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔkpondɛ ye nenyia Devidi Nyamenle ne abo zo.—2 Ek. 34:3.
Mɔɔ Belemgbunli Dwosaya le kakula kpavolɛ la yɛɛ ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔkpondɛ Gyihova a. Ɛnee ɔkulo kɛ ɔsukoa Gyihova anwo debie na ɔyɛ Ye ɛhulolɛdeɛ. Noko ɛnee ɛbɛlabɔlɛ ɛnla aze ɛmmaa belemgbunli kakula ɛhye. Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔgyinla nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nzi wɔ mekɛ mɔɔ adalɛ ɛzonlenlɛ ɛlie ebia kpole la. Na amgba ɔyɛle ye zɔ! Mɔɔ ɔtɛdile ɛvolɛ 20 bɔbɔ la, ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔtu adalɛ ɛzonlenlɛ bo yeavi maanle ne anu. (2 Ek. 34:1, 2) Saa ɛle kakula ekyi bɔbɔ a, ɛbahola wɔazi kpɔkɛ kɛ ɛbazukoa Dwosaya ɔlua Gyihova mɔɔ ɛbakpondɛ ye na wɔazukoa Ye subane ne mɔ anwo debie la azo. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɔbamaa wɔanyia ɛhulolɛ kɛ ɛbayila ɛ nwo zo wɔamaa ye. Kɛzi ɛnwozoyilalɛ ne baha wɔ ɛbɛlabɔlɛ kenle ko biala ɛ? Luke mɔɔ bɛzɔnenle ye la ɛnee yeli ɛvolɛ 14 la hanle kɛ: “Ɔvi ɛnɛ mɔɔ kɔ la mebava Gyihova ɛzonlenlɛ mealimoa me ɛbɛlabɔlɛ nu na meabɔ mɔdenle kɛ mebamaa ɔ nye alie.” (Maake 12:30) Saa ɛdawɔ noko ɛnyia ɛhulolɛ kɛ ɛbayɛ mɔɔ ɔyɛle la bie a, nea nyilalɛ mɔɔ ɛbanyia a! w23.09 11 ¶12-13
Kenlenzile, September 8
‘Bɛbu bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛyɛ gyima ɛsesebɛ wɔ bɛ avinli na bɛnea bɛ nwo zo wɔ Awulae anu la.’—1 Tɛs. 5:12.
Mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛlata ɛhye hɔmaanle Tɛsalonaeka asafo ne la, ɛnee asafo ne ɛtɛdile ɛvolɛ ko bɔbɔ. Ɔbayɛ kɛ ɛnee bɛdabɛ mɔɔ bɛkpa bɛ kɛ bɛnlea asafo ne azo la ɛnlɛ anwubielɛ na bie a bɛyɛle nvonleɛ dɔɔnwo. Noko ɛnee ɔfɛta kɛ bɛbu bɛ. Mekɛ mɔɔ anwongyelelɛ kpole ne ɛlɛbikye la, bie a ɔbahyia kpalɛ kɛ yɛbakpondɛ adehilelɛ yɛavi yɛ asafo nu mgbanyima ne mɔ ɛkɛ yɛadɛla kɛzi yɛyɛ ye kɛkala bɔbɔ la. Bie a yɛnrɛnyia adehilelɛ yɛnrɛvi ewiade amuala gyima ne ati nee Bɛtɛle; ɛhye ati ɔhyia kɛ yɛsukoa kɛ yɛbala ɛlɔlɛ nee ɛbulɛ ali yɛahile yɛ mgbanyima ne mɔ kɛkala. Ɔnva nwo mɔɔ ɔbazi biala la, bɛmaa yɛmaa yɛ nye ɛla ɛkɛ, bɛmmamaa yɛfa yɛ adwenle yɛsie bɛ sinlidɔlɛ ne mɔ azo, emomu yɛhakye kɛ Gyihova ɛlɛdua Kelaese anwo zo ahile mrenyia ɛhye mɔ mɔɔ di nɔhalɛ la adenle. Kɛ mɔɔ bulalɛ kyɛlɛ bɔ sogyanli ati nwo bane la, zɔhane ala a yɛ ngoanelielɛ nwo anyelazo ne bɔ kɛzi yɛdwenle la anwo bane a. Yɛnwu kɛ ewiade ɛhye anu ninyɛne ne le mgbane. (Fel. 3:8) Yɛ anyelazo ne boa yɛ maa yɛsie yɛ nwo dii na yɛ adwenle gyinla. w23.06 11-12 ¶11-12
Dwɛkɛ, September 9
Raalɛ koasea anwo soa. Ye adwenle nu ɛtɛbukele.—Mrɛ. 9:13.
Ɔwɔ kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛte “raalɛ koasea” ne ane la si kpɔkɛ: Bɛbalie ye ɛsalɛdolɛ ne bado nu anzɛɛ bɛbakpo? Ninyɛne titili bie mɔ ati a ɔwɔ kɛ yɛkpo adwɔmane ɛbɛla a. Bɛha “raalɛ koasea” ne anwo edwɛkɛ kɛ, ɛnee ɔlɛka kɛ: “Awule nzule yɛ fɛ.” (Mrɛ. 9:17) Duzu a le “awule nzule”? Baebolo ne fa agyalɛma avinli nla nu ngitanwolilɛ toto nzule mɔɔ maa bɛ ahonle tɔ bɛ azule nu la anwo. (Mrɛ. 5:15-18) Nrenyia nee raalɛ mɔɔ bɛgya wɔ mɛla adenle zo la kola fa anyelielɛ nyia nla nu ngitanwolilɛ. Noko tɛ kɛ “awule nzule” de la ɛne. Bie a yemɔ a le nla mɔɔ ɔnle ye adenle zo la. Bɛta bɛbɔ ɛbɛla ɛhye bɛfea kɛ mɔɔ awule fea ɔ nwo kɔwua la. Saa menli mɔɔ yɛ ɛtane ɛhye la te nganeɛ kɛ awie ɛnnwu bɛ a, bie a ɔbamaa “awule nzule” ne ayɛ bɛ fɛ. Bɛlɛbɛlɛbɛla bɛ nwo kpole! Gyihova nwu debie biala. Debie biala ɛnyɛ nyane ɛndɛla kɛ ɛnrɛnyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ bieko, ɔti saa debie zɛhae fi ɛ sa a ɔnyɛ “fɛ” fee.—1 Kɔl. 6:9, 10. w23.06 22 ¶7-9
Maanle, September 10
Saa meanvi me ɛhulolɛ nu meanyɛ bɔbɔ a, ɔle gyima mɔɔ bɛva bɛwula me sa nu a.—1 Kɔl. 9:17.
