August
Yalɛ, August 1
Tenlenenli amaneɛnwunlɛ zonle, noko Gyihova die ye fi ɔ muala anu.—Edw. 34:19.
Yɛ ninyɛne titili nwiɔ mɔɔ wɔ edwɛne zɔhane anu la nzonlɛ: (1) Tenlenema yia ngyegyelɛ. (2) Gyihova die yɛ fi yɛ sɔnea ne mɔ anu. Kɛzi Gyihova die yɛ ɛ? Adenle ko a le kɛ ɔboa yɛ ɔmaa yɛte ɛbɛlabɔlɛ wɔ ewiade ɛhye anu abo kpalɛ. Gyihova ɛbɔ yɛ ɛwɔkɛ kɛ ɔbamaa yɛ nye alie wɔ ye ɛzonlenlɛ nu ɛdeɛ, noko ɔtɛkanle kɛ yɛnrɛyia ngyegyelɛ biala ɛnɛ. (Aye. 66:14) Ɔmaa yɛ anwosesebɛ kɛ yɛva yɛ adwenle yɛzie mɔɔ bara kenle bie—mekɛ mɔɔ yɛbanyia asetɛnla mɔɔ ɔkulo kɛ yɛnyia ye dahuu la azo. (2 Kɔl. 4:16-18) Kolaa na zɔhane mekɛ ne adwu la, ɔboa yɛ ɔmaa yɛkɔ zo yɛsonle ye kenle ko biala. (Awo. 3:22-24) Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi Gyihova azonvolɛ nɔhavoma mɔɔ dɛnlanle aze wɔ tete ne nee yɛ mekɛ ye azo la neazo ne mɔ anu a? Yɛbayia ngyegyelɛ mɔɔ yɛ nye ɛnla la. Noko saa yɛfa yɛ nwo yɛto Gyihova anwo zo a, ɔbaboa yɛ dahuu.—Edw. 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4
Folɛ, August 2
Bɛmaa awie biala ɛbɛlɛ ɔ nwo aze ɛmaa tumivolɛma ne.—Wlo. 13:1.
Yɛbahola yɛazukoa Dwosefi nee Mɛle mɔɔ ɛnee lɛ ɛhulolɛ kɛ bɛbadie tumivolɛma ne mɔ wɔ mekɛ bɔbɔ mɔɔ ɛnee ɔyɛ se kɛ bɛbayɛ zɔ la neazo ne. (Luku 2:1-6) Mɔɔ ɛnee Mɛle ɛlɛnrenzɛ na yenyia kɛyɛ siane ngɔnla la, ɔ nee Dwosefi yiale tieyɛ nwo sɔnea. Augustus mɔɔ ɛnee nea Wulomu Tumililɛ ne azo wɔ zɔhane mekɛ ne la hanle kɛ bɛdia menli ne. Ɛnee ɔwɔ kɛ Dwosefi nee Mɛle pɛ adenle tendenle mɔɔ le kɛyɛ kilomita 150 (mayɛlɛ 93) na eza ɔle awoka la kɔ Bɛtelɛhɛm. Ɛnee adendulɛ zɔhane ɛnrɛyɛ bɛtɛɛ ɛnrɛmaa bɛ, titili Mɛle. Bie a bɛdwenlenle Mɛle nee adɔma ne mɔɔ la ɔ kunlu la kpɔkɛdelɛ nwo. Saa bɛlua adenle nu na ɔ ko ka ye ɛ? Mɛzaya ne a ɛnee ɔlɛnrenzɛ ye a. Asoo yemɔ ati ɔnle kɛ bɛtie arane ne ɔ? Dwosefi nee Mɛle ammaa ngyegyelɛ ɛhye mɔ anu biala anzi bɛ adenle kɛ bɛbali mɛla ne azo. Gyihova yilale bɛ wɔ bɛ tieyɛ ne anwo. Mɛle hɔdwule Bɛtelɛhɛm anzodwolɛ nu, ɔwole adɔma mɔɔ te kpɔkɛ na ɔboale bɔbɔ ɔmaanle Baebolo ngapezo rale nu!—Maeka 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12
Molɛ, August 3
Bɛmaa yɛmaa yɛ nwo anwosesebɛ.—Hib. 10:25.
Na saa ɛkulo kɛ ɛmaa mualɛ wɔ debiezukoalɛ bo a wɔ ahonle tu noko ɛ? Bie a saa ɛsiezie ɛ nwo kpalɛ a ɔbaboa wɔ. (Mrɛ. 21:5) Saa ɛsukoa edwɛkɛ ne kpalɛ a, ɔnrɛmaa ɔnrɛyɛ se fee kɛ ɛbamaa mualɛ. Eza maa wɔ mualɛ ne ɛyɛ nzinrenzinra. (Mrɛ. 15:23; 17:27) Saa wɔ mualɛ ne anyɛ tendenle a, ɔnrɛmaa wɔ ahonle ɛnrɛdu. Saa ɛfa ɛdawɔ mumua ne wɔ edwɛkɛ ɛmaa mualɛ a, ɛbahile kɛ wɔziezie ɛ nwo kpalɛ yɛɛ ɛte mɔɔ yɛlɛsukoa la abo kpalɛ. Na saa wɔva nzuzulɛ ɛhye mɔ bie wɔli gyima noko ɛkulo kɛ ɛmaa mualɛ mɔɔ bo ko anzɛɛ nwiɔ a wɔ ahonle ta tu noko ɛ? Nyia anwodozo kɛ Gyihova anye sɔ mɔdenle mɔɔ ɛbɔ kɛ ɛbayɛ mɔɔ ɛbahola la. (Luku 21:1-4) Ɛhye ɛngile kɛ ɛbayɛ ninyɛne mɔɔ bo ɛ nwo zo la. (Fel. 4:5) Nwu mɔɔ ɛbahola ye yɛ la, fa bodane mɔɔ bamaa wɔahola ye yɛ la sie ɛ nye zo na sɛlɛ Gyihova kɛ ɔboa wɔ ɔmaa ɛzie ɛ nwo dii. Mɔlebɛbo ne, bie a ɛbava wɔayɛ wɔ bodane kɛ ɛbamaa mualɛ ezinraa ko. w23.04 21 ¶6-8
Kenlenzile, August 4
‘Bɛwula akɛnrazo enyinlike ne yɛɛ bulalɛ kyɛlɛ ne.’—1 Tɛs. 5:8.
Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo vale yɛ totole sogyama mɔɔ bɛ nye la ɛkɛ na bɛziezie bɛ nwo kɛ bɛkɔ konle la anwo. Menli anye la kɛ saa konle si biala a sogyanli baziezie ɔ nwo ahɔ konle ne. Zɔhane ala a yɛdayɛ noko yɛde a. Saa yɛwula diedi nee ɛlɔlɛ akɛnrazo enyinlike ne na yɛsoa anyelazo bulalɛ kyɛlɛ ne a, ɛnee yɛlɛsinza yɛahendɛ Gyihova kenle ne. Akɛnrazo enyinlike bɔ sogyanli ahonle nwo bane. Diedi nee ɛlɔlɛ bɔ yɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo ahonle ne anwo bane. Bɛbaboa yɛ bɛamaa yɛahɔ zo yɛazonle Nyamenle na yɛali Gyisɛse anzi. Diedi maa yɛnyia anwodozo kɛ Gyihova bamaa yɛ ahatualɛ ɔluakɛ yɛvale yɛ ahonle muala yɛkpondɛle ye. (Hib. 11:6) Ɔbamaa yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ yɛamaa yɛ Adekilevolɛ Gyisɛse, saa bɔbɔ ɔwɔ kɛ yɛgyinla ngyegyelɛ ngakyile nloa a. Saa yɛsukoa bɛdabɛ mɔɔ bɛhɔle zo bɛlile nɔhalɛ ɛnɛ ɔnva nwo kpɔdekpɔdeyɛlɛ anzɛɛ ezukoa nwo ngyegyelɛ la neazo ne anwo debie a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛamia yɛ diedi ne anu amaa yɛagyinla ɛbɛlabɔlɛ nu ngyegyelɛ nloa. Yɛɛ yɛsukoa bɛdabɛ mɔɔ bɛtetele ninyɛne zo amaa bɛava Belemgbunlililɛ ne balimoa la neazo ne a, ɔnrɛmaa anwonyia ɛnrɛbɛlɛbɛla yɛ. w23.06 10 ¶8-9
Dwɛkɛ, August 5
Sonla mɔɔ nea amungu ne la ɛnrɛde ma.—Nol. 11:4.
