Jehova o Simi Omiamiamo Ọnẹyen

Obẹtaye, ibiẹ ẹko ehworhare na ni fọdu. Edon re rhon kpahan yẹ aphẹrẹ vwiọrọvwiọrọ ro zuẹ nẹ ato i Arabia na sa. Job orho vwo ẹmro rọ nọ ta-a, fọkiẹ itietio rọ lẹrhẹ oma ghwọghiẹ. Gbe roro kpahen aruẹ ukẹro rọ nọ ha ni igbehian yen, Eliphaz, Bildad, ọrhẹ Zophar—rọ hẹrhẹ ẹmro rẹ aye i vwori rẹ aye ina ji ta. Ọrẹn, aye a sabu nie ughwaro ghwomara-an, ẹhẹn aye ọ taghare fọkime ẹmro rẹ aye i rorori taghene ọgbare, ẹmro “ifefe,” ọrhẹ ẹmro evwiavwia aye, o sefughwẹ ne. (Job 16:3) Orho ji vwo ẹmro ọrọrọ, Job o mwuegbe ro no mevigbanhon.

Ọkezẹko i Job o roro taghene emevigbanhon ọnẹyen yọ hẹrhẹre. Efe ro vwori, emọyen awan ikpe, obẹhatua ọrhẹ ọghọ rẹ igbehian ọrhẹ ereva ye a yẹ ye, tobọ te omọkpokpọ ro vwori, i variẹ abọ ne. Ugboma yen no biẹ, nọ havwọ kwasokwaso, ikelewọre a tobọ nẹ uvuien sa. Aphẹrẹ ro ghworo nẹ omayen, o gbon. (Job 7:5; 19:17; 30:30) Habaye, ẹmro evwiavwia rẹ ehworhare awansa na i ta rẹn i Job, nọ lẹrhẹ evwan biomie. O mwuegbe ro no djephia taghene ọye orhiẹ ọvwọkon rẹ aye i tare taghene ọye ọ havwọ na-a. Ẹmro i Job ọ ta kẹta, nọ lẹrherẹ aye fọdu. Ẹmro evwiavwia rẹ aye a ta avwakiserhe na, o hin ne. Ọrẹn, omiamiamo i Job o ji wene-e. Ọ guọlọ userhumu ogege!

Omarana, ọwan i vwẹruọ oborẹ ọsoriẹ i Job o vwo iroro rọ sọre kpahen erhirhiẹ na. Ọ guọlọ ọkpọvi. Ọ ji guọlọ ohworho rọ nọ ha urhebro riẹn, ọnana yẹ oborẹ o fori nẹ ibrurhe yi awansa i ru vẹrhẹ bi. Wu dẹrughwaroghwu erhirhiẹ ru wa guọlọ ọkpọvi ọrhẹ urhebro dẹ ne? Ẹhọn o seriotọre dẹ ne fọkiẹ ihworho wu hare taghene igbehian? Wu rhe yono kpahen oborẹ Osolobrugwẹ ọ sa i Job erhumu lele ọrhẹ oborẹ i Job ọ kpahenrhọ ye lele, ọnọ lẹrhuọ vwo ifiẹrorhọ, ji lẹrhuọ rhe oborẹ wu ne ruo.

Obrurhe Ro Vwo Ẹghwanren Ọrhẹ Uruemru Esiri

Ikuegbe i Job no dje oborẹ e vwe fiẹrorhọ rọ phiare. O vwo idama owu ro rhiẹ uphuphẹn rọ ha avwaye re se, Elihu. Ọ ha avwaye avwakiserhe, o kudu ọke ehworhare ri kpako ne na, a tẹmro. Ẹmro ro rhon, ọ lẹrhẹ evwan merhiẹ-ẹn.