Na saa ɛnwu kɛ, wɔ mekɛ ekyii anu, wɔ asɔneyɛlɛ ɛnvi wɔ ahonle nu anzɛɛ ɛ nye ɛnlie wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anwo kɛ mɔɔ ɛnee ɔde ye dɛba la ɛ? Mmanyia adwenle kɛ Gyihova sunsum ne ɛvi ɛ nwo zo. Ɛnli munli yɛɛ wɔ nganeɛdelɛ kola kakyihakyi. Saa wɔ mɔdenlebɔlɛ ɛlɛka aze a, dwenledwenle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo neazo ne anwo. Ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔbazukoa Gyisɛse ɛdeɛ, noko ɛnee ɔze kɛ ɔdwu mekɛ ne bie a ɔnrɛnyia ɛhulolɛ kpole kɛ ɔbayɛ ninyɛne mɔɔ ɔhyia kɛ ɔyɛ la. Ɛnee Pɔɔlo ɛbɔ kpɔkɛ kɛ ɔbawie ye ɛzonlenlɛ gyima ne ɔnva nwo kɛzi ɔbade nganeɛ wɔ zɔhane mekɛ ne la. Zɔhane ala a ɔnle kɛ ɛgyinla kɛzi ɛte nganeɛ la angomekye azo ɛsisi kpɔkɛ a. Bɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ mɔɔ le kpalɛ la ɔnva nwo kɛzi ɛte nganeɛ la. Saa ɛkɔ zo ɛyɛ mɔɔ le kpalɛ la a, nzinlii kɛzi ɛte nganeɛ la noko bahakyi.—1 Kɔl. 9:16. w24.03 11-12 ¶12-13
Kule, September 11
Bɛla bɛ ɛlɔlɛ ne ali bɛhile bɛ. —2 Kɔl. 8:24.
Saa yɛfa yɛ mediema agɔnwolɛ na yɛnyia mekɛ yɛmaa bɛ a, yɛbahola yɛala ɛlɔlɛ ali yɛahile bɛ. (2 Kɔl. 6:11-13) Yɛ nuhua dɔɔnwo wɔ asafo mɔɔ mediema ngakyile wɔ nu la anu; asolo ɛleka mɔɔ bɛvi nee kɛzi bɛtetele bɛ yɛɛ bɛlɛ subane ngakyile. Saa yɛfa yɛ adwenle yɛsie subane kpalɛ mɔɔ bɛlɛ la azo a, yɛbahola yɛamia ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa bɛ muala la anu. Saa yɛsukoa kɛ yɛbanwu awie mɔ kɛ mɔɔ Gyihova nwu bɛ la a, ɔmaa yɛkile kɛ yɛkulo bɛ. Yɛbahyia ɛlɔlɛ nwo kpole wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu. Saa zɔhane anwongyelelɛ ne bɔ ɔ bo a, nienwu a yɛbanyia banebɔlɛ a? Nea mɔɔ Gyihova hanle hilele ye menli ne kɛ bɛyɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛtetale tete Babelɔn la: “Me menli, bɛhɔwolo bɛ suakunlu, na bɛtoto bɛ nlenkɛ ne mɔ anu. Bɛva bɛ nwo bɛvea ekyii kɔkpula kɛ ɛya ne kɛpɛ nu.” (Aye. 26:20) Wɔannea a yɛdayɛ noko yɛbahola yɛava edwɛkɛ ko ne ala yɛali gyima wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu. w23.07 6-7 ¶14-16
Yalɛ, September 12
Ewiade ɛhye subane ɛlɛkakyi. —1 Kɔl. 7:31.
Die duma kɛ ɛlɛ ndelebɛbo. Biza ɛ nwo kɛ: ‘Asoo menli nwu me kɛ melɛ ndelebɛbo? Anzɛɛ menli nwu me kɛ mele kyengye, me edwɛkɛ yɛ se anzɛɛ me ti yɛ se ɔ? Metie awie mɔ na memaa bɛnyia adenle bɛyɛ mɔɔ bɛkulo la ɔ?’ Mekɛ mɔɔ yɛlɛda ndelebɛbo ali kpalɛ la, ɛnee yɛlɛsukoa Gyihova nee Gyisɛse kpalɛ. Saa yɛ tɛnlabelɛ ne kakyi a, ɔwɔ kɛ yɛda ndelebɛbo ali na yɛdie ninyɛne bie mɔ yɛto nu. Nzenzaleɛ ɛhye mɔ bahola amaa yɛayia ngyegyelɛ mɔɔ ɔtɛbale yɛ adwenle nu ɛlɛ kɛ yɛbayia la. Bie a yɛ nwo bado yɛ arɛlevilɛ nu. Anzɛɛ saa ɛleka mɔɔ yɛde la ezukoa gyinlabelɛ anzɛɛ arane ne kakyi arɛlevilɛ nu a, ɔbahola yeamaa yɛ nwo ahyele yɛ kpalɛ. (Nol. 9:11) Saa bɛkakyi teokelase gyimalilɛ bie mɔɔ yɛyɛ bɔbɔ la a, ɔbahola yeazɔ yɛ yeanlea. Saa yɛfa nzuzulɛ nna mɔɔ doa zo la yɛdi gyima a, yɛbahola yɛagyinla tɛnlabelɛ ne anloa kpalɛ: (1) die to nu kɛ tɛnlabelɛ ne ɛhakyi, (2) dwenle mɔɔ ɛbayɛ la anwo, (3) fa wɔ adwenle sie ninyɛne mgbalɛ zo, yɛɛ (4) yɛ ninyɛne boa awie mɔ. w23.07 21-22 ¶7-8
Folɛ, September 13
Ɛle sonla mɔɔ ɛsonle bolɛ kpalɛ. —Dan. 9:23.