Bɛnwozohomonlɛ kile kɛ ɛkola ɛkomo wɔ nganeɛdelɛ nee wɔ nyɛleɛ zo. Yɛhyia bɛnwozohomonlɛ amaa yɛabɔ mɔdenle yɛadwu yɛ bodane nwo, titili saa ye ɛyɛlɛ yɛ se anzɛɛ yɛnlɛ ɛhulolɛ kɛ yɛbayɛ a. Kakye kɛ bɛnwozohomonlɛ le sunsum ne ma ne foa, ɔti sɛlɛ Gyihova kɛ ɔva ye sunsum nwuanzanwuanza ne ɔmaa wɔ amaa yeaboa wɔ yeamaa wɔanyia zɔhane subane ne mɔɔ hyia la. (Luku 11:13; Gal. 5:22, 23) Mmakendɛ tɛnlabelɛ kpalɛ. Wɔ ewiade ɛhye anu, wɔannea a yɛnrɛnyia tɛnlabelɛ kpalɛ ɛlɛ. Saa yɛka kɛ yɛkendɛ tɛnlabelɛ kpalɛ a, bie a yɛnrɛdwu yɛ bodane nwo ɛlɛ. Saa ɔzɔho kɛ ɔyɛ se kɛ yɛbadwu yɛ bodane nwo a, bie a ɔnrɛmaa yɛnrɛnyia ɛhulolɛ ne. Saa zɔhane a ɔde wɔ wɔ afoa nu a, asoo ɛbahola wɔayɛ ye ngyikyingyikyi ɔ? Saa wɔ bodane a le kɛ ɛbanyia subane bie a, duzu ati a ɛmbɔ ɔ bo ɛnla ye ali ngyikyingyikyi a? Saa wɔ bodane a le kɛ ɛbagenga Baebolo ne amuala a, ɛbahola wɔayɛ ngyehyɛleɛ wɔava mekɛ nzinrenzinra wɔagenga ɔ? w23.05 29 ¶11-13
Maanle, August 6
Tenlenema adenle le kɛ nwonlomɔ wienyi mɔɔ ta la ɔta ngyikyi ngyikyi too ɔkɔdwu ewia henlema.—Mrɛ. 4:18.
Wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye amuala anu, Gyihova ɛlua ye ahyehyɛdeɛ ne azo ɛmaa yɛ sunsum nu aleɛ dahuu amaa yeaboa yɛ muala yeamaa yɛahɔ zo yɛalua “Nwuanzanwuanza Adenle” ne anu. (Aye. 35:8; 48:17; 60:17) Yɛbahola yɛaha ye kɛ, mekɛ biala mɔɔ awie balie ado nu kɛ bɛ nee ye ɛzukoa Baebolo ne la, ɛnee yenyia nwolɛ adenle mɔɔ ɔbahola yeava “Nwuanzanwuanza Adenle” ne azo a. Bie mɔ fa ademgbole ne azo mekɛ ekyii bie a ɛnee bɛvi zo. Bie mɔ noko ɛzi kpɔkɛ kɛ bɛbahɔ zo bɛalua zo kɔkpula kɛ bɛbadwu ɛleka mɔɔ bɛlɛkɔ la. Nienwu a bɛlɛkɔ a? Wɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ anwuma anyelazo la afoa nu, “Nwuanzanwuanza Adenle” ne bava bɛ ahɔ “Nyamenle paladaese ne” mɔɔ wɔ anwuma la anu. (Yek. 2:7) Wɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ azɛlɛ ye azo anyelazo la afoa nu, zɔhane ademgbole ne bava bɛ ahɔ munlililɛ nu wɔ ɛvolɛ 1,000 ne awieleɛ. Saa ɛlua ademgbole ɛhye azo ɛnɛ a, mmato ɛ nye ɛ nzi yɛɛ mmafi zo kɔkpula kɛ ɛbahɔdwu ewiade fofolɛ ne anu la! w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18
Kule, August 7
Yɛda ɛlɔlɛ ali, ɔluakɛ ɔlimoale ɔhulole yɛ.—1 Dwɔn 4:19.
Saa ɛdwenle ninyɛne mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa wɔ la amuala anwo a, ɔbamaa wɔahile nwolɛ anyezɔlɛ na yeaha wɔ yeamaa wɔayila ɛ nwo zo wɔamaa ye. (Edw. 116:12-14) Ɔfɛta bɔkɔɔ kɛ Baebolo ne ka kɛ Gyihova a fa “ahyɛlɛdeɛ kpalɛ biala nee ɛlolɛdeɛ biala mɔɔ di munli la” maa yɛ la. (Gye. 1:17) Ahyɛlɛdeɛ mɔɔ sonle bolɛ kpole kpalɛ la a le ɔ Ra Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne. Wɔmɔ dwenle nwolɛ nea! Ɛkpɔnedeɛ ne a ɛmaa yeyɛ boɛ kɛ ɛbahola ɛ nee Gyihova anyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ a. Na yemaa wɔnyia anyelazo kɛ ɛbadɛnla aze dahuu. (1 Dwɔn 4:9, 10) Adenle ko mɔɔ ɛbalua zo wɔahile kɛ ɛ nye sɔ ɛlɔlɛ kpole mɔɔ tɛla biala mɔɔ Gyihova ɛla ye ali ɛhile wɔ nee nyilalɛ gyɛne kɔsɔɔti mɔɔ yeva yemaa wɔ la a le kɛ ɛbayila ɛ nwo zo wɔamaa ye.—Dit. 16:17; 2 Kɔl. 5:15 w24.03 5 ¶8
Yalɛ, August 8
Sonla mɔɔ fa tenleneyɛlɛ dua la sulo Gyihova.—Mrɛ. 14:2.
Saa yɛnea ɛbɛlatane mɔɔ menli bɔ wɔ ewiade ye anu ɛnɛ la a, ɔmaa yɛte nganeɛ kɛ tenlenenli Lɔɔto ala la. “Mɛladonlɛma ne anyiemgba ɛbɛla ne gyegyele ye kpole,” ɔluakɛ ɛnee ɔze kɛ ye anwuma Selɛ ne kyi ɛbɛlatane. (2 Pita 2:7, 8) Nyamenlezulolɛ nee Nyamenle anwo ɛlɔlɛ a hanle Lɔɔto maanle ɔhwenle ɔ nwo ɔvile menli mɔɔ ɔ nee bɛ de la ɛbɛlatane nwo ngyinlazo ne anwo a. Menli mɔɔ bɛmbu Gyihova ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo ne mɔ kpalɛ anzɛɛ bɛmbu ye fee la ɛbɔ yɛdayɛ noko ɛyia. Yemɔ bɔbɔ, saa yɛkɔ zo yɛkulo Nyamenle na yɛsulo ye wɔ adenle kpalɛ zo a, yɛ nwo bahola ade wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu dahuu. Zɔhane ati, Gyihova fi ɛlɔlɛ nu dua Mrɛlɛbulɛ buluku ne azo maa yɛ anwosesebɛ maa yɛyɛ zɔ. Saa Kilisienema amuala, mrenyia nee mraalɛ, ngakula nee mgbanyinli, suzu folɛdulɛ kpalɛ mɔɔ wɔ nu la anwo a, ɔbaboa bɛ kpalɛ. Saa yɛsulo Gyihova a, yɛbanlea boɛ amaa yɛansosɔ subane ɛtane zo. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5
Folɛ, August 9
Saa awie kulo kɛ ɔtoa me a, maa ɔkpo ɔ nwo na ɔva ye amaneɛnwunlɛ baka ne alehyenlɛ biala na ɔhɔ zo ɔdoa me.—Luku 9:23.
