RÄ NTꞌUDI PA GÄ NXADIHU̱ 28
Gä pe̱ꞌspäbihu̱ nꞌa rä hogä ntsu Äjuä dä za dä benefisiagihu̱ dende nubye̱ ꞌne pa gatꞌho mä bidahu̱
«Toꞌo yꞌo mänjuäntho, pe̱ꞌspäbi rä hogä ntsu Jeoba» (PROV. 14:2).
RÄ JÄHÑÄ sjj-S 122 ¡Mantengámonos firmes, inmovibles!
TE MA GÄ HANTHU̱a
1, 2. Ja ngu ha nuꞌu̱ yä pa Lot, ¿te di handihu̱ mäpaya?
NUꞌMU̱ di handihu̱ hanja ꞌmu̱i yä jäꞌi mäpaya, di sentihu̱ ngu Lot, nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go Äjuä bi mꞌu̱i mäyaꞌmu̱. Rä Mäkä Tꞌofo enä ge Lot xa mi turämu̱i ora mi handi hanja mi porta yä jäꞌi, ngeꞌä mi pädi xä ñho ge rä Zi Dada Jeoba mi u̱tsa nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe mi pe̱fi nuꞌu̱ yä jäꞌiꞌu̱ (2 Ped. 2:7, 8). Lot mi mädi ꞌne mi pe̱ꞌspäbi nꞌa rä hogä ntsu rä Zi Dada Jeoba, geꞌä bi japäbi dä u̱tsa näꞌä rä mꞌu̱i xä ntsꞌo mi tsitsꞌi yä jäꞌi de näꞌä rä tiempoꞌä. Mäpaya, ꞌnehe di handihu̱ hanja yä jäꞌi pe̱ꞌspäbi ho̱nse̱ nꞌa tu̱i o hinte mä tꞌekꞌei Äjuä. Pe ja ngu Lot, nuju̱ ꞌnehe di o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä mädihu̱ ꞌne gä pe̱ꞌspäbihu̱ nꞌa rä hogä ntsu rä Zi Dada Jeoba, ꞌne geꞌä faxkägihu̱ pa gä tsitsꞌihu̱ nꞌa rä mꞌu̱i xä ntꞌaxi (Prov. 14:2).
2 Rä Zi Dada Jeoba faxkägihu̱ gä tsitsꞌihu̱ nꞌa rä mꞌu̱i xä ntꞌaxi. Por ejemplo xä rꞌakägihu̱ rä mfistꞌofo Proverbios pa di nupkägihu̱ mä mfenihu̱ ꞌne rꞌakägihu̱ yä tsꞌofo. Nuya yä konseho fatsꞌi tanto yä ñꞌo̱ho̱ ngu yä ꞌme̱hñä, tanto yä bäsjäꞌi ngu yä däta jäꞌi dä za gä pädihu̱ ndunthi de nuꞌu̱ yä hogä tsꞌofo di tinihu̱ ha nunä rä mfistꞌofo.
GÄ PE̱ꞌSPÄBIHU̱ NꞌA RÄ HOGÄ NTSU ÄJUÄ, SUGÄGIHU̱
Ha rä ꞌme̱fi, hindi pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä amista ko nuꞌu̱ toꞌo hingi pe̱päbi Jeoba, nixi hindi aseptahu̱ nuꞌu̱ yä imbitasio rꞌakägihu̱. (Hyandi rä parrafo 3).