Evwan e ji biomu Elihu kpahen i Job. Ọ dariẹ omamọ, fọkime ọhiẹn ọ lẹrhẹ i Job ro rhiẹ ọvwata, “damoma ro no dje omayen rhiẹ ọvwata, ukperẹ ono rhiẹ Osolobrugwẹ.” Ọrẹn, Elihu o ji vwo aruẹdọn harẹn i Job, ọ mẹrẹn omiamiamo ọhworhare na, uruemru ọvwata ye, ọ ji mẹrẹnvwrurhe taghene ọ guọlọ ọkpọvi ọrhẹ urhebro esiri. Nọ yọ soriẹ Elihu ọ vwọ sabu dje uruemru edirin phia kpahen ibrurhe efian awansa na! O rhon ẹmro ọkon rẹ aye a ta rẹn i Job, rẹ aye a damoma aye ina ghwọghọ esegburhomẹmro, ọghọ, ọrhẹ emevigbanhon ọnẹyen. Ọrọ mai biomu kparobọ, yẹ ọrẹ aye a nyoma ẹmro efian aye djephia taghene Osolobrugwẹ ọvwọkon. Enana ephian yi lẹrhẹ Elihu brorhiẹn taghene o fori nọ tẹmro!—Job 32:2-4, 18.

Nọ tare, “Mẹmẹ uphuphẹn,” nọ ji habaye, “are ehworhare ri kpako ne. Omarana, ni mi kudu ọke are a tẹmro, Mi hinmi ta rẹn are kpahen oborẹ mi rheri-i.” Ọrẹn, ọ sabu kudu ghwomara-an. Nọ tare: “Orhiẹ ẹgbukpe ohworho ọ havwọ, yọ lẹrhiẹ rhiẹ ọvwẹghwanre-en, yanghene nẹ ehworhare ri kpako ne ọvo, yi rhe oborẹ ọgbare-e.” (Job 32:6, 9) Elihu nọ tẹmro jiri ibiesuọn, ro dje ẹmro ọnẹyen rhẹ urhomẹmro. Oborẹ ọ tẹmro riẹn lele ọ vẹnẹ ọrẹ i Eliphaz, Bildad, ọrhẹ Zophar. Elihu nọ yi Job imwẹro taghene ọ tẹmro riẹn izede rọ nọ lẹrhiẹ mwuomarhọ-ọ, yanghene toroba omiamiamo ọnẹye-en. No brọghọ rhẹ i Job oma, ro se odẹ ye, ji ta taghene igbehian yen e brọghọ rhọ ye oma-a.a Izede ọghọ, nọ tare: “Vwana, Job, biko kerhọ ẹmro mẹ.”—Job 33:1, 7; 34:7.

Elihu no tiobọnu urhebro ro serhọ rẹn i Job: “Mi rhon oborẹ wu tare, . . . ‘Mẹmẹ i vabọ upe, Mie ruẹ ọdanda-an; Mi fonron, Mie ru sọ-ọ. Ọrẹn, Osolobrugwẹ ọ mẹrẹn oborẹ ọsoriẹ ọnọ kparehaso mẹ.’” Elihu nọ ta kpahen oborẹ o vi rhiẹ obẹnbẹn i Job: “Ọ dabu mwuo ẹro taghene oborẹ wu tare urhomẹmro, ru wa ta, ‘Mi rhiẹ ọvwata ghwẹ Osolobrugwẹ’?” ọ guọlọ ni Job o rho roro izede ọnana-a. Elihu nọ ta riẹn, “Ọsọre wu rha ta ye omana.” (Job 33:8-12; 35:2) Elihu o rheri taghene i Job ọ tuekwẹre fọkiẹ ekwakwa ri variẹ obọ ọrhẹ oborẹ igbehian yen i tẹmro riẹn lele. Ọrẹn, Elihu nọ ha orhetio rẹn i Job: “Jomarhotọre nẹ ekwẹre ọ jọ rhọ lẹrhuọ ru oborẹ ọsọre.”—Job 36:18.