Bie a wɔ mbusuafoɔ dwazole tiale wɔ anzɛɛ wɔva nwonane afoa nu ninyɛne bie mɔ wɔbɔ afɔle amaa wɔava Belemgbunlililɛ ne wɔalimoa wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu. (Mat. 6:33) Saa zɔhane a ɔde a, ɛbahola wɔanyia anwodozo kɛ Gyihova ze mɔɔ wɔyɛ wɔmaa ye la amuala. (Hib. 6:10) Ɔbayɛ kɛ wɔnwu kɛzi Gyisɛse edwɛkɛ ɛhye le nɔhalɛ la: “Awie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ yegyakyi sua anzɛɛ mediema mrenyia anzɛɛ mediema mraalɛ anzɛɛ mame anzɛɛ papa anzɛɛ mralɛ anzɛɛ azɛlɛ wɔ me nee edwɛkpa ne ati mɔɔ ɔnrɛnyia bɛ mɔnwo 100 kɛkala wɔ mekɛ ɛhye anu—azua, mediema mrenyia, mediema mraalɛ, mame mɔ, mralɛ nee azɛlɛ mɔɔ kpɔdekpɔdeyɛlɛ boka nwo—nee dahuu ngoane wɔ mekɛ ne mɔɔ ɛlɛba la anu a.” (Maake 10:29, 30) Nɔhalɛ nu, nyilalɛ mɔɔ wɔnyia la le kpole tɛla afɔle mɔɔ wɔbɔ la.—Edw. 37:4. w24.03 9 ¶5
Molɛ, August 10
Agɔnwolɛ kpalɛ da ɛlɔlɛ ali mekɛ biala yɛɛ ɔle adiema mɔɔ bɛwo ye bɛmaa anwongyelelɛ mekɛ.—Mrɛ. 17:17.
Mɔɔ ɛhɔne kpole bie rale Dwudiya la, mediema mɔɔ wɔ Anteɔko la bɔle “kpɔkɛ kɛ awie biala ɛva debie biala mɔɔ ɔkɛnyia la ɛrɛla na bɛva bɛhɔmaa mediema mɔɔ wɔ Dwudiya la.” (Gyi. 11:27-30) Ɛnee mediema mɔɔ ɛhɔne ne ɛha bɛ la wɔ moa, noko Kilisienema mɔɔ wɔ Anteɔko la bɔle kpɔkɛ kɛ bɛbaboa bɛ. (1 Dwɔn 3:17, 18) Saa yɛte kɛ esiane ɛdo yɛ mediema diedima ɛnɛ a, yɛdayɛ noko yɛbahola yɛala ahunluyelɛyelalɛ ali. Yɛmaa yɛ nwo yɛ ndɛ kɛ yɛbaboa—bie a yɛbabiza mgbanyima ne mɔ saa gyima bie wɔ ɛkɛ mɔɔ yɛbahola yɛayɛ a; yɛbaye ndoboa yɛaboa ewiade amuala gyima ne, anzɛɛ yɛayɛ asɔne yɛamaa bɛdabɛ mɔɔ esiane ne ɛdo bɛ la. Bie a yɛ mediema bahyia yɛ moalɛ amaa bɛanyia ninyɛne mɔɔ bɛhyia nwo la. Yɛ Belemgbunli Gyisɛse Kelaese ba kɛ ɔba yearabua ndɛne a, yɛkulo kɛ ɔnwu yɛ kɛ yɛda ahunluyelɛyelalɛ ali amaa yeavɛlɛ yɛ kɛ ‘yɛrava Belemgbunlililɛ ne.’—Mat. 25:34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12
Kenlenzile, August 11
Bɛmaa menli kɔsɔɔti ɛnwu kɛ bɛlɛ ndelebɛbo.—Fel. 4:5.
Gyisɛse zukoale kɛzi Gyihova da ndelebɛbo ali la. Bɛzoanle ye wɔ azɛlɛ ye azo kɛ ɔraha edwɛkɛ ne ɔhile “Yizilayɛ sua nu mboane mɔɔ bɛminli la.” Noko ɔlale ndelebɛbo ali wɔ mekɛ mɔɔ ɔyɛ ye gyimalilɛ ne la. Kenle ko bie, raalɛ bie mɔɔ ɔnle Yizilayɛnli la kpale ye kyɛlɛ kɛ ɔyɛ ɔ ra raalɛ bie mɔɔ “sunsum ɛtane ɛlɛgyegye” ye kpalɛ la ayile. Gyisɛse akunlu yelɛyelale ye na ɔyɛle mɔɔ raalɛ ne hanle la, ɔyɛle ɔ ra raalɛ ne ayile. (Mat. 15:21-28) Nea neazo bieko. Wɔ Gyisɛse ɛzonlenlɛ gyima ne mɔlebɛbo, ɔhanle kɛ: “Awie biala mɔɔ kpo me . . . la, medame noko mebakpo ye.” (Mat. 10:33) Noko asoo ɔkpole Pita mɔɔ kpole ye fane nsa la ɔ? Kyɛkyɛ. Gyisɛse vale ye adwenle ziele kɛzi Pita ɛnlu ɔ nwo yɛɛ ye diedi ne azo. Mɔɔ bɛdwazole Gyisɛse la, ɔyele ɔ nwo ɔhilele Pita na ɔbayɛ kɛ ɔmaanle ɔnyianle anwodozo kɛ yeva ye ɛtane yehyɛ ye yɛɛ ɔkulo ye. (Luku 24:33, 34) Gyihova Nyamenle nee Gyisɛse Kelaese lɛ ndelebɛbo. Na yɛdayɛ noko ɛ? Gyihova anye la kɛ yɛbala ndelebɛbo ali. w23.07 21 ¶6-7
Dwɛkɛ, August 12
Ewule ɛnle ɛkɛ bieko.—Yek. 21:4.
Edwɛkɛ mɔɔ maa yɛnyia anwodozo la boni a yɛbahola yɛaha nwolɛ edwɛkɛ yɛahile bɛdabɛ mɔɔ bɛnlie bɛnli kɛ Paladaese nwo ɛwɔkɛ mɔɔ Nyamenle ɛbɔ la bara nu la ɛ? Mɔɔ limoa, Gyihova mumua ne a bɔle ɛwɔkɛ ne a. Yekile buluku ne hanle kɛ: “Mɔɔ de belemgbunli ebia ne azo la hanle kɛ: ‘Nea! Melɛyɛ ninyɛne kɔsɔɔti fofolɛ.’” Ɔlɛ nrɛlɛbɛ, tumi nee ɛhulolɛ mɔɔ ɔbamaa ye ɛwɔkɛ ne ara nu a. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Gyihova ze kɛ ɛwɔkɛ mɔɔ yebɔ la bara nu bɔkɔɔ, ɔti wɔ ɔ nye zo a bɛra nu dɛbadɛba. Ɔti a ɔhanle kɛ: “Edwɛkɛ ɛhye le zɔ yɛɛ ɔle nɔhalɛ. . . . Bɛra nu bɛwie!” la. Mɔɔ tɔ zo nsa, saa Gyihova bɔ debie bie abo a, ɔyɛ too ɔkɔ ye awieleɛ bɔkɔɔ, ɔti a ɔhanle kɛ: “Mame a mele Alefa nee Omiga ne a” la. (Yek. 21:6) Gyihova bamaa Seetan anwu kɛ ɔle adalɛ na ɔnrɛhola ɔnrɛzi ye adenle kɛ ɔbamaa ye bodane ara nu. Ɔti saa awie ka kɛ, “Ɔle anyelazo kɛnlɛma, noko menlie menli kɛ ɔbara nu” a, kenga Yekile 21:5, 6 na kilehile nu. Saa yɛbaha a, maa ɔnwu kɛzi Gyihova mumua ne ɛva ɔ sa ɛwula ye ɛwɔkɛ ne abo la.—Aye. 65:16. w23.11 7 ¶18-19
Maanle, August 13
Mebayɛ wɔ maanle kpole. —Gyn. 12:2.