3. Ja ngu di handihu̱ ha Proverbios 17:3, ¿por hanja xa mähyoni gä su mä korasohu̱? (Hyandi ꞌnehe yä foto).
3 ¿Hanja faxkägihu̱ ora di pädihu̱ ge rä Zi Dada Jeoba tsa dä hyandi näꞌä ja ha mä korasohu̱? Faxkägihu̱ pa gä jamäsuhu̱ näꞌä di ku̱ꞌtihu̱ ha mä mfenihu̱ ꞌne ha mä korasohu̱. Ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba hingi handi ho̱nse̱ näꞌä di nheki mäxo̱tsꞌetho, sino ke ꞌnehe handi näꞌä ja asta mbo ha mä korasohu̱ (hñeti Proverbios 17:3). Rä Zi Dada Jeoba ma dä mäkägihu̱ mu̱ dä hyandi ge di ñuꞌtsihu̱ mä mfenihu̱ ꞌne mä korasohu̱ ko näꞌä rä mfädi bi ehe de Geꞌä (Juan 4:14). Mu̱ gä ñuꞌtsihu̱ mä korasohu̱ ko näꞌä rä mfädi bi ehe de Äjuä, hingä ma dä za dä yu̱tꞌi yä nkꞌuamba, nixi nuꞌu̱ yä mfeni bi ehe de rä Zithu (1 Juan 5:18, 19). Entremäs gä jonihu̱ ko rä Zi Dada Jeoba, mänꞌa ma gä mädihu̱ ꞌne mänꞌa ma gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä tꞌekꞌei, ꞌne geꞌä ma dä maxkägihu̱ pa nunka gä benihu̱ gä o̱tꞌehu̱ nꞌa rä tsꞌoki näꞌä ma dä u̱mbäbi rä mfeni. Ora dä zo̱kägihu̱ nꞌa rä tentasio, mähyoni gä ñꞌanise̱hu̱: «¿Xi hanja ma gä u̱mbäbi rä mfeni rä Zi Dada Jeoba, näꞌä toꞌo xa di mäkägi ꞌne faxkägi?» (1 Juan 4:9, 10).
4. ¿Hanja bi matsꞌi nꞌa rä zi nju näꞌä rä hogä ntsu pe̱ꞌspäbi rä Zi Dada Jeoba?
4 Nꞌa rä nju rä mengu Croacia rä thuhu Martab bi ñhandui nꞌa rä tentasio. Näꞌä bi yꞌofo: «Nuga ndi ne gä pe̱fi nꞌa rä pekado ꞌne mi jaki xä ñhei gä täpäbi näꞌä rä tentasio. Pe näꞌä rä hogä ntsu di pe̱ꞌspäbi rä Zi Dada Jeoba, geꞌä bi sugägi ꞌne bi maxkägi pa hindä tagi». ¿Por hanja? Marta bi ꞌñenä: «Dä hudi dä ntso̱ꞌmi ꞌne dä imäjinä te mä xuñha ma xtä xofo mu̱ xtä o̱tꞌe näꞌä rä pekadoꞌä». Geꞌä dä za gä pe̱fihu̱ ꞌnehe ora tso̱kägihu̱ nꞌa rä tentasio. Hää, mu̱ gä pe̱fihu̱ nꞌa rä pekado, hingä ho̱nse̱ ma gä xofohu̱ yä u̱gi ꞌne yä xuñha, sino ke ma gä u̱mbäbihu̱ rä koraso rä Zi Dada Jeoba ꞌne ma gä ꞌme̱dihu̱ näꞌä rä hogä ntsitsꞌi di pe̱ꞌtsihu̱ Kongeꞌä (Gén. 6:5, 6).
5. ¿Te dä za gä pädihu̱ de näꞌä bi thogi Leo?
5 Nꞌa rä jäꞌi näꞌä pe̱ꞌspäbi nꞌa rä hogä ntsu rä Zi Dada Jeoba, hingi mbeni ge dä za dä me̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe o ge dä za dä me̱ꞌtsi yä tsꞌo amigo nsinke te dä ja. Geꞌä bi hyandi Leo, nꞌa rä ku de rä dähni rä thuhu República Democrática del Congo. Mi o̱tꞌe 4 nje̱ya de xki nxixtehe Leo, bi mu̱di bi me̱ꞌtsi yä tsꞌo amigo. Leo mi hurämu̱i ge xä za xä me̱ꞌtsi nuꞌu̱ yä amigoꞌu̱ mientra hinte mä pekado mi o̱tꞌe. Pe rꞌamätsꞌu̱u̱, nuꞌu̱ yä amigoꞌu̱ bi xahni bi zi yä binu ꞌne bi mu̱di bi mꞌe̱ngui yä jäꞌi. Mꞌe̱fa, Leo bi beni nuꞌu̱ yä hogä tsꞌofo xki umbäbi yä dada ꞌne bi beni hängu rä johya mi pe̱ꞌtsi nuꞌmu̱ mi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba. Leo bi mu̱di bi hye̱pu̱ nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe mi pe̱fi, ꞌne ko rä mfatsꞌi yä anciano bi mengi ha rä ꞌñuu rä Zi Dada Jeoba ꞌne nubye̱ hää ꞌmu̱i ko ndunthi rä johya. ꞌNehe, Leo rä anciano ꞌne rä precursor especial.