Ɛnee ngapezonli Daneɛle le kpavolɛ wɔ mekɛ mɔɔ Babelɔnoma hyele ye wɔ konle nu na bɛ nee ye vi ye sua zo hɔle Babelɔn mɔɔ wɔ moamoa la. Noko menli mɔɔ hyele Daneɛle la anye liele ɔ nwo. Bɛnwunle ye kɛ “mɔɔ ɛnyelɛ nwu ye la”—kɛ Daneɛle ‘anwo ɛnlɛ dɛne, ɔ nwo yɛ fɛ’ yɛɛ ɔvi abusua mɔɔ bɛdi bɛ eni la anu. (1 Sam. 16:7) Ɛhye ati Babelɔnoma tetele ye bɛmaanle ɔyɛle gyima wɔ belemgbunli sua nu ɛkɛ. (Dan. 1:3, 4, 6) Ɛnee Gyihova kulo Daneɛle ɔlua sonla holɛ mɔɔ kpavolɛ ɛhye kpale kɛ ɔbayɛ la ati. Nɔhalɛ nu, mɔɔ Gyihova hanle kɛ Daneɛle le kɛ Nowa nee Dwobu la, ɔbayɛ kɛ ɛnee Daneɛle ɛli kɛyɛ ɛvolɛ 20 ala. Ɔti Gyihova bule Daneɛle kɛ ɔle tenlenenli kɛ Nowa nee Dwobu mɔɔ ɛnee bɛzonle ye wɔ nɔhalɛ nu wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu la. (Gyn. 5:32; 6:9, 10; Dwobu 42:16, 17; Yiz. 14:14) Na Gyihova hɔle zo hulole Daneɛle wɔ ye ngoane mekɛ tendenle ne mɔɔ yɛ anyelielɛ la anu.—Dan. 10:11, 19. w23.08 2 ¶1-2
Molɛ, September 14
‘Amaa bɛade ye tɛtɛlɛ nee ye tendenle nee ye anwumahɔlɛ yɛɛ kɛzi ye kuma ne de la abo kpalɛ.’—Ɛfɛ. 3:18.
Saa ɛkulo kɛ ɛtɔ sua bie a, ɛbahulo kɛ ɛdawɔ mumua ne ɛfa ɛ nye ɛnwu sua ne mɔɔ ɛbadɛnla nu kenle bie la anwo debie biala. Saa yɛlɛkenga anzɛɛ yɛlɛsukoa Baebolo ne a, yɛbahola yɛayɛ deɛ ko ne ala bie. Saa ɛkenga ye ndɛndɛ a, bie a nɔhalɛ edwɛkɛ ekyi bie, mɔɔ le “Nyamenle edwɛkɛ nwuanzanwuanza ne anu mɔlebɛbo ninyɛne ne” la ala a ɛbanwu ye a. (Hib. 5:12) Noko kɛ mɔɔ ɔde ye wɔ sua ne anwo la, “wolo nuhua” amaa wɔanwu ninyɛne ngɛnlɛma mɔɔ wɔ nu la kɔsɔɔti. Adenle kpalɛ mɔɔ ɛbahola wɔalua zo wɔazukoa Baebolo ne la a le kɛ ɛbanwu kɛzi Baebolo ne anu edwɛkɛ bie fale edwɛkɛ fofolɛ mɔɔ wɔ ɛleka gyɛne anwo la. Bɔ mɔdenle kɛ ɛbade Baebolo nu nɔhalɛ ne mɔ mɔɔ ɛdie ɛdi la abo nee deɛmɔti ɛdie ɛdi la noko abo. Amaa wɔade Nyamenle Edwɛkɛ ne abo kpalɛ la, ɔwɔ kɛ ɛsukoa Baebolo nu nɔhalɛ mɔɔ anu pi la. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo maanle ɔ mediema anwosesebɛ kɛ bɛzukoa Nyamenle Edwɛkɛ ne anyebolo zo amaa bɛade nɔhalɛ ne “tɛtɛlɛ nee ye tendenle nee ye anwumahɔlɛ yɛɛ kɛzi ye kuma ne de la abo kpalɛ.” Ɛhye bamaa ‘bɛasosɔ ndinli na bɛagyinla kpundii’ wɔ bɛ diedi ne anu. (Ɛfɛ. 3:14-19) Zɔhane a ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko yɛyɛ a. w23.10 18 ¶1-3
Kenlenzile, September 15
Mediema, bɛva amaneɛ ne mɔɔ ngapezoma ne mɔ mɔɔ dendɛle wɔ Gyihova duma nu nwunle ye nee abotane ne mɔɔ bɛnyianle la bɛyɛ neazo. —Gye. 5:10.
Menli mɔɔ zile abotane la anwo neazo dɔɔnwo wɔ Baebolo ne anu. Duzu ati a ɛnva ɛnzie ɛ nye zo kɛ ɛbazukoa bɛ nwo debie a? Kɛ neazo la, bɛkpokpale Devidi kɛ kenle bie ɔbayɛ Yizilayɛma belemgbunli ɛdeɛ, noko ɛnee ɔwɔ kɛ ɔkendɛ ɛvolɛ dɔɔnwo kolaa na yeayɛ belemgbunli. Semɛyɔn nee Ana vale nɔhalɛlilɛ zonlenle Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛlɛkendɛ Mɛzaya ne mɔɔ bɛbɔle ɔ nwo ɛwɔkɛ la. (Luku 2:25, 36-38) Mekɛ mɔɔ ɛlɛsukoa bɛ nwo debie la, kpondɛ kpuya ɛhye mɔ anwo mualɛ: Duzu a ɔbayɛ kɛ ɔboale sonla ɛhye ɔmaanle ɔzile abotane a? Kɛzi ɔnyianle ye abotanezilɛ ne azo nvasoɛ ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na meazukoa ye ɛ? Eza saa ɛsukoa bɛdabɛ mɔɔ bɛanzi abotane la anwo debie a, ɔbaboa wɔ. (1 Sa. 13:8-14) Ɛbahola wɔabiza ɛ nwo kɛ: ‘Duzu a ɔbayɛ kɛ yeammaa bɛanzi abotane a? Duzu a dole bɛ a?’ w23.08 25 ¶15
Dwɛkɛ, September 16
Yɛlie yɛli yɛɛ yɛnwu kɛ wɔmɔ a ɛle Nwuanzanwuanzanli ne mɔɔ vi Nyamenle ɛkɛ a.—Dwɔn 6:69.