Mɔɔ ɛnee Ebileham ɛli ɛvolɛ 75 na ɔtɛwole la yɛɛ Gyihova bɔle ye ɛwɔkɛ zɔhane a. Asoo Ebileham nwunle kɛ ɛwɔkɛ zɔhane rale nu ɔ? Tɛ ɔ muala. Mɔɔ Ebileham pɛle Azule Yufileti ne la anzi ɛvolɛ 25, ɔnwunle nwanwane adenle mɔɔ ɔluale zo ɔwole ɔ ra Ayezeke la, na yemɔ anzi ɛvolɛ 60, bɛwole ye nlɔnra Yisɔ nee Gyekɔbo. (Hib. 6:15) Noko Ebileham annwu ye ɛlɛ kɛ ɔ bo zo amra yɛle maanle kpole na bɛhɔvale Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne. Noko ɛnee nrenyia nɔhavo zɔhane nee ye Bɔvolɛ ne lɛ agɔnwolɛvalɛ kpalɛ. (Gye. 2:23) Na saa bɛdwazo Ebileham a, nea kɛzi ɔ nye balie kɛ ɔlua ye diedi nee ye abotanezilɛ ti, bɛyilale azɛlɛ ye azo maanle maanle kɔsɔɔti la! (Gyn. 22:18) Duzu a yɛsukoa yɛfi nu a? Bie a yɛdayɛ mumua ne yɛnrɛnwu kɛ Gyihova ɛwɔkɛ ne mɔ ɛra nu kɛkala. Noko saa yɛsi abotane kɛ Ebileham a, yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova bamaa yɛ ahatualɛ kɛkala na bɔbɔ yeamaa yɛ dɔɔnwo wɔ Ye ewiade fofolɛ ne mɔɔ yeva yebɔ yɛ ɛwɔkɛ la anu.—Maake 10:29, 30. w23.08 24 ¶14
Kule, August 14
Mekɛ mɔɔ ɛnee ɔlɛkpondɛ Gyihova abo zo la, nɔhalɛ Nyamenle ne maanle ɔkpazile.—2 Ek. 26:5.
Mɔɔ Belemgbunli Yuzaya le kakula la, ɔbɛlɛle ɔ nwo aze. “Ɔzulole nɔhalɛ Nyamenle ne.” Ɔlile ɛvolɛ 68 na Gyihova yilale ye fane dɔɔnwo wɔ ye ɛbɛlabɔlɛ nu. (2 Ek. 26:1-4) Yuzaya lile maanle ne agbɔvolɛ dɔɔnwo anwo zo konim na ɔnleanle kɛ Gyɛlusalɛm banyia banebɔlɛ kpalɛ. (2 Ek. 26:6-15) Yuzaya anye liele kpalɛ wɔ debie biala mɔɔ Nyamenle boale ye maanle ɔholale ɔyɛle la anwo. (Nol. 3:12, 13) Ɛnee dahuu Belemgbunli Yuzaya ka edwɛkɛ a menli di zolɛ. Asoo yemɔ maanle ɔnyianle adwenle kɛ ɔkola ɔyɛ debie biala mɔɔ ɔkulo la ɔ? Ɔyɛ, kenle ko bie, Yuzaya zile kpɔkɛ kɛ ɔkɔ Gyihova ɛzonlenlɛsua ne anu. Na kɛmɔ ɛnee ɔlɛmemaa ɔ nwo zo la ati, ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔyela ayilevuanlɛ wɔ afɔlemokyea ne azo, debie mɔɔ ɛnee arelemgbunli ɛnlɛ nwolɛ adenle kɛ bɛbayɛ la. (2 Ek. 26:16-18) Ɛsɔfo Kpanyinli Azalaya bɔle mɔdenle kɛ ɔmaa Yuzaya agyakyi, noko ɔvale ɛya kpole. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, Yuzaya angɔ zo anli nɔhalɛ la, na Gyihova maanle kokobɛ guale ye ɔvale ɔhwenle ɔ nzo. (2 Ek. 26:19-21) Saa ɔhɔle zo ɔbɛlɛle ɔ nwo aze a, anrɛɛ nea kɛzi ye ɛbɛlabɔlɛ bawie ye boɛ a! w23.09 10 ¶9-10
Yalɛ, August 15
Ɔhwenle ɔ nwo ɔvile bɛ nwo, ɛnee ɔsulo bɛdabɛ mɔɔ bɛgyi mrenyiazo ɛpɛlɛ ne anzi la.—Gal. 2:12.
Mɔɔ bɛkpokpale ɛzoanvolɛ Pita bɔbɔ la anzi, ɛnee ɔwɔ kɛ ɔdi ye sinlidɔlɛ ne mɔ anwo gyima. Wɔ ɛvolɛ 36 Y.M., mɔɔ bɛvale sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpale Kɔnileɛse mɔɔ ɔnle Dwuunli la, ɛnee Pita wɔ ɛkɛ ne bie, na ɛhye le daselɛ wienyi mɔɔ kile kɛ “Nyamenle ɛnnea sonla nyunlu” na bɛdabɛ mɔɔ bɛnle Dwuuma la bahola araboka Kilisiene asafo ne anwo. (Gyi. 10:34, 44, 45) Ɛhye anzi, Pita bɔle ɔ bo kɛ ɔ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛnle Dwuuma la di aleɛ, debie mɔɔ mekɛ bie ɛnee ɔnyɛ ye fee la. Noko Dwuu Kilisienema bie mɔ dele nganeɛ kɛ ɔnle kɛ Dwuuma nee bɛdabɛ mɔɔ bɛnle Dwuuma la bɔ nu di aleɛ. Mɔɔ bɛ nuhua bie mɔ mɔɔ lɛ zɔhane adwenle ne la rale Anteɔko la, Pita nee ɔ mediema mɔɔ bɛnle Dwuuma la anli aleɛ bieko, bie a ɛnee ɔsulo kɛ ɔbaha Dwuu Kilisienema ne ɛya. Mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo nwunle nabalaba nyɛleɛ ɛhye la, ɔhwile Pita anyunlu wɔ menli ne anyunlu. (Gal. 2:13, 14) Nvonleɛ ɛhye amuala anzi, Pita ammaa ɔ sa nu ando. w23.09 22 ¶8
Folɛ, August 16
Ɔbamaa bɛagyinla kpundii. —1 Pita 5:10.
Saa ɛneɛnlea wɔ nu kpalɛ a, bie a ɛbanwu kɛ ɛtɔ sinli wɔ ɛleka bie mɔ, noko mmamaa ɛ sa nu to. “Awulae le atiakunlukɛnlɛma” na ɔbaboa wɔ yeamaa wɔanyia anyuhɔlɛ. (1 Pita 2:3) Ɛzoanvolɛ Pita maa yɛnyia anwodozo kɛ: “Nyamenle . . . mumua ne bawie bɛ ndetelɛ ne. Ɔbamaa bɛazi pi.” Mekɛ bie, Pita dele nganeɛ kɛ ɔnle kɛ ɔbikye Nyamenle Ara ne. (Luku 5:8) Noko ɔlua Gyihova nee Gyisɛse moalɛ zo, Pita bɔle mɔdenle lile Kelaese anzi. Ɔlua ɛhye ati, Pita ‘bɛanyia adenle ahɔ yɛ Awulae nee yɛ Ngoanedievolɛ Gyisɛse Kelaese dahuu Belemgbunlililɛ ne anu.’ (2 Pita 1:11) Ɛhye le ahatualɛ mɔɔ yɛ nwanwane! Saa ɛbɔ ɛ nwo mɔdenle kɛ mɔɔ Pita yɛle la na ɛmaa Gyihova tete wɔ a, ɛdawɔ noko ɛbanyia dahuu ngoane ahatualɛ ne. Ɛ sa baha ‘wɔ diedi nwo bodane ne mɔɔ le wɔ ngoanelielɛ la.’—1 Pita 1:9. w23.09 31 ¶16-17
Molɛ, August 17
Bɛzonle Mɔɔ bɔle anwuma nee azɛlɛ ye la.—Yek. 14:7.