6. ¿Te di signifika nuꞌu̱ yoho yä ꞌme̱hñä no̱ni ha rä mfistꞌofo Proverbios, rä capítulo 9?
6 Tanto yä ñꞌo̱ho̱ ngu yä ꞌme̱hñä, ma gä handihu̱ te dä za gä pädihu̱ de rä mfistꞌofo Proverbios, rä capítulo 9. Nuua ñä de yoho yä ꞌme̱hñä. Nꞌa de nuya yä ꞌme̱hñä di signifika rä mfädi ꞌne näꞌä mä nꞌa rä ꞌme̱hñä di signifika rä ndondo ꞌne nuꞌu̱ otho yä juisio (hyandi te mää Romanos 5:14; Gálatas 4:24). Mientra di handihu̱ te udi rä mfistꞌofo Proverbios, rä capítulo 9, ma gä e̱ntꞌä ha mä ñäxuhu̱ ge koꞌmu̱ rä Zithu go di mända ha nunä xiꞌmhai, yä jäꞌi xa di ho dä hyandi yä bideo ꞌne yä foto habu̱ po̱ni yä jäꞌi nsi yä dutu, ꞌne xa di ho dä yꞌo̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo (Efes. 4:19). Hänge xa mähyoni gä sigihu̱ gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä tꞌekꞌei ꞌne nꞌa rä hogä ntsu rä Zi Dada Jeoba, ꞌne gä ꞌuegehu̱ de yä tentasio ꞌne yä pekado (Prov. 16:6). Rä mfistꞌofo Proverbios, rä capítulo 9 uni ndunthi yä tsꞌofo pa yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne yä ꞌme̱hñä. Nuꞌu̱ yoho yä ꞌme̱hñä no̱ni ha nunä capítulo, enä ge zofo nuꞌu̱ yä dondo ꞌne nuꞌu̱ otho yä juisio ꞌne ꞌñenä go embäbi: «Guä ehu̱ ha mä nguu pa gi ñunihu̱» (Prov. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17). ¿Te ma dä xofo nuꞌu̱ toꞌo dä asepta nunä imbitasio?
OGI O̱DE ORA ZOꞌI NÄꞌÄ «RÄ DONDA ꞌME̱HÑÄ OTHO RÄ JUISIO»
Mu̱ gä aseptahu̱ näꞌä rä imbitasio uni näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio», ma gä xofohu̱ ndunthi yä xuñha. (Hyandi rä parrafo 7).
7. Ja ngu mängä Proverbios 9:13-18, ¿te thogi ko nuꞌu̱ ku̱tꞌi ha rä nguu näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio»? (Hyandi ꞌnehe rä foto).
7 Mꞌe̱tꞌo ma gä handihu̱ te mä imbitasio di ja näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä» (hñeti Proverbios 9:13-18). Nunä ꞌme̱hñä hingi ja rä tsa ꞌne embäbi nuꞌu̱ thogi: «¡Gatꞌho nuꞌu̱ hinte yä fädi dä ekua!». Nunä tsꞌo ꞌme̱hñä kadi nuꞌu̱ thogi ꞌne maꞌti pa dä ñuni kongeꞌä. Pe, ¿xi te thogi ko nuꞌu̱ ku̱tꞌi ha rä ngu näꞌä rä tsꞌo ꞌme̱hñäꞌä? Rä Mäkä Tꞌofo enä: «Rä nguu tsitsꞌi ha rä du» (Prov. 2:11-19). Ha Proverbios 5:3-10 ꞌnehe xikägihu̱ ge mähyoni gä nsuhu̱ de mänꞌa «rä ꞌñätsa ꞌme̱hñä» ngeꞌä «yä ua yꞌo ri gäi ha rä du».