Elihu ọ Dabu Dje Kpahen Uruemru Esiri i Jehova

Ọrọ mai ghanren, Elihu ọ dabu dje fiotọre taghene i Jehova o ruẹ oborẹ ọgbare ọke ephian. Nyoma ẹmro enana, no dje urhomẹmro ọnana fiotọre: “Ọ sabu phia rẹ Osolobrugwẹ ono ruẹ ọdanda-an, yanghene Ọrọmaigbanhon na ono ru oborẹ obiomuru-un! . . . Ọrọmaigbanhon na ọvwọ sẹrerhumuji irueruo ọsoso-o.” (Job 34:10, 12) Elihu ọ ha userhumu rẹn i Job mẹrẹn oborẹ arodọmẹ i Jehova ọ havwọ. Fọkime i Job o roro kpahen omayen ọvo, nọ tẹmro ri vwe dje ọghọ phia kpahen Osolobrugwẹ. Manẹ i Jehova ọ sabu ha oja riẹ, ọrẹn, ọ harhomie. (Job 35:13-15) Elihu o ru jerẹ ohworho ro rhe i kemru kemru kpahen Osolobrugwẹ-ẹ, ọrẹn, nọ tare: “Osolobrugwẹ ọ do ghwẹ oborẹ ana sabu rhe.”—Job 36:26.

Elihu o tiobọnu urhebro ro fori rẹn i Job izede esiri. Ọ ta kpahen obọdẹn ifiẹrorhọ, nọyẹ, Jehova ọnọ rharhumu yi Job omọkpokpọ. Osolobrugwẹ nọ ta kpahen odibo yi rọ fuevwan: “Jenẹ ophianronma yen ọ kpokpọ ghwẹ ọke rọ ha uphuphẹn; Jenẹ ọ ghwẹrioma riẹ ẹdẹ eri uphuphẹn ye.” Udje ọrọrọ kpahen uruemru esiri Elihu, yẹ ọrọ ta rẹn i Job nọ tẹmro ukperẹ ono rhiẹ ọye ọvo. Nọ ta riẹn, “Tẹmro, fọkime mi guọlọ dje ẹmro enọ rhiẹ urhomẹmro.” (Job 33:25, 32) Job ọ kpahenrhọ riẹ-ẹn. Ọkezẹko fọkiẹ ẹmro esiri rẹ Elihu ọ ta riẹn, omarana, orho vwo oborẹ ọnọ ta-a. Ọkezẹko nọ viẹre, ọke rọ mẹrẹn oborẹ Elihu o vwo ẹguọlọ kpahiẹn te.

Ọwan ina sabu yono uyono ọghoghanren mie awanva enana ri fuevwan na. Ana sabu yono oborẹ a ha ọkpọvi ọrhẹ urhebro rẹn ohworho mie Elihu. Obọdẹn ugbehian ọnọ ta wẹn ekete wa vwiẹlẹ, yanghene tio orhọ bọmọke wu ne ruẹ oborẹ ọsọre, dedevwo ọnọ sabu bẹn riẹn. (Proverbs 27:6) Ọwan i guọlọ rhiẹ aruẹ ugbehian ọrana, ro dje uruemru esiri, ji tiobọnu urhebro rẹn ihworho ri guọlọ userhumu, dedevwo aye a sabu tẹmro ri sọre fọkiẹ erhirhiẹ aye i havwọ. Ọwan i rha guọlọ aruẹ urhebro ọrana, udje i Job nọ karorhọ ọwan na kerhọ rhẹ omeriotọre ukperẹ ana tiẹn. Ọwan ephian i guọlọ urhebro ọrhẹ ọkpọvi. Arha haye, ọnọ sabu simi arhọ ọwan.—Proverbs 4:13.

“Nẹ Uvuẹn Ogiribo Ọgbogbanhon Na”

Ọke Elihu ọ tẹmro, ọ hunute aphẹrẹ, aruọke, agbranran, ọrhẹ aruọke ro braro. Nọ ta kpahen i Jehova: “Dabu kerhọ oborẹ uvwele yi o kwe phia lele.” Ọke o ru, Elihu nọ ta kpahen “ogiribo ọgbogbanhon.” (Job 37:2, 9) Ọ họhọre taghene ọke rọ tẹmro, ogiribo o zuẹ, rọ gbanhanrhọ gbanhanrhọ. Obẹtaye, nọ gbanhonron omamọ. Ọke ọrana, oborẹ e vwe fiẹrorhọ nọ phiare. Jehova nọ tẹmro!—Job 38:1.