Ɛnee ɛdanlɛsua ne lɛ alienwo ko—ɛleka kpole mɔɔ bɛdo nwolɛ bane mɔɔ ɛnee ɛsɔfoma ne yɛ bɛ gyima wɔ ɛkɛ la. Ɛnee kɔbele ɛyelalɛ afɔlebɔlɛ afɔlemokyea kpole ne nee kɔbele kyɛnze ne mɔɔ nzule wɔ nu mɔɔ ɛnee ɛsɔfoma ne fa wowo bɛ nwo kolaa na bɛayɛ bɛ gyima ne la wɔ alienwo ɛkɛ. (Ɛzɛ. 30:17-20; 40:6-8) Ɛnɛ, Kelaese amediema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la mɔhama ne fa nɔhalɛlilɛ yɛ gyima wɔ azɛlɛ ye azo sunsum nu ɛzonlenlɛsua ne akunlu lɔ alienwo ɛkɛ. Kyɛnze kpole ne mɔɔ nzule wɔ nu la kakye bɛ, yɛɛ nɔhalɛ Kilisienema kɔsɔɔti kɛ ɔwɔ kɛ bɛkɔ zo bɛmaa bɛ nwo te wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu nee sunsum nu. Ɛnee akee nienwu a “menli ekpunli kpole” ne sonle Gyihova a? Ɛzoanvolɛ Dwɔn nwunle bɛ kɛ “bɛwɔ Nyamenle belemgbunli ebia ne anyunlu na bɛlɛsonle ye alehyenlɛ nee aledwolɛ.” Menli ekpunli kpole ne yɛ ɛhye wɔ azɛlɛ ye azo sunsum nu ɛzonlenlɛsua ne findezo alienwo ɛkɛ. (Yek. 7:9, 13-15) Yɛ nye die nwo kpalɛ kɛ Gyihova ɛmaa yɛ nwolɛ adenle mɔɔ sonle bolɛ kɛ yɛzonle ye wɔ ye sunsum nu ɛzonlenlɛsua kpole ne anu la! w23.10 28 ¶15-16
Kenlenzile, August 18
‘Nyamenle ɛwɔkɛ ne ati, ɔnyianle diedi na ye diedi ne maanle ye anwosesebɛ.’—Wlo. 4:20.
Adenle ko mɔɔ Gyihova dua zo maa yɛ nwo yɛ se la a le asafo nu mgbanyima ne mɔ. (Aye. 32:1, 2) Ɔti saa wɔ adwenle tufonyia a, ka wɔ ngyegyelɛ ne kile asafo nu mgbanyima ne mɔ. Saa bɛmaa wɔ moalɛ bie a, fa anyelielɛ die to nu. Gyihova bahola alua bɛ nwo zo amaa ɛ nwo ayɛ se. Anyelazo mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbadɛnla aze dahuu wɔ azɛlɛ ne mɔɔ bayɛ paladaese la azo anzɛɛ wɔ anwuma Belemgbunlililɛ ne anu la noko kola maa yɛ nwo yɛ se. (Wlo. 4:3, 18-19) Yɛ anyelazo ne maa yɛ anwosesebɛ maa yɛgyinla sɔnea ngakyile nloa, yɛbɔ edwɛkpa ne nolo na yɛyɛ gyimalilɛ ngakyile mɔɔ wɔ asafo ne anu la. (1 Tɛs. 1:3) Anyelazo ko ne ala a maanle Pɔɔlo anwo yɛle se a. ‘Ɔyiale ngyegyelɛ ngakyile,’ ‘ɔ nye zo danle ye,’ ‘bɛyɛle ye kpɔdekpɔde’ yɛɛ ‘bɛbɔle ye bɛdole aze.’ Ɛnee ye ngoane bɔbɔ la esiane nu. (2 Kɔl. 4:8-10) Pɔɔlo vale ye adwenle ziele ye anyelazo ne azo na yemɔ maanle ɔnyianle anwosesebɛ ɔgyinlanle kpundii. (2 Kɔl. 4:16-18) Pɔɔlo vale ye adwenle ziele anyelazo mɔɔ ɔlɛ kɛ ɔbadɛnla ngoane nu dahuu wɔ anwuma la azo. Ɔdwenledwenlenle zɔhane anyelazo ne anwo, ɛhye ati ɔdele nganeɛ kɛ ɔlɛnyia anwosesebɛ “fofolɛ alehyenlɛ biala.” w23.10 15-16 ¶14-17
Dwɛkɛ, August 19
Gyihova bamaa ye menli ne anwosesebɛ. Gyihova bava anzodwolɛ ayila ye menli ne.—Edw. 29:11.
Saa ɛlɛyɛ asɔne a, biza ɛ nwo saa ɔle Gyihova mekɛ kɛ ɔbayɛ mɔɔ wɔbiza la a. Bie a yɛbade nganeɛ kɛ ɔhyia kɛ Gyihova bua yɛ asɔneyɛlɛ ne mɔ ndɛndɛ. Noko nɔhalɛ ne a le kɛ, Gyihova a ze mekɛ kpalɛ mɔɔ ɔbaboa yɛ a. (Hib. 4:16) Saa yɛ sa anga mɔɔ yɛbabiza la ɛkɛ ne ala a, bie a yɛbanyia adwenle kɛ mɔɔ Gyihova ɛlɛka la a le kɛ ‘Menrɛyɛ.’ Noko bie a ye mualɛ ne a le kɛ ‘Mekɛ ɛtɛdwule.’ Kɛ neazo la, adiema kpavolɛ bie yɛle asɔne kɛ Gyihova ɛyɛ ye ewule bie ayile. Noko ye ewule ne angɔ. Saa Gyihova luale nwanwane adenle zo yɛle ye ayile a, anrɛɛ Seetan baha kɛ kɛmɔ Gyihova yɛle adiema kpavolɛ ne ayile la ati a ɔtɛsonle Gyihova a. (Dwobu 1:9-11; 2:4) Eza Gyihova ɛlimoa ɛkpa mekɛ mɔɔ ɔbayɛ anwodolɛ kɔsɔɔti ayile la. (Aye. 33:24; Yek. 21:3, 4) Na kɔkpula kɛ mekɛ zɔhane kɛdwu la, ɔnle kɛ yɛmaa yɛ nye da kɛ bɛbalua nwanwane adenle zo bɛayɛ yɛ ayile. Ɔti adiema kpavolɛ ne bahola azɛlɛ Gyihova kɛ ɔmaa ye anwosesebɛ nee anzodwolɛ ɔmaa ɔgyinla ye anwodolɛ ne anloa na ɔhɔ zo ɔzonle ye nɔhalɛ nu. w23.11 24 ¶13
Maanle, August 20
Ɔ nee yɛ ɛnli ye kɛ mɔɔ yɛ ɛtane ne mɔ de la, Yɛɛ ɔnnea yɛ nvonleɛ ne mɔ anwo ɔndua yɛ kakɛ.—Edw. 103:10.