8. Xi nuꞌi, ¿toꞌo dä za gi nthe̱ui ꞌne te di debe gi pe̱fi?
8 Toꞌo dä hyandi nunä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio» pe̱ꞌtsi te dä desidi mu̱ dä asepta näꞌä rä imbitasio uni o hinä. Xi nuꞌi, ¿xkä nthe̱ui nunä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio»? Zäi ge hää ora toꞌo xä ofreseꞌi gi pe̱fi nꞌa rä pekado o nuꞌmu̱ xkä nthe̱ui yä bideo o yä foto habu̱ po̱ni yä jäꞌi nsi yä dutu o pe̱fi yä pekado ko yä ndoyꞌo. ¿Te xkä o̱tꞌe näꞌä rä oraꞌä?
9, 10. ¿Por hanja di debe gä ꞌuegehu̱ de nuꞌu̱ yä pekado o̱tꞌe yä ꞌñätsa jäꞌi ko yä ndoyꞌo?
9 ¿Por hanja di debe gä ꞌuegehu̱ de nuꞌu̱ yä pekado o̱tꞌe yä ꞌñätsa jäꞌi ko yä ndoyꞌo? Rä mfistꞌofo Proverbios mää ge näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio» enä: «¿Gi pädi? Mänꞌa xä ñꞌu nuꞌu̱ yä dehe xä mfe». ¿Te ri bo̱ni nuꞌu̱ «yä dehe xä mfe»? Rä Biblia enä ge ora nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌme̱ngui nꞌa rä ꞌme̱hñä näꞌä xä nthätui, ꞌñenä go tsi nꞌa rä xathe (Prov. 5:15-18). Äjuä hindi proibi ge nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ dä mꞌe̱ngui nꞌa rä ꞌme̱hñä pe ho̱nse̱ nuꞌmu̱ xä nthäti ante rä ley. Pe «nuꞌu̱ yä dehe xä mfe» po̱de ne dä mää ora nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌme̱ngui nꞌa rä ꞌme̱hñä pe hinxä nthäti ante rä ley. Ndunthi yä mꞌiki toꞌo o̱tꞌe njabu̱, pe̱fi de gä ntꞌägi, ja ngu di ja nꞌa rä jäꞌi ora di mpe. Ora tsi de gä ntꞌägi nuꞌu̱ yä dehe xä be, asta senti ge mänꞌa xä ñꞌu. Njabu̱ dä za dä thogi ko nꞌa rä jäꞌi näꞌä pe̱fi nꞌa rä pekado. Pe, ¿mäjuäni ge mänꞌa xä ñꞌu nuꞌu̱ yä dehe xä mfe? Toꞌo di mbeni njabu̱, di ñhatꞌäse̱ ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba hinto ma dä hyatꞌi ꞌne näꞌä handi gatꞌho näꞌä di pe̱fihu̱. Nꞌa rä jäꞌi näꞌä o̱tꞌe nꞌa rä pekado, nꞌa ratotho di senti ge xä ñꞌu näꞌä pe̱fi. Pe koꞌmu̱ ya hingä ma dä me̱ꞌtsi rä mfatsꞌi rä Zi Dada Jeoba, ma dä senti xa xä nju nuꞌu̱ yä u̱gi ꞌne nuꞌu̱ yä xuñha ma dä ꞌñepäbi (1 Cor. 6:9, 10). Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, tobe ma dä xofo mä ndunthi yä u̱gi nuꞌu̱ xa xä nju.
10 Nuꞌu̱ toꞌo o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo di ꞌme̱ yä tsa, ꞌme̱tuäbi rä tꞌekꞌei yä ndoyꞌo, pe̱ꞌtsi yä bätsi mäske hingi nehmä, o heke yä familia. Toꞌo ja rä mfädi hindi asepta näꞌä rä imbitasio ofrese näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio». Ndunthi de nuꞌu̱ yä jäꞌi, hingä ho̱nse̱ xä ꞌme̱di näꞌä rä amista mi pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba, sino ke ꞌnehe xä zu̱di yä tsꞌo ñheni, ꞌne rꞌaa asta xä ꞌme̱di yä bida (Prov. 7:23, 26). Rä Noya Äjuä mää hanja huadi gatꞌho nuꞌu̱ asepta näꞌä rä imbitasio uni näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio». Ha Proverbios 9:18 enä ge «nuꞌu̱ märꞌa yä imbitado, ja xä ntꞌagini». Mu̱ ndunthi xä du ha rä ngu nunä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio», ¿por hanja ndunthi yä jäꞌi xä aseptabi näꞌä rä imbitasio uni? (Prov. 9:13-18).