Erhe se ọbe i Job, oma ọmerhen ọwan ọke re se kpahen ẹmro i Jehova ọ ta rẹn i Job. Jerẹ oborẹ ogiribo ọgbogbanhon ọ sabu zuẹ otele fughwẹ, nọ họhọre taghene ẹmro i Jehova o zuẹ erharhere ẹmro i Eliphaz, Bildad, ọrhẹ Zophar fughwẹ. O jiriri ibiesuọn i Jehova ọ ki tẹmro rẹn ehworhare enana. Job ọvo, yo kiki tẹnrovi; ọ ha ọkpọvi riẹn jerẹ oborẹ ọsẹ ro vwo ẹguọlọ ọ ha ọkpọvi rẹn ọmọyen.

Jehova o vwẹruọ omiamiamo i Job. No dje aruẹdọn riẹn, jerẹ oborẹ o ruẹ ọke emọyen ro vwo ẹguọlọ kpahen a rioja. (Isaiah 63:9; Zechariah 2:8) Ọrẹn, o ji rhe taghene i Job ‘ọ tẹmro ro vwo dje ẹghwanren phia,’ rọ lẹrhẹ erhirhiẹ ye biomẹrhọ. Omarana, Jehova nọ kpọ riẹ vi nyoma rọ nọ yen enọ ri na lẹrhiẹ roro. Nọ nọriẹn, “Bọgo wu havwọ ọke mia ma otọrakpọ na? Ta mẹ, orhianẹ wu rhe rie.” Ọke ra ma emama hin, “ikereti urhiọke na,” nọyẹ, emakashe ri rhiẹ ekrun Osolobrugwẹ, ni ghọghọ kugbe fọkiẹ igbevwunu emama. (Job 38:2, 4, 7) Itiọrurhomẹmro, Job, o rhe emru owuorowu kpahen ọnana-a.

Jehova nọ ji ta kpahen emama enẹyen. Ne dje kpahiẹn, Jehova ọ ta rẹn i Job kpahen oborẹ ituakpọ e yono kpahan inyenana, jerẹ uyono ikereti, ekwakwa re nyerẹn, ekwakwa re vwe nyerẹn, jerẹ otọre na ọrhẹ atita, ọrhẹ oborẹ ekwakwa a wian lele. Ọra mai djokarhọ yẹ, oborẹ i Jehova o dje kpahen aruẹ eranmo ri ha uvwre otọre ọrana jerẹ, okporokpo, raven, ẹvwe ro rhirhiẹ ugbenu, ekẹrẹkẹtẹ rọ djoma, erhuẹn rọ djoma, ogumogu, esi, okpemu, Ugo, eni-ame, ọrhẹ Leviathan (rọ nọ sabu rhiẹ agbakara). Gbe roro kpahen oborẹ ọnọ merhoma te wu rha ha uvuẹn esiyẹ rẹ ọtẹmro na orhiẹ Ọmemama akpọ ephian, rọ ta kpahen oborẹ akpọ na ọ havwọ!b

Uyono Kpahen Omeriotọre Ọrhẹ Ẹguọlọ

Mesoriẹ o ruẹ enana ephian? O fori ni Job o vwo omeriotọre ogege. Rọ ta taghene i Jehova o sehiẹn yen, ọnana nọ hobọte onyerẹnkugbe yi rhẹ Ọsẹ ye ro vwo ẹguọlọ, ro toroba omiamiamo ọnẹyen. Omarana, Jehova nọ nọriẹn ọgbọ buebun ekete rọ havwọ ọke rọ ma ekwakwa ri ha uvuẹn akpọ na, ọ ji nọ yen sẹ ọnọ sabu ghẹrẹ yanghene suẹn ekwakwa rẹ Ọye ọ maren. Job ọ sabu suẹn ekwakwa ri Jehova ọ mare-en, omarana, ọnọ sabu ta rẹn Ọmemama na oborẹ o fori ono ruo? Izede i Jehova ọrhẹ iroro enẹyen, a do ghwẹ oborẹ i Job ọnọ sabu vwẹruọ ye?

Kẹmro kẹmro ri Jehova ọ tare, o dje oborẹ ẹguọlọ o vwo kpahen i Job ọ gbanhon te. Nọ họhọre taghene i Jehova o lele i Job roro kugbe: ‘Ọmọmẹ, orhianẹ mia hẹrote ekwakwa enana mi maren, wu ghini roro taghene mi na sẹrerhumujo vwo? Mi na ghini sẹrerhumujo vwo, ha emọ mio, ekwakwa ri na lẹrhuọ nyerẹn, ọrhẹ omọkpokpọ ọnọ? Orhiẹ omẹmẹ yi na sabu rharhumu yọ ekwakwa ri vru nuo abọ, ji simi emiamiamo enọ?’