Samesɛn yɛle nvonleɛ dɔɔnwo noko yeammaa ɔ sa nu ando. Ɔkpondɛle adenle mɔɔ ɔbalua zo yeawie gyima mɔɔ Nyamenle vale maanle ye, mɔɔ yemɔ a le kɛ ɔbazɛkye Filisitiama la. (Ndɛ. 16:28-30) Samesɛn zɛlɛle Gyihova kɛ: “Maa menli Filisitiama nzenralɛ.” Nɔhalɛ Nyamenle ne buale Samesɛn modolɛ nzɛlɛlɛ ne na ɔluale nwanwane adenle zo ɔmaanle ye anwosesebɛ kpole bieko. Ɛhye maanle Samesɛn lile Filisitiama ne anwo zo konim kpole dɛlale mekɛ biala. Samesɛn nvonleɛ ne maanle ɔnwunle amaneɛ ɛdeɛ, noko yeambɔ mɔdenle kɛ ɔgyakyi Gyihova ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ. Saa yɛyɛ nvonleɛ bie na bɛtwi yɛ nyunlu anzɛɛ nwolɛ adenle bie fi yɛ sa a, ɔnle kɛ yɛmaa yɛ sa nu to. Kakye kɛ Gyihova ɛziezie ɔ nwo kɛ ɔbaboa yɛ. (Edw. 103:8, 9) Ɔnva nwo kɛ yɛyɛ nvonleɛ la, Gyihova bahola ahɔ zo ava yɛ ali gyima kɛ mɔɔ ɔvale Samesɛn ɔlile gyima la. w23.09 6 ¶15-16
Kule, August 21
Kpundiigyinlanlɛ maa yɛnyia Nyamenle anyunlu ɛlolɛ; na ɛhye maa yɛnyia anyelazo.—Wlo. 5:4.
Wɔ kpundiigyinlanlɛ ne bamaa Gyihova alie wɔ ado nu. Ɛhye ɛngile kɛ Gyihova anye die nwo kɛ ɛlɛyia sɔnea anzɛɛ ngyegyelɛ la. Ɛdawɔ a Nyamenle anye die ɛ nwo a. Wɔ kpundiigyinlanlɛ ne maa ɛnyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ. Ɛhye le nyilalɛ kpole! (Edw. 5:12) Kakye kɛ Ebileham gyinlanle sɔnea nloa kpundii na ɔnyianle Nyamenle anyunlu ɛlolɛ. Gyihova nwunle ye kɛ ɔle ɔ gɔnwo na ɔbule ye tenlenenli. (Gyn. 15:6; Wlo. 4:13, 22) Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛayɛ kɛ Ebileham la. Tɛ gyima dodo mɔɔ yɛyɛ wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu anzɛɛ nwolɛ adenle ngakyile mɔɔ yɛlɛ la a bamaa yɛanyia Nyamenle anyunlu ɛlolɛ a. Saa yɛfa nɔhalɛlilɛ yɛgyinla kpundii a, yɛɛ yɛbanyia ɔ nyunlu ɛlolɛ a. Na ɔnva nwo ɛvolɛ mɔɔ yɛli, tɛnlabelɛ mɔɔ yɛwɔ nu anzɛɛ yɛ anwosesebɛ, yɛ muala yɛbahola yɛagyinla kpundii. Ɛlɛfa nɔhalɛlilɛ wɔagyinla sɔnea bie anloa kpundii kɛkala ɔ? Saa ɔle zɔ a, ɛnee kakye kɛ wɔnyia Nyamenle anyunlu ɛlolɛ. Saa yɛnwu kɛ yɛnyia Nyamenle anyunlu ɛlolɛ a, ɔkola ɔmaa anyelazo mɔɔ yɛlɛ kɛ Ye ɛwɔkɛ ne mɔ bara nu la yɛ kpole kpalɛ. w23.12 11 ¶13-14
Yalɛ, August 22
Kile kɛ ɛle nrenyia.—1 Arl. 2:2.
Ɔwɔ kɛ Kilisiene nrenyia sukoa kɛzi bɛdi adwelie kpalɛ la. Awie mɔɔ ze adwelie di kpalɛ la tie awie mɔ edwɛkɛ na ɔte bɛ nzuzulɛ nee bɛ nganeɛdelɛ bo. (Mrɛ. 20:5) Saa ɔtie ɛnelɛ mɔɔ awie ɛlɛfa adendɛ na ɔnea ɔ nyunlu maanle ne nee kɛzi ɔkeha ɔ nwo la a, ɔkola ɔnwu mɔɔ ɔkpondɛ yeahile la. Saa ɛ nee menli ɛnda ɛnli adwelie a, ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ deɛ ɛhye. Saa ɛdua ɛlɛtɔlɔneke ninyɛne zo ɛ nee menli di adwelie dahuu a, ɔbamaa yeayɛ se kɛ ɛ nee bɛ yia a ɛbahola ɛ nee bɛ ali adwelie kpalɛ. Ɔti yɛ debie mɔɔ ɔbamaa wɔanyia nwolɛ adenle ɛ nee awie mɔ ali adwelie la. (2 Dwɔn 12) Eza ɔwɔ kɛ Kilisiene nrenyia mɔɔ ɛnyi sunsum nu la kola nea ɔ nwo nee ye abusua ne. (1 Tim. 5:8) Ɔle kpalɛ kɛ ɛbazukoa debie mɔɔ ɔbamaa wɔanyia gyima wɔayɛ la. (Gyi. 18:2, 3; 20:34; Ɛfɛ. 4:28) Maa menli ɛnwu kɛ ɛle awie mɔɔ ɛyɛ gyima ɛsesebɛ yɛɛ ɛfa ɛ sa ɛka gyima bie a, ɛyɛ too ɛkɔ ye awieleɛ. Saa ɔba ye zɔ a, kɛ ɔde ye biala la, ɔbamaa dahuu wɔanyia gyima wɔayɛ. w23.12 27 ¶12-13
Folɛ, August 23
Gyihova kenle ne bara kɛ awule ba nɔɔzo ala la.—1 Tɛs. 5:2.
Saa Baebolo ne ka “Gyihova kenle ne” anwo edwɛkɛ a, ɔkile mekɛ mɔɔ Gyihova babua ye agbɔvolɛ ndɛne na yealie ye menli ne ngoane la. Wɔ tete ne, Gyihova buale maanle bie mɔ ndɛne. (Aye. 13:1, 6; Yiz. 13:5; Zɛf. 1:8) Wɔ yɛ mekɛ ye azo, Babelɔn Kpole ne ɛtetalɛ ne a babɔ “Gyihova kenle ne” abo a, na yeahɔwie Amagɛdɔn konle ne anu. Amaa yɛanyia ngoane wɔ zɔhane “kenle ne” la, ɔhyia kɛ yɛsiezie yɛ nwo kɛkala. Gyisɛse hilehilele kɛ ɔnle kɛ yɛsiezie yɛ nwo yɛmaa “anwongyelelɛ kpole” ne ala, emomu eza ɔwɔ kɛ ‘yɛsinza’ yɛkendɛ ye. (Mat. 24:21; Luku 12:40) Mɔɔ sunsum ne maanle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle ye kɛlata ne mɔɔ limoa hɔmaanle Tɛsalonaekama la, ɔvale ndonwo ngakyile ɔlile gyima amaa yeaboa Kilisienema yeamaa bɛazinza bɛahendɛ Gyihova ndɛnebualɛ kenle kpole ne. Ɛnee Pɔɔlo ze kɛ Gyihova kenle ne ɛnrɛra ɛkɛ ne ala. (2 Tɛs. 2:1-3) Noko ɔmaanle ɔ mediema ne mɔ anwosesebɛ kɛ bɛziezie bɛ nwo bɛmaa kenle zɔhane kɛ asɛɛ ɔbara ɛhyema ala la, na yɛdayɛ noko yɛbahola yɛava ye folɛdulɛ ne yɛali gyima. w23.06 8 ¶1-2
Molɛ, August 24
Me mediema alɔvolɛ, bɛgyinla kpundii, bɛzi pi.—1 Kɔl. 15:58.
