²⁰ ਯੂਨਾਹ ਨਾਲ ਤਰਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕੋ ਰਾਤ ਵਿਚ ਉੱਗੇ ਇਸ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹੇ ਬੂਟੇ ਦੇ ਸੁੱਕ ਜਾਣ ʼਤੇ ਇੰਨਾ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾ ਉਸ ਨੇ ਬੀਜਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਧਾਇਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ: “ਕੀ ਏਸ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੀਨਵਾਹ ਉੱਤੇ ਮੈਨੂੰ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜਿਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੱਖ ਵੀਹ ਹਜ਼ਾਰ ਜਣਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵਧੀਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਿਆਣ ਸੱਕਦੇ ਅਤੇ ਡੰਗਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹਨ?”​—ਯੂਨਾ. 4:10, 11.c

21. (ੳ) ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਯੂਨਾਹ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਬਕ ਸਿਖਾਇਆ? (ਅ) ਯੂਨਾਹ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ?

²¹ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਯੂਨਾਹ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਬਕ ਸਿਖਾਇਆ? ਯੂਨਾਹ ਨੇ ਉਸ ਬੂਟੇ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਯਹੋਵਾਹ ਨੀਨਵਾਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨਦਾਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਜੀਉਂਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੂਨਾਹ 1,20,000 ਇਨਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਇਕ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਨਾਹ ਦੀ ਸੋਚਣੀ ਗ਼ਲਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸੁਆਰਥੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਕੱਲੇ ਯੂਨਾਹ ਨੂੰ ਹੀ ਉਸ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਬੂਟੇ ਦੇ ਸੁੱਕ ਜਾਣ ਦਾ ਇੰਨਾ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਨੀਨਵਾਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਭੜਕਿਆ ਸੀ। ਹਾਂ, ਯੂਨਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬਦਨਾਮੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ਿਕਰ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਕਦੇ-ਨਾ-ਕਦੇ ਖ਼ੁਦਗਰਜ਼ੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯਹੋਵਾਹ ਸਾਨੂੰ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਵਾਂਗ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚੀਏ ਅਤੇ ਖ਼ੁਦਗਰਜ਼ ਨਾ ਬਣੀਏ, ਸਗੋਂ ਹਮਦਰਦ ਬਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ʼਤੇ ਦਇਆ ਕਰੀਏ।