Ɛnee ɛzoanvolɛ Pita di nɔhalɛ; yeammaa debie biala anzi ye adenle kɛ ɔbali Gyisɛse anzi dahuu. Kenle ko bie mɔɔ Gyisɛse hanle edwɛkɛ mɔɔ ye ɛdoavolɛma ne ande ɔ bo la, Pita hilele kɛ ɔdi nɔhalɛ. (Dwɔn 6:68) Bɛ nuhua dɔɔnwo angendɛ ammaa Gyisɛse angilehile edwɛkɛ ne anu, ɔti bɛgyakyile ɔ nzi ɛlilɛ. Noko Pita anyɛ ye zɔ. Ɔnwunle kɛ Gyisɛse angomekye a ɔlɛ “edwɛkɛ mɔɔ maa dahuu ngoane a.” Ɛnee Gyisɛse ze kɛ Pita nee ɛzoanvolɛma mɔɔ ɛha la bakpo ye. Noko ɛnee ɔlɛ anwodozo kɛ Pita anye bara ɔ nwo zo na yeahɔ zo yeali nɔhalɛ. (Luku 22:31, 32) Ɛnee Gyisɛse ze kɛ “sunsum ne kulo, noko nwonane ne le bɛtɛɛ.” (Maake 14:38) Ɛhye ati, mɔɔ Pita kpole Gyisɛse bɔbɔ la, yeammaa ɔ sa nu ando wɔ ye ɛzoanvolɛ ne anwo. Mɔɔ bɛdwazole Gyisɛse la, ɔyele ɔ nwo ɔhilele Pita—ɔda ali kɛ ɛnee Pita angome a wɔ ɛkɛ a. (Maake 16:7; Luku 24:34; 1 Kɔl. 15:5) Nea kɛzi ɔbayɛ kɛ ɛhye maanle Pita mɔɔ ɛnee ɔ rɛle ɛbɔ kpole la anwosesebɛ a! w23.09 22 ¶9-10
Maanle, September 17
Anyelielɛ a le bɛdabɛ mɔɔ bɛva bɛ mɛladonlɛ bɛhyɛ bɛ na bɛheda bɛ ɛtane ne mɔ azo la.—Wlo. 4:7.
Nyamenle fa bɛdabɛ mɔɔ bɛnyia diedi wɔ ye nu la ɛtane kyɛ bɛ anzɛɛ ɔkeda bɛ ɛtane zo. Ɔfa bɛ ɛtane ne mɔ ɔkyɛ bɛ bɔkɔɔ mɔɔ ɔmbu nwolɛ mgbonda a. (Edw. 32:1, 2) Ɔbu menli zɛhae mɔ kɛ nvonleɛ ɛnle bɛ nwo yɛɛ bɛle tenlenema ɔlua bɛ diedi ne ati. Bɛbule Ebileham, Devidi nee Nyamenle azonvolɛ nɔhavoma gyɛne kɛ bɛle tenlenema ɛdeɛ, noko ɛnee bɛtɛde ɛtanevolɛma mɔɔ bɛnli munli a. Noko saa Nyamenle nwu bɛ diedi ne na ɔfa bɛ ɔtoto bɛdabɛ mɔɔ bɛnzonle ye la anwo a, ɔbu bɛ kɛ nvonleɛ biala ɛnle bɛ nwo. (Ɛfɛ. 2:12) Kɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo maanle ɔlale ali wɔ ye kɛlata ne anu la, diedi a le debie titili mɔɔ maa yɛ nee Nyamenle nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ a. Ɛhye a zile wɔ Ebileham nee Devidi afoa nu a, na kɛ ɔde ye wɔ yɛdayɛ noko yɛ afoa nu la ɛne. w23.12 3 ¶6-7
Kule, September 18
‘Bɛmaa yɛbɔ ayɛlɛyelɛ afɔle yɛmaa Nyamenle dahuu, ɛhye a le yɛ nloa anu edwɛkɛ mɔɔ bɔ ye duma wɔ bagua nu la.’—Hib. 13:15.
Ɛnɛ, Kilisienema amuala lɛ nwolɛ adenle kɛ bɛbabɔ afɔle bɛamaa Gyihova ɔlua bɛ mekɛ, bɛ anwosesebɛ nee bɛ nwonane afoa nu ninyɛne mɔɔ bɛbava bɛaboa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne la. Saa yɛyɛ mɔɔ yɛbahola biala yɛmaa Gyihova a, ɛnee yɛlɛkile kɛ yɛ nye sɔ nwolɛ adenle mɔɔ yɛlɛ yɛsonle ye la. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle yɛ ɛzonlenlɛ ne afoa ngakyile mɔɔ ɔnle kɛ yɛbu yɛ nye yɛgua zolɛ ɛlɛ la anwo edwɛkɛ. (Hib. 10:22-25) Ninyɛne ɛhye mɔ bie a le asɔneyɛlɛ, yɛ anyelazo ne mɔɔ yɛbɔ ye nolo, asafo ne amuala mɔɔ yɛbɔ nu yɛayia nee yɛ nwo anwosesebɛ ɛmaanlɛ, ‘titili wɔ mekɛ mɔɔ yɛkɛnwu kɛ [Gyihova] kenle ne ɛlɛbikye la.’ Mɔɔ Yekile ne anu edwɛkɛ ne ɛlɛkɔ awieleɛ la, Gyihova anwumabɔvolɛ ne zile edwɛkɛ ɛhye azo fane nwiɔ: “Sonle Nyamenle!” (Yek. 19:10; 22:9) Bɛmmamaa yɛ rɛle fi nɔhalɛ ɛhye mɔɔ anu pi mɔɔ fale Gyihova sunsum nu ɛzonlenlɛsua kpole ne nee nwolɛ adenle kɛnlɛma mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbazonle yɛ Nyamenle bedevinli ne anwo la ɛlɛ! w23.10 29 ¶17-18
Yalɛ, September 19
Yɛhɔ zo yɛhulo yɛ nwo ngoko. —1 Dwɔn 4:7.