11. ¿Por hanja xi xä ntsꞌo toꞌo handi nuꞌu̱ yä bideo o yä foto habu̱ po̱ni nuꞌu̱ yä jäꞌi hingi he yä dutu o habu̱ di nheki nuꞌu̱ yä ꞌñätsa jäꞌi o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo?
11 Mäpaya, ndunthi yä jäꞌi di ho dä hyandi yä bideo ꞌne yä foto habu̱ po̱ni nuꞌu̱ yä jäꞌi hingi he yä dutu o habu̱ di nheki hanja yä jäꞌi o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo. Nunä nꞌa rä bisio xi xä ntsꞌo ꞌne tsꞌombäbi yä mꞌu̱i yä jäꞌi. Toꞌo handi nuya yä tꞌo̱tꞌe xä ntsꞌo, mänꞌa di tede nuꞌu̱ yä tsꞌo mfeni ꞌne yä tsꞌo nkꞌatꞌi (Col. 3:5; Sant. 1:14, 15). Ndunthi de nuꞌu̱ yä jäꞌi handi nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe, huadi pe̱fi nuꞌu̱ yä pekado o̱tꞌe yä ꞌñätsa jäꞌi ko yä ndoyꞌo.
12. ¿Te di debe gä pe̱fihu̱ pa gä udihu̱ ge di suhu̱ mä mfenihu̱ ꞌne mä korasohu̱?
12 ¿Te ma gä pe̱fihu̱ mu̱ nse̱kitho dä bo̱ni ha mä telefonohu̱ nꞌa rä foto o nꞌa rä bideo habu̱ di nheki nuꞌu̱ yä jäꞌi hingi he yä dutu o o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo? Nguntꞌä di debe gä ꞌuekehu̱ mä dahu̱ de geꞌä ꞌne hingä kohihu̱ gä handihu̱ nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌeꞌu̱. ¿Te ma dä maxkägihu̱ gä u̱tsahu̱ nuya yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe? Mähyoni gä benihu̱ ge mä ntsitsꞌihu̱ ko rä Zi Dada Jeoba geꞌä mänꞌa xa di bale ꞌne di debe gä suhu̱. Mäpaya ja ndunthi yä bideo ꞌne yä foto nuꞌu̱ dä za gä eñhu̱ ge hingä nꞌa rä pekado mu̱ gä handihu̱. Pe hää mähyoni gä ñꞌanise̱hu̱: «Xi nunä di handi, ¿jaki gä pe̱ꞌtsi yä tsꞌo mfeni?». Mu̱ di dahu̱ ngue̱nda ge hää, ¿por hanja mähyoni gä u̱tsahu̱ ꞌne ya hingä handihu̱? Ngeꞌä mäske di handihu̱ ge hinxä ntsꞌo, dä za dä zixkägihu̱ gä pe̱ꞌtsihu̱ yä tsꞌo nkꞌatꞌi. ¿Hänge hindi nehu̱ ge rä Zi Dada Jeoba dä dini ha mä mfenihu̱ o ha mä korasohu̱ nuya yä tsꞌo mfeni ꞌne yä tsꞌo nkꞌatꞌi? (Mat. 5:28, 29). David, nꞌa rä anciano rä mengu Tailandia enä: «Nuga di ñꞌanise̱: “¿Di numäñho Jeoba nuya yä bideo o nuya yä foto di handi?”. Ora di imäjinä te di senti Jeoba, geꞌä faxkägi gä pädi mu̱ xä ñho o hinä näꞌä di handi».
13. ¿Te ma dä maxkägihu̱ pa hingä pe̱fihu̱ nꞌa rä tꞌo̱tꞌe näꞌä di u̱tsa rä Zi Dada Jeoba?
