ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਤਕ ਯਿਸੂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੀਆਂ?

ਲਗਭਗ 49 ਈ. ਵਿਚ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਭਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਸਭਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ “ਕਲੀਸਿਯਾ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ” ਯਾਨੀ ਯੂਹੰਨਾ, ਪਤਰਸ ਅਤੇ ਯਿਸੂ ਦਾ ਭਰਾ ਯਾਕੂਬ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੌਲੁਸ ਰਸੂਲ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਬਰਨਬਾਸ ਵੀ ਇਸ ਸਭਾ ਵਿਚ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭਾ ਵਿਚ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੌਣ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੌਲੁਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ: “[ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ] ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਬਰਨਬਾਸ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਮਿਲਾਏ ਭਈ ਅਸੀਂ ਪਰਾਈਆਂ ਕੌਮਾਂ ਕੋਲ ਜਾਈਏ ਅਤੇ ਓਹ ਸੁੰਨਤੀਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣ।”—ਗਲਾਤੀਆਂ 2:1, 9.a

ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਕੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇਵੇਂ ਵੰਡਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਜਣੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਤੇ ਨਵ-ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਗੇ ਤੇ ਬਾਕੀ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਗ਼ੈਰ-ਯਹੂਦੀਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਸੀ? ਜਾਂ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਵੰਡਣਾ ਸੀ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਲਈ ਆਓ ਆਪਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈਏ।

ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਯਹੂਦੀ

ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਯਹੂਦੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ? ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਐਟਲਸ ਆਫ਼ ਦ ਜੂਇਸ਼ ਵਰਲਡ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ‘ਸਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਪਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ 70 ਈ. ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯਹੂਦਿਯਾ ਵਿਚ 25 ਲੱਖ ਯਹੂਦੀ ਵੱਸਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 40 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਪਰ ਸੀ। ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹਰ ਦਸਵਾਂ ਬੰਦਾ ਯਹੂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ, ਹਰ ਚੌਥਾ ਬੰਦਾ ਯਹੂਦੀ ਸੀ।’

ਯਹੂਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਕੇ ਪੂਰਬ ਵਿਚ ਸੁਰਿਯਾ (ਸੀਰੀਆ), ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ, ਬਾਬਲ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਵਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਯਹੂਦੀ ਵਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਕੁਝ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਯਹੂਦੀ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਮਸੀਹੀ ਬਣੇ ਸਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਰਨਬਾਸ ਕੁਪਰੁਸ (ਸਾਈਪ੍ਰਸ) ਤੋਂ ਸੀ, ਪ੍ਰਿਸਕਿੱਲਾ ਤੇ ਅਕੂਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁੰਤੁਸ ਤੇ ਫਿਰ ਰੋਮ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਪੁੱਲੋਸ ਸਿਕੰਦਰਿਯਾ ਤੋਂ ਸੀ ਤੇ ਪੌਲੁਸ ਤਰਸੁਸ ਤੋਂ ਸੀ।—ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 4:36; 18:2, 24; 22:3.

ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਹੈਕਲ ਦੇ ਰੋਜ਼ਮੱਰਾ ਦੇ ਕੰਮਾਂ-ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਾਲਾਨਾ ਟੈਕਸ ਭੇਜਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਵਿਦਵਾਨ ਜੌਨ ਬਾਰਕਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀ ਟੈਕਸ ਭੇਜਦੇ ਸਨ। ਉੱਪਰੋਂ ਦੀ ਅਮੀਰ ਯਹੂਦੀ ਟੈਕਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਪੈਸਾ ਵੀ ਦਾਨ ਵਜੋਂ ਘੱਲਦੇ ਸਨ।’

ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਤੀਰਥ-ਯਾਤਰੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 2:9-11 ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਪੰਤੇਕੁਸਤ 33 ਈ. ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿਚ ਯਹੂਦੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਰਥੀਆ, ਮੀਡੀਆ, ਇਲਾਮ, ਮਸੋਪੋਤਾਮਿਯਾ, ਕੱਪਦੋਕਿਯਾ, ਪੁੰਤੁਸ, ਏਸ਼ੀਆ, ਫ੍ਰਿਜੀਆ, ਪੁਮਫ਼ੁਲਿਯਾ, ਮਿਸਰ, ਲਿਬਿਯਾ (ਲਿਬੀਆ), ਕਰੇਤ (ਕ੍ਰੀਟ) ਅਤੇ ਅਰਬ।

ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਹੈਕਲ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨਾਲ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 5:34 ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸ਼ਰਾ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲਾ ਗਮਲੀਏਲ ਬਾਬਲ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀਆਂ ਭੇਜਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਤਕਰੀਬਨ 59 ਈ. ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਪੌਲੁਸ ਰਸੂਲ ਰੋਮ ਵਿਚ ਕੈਦ ਸੀ, ਤਾਂ “ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਦਮੀਆਂ” ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ “ਨਾ ਸਾਨੂੰ ਯਹੂਦਿਯਾ ਤੋਂ ਤੇਰੇ ਵਿਖੇ ਕੋਈ ਚਿੱਠੀ ਆਈ, ਨਾ ਭਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਨੇ ਆਣ ਕੇ ਤੇਰੀ ਖਬਰ ਦਿੱਤੀ ਨਾ ਤੇਰੀ ਕੁਝ ਬਦੀ ਸੁਣਾਈ।” ਇਸ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸਰਾਏਲ ਤੇ ਰੋਮ ਵਿਚਕਾਰ ਚਿੱਠੀਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚੱਲਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।—ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 28:17, 21.

ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਕੋਲ ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਇਬਰਾਨੀ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਤਰਜਮਾ ਸੈਪਟੁਜਿੰਟ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਪੁਸਤਕ ਅਨੁਸਾਰ ‘ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਮੁਨਾਸਬ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀ ਸੈਪਟੁਜਿੰਟ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।’ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਮਸੀਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸੇ ਤਰਜਮੇ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਵਰਤਦੇ ਸਨ।

ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਮਸੀਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸਭਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਸੀ। ਖ਼ੁਸ਼ ਖ਼ਬਰੀ ਸੁਰਿਯਾ, ਦੰਮਿਸਕ, ਅੰਤਾਕਿਯਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੂਰ-ਦੁਰੇਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। (ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 9:19, 20; 11:19; 15:23, 41; ਗਲਾਤੀਆਂ 1:21) ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ 49 ਈ. ਵਿਚ ਹੋਈ ਸਭਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਮਸੀਹੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਫੈਲਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਓ ਆਪਾਂ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਹਵਾਲੇ ਪੜ੍ਹੀਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯਹੂਦੀਆਂ ਤੇ ਨਵ-ਯਹੂਦੀਆਂ ਤਕ ਖ਼ੁਸ਼ ਖ਼ਬਰੀ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੀ।

ਪੌਲੁਸ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀ

ਪੌਲੁਸ ਰਸੂਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲ ‘ਪਰਾਈਆਂ ਕੌਮਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਰਾਏਲ ਦੀ ਅੰਸ ਅੱਗੇ ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਦਾ ਨਾਮ ਪੁਚਾਉਣ’ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।b (ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 9:15) ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸਭਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਲੁਸ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਦੌਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦਾ ਗਿਆ। (ਸਫ਼ੇ 14 ਤੇ ਡੱਬੀ ਦੇਖੋ।) ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭਾ ਵਿਚ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਕੌਣ ਯਹੂਦੀਆਂ ਕੋਲ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਕੌਣ ਗ਼ੈਰ-ਯਹੂਦੀਆਂ ਕੋਲ, ਸਗੋਂ ਕੌਣ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੌਲੁਸ ਅਤੇ ਬਰਨਬਾਸ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮਸੀਹੀ ਇਸਰਾਏਲ ਨਾਲੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਏ ਸਨ।

ਬਾਬਲ ਦਾ ਖੇਤਰ ਹੁਣ ਪਾਰਥੀਆ, ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਇਲਾਮ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਫੈਲ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਇੱਥੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਯਹੂਦੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ ਅਤੇ ਫਰਾਤ ਦਰਿਆ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਅਰਥਾਤ ਆਰਮੀਨੀਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫ਼ਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤਕ, ਨਾਲੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਤਕ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਮੀਡੀਆ ਤਕ ਯਹੂਦੀ ਵੱਸਦੇ ਸਨ।” ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਜੁਡੇਈਕਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਠ ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜੋਸੀਫ਼ਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਬਾਬਲ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਯਹੂਦੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਆਪਣੇ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਆਉਂਦੇ ਸਨ।

ਕੀ 33 ਈ. ਵਿਚ ਪੰਤੇਕੁਸਤ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਤੇ ਬਾਬਲ ਦੇ ਕੁਝ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੇ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲਿਆ ਸੀ? ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ, ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਦਿਨ ਪਤਰਸ ਰਸੂਲ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਲੋਕ ਮਸੋਪੋਤਾਮਿਯਾ ਦੇ ਸਨ। (ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ 2:9) ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤਕਰੀਬਨ 62-64 ਈ. ਵਿਚ ਪਤਰਸ ਰਸੂਲ ਬਾਬਲ ਵਿਚ ਸੀ। ਉੱਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪੱਤਰੀ ਲਿਖੀ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਪੱਤਰੀ ਵੀ। (1 ਪਤਰਸ 5:13) ਬਾਬਲ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਯਹੂਦੀ ਵੱਸਦੇ ਸਨ। ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪਤਰਸ, ਯੂਹੰਨਾ ਅਤੇ ਯਾਕੂਬ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗਲਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖੀ ਗਈ ਪੱਤਰੀ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।