Wɔ ɛvolɛ 1978 anu, bɛzile ɛbolɔnsam tendenle bie mɔɔ le ndazo 60 la wɔ Tokyo, Japan. Kɛmɔ ɛnee azɛlɛ ta kpusu wɔ suakpole zɔhane azo la ati, ɛnee menli ɛngola ɛnnwu ye saa ɔbahola gyinla a. Duzu a maanle ɔholale gyinla a? Menli mɔɔ zile sua ne la zile maanle ɔ nwo yɛle se kpalɛ noko eza bɛyɛle ye mɔɔ azɛlɛ ne kpusu a ɔkola ɔgyinla ɔ nloa a. Kilisienema le kɛ zɔhane ɛbolɔnsam ne la. Wɔ adenle boni azo? Ɔwɔ kɛ Kilisienenli nwu mekɛ mɔɔ ɔhyia kɛ ɔgyinla kpundii nee mekɛ mɔɔ ɔhyia kɛ ɔkakyi ye adwenle wɔ ninyɛne nwo la. Saa ɔba ye wɔ Gyihova mɛla nee ye ngyinlazo ne mɔ anwo a, ɔ wɔ kɛ ɔsi ɔ gyakɛ aze na ɔsi pi. “Ɔyɛ tieyɛ” na ɔndie mɔɔ awie mɔ baha la. Noko ɔwɔ kɛ ɔda “ndelebɛbo” ali anzɛɛ ɔkakyi ye adwenle wɔ mekɛ mɔɔ tɛnlabelɛ ne maa adenle anzɛɛ ɔhyia kɛ ɔyɛ zɔ la. (Gye. 3:17) Kilisienenli mɔɔ lɛ adwenle zɛhae la ɛnyɛ kyengye somaa anzɛɛ ɛntoto ninyɛne aze. w23.07 14 ¶1-2
Kenlenzile, August 25
Bɛannwu ye ɛlɛ noko bɛkulo ye.—1 Pita 1:8.
Ɛnee ɔwɔ kɛ Gyisɛse gyinla sɔnea mɔɔ Seetan vale rale ɔ nwo zo, mɔɔ bie a le nɔhalɛ mɔɔ ɔdi yeamaa Nyamenle mɔɔ Seetan zɔle nleanle la anloa. (Mat. 4:1-11) Seetan zile ye ɛbolɛ kɛ ɔbamaa Gyisɛse ayɛ ɛtane amaa yeangola ɛkpɔnedeɛ ne tua. Mɔɔ Gyisɛse ɛlɛyɛ ye azɛlɛ ye azo ɛzonlenlɛ gyima ne la, ɔgyinlanle sɔnea bieko anloa. Bɛkpɔle ye yɛɛ bɛnwunlonwunlanle ye kɛ bɛbahu ye. (Luku 4:28, 29; 13:31) Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔgyinla ye ɛdoavolɛma ne sinlidɔlɛ nloa. (Maake 9:33, 34) Mɔɔ ɛnee bɛlɛdi ye edwɛkɛ la, bɛyɛle ye amumuyɛ na bɛgolole ɔ nwo. Akee bɛhunle ye wɔ adenle mɔɔ yɛ nyane kpalɛ na ɔyɛ anyiemgba la azo. (Hib. 12:1-3) Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔ ngomekye ɔgyinla ye sɔnea mɔɔ li awieleɛ la anloa mɔɔ Gyihova ɛmbɔ ɔ nwo bane a. (Mat. 27:46) Ɔda ali wienyi kɛ Gyisɛse nwunle amaneɛ kpalɛ na yeahola yeava ɛkpɔnedeɛ ne yeamaa. Saa yɛdwenledwenle kɛzi Gyisɛse vile ye ɛhulolɛ nu ɔvale ninyɛne dɔɔnwo ɔbɔle afɔle ɔmaanle yɛ la anwo a, asoo ɔmmaa yɛnnyia ɔ nwo ɛlɔlɛ kpole ɔ? w24.01 10-11 ¶7-9
Dwɛkɛ, August 26
Bɛdabɛ mɔɔ bɛpele bɛ nwo bɛyɛ debie la kɔsɔɔti bali ehyia.—Mrɛ. 21:5.
Abotane boa yɛ wɔ yɛ nee awie mɔ edwɛkɛ nu. Ɔboa yɛ ɔmaa yɛtie awie mɔ kpalɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛtendɛ la. (Gye. 1:19) Eza abotane maa anzodwolɛ ba yɛ nee awie mɔ avinli. Saa yɛlɛyia ngyegyelɛ a, ɔmmaa yɛmpele yɛ nwo yɛnyɛ debie anzɛɛ yɛnga edwɛkɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la. Yɛɛ saa yɛlɛ abotane a, ɔmmaa yɛnva ɛya ndɛndɛ wɔ mekɛ mɔɔ awie bayɛ debie mɔɔ gyegye yɛ la. Kɛ anrɛɛ yɛbali nzenralɛ la, ‘yɛbahɔ zo yɛanyia abotane yɛamaa yɛ nwo na yɛava yɛahyɛ yɛ nwo bɔkɔɔ.’ (Kɔl. 3:12, 13) Eza abotane bahola aboa yɛ yeamaa yɛasisi kpɔkɛ kpalɛ. Kɛ anrɛɛ yɛbapele yɛ nwo anzɛɛ debie ba yɛ adwenle nu ala a ɛnee yɛlɛyɛ la, ɔbamaa yɛadɔ alagye yɛayɛ neɛnleanu na yɛanwu kpɔkɛ kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsi la. Kɛ neazo la, saa yɛlɛkpondɛ gyima a, bie a yɛbalie mɔɔ yɛ sa balimoa aha ye la yɛado nuhua. Noko saa yɛlɛ abotane a, yɛbadɔ alagye yɛazuzu kɛzi gyima ne baha yɛ abusua ne nee yɛ sunsum nu ninyɛne la anwo. Saa yɛsi abotane a, ɔnrɛmaa yɛnrɛzi kpɔkɛ ɛtane. w23.08 22 ¶8-9
Maanle, August 27
Menwu mɛla fofolɛ bie mɔɔ ko tia me adwenle mɛla ne la wɔ me sonlabaka ne anu, na ɔmaa meyɛ akɛlɛ memaa ɛtane mɛla ne mɔɔ wɔ me sonlabaka ne anu la.—Wlo. 7:23.
Saa wɔ sinlidɔlɛ maa ɛ sa nu to na ɛdwenle ɛwɔkɛ mɔɔ ɛbɔle Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ ɛyilale ɛ nwo zo ɛmaanle ye la anwo a, ɔbamaa wɔanyia anwosesebɛ wɔaho wɔatia sɔnea mɔɔ ɔbamaa wɔayɛ ɛtane la. Kɛzi? Saa ɛyila ɛ nwo zo ɛmaa Gyihova a, ɛnee wɔkpo ɛ nwo. Ɛhye kile kɛ ɛbahwe ɛ nwo wɔavi atiakunluwɔzo nee bodane ngakyile mɔɔ Gyihova anye ɛnlie nwo la anwo. (Mat. 16:24) Ɔti saa ɛlɛyia sɔnea a, ɔnrɛhyia kɛ ɛbazɛkye mekɛ wɔadwenledwenle mɔɔ ɛbayɛ la anwo. Ɛze mɔɔ ɛbayɛ la dɛba, yemɔ a le kɛ ɛbali nɔhalɛ wɔamaa Gyihova dahuu. Ɛbabɔ kpɔkɛ ɛsesebɛ kɛ, ɛbahɔ zo wɔayɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye la. Ɛbayɛ kɛ Dwobu la. Ɔyiale sɔnea ngakyile mɔɔ anu yɛ se kpalɛ bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔbɔle kpɔkɛ ɛsesebɛ kɛ: “Menrɛgyakyi me nɔhalɛlilɛ nu ɛlɛ!”—Dwobu 27:5. w24.03 9 ¶6-7
Kule, August 28
Gyihova bikye bɛdabɛ mɔɔ bɛfɛlɛ ye la kɔsɔɔti, bɛdabɛ mɔɔ bɛfɛlɛ ye nɔhalɛ nu la kɔsɔɔti.—Edw. 145:18.