13 Nuꞌmu̱, ¿te ma dä maxkägihu̱ pa hingä pe̱fihu̱ nꞌa rä tꞌo̱tꞌe näꞌä di u̱tsa rä Zi Dada Jeoba? Mähyoni gä potꞌihu̱ rä tꞌekꞌei ꞌne nꞌa rä hogä ntsu po Geꞌä. Hänge rä Noya Äjuä enä: «Gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä hogä ntsu Jeoba, ja gekua fu̱di rä mfädi» (Prov. 9:10). Di handihu̱ ge mäjuäni nunä konseho ꞌne geꞌä di nheki habu̱ fu̱di rä Proverbios 9 ora no̱ni näꞌä rä ꞌme̱hñä pe̱ꞌtsi «näꞌä xa mäjuäni rä mfädi».
NꞌA RÄ IMBITASIO DE NÄꞌÄ ꞌME̱HÑÄ PE̱ꞌTSI «NÄꞌÄ XA MÄJUÄNI RÄ MFÄDI»
14. ¿Te mä imbitasio di tinihu̱ ha Proverbios 9:1-6 ꞌne toꞌo unibye̱ nunä imbitasio?
14 (Hñeti Proverbios 9:1-6). Ha nuya yä testo nubye̱ di tinihu̱ mä nꞌa rä imbitasio. ¿De toꞌo bi ehe? De rä Zi Dada Jeoba näꞌä toꞌo bi hyogägihu̱ ꞌne pe̱ꞌtsi gatꞌho rä mfädi (Prov. 2:6; Rom. 16:27). Ha nuya yä testo ñä de nꞌa rä däta nguu näꞌä pe̱ꞌtsi yoto yä castillo. Nunä rä ejemplo utkägihu̱ ge Jeoba xa rä hojäꞌi ꞌne umbäbi rä mfädi gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo ne dä yꞌo̱de yä tsꞌofo.
15. ¿Te di mbitagihu̱ gä pe̱fihu̱ rä Zi Dada Jeoba?
15 Ha rä mfistꞌofo Proverbios 9, di handihu̱ hanja näꞌä rä ꞌme̱hñä pe̱ꞌtsi näꞌä «xa mäjuäni rä mfädi», go geꞌä rä Zi Dada Jeoba ngeꞌä näꞌä xa rä hojäꞌi ꞌne rꞌakägihu̱ xi ndunthi yä hogä tꞌo̱tꞌe. Näꞌä ꞌñenä go di mbitagihu̱ nꞌa rä ñhuni; xä ꞌñegi nꞌa rä mexa habu̱ tixä yä ngo̱, rä binu ꞌne ya to̱bgäthohu̱ (Prov. 9:2). Nunä rä ꞌme̱hñä pe̱ꞌtsi näꞌä «xa mäjuäni rä mfädi» enä: «¡Guä ehu̱, tsihu̱ nunä mä thuhme!» (Prov. 9:4, 5). ¿Por hanja nubye̱ hää di debe gä aseptahu̱ nunä imbitasio? Ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba ne dä su ꞌne dä umbäbi rä mfädi gatꞌho yä zi bätsi. Näꞌä xa di mäkägihu̱ ꞌne hingi ne dä hyandi mꞌe̱tꞌo gä sufrihu̱ pa ja gä ntiendehu̱ ndaꞌä rä ꞌñuu xä ñho, nixi ne dä hyandi gä xofohu̱ yä u̱gi ꞌne yä xuñha. Hää, rä Zi Dada Jeoba «umbäbi rä mfädi nuꞌu̱ pe̱fi näꞌä xä ñho» (Prov. 2:7). Mu̱ gä potꞌihu̱ ꞌne gä tedehu̱ nꞌa rä hogä ntsu po rä Zi Dada Jeoba, ma gä ne gä pe̱fihu̱ näꞌä di ho ꞌne ma gä jamäsuhu̱ nuꞌu̱ yä konseho rꞌakägihu̱. Mu̱ gä pe̱fihu̱ njabu̱, ma gä tinihu̱ ndunthi rä johya (Sant. 1:25).
16. ¿Te bi me̱fi Alain ꞌne te mä jäpi bi hñäni?