Yɛ muala yɛkulo kɛ ‘yɛkɔ zo yɛkulo yɛ nwo ngoko.’ Noko ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ Gyisɛse hanle kɛ “menli dɔɔnwo ɛlɔlɛ baha aze.” (Mat. 24:12) Ɛnee Gyisɛse ɛngile kɛ ye ɛdoavolɛma ne anu dɔɔnwo banyia subane ɛhye bie. Noko ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛmaa yɛ nye da ɛkɛ amaa ewiade ne anu ɛlɔlɛ mɔɔ baha aze la annyia yɛ nwo zo tumi. Mekɛ mɔɔ ɛhye wɔ yɛ adwenle nu la, maa yɛzuzu kpuya ɛhye mɔɔ anwo hyia la anwo: Duzu a baboa yɛ yeamaa yɛanwu kɛ yɛlɛnyia ɛlɔlɛ kpole yɛamaa yɛ mediema a? Adenle ko mɔɔ yɛbalua zo yɛanwu kɛzi yɛ ɛlɔlɛ ne de la a le kɛ yɛbanleɛnlea kɛzi yɛyɛ yɛ ninyɛne wɔ tɛnlabelɛ bie mɔ anu la anu. (2 Kɔl. 8:8) Ɛzoanvolɛ Pita hanle tɛnlabelɛ ɛhye mɔ anu ko anwo edwɛkɛ kɛ: “Mɔɔ hyia kpalɛ la, bɛva ɛlɔlɛ mɔɔ anu yɛ se la bɛhulo bɛ nwo ngoko, ɔluakɛ ɛlɔlɛ keda ɛtane dɔɔnwo azo.” (1 Pita 4:8) Ɔti awie mɔ sinlidɔlɛ bahola azɔ yɛ ɛlɔlɛ ne anlea. w23.11 10-11 ¶12-13
Folɛ, September 20
Bɛhulo bɛ nwo ngoko.—Dwɔn 13:34.
Saa yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile asafo ne anu amra bie mɔ na yɛanla ye ali yɛangile bie mɔ a, yɛnrɛhola yɛnrɛli Gyisɛse mɛla mɔɔ fale ɛlɔlɛ nwo la azo. Nɔhalɛ nu, yɛbahola yɛabikye mediema bie mɔ yɛadɛla bie mɔ kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la. (Dwɔn 13:23; 20:2) Noko ɛzoanvolɛ Pita hakyele yɛ kɛ ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbanyia “mediema ɛlɔlɛ”—ɛlɔlɛ mɔɔ ka abusua bɔ nu la—yɛamaa yɛ mediema kɔsɔɔti. (1 Pita 2:17) Pita hanle hilele yɛ kɛ, “bɛvi ahonle nu bɛhulo bɛ nwo ngoko kpalɛ.” (1 Pita 1:22) Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, ‘bɛhulo bɛ nwo kpalɛ’ kile kɛ yɛkulo awie, saa bɔbɔ ɔyɛ se kɛ yɛbala ɛlɔlɛ ali yɛahile ye a. Kɛ neazo la, saa adiema bie ka yɛ ɛya anzɛɛ yɛ debie mɔɔ gyegye yɛ la a, duzu a yɛbayɛ a? Bie a mɔlebɛbo ne yɛbade nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ yɛdi nzenralɛ na ɔnle kɛ yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile ye. Noko Pita zukoale debie vile Gyisɛse ɛkɛ ne kɛ Nyamenle anye ɛnlie nzenralɛlilɛ nwo. (Dwɔn 18:10, 11) Pita hɛlɛle kɛ: “Bɛmmafa ɛtane bɛtua ɛtane kakɛ anzɛɛ aholoba bɛtua aholoba kakɛ. Emomu, bɛva nyilalɛ bɛdua ɛtane kakɛ.” (1 Pita 3:9) Saa ɛlɛ ɛlɔlɛ mɔɔ anu yɛ se la a, ɔbaha wɔ yeamaa wɔala atiakunlukɛnlɛma ali. w23.09 28-29 ¶9-11
Molɛ, September 21
‘Ɔwɔ kɛ mraalɛ noko yɛ menli mɔɔ bɛ nye ka aze, bɛdi nɔhalɛ wɔ debie biala anu.’—1 Tim. 3:11.
Yɛnea kɛzi ngakula nyi ndɛndɛ yɛ mgbanyinli la a, ɔsi yɛ nwo kpole. Ɔzɔho kɛ bɛnyɛ ɛnyilɛ ɛhye anwo ɛhwee. Noko saa yɛbanyi sunsum nu a, yemɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ nwolɛ debie. (1 Kɔl. 13:11; Hib. 6:1) Amaa yɛadwu zɔhane bodane ne anwo la, ɔhyia kɛ yɛ nee Gyihova nyia agɔnwolɛvalɛ kyengye. Eza yɛhyia ye sunsum nwuanzanwuanza ne wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsukoa kɛ yɛbanyia subane kpalɛ, yɛlɛsukoa ninyɛne bie mɔ ɛyɛlɛ na yɛlɛsiezie yɛ nwo yɛamaa ɛzonlelilɛ mɔɔ yɛbanyia ye kenle bie la. (Mrɛ. 1:5) Gyihova bɔle alesama mrenyia nee mraalɛ. (Gyn. 1:27) Yɛkola yɛnwu ye wienyi kɛ mrenyia nee mraalɛ sonlabaka ne mɔ le ngakyile, noko eza mrenyia nee mraalɛ le ngakyile wɔ ndenle gyɛne zo. Kɛ neazo la, Gyihova maanle mrenyia gyima fɔɔnwo bie yɛɛ ɔmaanle mraalɛ noko gyima fɔɔnwo bie, ɔti bɛhyia subane bie mɔ yɛɛ ɔwɔ kɛ bɛnwu ninyɛne bie mɔ yɛ amaa bɛahola bɛayɛ bɛ gyima mɔɔ bɛva bɛmaa bɛ la.—Gyn. 2:18. w23.12 18 ¶1-2
Kenlenzile, September 22
‘Bɛyɛ maanle maanle kɔsɔɔti anu menli me ɛdoavolɛma, bɛzɔne bɛ wɔ Selɛ ne, Ralɛ ne duma nu.’—Mat. 28:19.