Jehova ọ ha enọ enana phia neneyo i Job o roro, ọgbeva ọvo yi Job ọ sabu kpahenrhọ ye. Job o lelie ti yanghene no kperẹ ọwọrọ-ọ. No vwo omeriotọre ta kpahen ibiẹ ekwakwa ro rheri, ji ghwẹriẹ nẹ ẹmro ri sọre rọ tare. (Job 40:4, 5; 42:1-6) Ọwan i mẹrẹn omamọ udje esegburhomẹmro i Job aran. E rheri taghene o vwo edirin, ọ sẹrorẹ esegburhomẹmro ọnẹyen. O rhiabọ dede ọkpọvi Jehova ji wene uruemrien. Ọnana ọnọ lẹrhẹ ọwan nọ oma ọwan onọ ọnana, ‘Mi vwo uruemru omeriotọre mi na ha ọkpọvi ọrhẹ urhebro?’ Ọwan ephian i guọlọ aruẹ userhumu ọnana. Ọwan i rha haye, na hẹrokele esegburhomẹmro i Job.

‘Are a Ta Urhomẹmro Kpahen Mẹ-ẹ’

Jehova o rhe kpahen ojẹriọ i Job, omarana, nọ ha urhebro riẹn. Nọ tẹmro rẹn Eliphaz ro rhiẹ omirẹghwa usuẹn ibrurhe efian awansa na, Jehova nọ tare: “Mia tuekwẹre fọkuọ ọrhẹ igbehian awanva na, fọkime are a ta urhomẹmro kpahen mẹ jerẹ i Job ro rhiẹ odibo mẹ-ẹ.” (Job 42:7) Roro kpahen ẹmro erana. Jehova ọ haye ta taghene ọsoso ẹmro ehworhare awansa na i tare efian, yanghene, ọsoso ẹmro i Job yẹ urhomẹmro? Ẹjo.c Ọrẹn, o vwo ovẹnẹ uvwre i Job ọrhẹ ehworhare ri kparehasuiẹ na. Ẹhẹn i Job o seriotọre, o mwuomarhọ, ẹhẹn yen o ji seriotọre fọkiẹ efian ra mọren banriẹn. Omarana, ana sabu vwẹruọ oborẹ ọsoriẹ ọ tẹmro ri sọre ọkezẹko. Ọrẹn, Eliphaz ọrhẹ igbehian yen awanva a ha uvuẹn aruẹ erhirhiẹ ri Job ọ havwọ-ọ. Fọkiẹ omẹkpare ọrhẹ esegburhomẹmro aye ro seriotọre, nọ lẹrherẹ aye tẹmro evwiavwia. Orhiẹ i Job ọvo yẹ aye i kparehaso-o, ọrẹn, aye i ji kparehaso i Jehova, nyoma aye e dje yi rhẹ Osolobrugwẹ ọvwọkon!

Omarana, orhiẹ oborẹ ọgbare ọke i Jehova ọ nekpẹn izobo ọghoghanren mie ehworhare enana. Aye ina ha erhuẹn ọrhẹ egbon ze izobo, ro rhiẹ oborẹ ọnọ ha igho obuebun, erhuẹn na nọ ya sanọre lele Urhi ra harẹn i Moses rẹ irherẹn na ina ha ze izobo fọkiẹ ọsoso agbamwa na. (Leviticus 4:3) Urhi na o djephia taghene aranmo rọ mai ghanren yẹ aye ina ha ze izobo. Habaye, Jehova ọ tare taghene ọye ọnọ ha izobo eri haso i Job orhianẹ i Job ọ nẹrhomo rẹn aye.d (Job 42:8) Ovwo ẹfro-o, ọnana ọnọ ghini lẹrhẹ oma merhen i Job, rẹ Osolobrugwẹ o ruẹ odẹ ye fon, rọ ji mẹrẹn orhienbro ọsoso ọrẹ i Jehova!