16 Ma gä handihu̱ hanja mu̱ gä pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä hogä ntsu po rä Zi Dada Jeoba, geꞌä ma dä maxkägihu̱ gä tomähu̱ yä hogä desision. Nꞌa rä anciano rä thuhu Alain di mpe̱fi de gä xahnäte ha nꞌa rä skuela. Nunä zi ku enä: «Ndunthi yä xahnäte di mbeni ge mu̱ dä tꞌuti yä bätsi nuꞌu̱ yä pelikula habu̱ po̱ni yä jäꞌi nsi yä dutu o habu̱ di nheki hanja nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌme̱ngui nꞌa rä ꞌme̱hñä, geꞌä ma dä matsꞌi yä bätsi dä konose yä ndoyꞌo». Pe Alain pädi xä ñho ge näꞌä mi mbeni nuꞌu̱ yä xahnäte bi hä ndunthi yä xuñha. Alain enä: «Nuꞌmu̱ nꞌa rä pa bi tꞌengägihe gä handihe ko yä yꞌoskuela nuya yä pelikula, nuga hindä ne. ¿Te bi maxkägi gä pe̱fi njabu̱? Näꞌä rä hogä ntsu di pe̱ꞌtsi po rä Zi Dada Jeoba geꞌä bi maxkägi gä tomä nꞌa rä hogä desision, ꞌne geꞌä bi rꞌakägi rä balo pa dä xipäbi nuꞌu̱ märꞌa yä xahnäte por hanja hindä ne dä handi nuꞌu̱ yä pelikula. Nuga dä jamäsu nunä rä konseho rꞌakägihu̱ rä Zi Dada Jeoba ora engägihu̱: “¡Yꞌohu̱ ha näꞌä rä ꞌñuu utꞌäꞌihu̱ ndaꞌä xä ñho ꞌne ndaꞌä hinä!”» (Prov. 9:6). Alain sigi enä: «Rꞌa de nuꞌu̱ yä xahnäte xa bi ho näꞌä dä xipäbi, ꞌne rꞌaa bi mu̱di bi nxadi rä Biblia ꞌne bi ntini ha yä mhuntsꞌi».
Toꞌo di asepta näꞌä rä imbitasio uni näꞌä rä ꞌme̱hñä pe̱ꞌtsi «näꞌä xa mäjuäni rä mfädi», ma dä dini rä johya mäpaya ꞌne ma dä me̱ꞌtsi rä oportunida de dä mꞌu̱i pa nzäntho. (Hyandi yä parrafo 17 ꞌne 18).
17, 18. ¿Te mä jäpi pe̱ꞌtsi dende mäpaya nuꞌu̱ toꞌo di asepta näꞌä rä imbitasio bi ehe de näꞌä «xa mäjuäni rä mfädi, ꞌne te mä jäpi ma dä hñäni pa xudi ndämäni? (Hyandi ꞌnehe rä foto).
17 Ha rä mfistꞌofo Proverbios, rä Zi Dada Jeoba no̱ni yoho yä ꞌme̱hñä pa utkägihu̱ te di debe gä pe̱fihu̱ pa gä ꞌuegehu̱ de yä xuñha ꞌne gä pe̱ꞌtsihu̱ rä johya. Toꞌo di asepta näꞌä rä imbitasio bi ehe de näꞌä «rä donda ꞌme̱hñä otho rä juisio», geꞌu̱ ꞌñenä xa mäjuäni di johya ora o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo ꞌne hingi mbeni nuꞌu̱ yä u̱gi ma dä xofo xudi ndämäni. Pe rä Noya Äjuä enä ge gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo pe̱fi njabu̱ ꞌñenä go ri ma ha rä du, ngeꞌä di xofo ndunthi yä u̱gi ꞌne yä xuñha (Prov. 9:13, 17, 18).