Asoo ɛnee Gyisɛse kulo kɛ awie mɔ fa ɔ Ze duma fɛlɛ ye ɔ? Ɛhɛe. Bie a ɛnee zɔhane mekɛ ne anu ɛzonlenlɛ nu mgbanyima bie mɔ die di kɛ Nyamenle duma ne le nwuanzanwuanza somaa na ɔngile ɛbulɛ kɛ bɛbabɔ, noko Gyisɛse ammaa amaamuo zɛhae mɔ mɔɔ ɔngyi Ngɛlɛlera ne azo la anzi ye adenle kɛ ɔbali ye Papa duma ne eni. Fa mekɛ mɔɔ ɔyɛle nrenyia bie mɔɔ ɛnee sunsum ɛtane wɔ ɔ nwo la ayile wɔ Gɛlasa maanzinli ne anu la kɛ neazo. Menli ne ahonle dule na bɛzɛlɛle Gyisɛse kɛ ɔvi maanzinli ne anu ɔhɔ, ɔti yeandɛnla ɛkɛ. (Maake 5:16, 17) Noko ɛnee Gyisɛse kulo kɛ menli mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la nwu Gyihova duma. Ɔti ɔhanle ɔhilele nrenyia ne mɔɔ ɔyɛle ye ayile la kɛ ɔhɔha mɔɔ Gyihova ɛyɛ la ɔhile awie mɔ, tɛ mɔɔ Gyisɛse ɛyɛ la ɔ. (Maake 5:19) Zɔhane ala a ɔkulo kɛ yɛyɛ ye ɛnɛ a—ɔkulo kɛ yɛmaa menli mɔɔ wɔ ewiade amuala la nwu ɔ Ze duma! (Mat. 24:14; 28:20) Saa yɛyɛ yɛ afoa nu ɛdeɛ a, yɛbamaa yɛ Belemgbunli Gyisɛse anye alie. w24.02 10 ¶10
Dwɛkɛ, September 23
Me duma ne ati wɔgyinla ngyegyelɛ dɔɔnwo anu yɛɛ ɔtɛyɛle wɔ ɛvɛlɛ. —Yek. 2:3.
Ɔle nyilalɛ kpole bɔkɔɔ kɛ yɛwɔ Gyihova ahyehyɛdeɛ ne anu wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye mɔɔ anu yɛ se la anu la. Mekɛ mɔɔ ewiade tɛnlabelɛ ne ɛlɛsɛkye la, Gyihova ɛmaa yɛ sunsum nu mediema mrenyia nee mraalɛ mɔɔ koyɛlɛ wɔ bɛ nu la. (Edw. 133:1) Ɔboa yɛ ɔmaa yɛnyia abusua asetɛnla mɔɔ yɛ anyelielɛ la. (Ɛfɛ. 5:33–6:1) Na ɔmaa yɛ nwunu nee nrɛlɛbɛ mɔɔ yɛhyia nwo amaa yɛanyia nɔhalɛ anzodwolɛ la. Noko ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛkɔ zo yɛsonle Gyihova nɔhalɛ nu. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ ɔdwu mekɛ ne bie a awie mɔ sinlidɔlɛ gyegye yɛ. Eza bie a yɛdayɛ mumua ne yɛ nvonleɛ maa yɛ sa nu to, titili saa yɛyɛ nvonleɛ ko ne ala fane dɔɔnwo a. Ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛsonle Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ (1) yɛ diema diedinli bie bayɛ debie mɔɔ gyegye yɛ la, (2) yɛ hu anzɛɛ yɛ ye baye yɛ rɛle ado yɛ sa nu la yɛɛ (3) yɛ sinlidɔlɛ bamaa yɛ sa nu ado la. w24.03 14 ¶1-2
Maanle, September 24
Ɛleka mɔɔ yɛnyia anyuhɔlɛ yɛhɔdwu la, bɛmaa yɛhɔ zo yɛbɔ yɛ ɛbɛla pɛpɛɛpɛ wɔ adenle ɛhye ala azo.—Fel. 3:16.
Ɛbada wɔade mediema mɔɔ bɛzi kpɔkɛ kɛ bɛbayɛ dɔɔnwo wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu la anwubielɛ. Bie a bɛhɔle Belemgbunlililɛ Edwɛkpakavolɛma Sukulu ne bie anzɛɛ bɛdu bɛhɔ ɛleka mɔɔ bɛhyia moalɛ dɔɔnwo la. Saa wɔ tɛnlabelɛ ne bamaa wɔ adenle a, fa bodane zɛhae bie sie ɛ nye zo. Gyihova menli lɛ ɛhulolɛ kpole kɛ bɛbadɛlɛ bɛ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. (Gyi. 16:9) Noko saa ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ zɔ kɛkala ɛ? Mmanyia adwenle kɛ menli mɔɔ kola yɛ zɔ la le kpalɛ tɛla wɔ. Mɔɔ hyia kpalɛ la a le kɛ ɛbahɔ zo wɔagyinla kpundii. (Mat. 10:22) Mmamaa ɛ rɛle fi kɛ saa ɛyɛ biala mɔɔ wɔ anwosesebɛ nee wɔ tɛnlabelɛ maa wɔ adenle maa ɛyɛ la a, ɛbamaa Gyihova anye alie. Ɛhye a le adenle kpalɛ ko mɔɔ ɛbahola wɔalua zo wɔahɔ zo wɔadoa Gyisɛse wɔ wɔ ɛzɔnenlɛ nzi a.—Edw. 26:1. w24.03 10 ¶11
Kule, September 25
Ɔvile atiakunlukɛnlɛma nu ɔvale yɛ mɛladonlɛ kɔsɔɔti ɔhyɛle yɛ.—Kɔl. 2:13.