Jehova o vwo imwẹro na taghene i Job ono ru lele oborẹ ọ tare, rọ nọ harhomu ehworhare erana ri lẹrhẹ ẹhẹn yen seriotọre. Job o ruẹ oborẹ ọnọ lẹrhẹ evwan biomu Osolobrugwẹ-ẹ. (Job 42:9) Udjoghwẹ i Job ọ kparare o djephia taghene o vwo atamwu kpahen i Jehova, rọ ghwẹ ẹmro rọ tare. Fọkime i Job ọ huvwele, Jehova nọ ha ebrurhọ riẹn omamọ.

“O Dje Ẹguọlọ Okokodo Phia”

Jehova “o dje ẹguọlọ okokodo ọrhẹ arodọmẹ phia” rẹn i Job. (James 5:11) Izede ọgo? Jehova nọ yi Job omọkpokpọ ọgbọrọrọ. Roro kpahen oborẹ oma ọnọ merhen i Job te ọke rọ mẹrẹnvwrurhe taghene ugboma yen, “ọ kpokpọ ghwẹ ọke rọ ha uphuphẹn” jerẹ oborẹ Elihu ọ mẹraruiẹ! Ekruien ọrhẹ igbehian yen ni yẹriẹ userhumu rọ guọlọre, nyoma aye e dje aruẹdọn phia, ji yẹ ye ẹghẹlẹ. Jehova nọ rharhumu yi Job efe yi, rọ rharhumu yẹ ye enyerẹn bun ghwẹ oborẹ o vwori bi. Me yi Jehova o ru kpahen ukpokpogho rọ mai gbanhon ri Job o rhiẹromẹrẹn, nọyẹ, emọyen ri hwuru? Job ọrhẹ aniẹ i mẹrẹn urhebro ọke aye a rharhumu vwiẹ emọ awan ikpe erọrọ! Jehova nọ nyoma izede igbevwunu haba ẹgbukpe i Job o nyerẹnren. Job no nyerẹn te ẹgbukpe 140, rọ lẹrheriẹ mẹrẹn uvwiẹ ẹne ọrẹ emọyen re ruẹ riaro. Iyẹnrẹn na nọ tare taghene, “Obẹtaye, Job no hwuru, ọke ro nyerẹn jijiri, ji nyerẹn obọdẹn akpọ hin.” (Job 42:10-17) Uvuẹn i Paradais, Job ọrhẹ aniẹ ọghoghanren, ni na rharhumu kwomakugbe ekrun aye, tobọ te emọ aye awan ikpe rẹ Echu o kpe fughwẹ.—John 5:28, 29.

Mesoriẹ i Jehova ọ ha ebrurhọ rẹn i Job omamọ? Baibol na nọ kpahenrhọ ye: “Are i rhon kpahen edirin i Job.” (James 5:11) Job o din ebẹnbẹn buebun ghwẹ oborẹ ana sabu roro kpahen. Ẹmro na “edirin,” o dje oborẹ i Job o ruru nọ sabu fiẹ edamuni na kparobọ. O vwo edirin nyoma esegburhomẹmro ọrhẹ ẹguọlọ ro vwo kpahen i Jehova. Ukperẹ ọnọ tuekwẹre, ji sẹrorẹ orusọ rhẹ ẹhẹn, no vwo omwemẹ rọ nọ harhomu ihworho ri rurie sọ. Ọ ji sẹrorẹ ifiẹrorhọ ọrhẹ oborẹ ọ mai ghanren riẹn, nọyẹ, atamwu ro no vwo kpahen Osolobrugwẹ.—Job 27:5.

O fori nẹ ọwan ephian i vwo edirin. Ọwan i rheri taghene Echu ọnọ damoma ruẹ oborẹ ọnọ lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre jerẹ oborẹ o ruẹ i Job. Ọrẹn, erhe din rhẹ esegburhomẹmro, vwo omeriotọre, vwo omwemẹ ra na harhomu awọrọ, ji mwuegbe ra na sẹrorẹ atamwu ọwan, na na sabu vwo obọdẹn akpenyerẹn. (Hebrews 10:36) Arha hẹrokele udje esegburhomẹmro i Job, ana lẹrhẹ evwan biomu Echu, ji lẹrhẹ evwan merhen i Jehova omamọ!