Gyihova, ‘ɛlɔlɛ Nyamenle ne,’ nee yɛ de! (2 Kɔl. 13:11) Ɔ nye die yɛ nuhua ko biala anwo. Yɛdie yɛdi bɔkɔɔ kɛ “Ye ɛlɔlɛ kpundii ne bɔ [yɛ] yia.” (Edw. 32:10) Yɛdwenledwenle kɛzi yela ɛlɔlɛ ali yehile yɛ la anwo dɔɔnwo a, ɔbamaa yɛanwu ye wienyi kɛ ɔdwenle yɛ nwo kpalɛ na yeamaa yɛabikye ye kpalɛ. Yɛbahola yɛahɔ ɔ nyunlu wɔ asɔneyɛlɛ nu mɔɔ yɛnzulo na yɛaha kɛzi yɛhyia ye ɛlɔlɛ ne anwo la yɛahile ye. Yɛbahola yɛaha yɛ ngyegyelɛ kɔsɔɔti yɛahile ye, yɛanyia anwodozo kɛ ɔbade ɔ bo yɛɛ ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbaboa yɛ. (Edw. 145:19) Kɛ mɔɔ senle maa yɛ nwo yɛ yɛ wuluwulu wɔ ɛyɛlɛ mekɛ nu la, zɔhane ala a Gyihova ɛlɔlɛ ne kyekye yɛ rɛle wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛyia sɔnea nee ngyegyelɛ la a. Gyihova ɛlɔlɛ ne anu yɛ se yɛɛ ɔmaa yɛ nwo tɔ yɛ. Ɔti maa ɛ nye ɛlie kɛ Gyihova kulo wɔ la. Bɛmaa yɛ muala yɛhile ye ɛlɔlɛ ne anwo anyezɔlɛ na yɛha kɛ: “Mekulo Gyihova.”—Edw. 116:1. w24.01 31 ¶19-20
Yalɛ, August 29
Memaa bɛnwu wɔ duma. —Dwɔn 17:26.
Tɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la ala a le kɛ ɔbaha yeahile menli kɛ Nyamenle duma a le Gyihova. Ɛnee Dwuuma mɔɔ Gyisɛse hilehilele bɛ la ze Nyamenle duma dɛba. Noko Gyisɛse a limoale ‘hilele kɛzi Selɛ ne de la’ a. (Dwɔn 1:17, 18) Kɛ neazo la, Hibulu Ngɛlɛlera ne da ye ali kɛ Gyihova le anwunvɔnezelɛ nee ahunluyelɛyelalɛ Nyamenle. (Ɛzɛ. 34:5-7) Gyisɛse luale kakula ɛkobɔfo ne nee ye papa ndonwo ne azo maanle nɔhalɛ zɔhane anu lale ɛkɛ kpalɛ. Saa yɛkenga kɛ, mekɛ mɔɔ selɛ zɔhane nwunle ɔ ra ne mɔɔ yenlu ɔ nwo la kɛ ‘ɔlua moamoa ɔlɛba la,’ ɔnriandile ɔhɔyiale ye, ɔyɛle ye atuu na ɔvile ye ahonle muala anu ɔvale ye ɛtane ɔhyɛle ye a, ɔmaa yɛte Gyihova anwunvɔnezelɛ nee ahunluyelɛyelalɛ ne abo kpalɛ. (Luku 15:11-32) Gyisɛse boale awie mɔ maanle bɛnwunle sonla holɛ mɔɔ Gyihova de la. w24.02 10 ¶8-9
Folɛ, August 30
‘Bɛkyekye awie mɔ arɛle ɔlua arɛlekyekyelɛ mɔɔ yɛnyia yɛfi Nyamenle ɛkɛ la.’—2 Kɔl. 1:4.
Gyihova maa menli mɔɔ ɛlɛdi nyane la ahonle tɔ bɛ azule nu na ɔkyekye bɛ rɛle a. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛazukoa Gyihova yɛamaa yɛ kunlu ayelɛyela yɛ amaa awie mɔ na yɛakyekye bɛ rɛle ɛ? Adenle ko a le kɛ yɛbanyia subane mɔɔ ɔbaboa yɛ yeamaa yɛakyekye awie mɔ arɛle la wɔ yɛ ahonle nu. Subane ɛhye mɔ bie a le boni? Duzu a baboa yɛ yeamaa yɛahulo yɛ nwo ngoko dahuu na ‘yɛahɔ zo yɛakyekye yɛ rɛle ngoko’ kenle ko biala a? (1 Tɛs. 4:18) Ɔwɔ kɛ yɛte yɛ mediema edwɛkɛ bo, yɛkulo bɛ na yɛda atiakunlukɛnlɛma ali yɛkile bɛ. (Kɔl. 3:12; 1 Pita 3:8) Kɛzi subane ɛhye mɔ baboa yɛ ɛ? Saa yɛ kunlu yelɛyela yɛ maa yɛ mediema na yɛfi yɛ ahonle nu yɛdwenle bɛ nwo a, ɔbamaa yɛanyia ɛhulolɛ kpole kɛ yɛbakyekye bɛ rɛle wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛnwu amaneɛ la. Kɛ mɔɔ Gyisɛse hanle la, “mɔɔ ɛyi ahonle nu la a finde bɛ nloa a. Sonlakpalɛ fa ninyɛne mgbalɛ mɔɔ yeboɔboa ɔ nloa la bie maa.” (Mat. 12:34, 35) Yɛ mediema mɔɔ yɛkyekye bɛ rɛle wɔ bɛ ngyianlɛ mekɛ nu la le adenle titili mɔɔ yɛdua zo yɛkile kɛ yɛkulo bɛ a. w23.11 10 ¶10-11
Molɛ, August 31
Bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ nwunu la bɛade ɔ bo.—Dan. 12:10.
Saa yɛbade Baebolo ngapezo bo a, ɔhyia kɛ yɛkpondɛ moalɛ. Suzu neazo ɛhye anwo. Fa ye kɛ ɛlɛtu adenle wɔahɔ ɛleka bie mɔɔ ɛnze ɛkɛ ne la, noko ɛ nee ɛ gɔnwo bie mɔɔ ze ɛkɛ ne kpalɛ la a lua a. Ɔze ɛleka mɔɔ bɛdwu nee ɛleka mɔɔ adenle ne ko biala kɔ la kpalɛ. Ye biala anu, ɛ nye balie kɛ ɛ gɔnwo ne liele dole nu kɛ ɔ nee wɔ bahɔ la! Zɔhane ala a Gyihova ze ɛleka mɔɔ yɛdwu wɔ ewiade ye anu yɛɛ ɔze mɔɔ la yɛ nyunlu la a. Ɔti amaa yɛade Baebolo ngapezo bo la, ɔwɔ kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛsɛlɛ Gyihova moalɛ. (Dan. 2:28; 2 Pita 1:19, 20) Kɛ mɔɔ awovolɛ kpalɛ biala yɛ la, Gyihova kulo kɛ ɔ mra nyia kenle bie mɔɔ yɛ anyelielɛ. (Gyɛ. 29:11) Noko Gyihova ɛnle kɛ alesama awovolɛ la, yemɔ ɔkola ɔka mɔɔ bazi kenle bie la pɛpɛɛpɛ. Yemaa bɛhɛlɛ ngapezo ngakyile wɔ ye Edwɛkɛ ne anu amaa yɛanwu ninyɛne mɔɔ basisi la kolaa na bɛasisi.—Aye. 46:10. w23.08 8 ¶3-4