Yɛ anwuma Selɛ ne ɛbɔ yɛ ɛwɔkɛ kɛ saa yɛnu yɛ nwo a, ɔbava yeahyɛ yɛ. (Edw. 86:5) Ɔti saa yɛnu yɛ nwo nɔhalɛ nu wɔ yɛ ɛtane ne mɔ anwo a, yɛbahola yɛalie yɛali kɛ, mɔɔ Gyihova ɛha la le nɔhalɛ na yɛva yɛ ɛtane yehyɛ yɛ. Kakye kɛ Gyihova ɛnle kyengye. Ɔ nye ɛnla kɛ yɛbayɛ dɔɔnwo yɛadɛla mɔɔ yɛ anwosesebɛ bamaa yɛahola yɛayɛ la ɛlɛ. Ɔ nye sɔ biala mɔɔ yɛyɛ la wɔ mekɛ ala mɔɔ yɛlɛyɛ mɔɔ yɛbahola la. Eza dwenledwenle bɛdabɛ mɔɔ bɛvale bɛ ɛkɛla muala bɛzonlenle Gyihova la anwo neazo mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la anwo. Dwenle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo neazo ne anwo. Ɔyɛle gyima ɛsesebɛ wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu, ɔpɛle adenle mayɛlɛ apenle dɔɔnwo na ɔkyekyele asafo ngakyile. Noko mɔɔ ɛnee ye tɛnlabelɛ ne ɛmmaa ɔngola ɔnyɛ dɔɔnwo wɔ edwɛkɛhanlɛ gyima ne anu la, asoo Gyihova anye anlie ɔ nwo bieko? Kyɛkyɛ. Ɔhɔle zo ɔyɛle mɔɔ ɔbahola la, na Gyihova yilale ye. (Gyi. 28:30, 31) Zɔhane ala a mɔɔ yɛkola yɛyɛ yɛmaa Gyihova la bahola ahakyi wɔ mekɛ bie mɔ anu a. Noko mɔɔ hyia ye kpalɛ la a le adwenle mɔɔ ɔti yɛyɛ zɔ la. w24.03 27 ¶7, 9
Yalɛ, September 26
‘Nwonlomɔ mangyee ne, mɔɔ maanle nu ɛtɛtetele la, Gyisɛse dwazole na ɔvindele ɔhɔle ɛleka koonwu bie, na ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔyɛ asɔne.’—Maake 1:35.
Gyisɛse luale asɔneyɛlɛ mɔɔ ɔdaye mumua ne ɔvale ɔdole Gyihova anyunlu la azo ɔyɛle neazo ɔmaanle ye ɛdoavolɛma kɛ bɛli ɔ nzi. Gyisɛse yɛle asɔne fane dɔɔnwo wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne amuala anu. Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔye mekɛ ɔsie ahane ɔyɛ asɔne ɔluakɛ ɛnee ɔnlɛ alagye yɛɛ menli dɔɔnwo ba ɔ nwo ɛkɛ. (Maake 6:31, 45, 46) Ɛnee ɔdwazo ndɛ amaa yeanyia mekɛ yeayɛ asɔne. Kenle ko bie, ɔyɛle asɔne nɔe ne amuala amaa yeazi kpɔkɛ bie mɔɔ anwo hyia la. (Luku 6:12, 13) Yɛɛ Gyisɛse yɛle asɔne fane dɔɔnwo wɔ nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a ɔbawu la amaa yeava ye adwenle yeazie ye azɛlɛ ye azo gyima mɔɔ yɛ se kpalɛ la azo. (Mat. 26:39, 42, 44) Gyisɛse neazo ne kilehile yɛ kɛ ɔnva nwo kɛzi yɛnlɛ alagye la, ɔhyia kɛ yɛye mekɛ yɛsie ahane yɛyɛ asɔne. Bie a ɔbahyia kɛ yɛye mekɛ yɛsie ahane yɛyɛ asɔne kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la. Bie a ɔwɔ kɛ yɛdwazo ndɛ anzɛɛ yɛyɛ ye nɔsolɛ nu mɔɔ mekɛ ne ɛhɔ bie la. Saa yɛyɛ ye zɔ a ɛnee yɛlɛmaa Gyihova anwu ye kɛ yɛ nye sɔ ahyɛlɛdeɛ titili ɛhye. w23.05 3 ¶4-5
Folɛ, September 27
Bɛlua sunsum nwuanzanwuanza ne mɔɔ bɛva bɛmaa yɛ la azo bɛmaa Nyamenle ɛlɔlɛ ne ɛyi yɛ ahonle ne mɔ tetɛkɛɛ.—Wlo. 5:5.
Yɛ edwɛkɛ “ɛyi” mɔɔ bɛva bɛli gyima wɔ tɛkese ne anu la nzonlɛ. Buluku bie vale Nyamenle ɛlɔlɛ ne totole azudenle nwo. Ndonwo ɛhye maa yɛnwu kɛzi Gyihova kulo menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kpole la! Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ze ye kɛ ‘Nyamenle kulo bɛ.’ (Dwu. 1) Ɛzoanvolɛ Dwɔn hɛlɛle kɛzi bɛte nganeɛ la anwo edwɛkɛ kɛ: “Bɛnlea kɛzi Selɛ ne ɛhulo yɛ kpole a, kɛ bɛvɛlɛ yɛ Nyamenle amra!” (1 Dwɔn 3:1) Asoo bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ala a Gyihova kulo bɛ a? Kyɛkyɛ, Gyihova ɛhile kɛ ɔkulo yɛ muala. Duzu titili a Gyihova ɛyɛ ɛhile kɛ ɔkulo yɛ a? Yemɔ a le ɛkpɔnedeɛ ne—ɔle ɛlɔlɛ mɔɔ tɛla biala mɔɔ bɛla ye ali wɔ aleɛabo a!—Dwɔn 3:16; Wlo. 5:8. w24.01 28 ¶9-10
Molɛ, September 28
Kenle mɔɔ mekɛvɛlɛ wɔ kɛ ɛboa me la, me kpɔvolɛma bazia bɛ nzi. Melɛ anwodozo ɛhye kɛ: Nyamenle wɔ me afoa.—Edw. 56:9.