18 Pe, ¿te thogi ko nuꞌu̱ toꞌo di asepta näꞌä rä imbitasio o̱tꞌe näꞌä rä ꞌme̱hñä pe̱ꞌtsi «näꞌä xa mäjuäni rä mfädi»? Tini ndunthi rä johya ngeꞌä häni gatꞌho näꞌä di japäbi mꞌe̱di pa dä me̱ꞌtsi nꞌa hogä rä amista ko rä Zi Dada Jeoba. Hää, Jeoba ꞌñenä go xä ꞌñegi nꞌa rä mexa habu̱ xä ꞌñexä yä ñhuni xa xä ku̱hi ꞌne to̱bgägihu̱ pa gä ñunihu̱ (Is. 65:13). Rä Zi Dada Jeoba enä: «Yꞌo̱dehu̱ näꞌä di xiꞌähu̱ ꞌne tsihu̱ näꞌä rä ñhuni xä ñho. Gi nuhmähu̱ ge nubye̱ hää ma gi niñähu̱ ko nuꞌu̱ yä hogä ñhuni» (Is. 55:1, 2). Rä Zi Dada Jeoba utkägihu̱ gä mädihu̱ näꞌä xä ñho ꞌne gä u̱tsahu̱ näꞌä xä ntsꞌo (Sal. 97:10). ꞌNehe rꞌakägihu̱ ndunthi rä johya ora di mbitabihu̱ märꞌaa pa dä hyoni näꞌä «xa mäjuäni rä mfädi». Di njahu̱ ngu nuꞌu̱ yä ꞌme̱go bi mhändabi dä bo̱tsꞌe ha rä ñäntho̱ pa dä mafi ntsꞌe̱di ꞌne dä ꞌñenä: «¡Gatꞌho nuꞌu̱ hinte yä fädi dä ekua!». Tanto nuju̱ ngu nuꞌu̱ di asepta nunä rä imbitasio, di hänihu̱ ndunthi yä jäpi mäpaya ꞌne mu̱ gä sigihu̱ gä yꞌohu̱ ha nunä ꞌñuu, ma dä za gä ꞌmu̱ihu̱ pa nzäntho (Prov. 9:3, 4, 6).
19. Ja ngu udi Eclesiastés 12:13, 14, ¿te di debe gä pe̱fihu̱? (Hyandi ꞌnehe rä rekuadro «¿Te mä jäpi ehe mu̱ di potꞌihu̱ nꞌa rä hogä ntsu po Äjuä?»).
19 (Hñeti Eclesiastés 12:13, 14). Mu̱ gä sigihu̱ gä potꞌihu̱ ꞌne gä tedehu̱ nꞌa rä hogä ntsu po rä Zi Dada Jeoba, geꞌä ma dä su mä mfenihu̱ ꞌne mä korasohu̱. Ma dä maxkägihu̱ pa gä tomähu̱ yä hogä desision, pa gä ꞌuegehu̱ de nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe pe̱fi yä jäꞌi ko yä ndoyꞌo, ꞌne pa gä ꞌmu̱ihu̱ xä ntꞌaxi ante yä da rä Zi Dada Jeoba. Gä pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä hogä ntsu po Geꞌä, ꞌnehe ma dä jakägihu̱ gä mbitabihu̱ gatꞌho yä zi jäꞌi dä hyoni näꞌä «xa mäjuäni rä mfädi», pa njabu̱ dä dini ꞌnehe rä johya.
RÄ JÄHÑÄ sjj 127 Näꞌä rä mꞌu̱i ri ꞌñehe gä pe̱ꞌtsi
a Nuju̱ di ne gä potꞌihu̱ nꞌa rä hogä ntsu po Äjuä, ngeꞌä di pädihu̱ ge bi hä ndunthi yä benefisio. Nunä rä hogä ntsu di su mä korasohu̱. Faxkägihu̱ pa gä ꞌuegehu̱ de nuꞌu̱ yä pekado o̱tꞌe yä ꞌñätsa jäꞌi ko yä ndoyꞌo, ꞌne faxkägihu̱ pa gä u̱tsahu̱ nuꞌu̱ yä foto ꞌne yä bideo habu̱ di nheki nuꞌu̱ yä jäꞌi hingi he yä dutu o o̱tꞌe yä pekado ko yä ndoyꞌo. Ha nunä ntꞌudi di nxadihu̱, ma gä ñähu̱ de Proverbios rä capítulo 9 habu̱ no̱ni yoho yä ꞌme̱hñä: Nꞌa de nuya yä ꞌme̱hñä di signifika rä mfädi ꞌne mä nꞌaa di signifika rä ndondo ꞌne nuꞌu̱ otho yä juisio. Gä nxadihu̱ ꞌne gä ntiendehu̱ näꞌä udi Proverbios rä capítulo 9 dä za dä benefisiagihu̱ dende nubye̱ ꞌne pa gatꞌho mä bidahu̱.
b Ha nunä he̱ꞌmi rꞌaa bi ꞌmatuäbi yä thuhu.