Ngyɛnu ɛhye maa yɛnwu adenle mɔɔ Devidi luale zo lile ye ɛzulolɛ zo la. Ɛnee ye ngoane la esiane nu bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔdwenledwenlenle mɔɔ Gyihova bayɛ amaa ye kenle bie la anwo. Ɛnee Devidi ze kɛ, Gyihova balie ye wɔ mekɛ kpalɛ nu. Ɔluakɛ ɛnee Gyihova ɛha kɛ saa Sɔɔlo fi ɛkɛ a, Devidi a bayɛ Yizilayɛ belemgbunli a. (1 Sa. 16:1, 13) Ɛnee Devidi ze kɛ, debie biala mɔɔ Gyihova ɛbɔ nwolɛ ɛwɔkɛ la bara nu. Duzu a Gyihova ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbayɛ yeamaa wɔ a? Yɛ nye ɛnla kɛ ɔbazi ngyegyelɛ mɔɔ yɛbayia la kɔsɔɔti adenle. Noko kakye kɛ, sɔnea biala mɔɔ ɛlɛyia wɔ ewiade ɛhye anu la, Gyihova baye avi ɛkɛ wɔ ewiade fofolɛ ne mɔɔ ɛlɛba la anu. (Aye. 25:7-9) Yɛ Bɔvolɛ ne lɛ tumi kpole mɔɔ ɔbava yeadwazo mowuamra, yeayɛ yɛ ewule ngakyile ne mɔ ayile na yeaye dwazotiama kɔsɔɔti yeavi ɛkɛ a.—1 Dwɔn 4:4. w24.01 6 ¶12-13
Kenlenzile, September 29
Anyelielɛ a le awie mɔɔ bɛva ye mɛladonlɛ bɛhyɛ ye, na bɛheda ye ɛtane zo la.—Edw. 32:1.
Dwenledwenle ɛ nwo zo ɛyilalɛ nee wɔ ɛzɔnenlɛ ne anwo. Ɛyɛle ninyɛne zɔhane mɔ ɔluakɛ ɛkulo kɛ ɛgyinla Gyihova afoa. Kakye debie mɔɔ boale wɔ ɔmaanle ɛliele ɛdole nu kɛ wɔnwu nɔhalɛ ne la. Ɛzukoale Gyihova anwo nɔhalɛ ndelebɛbo na ɛnyianle ɛbulɛ nee ɛlɔlɛ kpole ɛmaanle ye kɛ wɔ anwuma Selɛ. Ɛnyianle diedi na ɔhanle wɔ ɔmaanle ɛnlunle ɛ nwo. Ɛgyakyile kɛ ɛbayɛ ninyɛne mɔɔ Gyihova kyi la na ɛbɔle ɔ bo kɛ ɛyɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la. Mɔɔ ɛnwunle kɛ Nyamenle ɛva wɔ ɛtane ɛhyɛ wɔ la, wɔ ahonle dɔle wɔ azule nu. (Edw. 32:2) Ɛhɔle debiezukoalɛ na ɛbɔle ɔ bo kɛ ɛka ninyɛne ngɛnlɛma mɔɔ wɔzukoa la anwo edwɛkɛ wɔahile awie mɔ. Kɛ Kilisienenli mɔɔ wɔyila ɛ nwo zo na bɛzɔne wɔ la, kɛkala ɛlua adenle ne mɔɔ kɔ ngoane nu la azo na wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛnrɛvi zolɛ. (Mat. 7:13, 14) Kɔ zo gyinla kpundii sonle Gyihova na si pi di ye mɛla ne mɔ azo. w23.07 17 ¶14; 19 ¶19
Dwɛkɛ, September 30
Nyamenle le nɔhavo, na ɔnrɛmaa bɛnrɛzɔ bɛ bɛnrɛnlea bɛnrɛdɛla mɔɔ bɛkɛhola ɔ nloa gyinla la, na saa sɔnea ba a, ɔbamaa adenle ala nwolɛ amaa bɛahola bɛagyinla ɔ nloa.—1 Kɔl. 10:13.
Saa ɛkakye kɛ wɔbɔ Gyihova ɛwɔkɛ wɔ asɔneyɛlɛ nu kɛ ɛbayɛ ye ɛhulolɛdeɛ a, ɔbamaa wɔanyia anwosesebɛ wɔakpo sɔnea biala mɔɔ ɛbayia la. Kɛ neazo la, asoo ɛ nee awie fofolɛ aye babɔ ɔ bo ali anyezo ɔ? Kyɛkyɛ! Wɔbɔ Gyihova ɛwɔkɛ dɛba kɛ ɛnrɛyɛ debie zɛhae ɛlɛ. Saa wɔammaa atiakunluwɔzo ɛtane ansosɔ ndinli wɔ wɔ nu a, ɔnrɛhyia kɛ ɛbamia ɛ nye nzinlii kɛ ɛye wɔavi wɔ nu. ‘Ɛbahwe ɛ nwo’ wɔavi “amumuyɛma adenle zo.” (Mrɛ. 4:14, 15) Saa ɛkakye kpɔkɛ mɔɔ Gyisɛse bɔle kɛ ɔbayɛ mɔɔ sɔ ɔ Ze anye la a, ɔbamaa wɔakpo debie biala mɔɔ ɛze kɛ ɔnzɔ Nyamenle ne mɔɔ wɔyila ɛ nwo zo wɔmaa ye la anye la ndɛndɛ. (Mat. 4:10; Dwɔn 8:29) Nɔhalɛ ne a le kɛ, sɔnea nee ngyegyelɛ maa ɛnyia nwolɛ adenle ɛda ye ali kɛ wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ‘ɛbahɔ zo wɔadoa’ Gyisɛse. Na ɛbahola wɔanyia anwodozo kɛ Gyihova baboa wɔ. w24.03 9-10 ¶8-10